IV Eduard

IV Eduard (ing. Edward IV of England) (28 aprel 1442, Ruan – 9 aprel 1483, Vestminster, Böyük London regionu^[d]) — İngiltərə kralı.

IV Eduard
ing. Edward IV
York hersoqu
30 dekabr 1460 – 4 mart 1461
Əvvəlki	Yorklu Riçard
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	28 aprel 1442
Doğum yeri	Ruan
Vəfat tarixi	9 aprel 1483 (40 yaşında)
Vəfat yeri	Vestminster, Vestminster borosu, Böyük London, Böyük London regionu[d], İngiltərə
Dəfn yeri	Müqəddəs Corc kilsəsi[d]
Atası	Yorklu Riçard[1]
Anası	Sesilya Nevil[1]
Həyat yoldaşı	Elizabet Vudvil (1 may 1464–9 aprel 1483)[1]
Uşaqları	Yorklu Elizabet[1], Yorklu Mariya, Yorklu Sesilya, V Eduard[1], Yorklu Anna[1], Yorklu Ketrin, Yorklu Brijit
Hərbi xidmət
Döyüşlər	Yüzillik müharibə
İmzası
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

York hersoqu olan atası Riçard Plantagenetin 1460-cı ilin dekabrında Veykfild döyüşündə həlak olmasının ardından Eduard York ailəsinin taxt iddialarını miras aldı. 1461-ci ilin əvvəllərində baş tutan ard-arda 2 döyüşdə Lankaster qüvvələrini darmadağın edərək VI Henrini taxtdan endirdi və İngiltərə kralı oldu. Ölkədə sükunəti təmin etmək məqsədilə, Lankaster ailəsindən Elizabet Vudvillə 1464-cü ildə evlənsə də, bu nikah ən yaxın adamı, üstəlik dayısı oğlu olan Vorvik lordu Riçard Nevillə münasibətlərini pisləşdirdi. Belə ki, 1470-ci ildə Vorvik lordu ilə kralın kiçik qardaşı Corc krala qarşı ayaqlandılar və həbs tutulan sabiq kral VI Henrini yenidən taxta çıxardılar.

Flandriyaya qaçan Eduard burada hərbi güc toplayaraq 1471-ci ilin martında İngiltərəni işğal etdi. Barnet və Qlosterşir döyüşlərində qazandığı qələbənin ardından iqtidarı tamamilə ələ aldı. Çox keçmədən VI Henri həbs tutulduğu London qalasında ölü olaraq tapıldı. Lankasterlərin son namizədi olan Henri Tüdorun taxt iddialarını davam etdirməsinə baxmayaraq IV Eduardın bu ikinci səltənəti nisbətən sülh və əmin-amanlıqla keçdi.

IV Eduardın 1483-cü ilin aprelində anidən vəfatının ardından kiçik oğlu Eduard əmisi Riçardın naibliyi ilə kral elan edildi. Ancaq bir neçə ay sonra Riçard qardaşı uşaqlarını qeyri-məşru elan edərək V Eduardın krallığını tanımadı və III Riçard adı ilə İngiltərə taxtını zəbt etdi. Ələ keçirilən 13 yaşlı V Eduard və kiçik qardaşı Riçard London qalasına həbs edildilər və qısa zaman sonra müəmmalı şəkildə yoxa çıxdılar. 1485-ci ildə o, Bosvort döyüşündə Henri Tüdor tərəfindən məğlub edildi və həmin döyüşdə həlak oldu. Taxta çıxan Henri Tüdor IV Eduradın böyük qızı Yorklu Elizabetlə evləndi və beləcə, 2 ailə taxt ətrafında birləşdi.

• Cokayne, G.E. (2000). The Complete Peerage of England, Scotland, Ireland, Great Britain and the United Kingdom, Extant, Extinct or Dormant. Alan Sutton.
• Gravett, Christopher (2003). Towton 1461: England's Bloodiest Battle. Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-513-6.
• Hankinson, C.F.J., ed. (1949). DeBretts Peerage, Baronetage, Knightage and Companionage, 147th Year. London: Odhams Press.
• Mount, Toni (2014). Everyday Life in Medieval London: From the Anglo-Saxons to the Tudors. Amberley Publishing Limited. ISBN 978-1-4456-1564-6.
• Mosley, Charles, ed. (2003). Burke's Peerage, Baronetage & Knightage. III (107th ed.). Burke's Peerage.
• Weir, Alison (1999). Britain's Royal Families: The Complete Genealogy. London: The Bodley Head.