Exo-kamera (media)

Exo-kamera (media) "insanın yalnız özününkünü əks etdirən və gücləndirən məlumat və ya fikirlərlə qarşılaşdığı bir mühitdir".[1]

Exo-kamera — xəbər mediasında və sosial mediada iştirakçıların qapalı sistem daxilində ünsiyyət və təkrarlama yolu ilə əvvəlcədən mövcud olan inanclarını gücləndirən və ya gücləndirən inanclarla qarşılaşdıqları və təkzib edilməkdən təcrid olunmuş mühit və ya ekosistem.[2][3][4] Exo-kamera mövcud baxışları zidd baxışlarla qarşılaşmadan yayır və bu, potensial olaraq təsdiqləmə qərəzliliyi ilə nəticələnir. Exo-kameralar sosial və siyasi qütbləşməni, həmçinin ekstremizmi artıra bilər.[5] Sosial mediada exo-kameraların müxtəlif perspektivlərə məruz qalmağı məhdudlaşdırdığı, ehtimal olunan narrativ və ideologiyaları dəstəklədiyi və gücləndirdiyi düşünülür.[4][6]

Termin akustik exo-kameraya əsaslanan metaforadır və səslər içi boş bir korpusda reverberasiya verir. İnternetdə sosial media icmalarında bu əks-səda doğuran və homogenləşdirici təsir üçün ortaya çıxan başqa bir termin neotribalizmdir.

Bir çox alimlər exo-kameraların vətəndaşların mövqelərinə və baxışlarına, xüsusən də siyasətə təsir göstərə biləcəyini qeyd edirlər.[7] Bununla belə, bəzi tədqiqatlar exo-kameraların təsirlərinin güman ediləndən daha zəif olduğunu irəli sürmüşdür.[8]

Əks tədbirlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bəzi şirkətlər də alqoritmik yanaşmada exo-kameranın təsirləri ilə mübarizə aparmaq üçün səy göstərmişlər. Bunun yüksək profilli nümunəsi "Facebook"un istifadəçiləri üçün saytda xəbər mənbəyi olan "Trend" səhifəsində etdiyi dəyişikliklərdir. "Facebook" mövzu və ya hadisə üçün tək bir xəbər mənbəyindən bir neçə xəbər mənbəyinin görüntülənməsinə keçid edərək "Trend" səhifəsini dəyişdirmişdir.[9] Bunun məqsədi hər hansı bir başlıq üçün xəbər mənbələrinin əhatə dairəsini genişləndirmək və buna görə də oxucuları müxtəlif baxış bucağı ilə tanış etmək idi. "UnFound.news" kimi istifadəçiləri öz exo-kameralarını açmağa həvəsləndirmək missiyası ilə proqramlar hazırlayan startaplar var.[10] Başqa bir misal "Twitter", "Facebook" və "Reddit" kimi müxtəlif platformalardan gələn reaksiyaları göstərmək üçün "BuzzFeed News" məqalələrinin altına modul əlavə edən "Outside Your Bubble"[11] adlı beta funksiyasıdır. Bu konsepsiya şəffaflıq gətirmək və qərəzli söhbətlərin qarşısını almaq, oxucuların məruz qaldığı baxışları şaxələndirmək məqsədi daşıyır.[12]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "echo-chamber noun - Definition, pictures, pronunciation and usage notes | Oxford Advanced Learner's Dictionary at OxfordLearnersDictionaries.com". www.oxfordlearnersdictionaries.com. 2020-12-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-25.
  2. ↑ Diaz Ruiz, Carlos; Nilsson, Tomas. "Disinformation and Echo Chambers: How Disinformation Circulates in Social Media Through Identity-Driven Controversies". Journal of Public Policy & Marketing. 4 (1). 2023: 18–35. doi:10.1177/07439156221103852. 2022-06-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-04.
  3. ↑ Nguyen, C. Thi. "Echo Chambers and Epistemic Bubbles". Episteme (ingilis). 17 (2). June 2020: 141–161. doi:10.1017/epi.2018.32. ISSN 1742-3600. 2021-01-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-04.
  4. ↑ 1 2 Cinelli, Matteo; De Francisci Morales, Gianmarco; Galeazzi, Alessandro; Quattrociocchi, Walter; Starnini, Michele. "The echo chamber effect on social media". Proceedings of the National Academy of Sciences. 118 (9). 2021-02-23. Bibcode:2021PNAS..11823301C. doi:10.1073/pnas.2023301118. ISSN 0027-8424. PMC 7936330 (#bad_pmc). PMID 33622786 (#bad_pmid).
  5. ↑ Barberá, Pablo, et al. (21 August 2015). "Tweeting from left to right: Is online political communication more than an echo chamber?" Arxivləşdirilib 2021-02-28 at the Wayback Machine. Psychological Science. 26.10: 1531-1542. DOI:10.1177/0956797615594620
  6. ↑ Currin, Christopher Brian; Vera, Sebastián Vallejo; Khaledi-Nasab, Ali. "Depolarization of echo chambers by random dynamical nudge". Scientific Reports (ingilis). 12 (1). 2022-06-02: 9234. arXiv:2101.04079. Bibcode:2022NatSR..12.9234C. doi:10.1038/s41598-022-12494-w. ISSN 2045-2322. PMC 9163087 (#bad_pmc). PMID 35654942 (#bad_pmid).
  7. ↑ Unver, H. Akin. "Politics of Automation, Attention, and Engagement". Journal of International Affairs. 71 (1). 2017: 127–146. ISSN 0022-197X. JSTOR 26494368. 2021-01-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-04.
  8. ↑ Gentzkow, Matthew; Shapiro, Jesse M. "Ideological Segregation Online and Offline *" (PDF). The Quarterly Journal of Economics. 126 (4). November 2011: 1799–1839. doi:10.1093/qje/qjr044. hdl:1811/52901. ISSN 0033-5533. 2018-06-02 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-12-04.
  9. ↑ "Continuing Our Updates to Trending". About Facebook (ingilis). 2017-01-25. 2021-01-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-25.
  10. ↑ "Echo chambers, algorithms and start-ups". LiveMint. 2018-10-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-12.
  11. ↑ "Outside Your Bubble". BuzzFeed (ingilis). 2018-04-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-05.
  12. ↑ Smith, Ben. "Helping You See Outside Your Bubble". BuzzFeed. February 17, 2017. January 4, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: December 4, 2023.