Bu səhifənin səhifə silmə qaydasına əsasən silinə biləcəyi güman edilir. Əgər səhifənin silinməsinə dair etirazınız varsa, silinməyə namizəd səhifələr səhifəsində bu barədə fikrinizi bildirin. Müzakirə davam etdiyi müddət ərzində səhifədəki bu xəbərdarlığı silməyin.
Bu məqalə sonuncu dəfə 34 gün əvvəl InternetArchiveBot (müzakirə | töhfələr) tərəfindən redaktə olunub. (Yenilə) |
Lütviyyə Əsgərzadə (17 fevral 1960, Naxçıvan) — ədəbiyyatşünas, filologiya elmləri doktoru (2018),[1] dosent (2012), Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunda "Yeni dövr Azərbaycan ədəbiyyatı" şöbəsinin baş elmi işçisi müdiri (2020),[2] Azərbaycan Jurnalistlər (2002) və Yazıçılar Birliyinin üzvü (2005).
Lütviyyə Əsgərzadə | |
---|---|
Lütviyyə Süleyman qızı Əsgərzadə | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Naxçıvan, Azərbaycan SSR, SSRİ |
Vətəndaşlığı | Azərbaycan |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
İxtisası | filoloq |
Təhsili | Naxçıvan Dövlət Universiteti |
Fəaliyyəti | ədəbiyyatşünas, yazıçı |
Tanınır | ədəbiyyatşünas |
Mükafatları | İlin ən kübar xanımı, Gənc Qızıl qələm, Xurşidbanu Natəvan, Jurnalistlərin dostu diplomu |
Üzvlüyü |
Lütviyyə Süleyman qızı Əsgərzadə 17 fevral 1960-cı ildə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Naxçıvan şəhərində anadan olub. Naxçıvan şəhər Eynəli bəy Sultanov adına 7№ li orta məktəbini müvəffəqiyyətlə bitirib. 1980-ci ildə Naxçıvan Dövlət Pedoqoji İnstitutuna, indiki Naxçıvan Dövlət Universitetinin Dil-Ədəbiyyat fakültəsinə daxil olub. Universiteti bitirdikdən sonra (1985) Naxçıvan şəhər 5 №-li kitabxanasında zal müdiri, böyük kitabxanaçı vəzifəsində çalışıb. Naxçıvan şəhərində fəaliyyət göstərən xüsusi tipli məktəblərdə; Naxçıvan şəhər "Xanım qızlar" pansionunda və Cəmşid Naxçıvanski adına hərbi məktəbdə, indiki Heydər Əliyev liseyində dil-ədəbiyyat müəllimi kimi fəaliyyət göstərib. 1999-cu ildə Naxçıvan şəhər Heydər Əliyev muzeyinə ekskursovood, 2000-ci ildə muzeyə direktor təyin edilib. 2006-cı ilədək Heydər Əliyev muzeyinə rəhbərlik edib. Yeni Azərbaycan Partiyasının II qurultayıına (2001) və Azərbaycan qadınlarının II qurultayına (2003) nümayəndə seçilib.
2005-ci ildə professor Teymur Əhmədovun rəhbərliyi ilə "Hüseyn Cavid və Şərq" (5716.01 – Azərbaycan ədəbiyyatı) mövzusunda filolgiya üzrə fəlsəfə doktoru, 2018-ci ildə "Hüseyn Cavidin ədəbi məfkurəsi və sənəti dövrünün ədəbi, mədəni, ictimai mühiti kontekstində" (5716.01 – Azərbaycan ədəbiyyatı) mövzusunda doktrluq müdafiə edib. 2006-cı ildən AMEA-nın Naxçıvan Bölməsində, 2013-cü ildən AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun "Yeni dövr Azərbaycan ədəbiyyatı" şöbəsində çalışır. Azərbaycan Jurnalistlər və Yazıçılar Birliklərinin üzvüdür. "Turkay" aylıq Ədəbiyyat dərgisinin redaktorudur.
Ailəlidir. İki qızı, üç nəvəsi var.
Lütviyyə Əsgərzadənin elmi yaradıcılığı Azərbaycan romantizminin banisi, filosof şair-dramaturq Hüseyn Cavidin yaradıcılığına, xüsusilə, Hüseyn Cavidin Şərqlə bağlılığına şairin həyatı, mühiti, müasirlərinə dair monoqrafik tədqiqatlara həsr olunub. Alimin "Hüseyn Cavid və Şərq" monoqrafiyasında Hüseyn Cavid yaradıcılığında Şərq mövzusu xüsusi aspektdən araşdırılmış, Cavidi Şərqlə bağlayan təfsilatlar tədqiq edilmiş, onun sənətində Şərq mövzusunu şərtləndirən amillər üzə çıxarılmış, Şərq ədəbiyyatına bağlılıq nöqteyi-nəzərindən şairin şeirlərində forma və məzmun məsələləri, Cavidin şərqliliyini apaçıq ifadə edən səciyyəvi elementlər təsvir və təhlil edilmişdir. Cavid yaradıcılığının mövzu, problematika, bədii qəhrəman kimi, səciyyəvi sahələrində özünü göstərən Şərq bağlılığı, Şərq şeir janrlarına müraciəti də müəllif tərəfindən ayrıca nəzərə alınmışdır. "Hüseyn Cavidin ədəbi məfkurəsi və sənəti dövrünün ədəbi, mədəni, ictimai mühiti kontekstində" adlı doktorluq dissertasıyası "Hüseyn Cavid mühiti və müasirləri" adlı monoqrafiyasının nəşri ilə tamamlanmışdır.
