Klarens hersoqu

Klarens hersoqu (ing. Duke of Clarence) — Birləşmiş Krallığın monarxial strukturunda olan əsilzadə ünvanlarından biri. Orta əsrlər dönəmində bu ünvan 3 dəfə təsis edilmiş, Corc Plantagenetin 1478-ci ildə edam edilməsi ilə ləğv edilmişdir.

Ünvan ilk dəfə 1362-ci ildə İngiltərə kralı III Eduardın ikinci oğlu Antverpenli Lionel üçün təsis edilmiş, ancaq onun oğul övladı olmadığı üçün ünvan onun vəfatından sonra boş qalmışdır.

Ünvan ikinci dəfə 1412-ci ildə İngiltərə kralı IV Henrinin ikinci oğlu Lankasterli Tomasın şərəfinə təsis edildi. Ancaq onun da qanuni övladı yox idi və gənc yaşında vəfat etmişdi.

Ünvan sonuncu dəfə 1461-ci ildə İngiltərə kralı IV Eduardın qardaşı Corc Plantagenetin şərəfinə təsis edildi. Ancaq o, qardaşına qarşı üsyan etdi və 1478-ci ildə ələ keçirilərək şərab çəlləyində boğularaq edam edildi. Onun oğul övladı olsa da, vətənə xəyanətlə təqsirləndirildiyi üçün bütün ünvanları ailəsinin əlindən alındı.

Ünvan daha sonra 1553-cü ildə İngiltərə taxtına əyləşən Ceyn Qreyin əri Gilford Dudli üçün verilmək istəndi. Belə ki, Ceyn Qrey sələfi VI Eduard tərəfindən varis olaraq göstərilmişdi ancaq o, ərini kral-konsort olaraq təyin etmək istəmədi. Bu səbəblə öz tacqoyma mərasimində ərinə Klarens hersoqu ünvanı verməyi planlaşdırırdı. Ancaq bu plan baş tutmadı və cəmi 9 gün sonra Ceyn Qrey taxtdan endirildi. Cütlük London qalasına həbs edildi və 12 fevral 1554-cü ildə edam edildi.

XVIII əsrdə bu ünvan səlahiyyətləri genişləndirilmiş formada yenidən bərpa edildi. "Klarens və Müqəddəs Endryu hersoqu" olaraq yenidən adlandırılan ünvan 1789-cu ildə Böyük Britaniya kralı III Corcun üçüncü oğlu Vilhelmin şərəfinə yaradıldı. Onun 1830-cu ildə Böyük Britaniya kralı olması nəticəsində ünvan taxt-tacla birləşdi. Ancaq IV Vilhelmin qanuni övladı yox idi və bu səbəblə bu ünvan da ləğv edildi.

Daha sonra bu ünvan "Klarens və Avandol hersoqu" adı altında Böyük Britaniya kraliçası Viktoriyanın varisi Albert Eduardın (gələcəkdə VII Eduard) böyük oğlu Albert Viktorun şərəfinə 1890-cı ildə təsis edildi. Ancaq cəmi 2 il sonra o, pnevmoniyadan vəfat etdi və ünvan yenidən ləğv olundu.

Bundan başqa kraliça Viktoriya digər oğlu Şahzadə Leopoldun şərəfinə "Klarens qrafı" ünvanını 1881-ci ildə bərpa etdi. Onun 1884-cü ildə vəfat etməsinin ardından ünvan oğlu Şahzadə Karl Eduarda verildi. Ancaq onun Birinci Dünya müharibəsi illərində Böyük Britaniyaya qarşı döyüşməsinin ardından 28 mart 1919-cu ildə qəbul edilən dövlət fərmanıyla ünvan əlindən alındı.

Hersoq	Şəkil	Doğum-ölüm tarixi	Evlilik	Valideynləri
Antverpenli Lionel (1. Klarens hersoqu) 1362-1368		29 noyabr 1338 - 17 oktyabr 1368	Elizabet Burq Violante Viskont	İngiltərə kralı III Eduard Enolu Filipa
Antverpenli Lionelin oğul övladı olmadığı üçün ünvan onun vəfatından sonra boş qalmışdır.

Hersoq	Şəkil	Doğum-ölüm tarixi	Evlilik	Valideynləri
Lankasterli Tomas (2. Klarens hersoqu) 1412-1421		1387 - 22 mart 1421	Marqarit Holland	İngiltərə kralı IV Henri Mariya Bohun
Lankasterli Tomasın qanuni oğul övladı olmadığı üçün ünvan onun vəfatından sonra boş qalmışdır.

Hersoq	Şəkil	Doğum-ölüm tarixi	Evlilik	Valideynləri
Corc Plantagenet (3. Klarens hersoqu) 1461-1478		21 oktyabr 1449 - 18 fevral 1478	İzabel Nevil	Yorklu Riçard Sesilya Nevil
Corc Plantagenetin edam edilməsinin ardından ünvan ləğv edildi.

Hersoq	Şəkil	Doğum-ölüm tarixi	Evlilik	Valideynləri
Vilhelm Henri 1789-1830		21 avqust 1765 - 20 iyun 1837	Saksoniyalı Adelayde	Böyük Britaniya kralı III Corc Maklenburqlu Şarlotta
IV Vilhelm adıyla taxta çıxmış, nəticədə ünvan səltənətlə birləşmişdir.

Hersoq	Şəkil	Doğum-ölüm tarixi	Evlilik	Valideynləri
Şahzadə Leopold 1881-1884		7 aprel 1853 - 28 mart 1884	Ualdekli Helen	Böyük Britaniya kraliçası Viktoriya Konsort şahzadə Albert
Şahzadə Karl Eduard 1884-1919		19 iyul 1884 - 6 mart 1954	Viktoriya Adelayde	Şahzadə Leopold Ualdekli Helen

Hersoq	Şəkil	Doğum-ölüm tarixi	Evlilik	Valideynləri
Albert Viktor 1890-1892		8 yanvar 1864 - 14 yanvar 1892	-	Böyük Britaniya kralı VII Eduard Danimarkalı Aleksandra

• https://www.thegazette.co.uk/London/issue/13097/page/377
• https://www.thegazette.co.uk/London/issue/26056/page/3019^{[ölü keçid]}