Cənubi Sandviç adaları
Cənubi Sendviç adaları (ing. South Sandwich Islands) — Subantarktika qurşağında, Atlantik okeanın cənubunda yerləşən arxipelaq. Cənubi Georgiya adasından 570 km cənub-şərqdə yerləşir. Arxipelaq 11 vulkan məşəlli kiçik ada, çoxlu sayda adacıqlar və qayalıqlardan ibarətdir. Arxipelaq rayonunu bəzən Cənub okeanına aid edirlər. Skotia dənizinin şərq sərhəddi hesab edilir.
| Cənubi Sendviç adaları | |
|---|---|
| ing. South Sandwich Islands | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Adaların sayı | 11 |
| Ən böyük adası | Monteqyo |
| Ümumi sahəsi | 310 km² |
| Hündür nöqtəsi | 1310 m |
| Əhalisi | 0 nəfər (2015-ci il) |
| Yerləşməsi | |
| 58°25′00″ c. e. 26°23′00″ q. u.HGYO | |
| Ölkə | Cənubi Georgiya və Cənubi Sendviç adaları |
| Akvatoriya | |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İnzibati cəhətdən Britaniya dəniz ərazilərinin Cənubi Georgiya və Cənubi Sendviç adaları ərazisinə daxil edilir. Folklend adaları və Cənubi Georgiya ilə birlikdə Argentina tərəfdən ərazi iddiası qaldırılmışdır. Argentina bölgəni öz ərazisi hesab edir.
Ümumi məlumat
[redaktə | mənbəni redaktə et]Arxipelaq 310 km² sahəyə malikdir. Çoxu vulkan məşəllidir. Monteqyo adası arxipelaqın ən böyük adasıdır. Adada arxipelaqın ən hündür nöqtəsi olan Belinda dağı (1372 m) yerləşir. Adalar dağlıqdır və il boyu buzlaqlarla örtülü olur (bir qismi). Arxipelaqın yazınlığından Cənubi Sandviç novu keçir. Arxipelaqın özü isə Cənubi Antil silsiləsinin bir hissəsidir.
Subntarktik qurşaqda yerləşir. Küləklər il boyu müşahidə edilir. Temperatur il boyu 0°-dən aşağı olur. Çiçəkli bitkilərə rast gəlinmir. Burada ancaq Mamır və Şibyələrə rast gəlinir. Daimi sakinləri quşlar (pinqvin) və suitilərdir.
Arxipelaqa daxil adaların siyahısı:
| № | Ada (az.) | Ada (en.) | Sahə, km² |
Hündür nöqtə, m |
Koordinat |
|---|---|---|---|---|---|
| Traverse arxipelaqı (Traversay Islands) | |||||
| 1 | Protektir Şol (Sualtı dağ) | Protector Shoal | — | -27 m (89 ft) | 55°54′ c. e. 28°06′ q. u.HGYO |
| 2 | Zavadovski adası | Zavodovski Island | 25 km2 (9.7 kv. mil) | Askinsiya dağı 550 m (1,800 ft) |
56°18′ c. e. 27°34′ q. u.HGYO |
| 3 | Leskov adası | Leskov Island | 0.3 km2 (0.12 kv. mil) | Radder-Poynt 190 m (620 ft) |
56°40′ c. e. 28°08′ q. u.HGYO |
| 4 | Vısoki adası | Visokoi Island | 35 km2 (14 kv. mil) | Hodson dağı 915 m (3,002 ft) |
56°42′ c. e. 27°13′ q. u.HGYO |
| Keyndlmas adaları (Candlemas Islands) | |||||
| 5 | Keyndlmas | Candlemas Island (Candelaria) (исп.) |
14 km2 (5.4 kv. mil) | Andromed dağı 550 m (1,800 ft) |
57°05′ c. e. 26°39′ q. u.HGYO |
| 6 | Vindikeyşen | Vindication Island (Vindicación) (isp.) |
5 km2 (1.9 kv. mil) | Kuadrant 430 m (1,410 ft) |
57°06′ c. e. 26°47′ q. u.HGYO |
| Mərkəzi adalar (Central islands) | |||||
| 7 | Saunders adası | Saunders Island | 40 km2 (15 kv. mil) | Maikl dağı 990 m (3,250 ft) |
57°48′ c. e. 26°28′ q. u.HGYO |
| 8 | Monteqyo | Montagu Island (Jorge) (isp.) |
110 km2 (42 kv. mil) | Beinda dağı 1,370 m (4,490 ft) |
58°25′ c. e. 26°23′ q. u.HGYO |
| 9 | Bristol adası | Bristol Island (Blanca) (isp.) |
46 km2 (18 kv. mil) | Darnli dağı 1,100 m (3,600 ft) |
59°03′ c. e. 26°30′ q. u.HGYO |
| Cənubi Tule (Southern Thule) | |||||
| 10 | Bellinshauzen adası | Bellingshausen Island | 1 km2 (0.39 kv. mil) | Basilisk dağı 255 m (837 ft) |
59°25′ c. e. 27°05′ q. u.HGYO |
| 11 | Kuk adası | Cook Island | 20 km2 (7.7 kv. mil) | Harmer dağı 1,115 m (3,658 ft) |
59°26′ c. e. 27°09′ q. u.HGYO |
| 12 | Tule | Thule Island | 14 km2 (5.4 kv. mil) | Larsen dağı 710 m (2,330 ft) |
59°27′ c. e. 27°18′ q. u.HGYO |
| 13 | Vysokaya Bank | Vysokaya Bank | — | — | 59°43′ c. e. 27°58′ q. u.HGYO |
| Bütün | 310 km2 (120 kv. mil) | Belinda 1,370 m (4,490 ft) |
|||
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Arxipelaqın ilk dəfə kim tərəfindən kəşf olunması məlum deyildir. Arxipelaq haqqında ilk məlumatı Ceyms Kukun ekspedisiyası vermişdir. Onlar arxipelaqı Sandviç adlandırmışlar[1]. 1819-cu ildə adalar Mixail Petroviç Lazarev və Faddey Bellinshauzenin ekspedisiyası tərəfindən araşdırılır.
Əhalisi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Daimi əhalisi yoxdur, yalnız yay ayları elmi məqsədlər üçün adada olurlar.
Maraqlı fakt
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Tule adası geoloji cəhətdən Antarktidaya aid edilsədə bəzən Cənubi Amerikaya daxil edilir. Beləliklə ada öz bölgəsinin ən ucqar cənub nöqtəsini təşkil edir.