Harvi Kuşinq

Harvi Vilyams Kuşinq (ing. Harvey Williams Cushing; 8 aprel 1869[1][2][…], Klivlend, Ohayo – 7 oktyabr 1939[2][3][…] və ya 8 oktyabr 1939[4], Nyu-Heyven) — ABŞ neyrocərrahı, patoloqu, yazıçısı və rəssamı. Beyin cərrahiyyəsinin qabaqcıllarından biri, ilk müstəsna neyrocərrah və Kuşinq xəstəliyini təsvir edən ilk insan idi. Üç cilddə olan Vilyam Oslerin bioqrafiyasını yazmışdır.

Harvi Kuşinq
ing. Harvey Williams Cushing
Doğum tarixi 8 aprel 1869(1869-04-08)[1][2][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 7 oktyabr 1939(1939-10-07)[2][3][…] (70 yaşında) və ya 8 oktyabr 1939(1939-10-08)[4] (70 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi ürək tutması
Dəfn yeri
  • Leyk-Vyu qəbiristanlığı[d]
Elm sahəsi cərrahiyyə
İş yerləri
Təhsili
Tanınmış yetirmələri Uolter Dandi
Üzvlüyü
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Erkən həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Harvi Kuşinq Ohayo ştatının Klivlend şəhərində anadan olub. Valideynləri Elizabet Maria "Betsey M." Uilliams və Henri Kirke Kuşinqdir, Əcdadları 17-ci əsrdə Puritanlar kimi Massaçusets ştatının Hingham şəhərinə gəlmişlər.[6] Harvi on uşağın ən kiçiyi idi.

Təhsili

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Uşaq ikən Kuşinq Klivlend Manual Təlim Məktəbində oxudu və bu, onun elmə və tibbə marağını genişləndirdi. Məktəbin eksperimental təlimə xüsusi diqqət yetirməsi və təhsilə "fizika yönümlü" yanaşması Kuşinqin tibbi cərrahiyyə sahəsində karyerasına doğru irəliləməsində mühüm rol oynadı. Məktəbin əl çevikliyi təlimi proqramı da Kuşinqin cərrah kimi gələcək uğuruna öz töhfəsini verdi.[7]

O, 1891-ci ildə Yale Universitetini AB dərəcəsi ilə bitirib, burada Scroll and Key və Delta Kappa Epsilon (Phi fəsil) üzvü olub. Harvard Tibb Məktəbində tibb təhsili alıb və 1895-ci ildə tibb dərəcəsini qazanıb. Kuşinq Massaçusets General Hospitalda stajını tamamlayıb və sonra Baltimordakı Con Hopkins Xəstəxanasında qabaqcıl cərrah William Stewart Halsted -in rəhbərliyi altında cərrahiyyə üzrə rezidentura oxuyub.

Karyerası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Berndə Emil Teodor Koçer və Liverpulda Çarlz Skott Şerrinqtonun rəhbərliyi altında xaricdə neyrocərrahiyyə təhsili aldıqdan sonra Baltimorda işə başladı. Koherlə işlədiyi müddətdə o, ilk dəfə qan təzyiqi ilə kəllədaxili təzyiq arasındakı əlaqəni təsvir edən Kuşinq refleksi ilə qarşılaşdı. 32 yaşında Cons Hopkins Xəstəxanasında cərrahiyyə kafedrasının dosenti təyin edildi və mərkəzi sinir sisteminin əməliyyatlarına tam cavabdehlik verildi. O, beyin və onurğa sütununun cərrahiyyəsinə dair çoxsaylı monoqrafiyalar yazıb, bakteriologiyaya mühüm töhfələr verib. O, (Koher ilə) beyindaxili təzyiqin öyrənilməsini apardı və (Şerrinqton ilə) beyin mərkəzlərinin lokallaşdırılmasına çox töhfə verdi. Baltimorda o, lokal anesteziya ilə əməliyyat üsulunu işləyib hazırladı və onun yırtıqda istifadəsinə dair yazısı ona Avropa şöhrəti qazandırdı. 1911-ci ildə Bostondakı Piter Bent Briqam Xəstəxanasına baş cərrah təyin edildi. 1912-ci ildən başlayaraq Harvard Tibb Məktəbində cərrahiyyə professoru oldu . 1913-cü ildə ona fəxri FRCS (London) verildi. O, 1914-cü ildə Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyasının üzvü seçilmişdir. 1915-ci ildə Bostonda keçirilən Cərrahların Kliniki Konqresindən əvvəl o, hipofiz vəzini əməliyyat edərək, boy-buxununa təsir göstərə biləcəyini göstərdi.[8] 1924-cü ildə Kuşinq Edinburq Universitetinin Terapevtika üzrə Kemeron Mükafatına layiq görüldü.

