Dermatoz

Dermatoz — (yun. δέρμα - dəri) müxtəlif dəri xəstəlikləri. Dermatoz həm anadangəlmə, həm də qazanılmış ola bilər.

Dermatoz
XBT-10	L98.9
XBT-9-KM	702[1][2], 709.8[2], 702.8[2]
MeSH	D012871
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İnsan dəri sistemi dermatozlar kimi tanınan xəstəliklərin geniş spektri, eləcə də bir çox qeyri-patoloji vəziyyətlərə (məs. müəyyən şərtlərdə melanonikiya) malikdir.^[3][4]

Həkimə müraciətlərin sayı az olsa da, minlərlə dəri xəstəlikləri təsvir edilmişdir. Bu şərtlərin təsnifatı çox vaxt nozoloji çətinliklərlə əlaqələndirilir, çünki əsas səbəblər və patogenetikalar çox vaxt məlum deyil.^[5][6]

Çox vaxt insanlar nevroloji anomaliyalara, endokrin sistemdə pozuntulara və ya zəifləmiş immunitet vaxtı inkişaf edən neyrodermatit kimi zədələnmələrə meyllidirlər.

Dermatozun yaş məhdudiyyəti yoxdur və müxtəlif növləri var. Ən çox yayılan dermatit, ekzema və pullu dəmrov xəstəlikləridir. Dermatozun başqa bir forması - qotur xəstəliyidir. Çox vaxt zəifləmiş immunitet səbəbindən baş verir.

Bir çox növ dəri xəstəlikləri daxili orqanların zədələnməsi nəticəsində yaranır. Hər bir dermatoz növü üçün ayrı bir müalicə proqramı lazımdır.

Dermatoza bədənin müxtəlif hissələri təsirlənir. Bundan əlavə, dermatoz ağır stress və ya immunitet sisteminin fəaliyyətinə təsir edən hər hansı bir xəstəlik nəticəsində baş verə bilər.

• Nevroloji anomaliyalar.
• Endokrin sistemin pozulması.
• Yoluxucu xəstəliklər nəticəsində immunitetin zəifləməsi, mövsümi vitamin çatışmazlığı və s.
• Daxili orqanların pozulması (xroniki sinüzit, diş problemləri (kariyes) və tonzillit).
• Xarici amillərin təsiri (kəsiklər, ponksiyonlar və dərinin digər mexaniki zədələnməsi, onun həddindən artıq istiləşməsi və ya hipotermi, həşərat dişləmələri və s.).
• Əsas şəxsi gigiyena qaydalarına əməl edilməməsi nəticəsində baş verən göbələk infeksiyaları.
• Daxili iltihabi proseslər.
• Metabolik pozuntular.
• Allergiya.
• Genetika (məsələn, ixtioz).

Xəstəliyin inkişafının bütün mərhələlərində görünür, lakin insanın yaşından asılı olaraq simptomlar çox vaxt fərqlənir.

1. Körpə yaşda qaşınma üzdə, qollarda və ya ayaqlarda olur (qaşınma dermatozu).
2. Allergik reaksiyalar ən çox uşaq vaxtı baş verir.
3. Yeniyetmə dövründə adətən üzdə sızanaqlar əmələ gəlir və seboreik dermatit də müşahidə olunur.
4. Yaşlı insanlarda ziyillər əmələ gəlir.

Göbələkli, viruslu, irinli və parazitar dermatozlar yaşdan asılı olmayaraq əmələ gəlir.

Dəri patologiyasının klinik təzahüründən asılı olaraq 2 böyük qrupa bölmək olar:

1. dəridə təzahürlərin yüngül olduğu, lakin ümumi simptomların müşahidə edildiyi xəstəliklər (qızdırma, zəiflik və s.).
2. qaşınma, yanma, dərinin uyuşması, dəridə səpgilərin görünüşü, yaş ləkələri ilə müşayiət olunan xəstəliklər.^[7]

Dermatozun diaqnozu aşağıdakı tədbirləri əhatə edir:

• Dermatoloq tərəfindən səpgini və dəri xəstəliyinin digər təzahürlərinin olması üçün xəstənin hərtərəfli müayinəsi;
• Patogeni müəyyən etmək üçün mikroskop altında səpgilərin və dermatozun digər təzahürlərinin öyrənilməsi;
• Dəri biopsiyası (dəri toxumasının bir parçası əlavə tədqiqat üçün xüsusi bir vasitə ilə alınır);
• Ümumi klinik testlərin aparılması (qan, sidik, biokimya).

Dermatozun müalicəsi 2 qrupa bölünür:

• Ümumi - antihistaminlərin təyin edilməsi
• Yerli.

Dermatozun müalicəsi üçün fizioterapiya, pəhriz terapiyasından istifadə edilə bilər. Həmçinin dermatozda iltihab əleyhinə, qaşınma əleyhinə, antifungal, bərpaedici və antibakterial məlhəmlər, kremlər, gellər, losyonlar, yamalar, məhlullar istifadə olunur. Düzgün istifadə edildikdə, onlar hətta ciddi dəri zədələnmələrinə təsir göstərir. Həmçinin müalicə prosesində həkimlər təsirlənmiş hüceyrələri bərpa edən dərmanlardan istifadə edirlər.

1. Якобзон, Людвиг Яковлевич. Дерматит  // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
2. Корсун В. Ф. Если у ребёнка дерматоз. — Минск, 1982.
3. Корсун В. Ф. Заболевания кожи человека. — Минск, 1975.
4. Л. П. Крысин. Толковый словарь иноязычных слов. — М., 1998. — 847 с.
5. Толковый словарь русского языка / Под ред. Д. Н. Ушакова. — М.: Гос. ин-т «Сов. энцикл.»; ОГИЗ; Гос. изд-во иностр. и нац. слов., 1935—1940. (4 т.).
6. Новый словарь иностранных слов // by EdwART, 2009.
7. Толковый словарь Ефремовой. Ефремова Т. Ф. Новый словарь русского языка. Толково-словообразовательный. — М.: Русский язык, 2000.
8. Быстрицкая Е.С. Внутренняя Картина болезни при аллергическом дерматозе