Dr. Harvi Kuşinq, 1908; kətan üzərində yağlı boya, Edmund C. Tarbell

Kuşinqin adı adətən onun ən məşhur kəşfi olan Kuşinq xəstəliyi ilə əlaqələndirilir. 1912-ci ildə o, bir araşdırmada hipofiz vəzinin nasazlığı nəticəsində yaranan endokrinoloji sindromu "poliglandular sindrom" adlandırdı. O, 1932-ci ildə tapıntılarını "Hipofiz orqanının bazofil adenomaları və onların klinik təzahürləri: hipofiz bazofilizmi" adı ilə nəşr etdi.

Kuşinq, həmçinin müasir tibbin atalarından biri olan ser Uilyam Oslerin həyatından bəhs edən kitaba görə tərcümeyi-halı və ya tərcümeyi-halı üzrə 1926-cı ildə Pulitser mükafatına layiq görülmüşdür. 1930-cu ildə Kuşinq cərrahiyyə elminə verdiyi töhfələrə görə Lister medalı ilə təltif edildi. Mükafatın bir hissəsi olaraq o, 1930-cu ilin iyulunda İngiltərə Kral Cərrahlar Kollecində Lister Xatirə Mühazirəsini oxudu.[9] Kuşinq 1934-cü ildə İsveç Kral Elmlər Akademiyasına və London Kral Cəmiyyətinin üzvü seçildi . 1934-cü ildə Elm Tarixi Cəmiyyətinin prezidenti vəzifəsində çalışmışdır . Kuşinq həmçinin ən azı 38 dəfə Fiziologiya və Tibb üzrə Nobel Mükafatına namizəd olub.

İkinci Dünya Müharibəsi Azadlıq Gəmisi SS Harvi Kuşinq onun şərəfinə adlandırılmışdır.

1988-ci ildə Birləşmiş Ştatların Poçt Xidməti Böyük Amerikalılar seriyasının bir hissəsi olaraq onun şərəfinə 45 sentlik poçt markası buraxdı.[10]

Kuşinq ventrikülər kanül

Kuşinq bu gün istifadə olunan bir çox cərrahi alətlər, xüsusilə Kuşinq forseps və Kuşinq ventriküler kanül inkişaf etdirdi. Forseps aləti kəllə cərrahiyyəsi zamanı baş dərisinin qalın toxumalarını tutmaq üçün istifadə olunur və kanül beyin mədəciklərinə daxil olmaq üçün CSF drenajı üçün istifadə olunur. O, həmçinin Birinci Dünya Müharibəsi zamanı Fransada Harvard Tibb Birliyində yaralı əsgərlərin başlarından qəlpə çıxarmaq üçün işləyərkən cərrahi maqnit hazırladı.

Şəxsi həyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

10 iyun 1902-ci ildə Klivlenddə uşaqlıq dostu olan Katharine Stone Crowell (1870–1949) ilə evləndi. Onların beş övladı var idi

Publikasiyaları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
    • The Pituitary Body and its Disorders (1912)
    • Tumours of the Nervus Acousticus (1917)
    • Blood Vessel Tumours of the Brain (1928)
    • Consecratio Medici and other papers (1928)
    • From a surgeon's journal, 1915–1918 (1936)
    • The Medical Career (1940)
    • A Visit to Le Puy-En-Velay (1945)

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  2. ↑ 1 2 3 4 Harvey Williams Cushing // Encyclopædia Britannica (ing.).
  3. ↑ 1 2 Harvey Williams Cushing // Who Named It? (ing.).
  4. ↑ 1 2 Library of Congress Authorities (ing.). Library of Congress.
  5. ↑ 1 2 NNDB (ing.). 2002.
  6. ↑ Lincoln, Solomon Jr.; Gill, Caleb Jr. History of the Town of Hingham, Plymouth County, Massachusetts, Farmer and Brown, Hingham, 1827.
  7. ↑ Fulton, John. Harvey Cushing A Biography. Springfield, Illinois. 1946. Print.
  8. ↑ Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; eb1922 adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
  9. ↑ The lecture is available at: Neurohypophysial mechanisms from a clinical standpoint Arxivləşdirilib 2014-06-05 at the Wayback Machine Cushing, H., Lancet (Lond.), 1930, ii, 119–147; 175–184.
  10. ↑ Scott catalog # 2188.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]