Monoqrafiyada təqdim edilən problem bütün yönləri ilə araşdırmaya cəlb olunmuşdur. Mövzu müraciət edilməsi zəruru olan elmi-ədəbi məsələlərdən biridir. Hüseyn Cavidin yaradıcılığına həsr edilmiş tədqiqat əsərlərində bu problem şairin həyatı və yaradıcılığı təhlil edilərkən müəyyən dərəcədə nəzər nöqtəsinə çəkilsə də, problem kompleks şəkildə geniş filoloji aspektdə sistemli şəkildə araşdırılmamışdır. İstənilən sənətkarı, xüsusən də Hüseyn Cavid kimi böyük mütəfəkkiri, onun dövrü, mühiti, müasirləri ilə əlaqələrini öyrənmədən tam, bütöv təsəvvür etmək çətindir. Monoqrafiyada şair-dramaturqun məfkurəsi və sənəti daha çox dövrünün ədəbi və ictimai mədəni mühiti kontekstindən yeni arxiv sənədləri və dövrü mətbuat materialları əsasında araşdırılıb, ümumiləşdirilmişdir. Qədim və zəngin tarixə, böyük mədəniyyətə və dövlətçilik ənənələrinə malik olan Naxçıvanın XIX əsrin 60–90-cı illərinin ictimai-mədəni mühiti tədqiq edilərək böyük sənətkarın məhz belə zəngin ictimai-mədəni və maarifçi bir mühitin yetirməsi olması əsaslandırılaraq nəsil şəcərəsi araşdırılmış, dünyagörüşünün formalaşmasında ailə və təhsil mühitinin roluna ciddi nəzər salınmışdır. Şairin atası Hacı Molla Abdullanın dövrünün maarifçi ziyalılarının diqqət mərkəzində olması məsələlərinə aydınlıq gətirilmiş, tərcümeyi-halı övladlarının dünyagörüşünün, bədii istedadlarının formalaşmasında, onlarda şeirə-sənətə meylin oyanmasında onun güclü amil olması təsdiqlənmişdir. Hüseyn Cavidin mədrəsə təhsili illəri araşdırılmaya cəlb edilmiş, şairin dünyagörüşünün formalaşmasında islam amilinin əhəmiyyətinə aydınlq gətirilmişdir. Cavidin ibtidai təhsil mühiti — "Məktəbi-tərbiyə" illəri, bu məktəbin şairin gələcək həyatındakı rolu müəyyən edilmiş, dünyagörüşünün istiqamətlənməsindəki yeri araşdırılmış, ədibin Naxçıvandan olan maarifçi müasirləri ilə: Qurbanəli Şərifzadə, Cəlil Məmmədquluzadə, Eynəli bəy Sultanov, Xəlil ağa Hacılarovla olan münasibətləri araşdırılmış, şairin həyatında və yaradıcılığında müasirlərinin rolu müəyyən olunmuşdur. Bundan başqa əsərdə Hüseyn Cavidin maarifpərvər qardaşı Şeyx Məhəmməd Rasizadə ilə münasibətlərinə dair zəngin materiallar oxuculara çatdırılmışdır. Şairin dünyagörüşünün formalaşmasının və bədii yaradıcılığının inkişaf mərhələlərinin öyrənilməsi məsələsinə aydınlıqgətirilən tədqiqatda, Hüseyn Cavidin istintaqda verdiyi ifadəyə və İstanbuldan yazdığı məktublara əsaslanaraq 1905-ci ildə Türkiyəyə gedən şairin qayıdışının 1910-cu ilin əvvəllərində gerçəkləşdirdiyi qənaətinə gəlinmiş, yaradıcılıq kredosunu "Mənim tanrım gözəllikdir, sevgidir" — şəklində bəyan edən Hüseyn Cavidin dünyagörüşündə formalaşmış və əsərlərində əks olunmuş bu prinsipin ədəbi mühitdə və əsərlərindəki əks- sədası diqqət mərkəzinə çəkilmişdir.
L. S. Əsgərzadənin elmi yaradıcılığında digər ölkələrin alimləri ilə əməkdaşlıq da mühüm yer tutur. O, öz ixtisası üzrə regionun və Avropa ölkələrinin (Bolqarıstan, Türkiyə, İraq, Rusiya, Makedoniya, Kosova, Arnavutluq, İtaliya və s) alimləri ilə elmi əlaqələr saxlayır, beynəlxaq konfrans və qurultaylarda maraqlı elmi məruzələrlə çıxış edir. 200-ə qədər elmi məqalənin müəllifi olan Lütviyyə Əsgərzadənin Rusiya, İtaliya, Türkiyə, İran, Kosova, İraq, Makedoniya, Arnavutluq, Braziliya, Ukrayna və Koliforniyada elmi məqalələri nəşr olunub.
2006-cı ildən AMEA-nın Naxçıvan Bölməsinin İncəsənət Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun ədəbiyyatşünaslıq şöbəsinə elmi işçi vəzifəsinə təyin edilib. 2012-ci ildə dosentlik alıb. Seçki yolu ilə böyük elmi işçi seçilib (2009). Radio və televiziya verilişlərində iştirak və çıxışlar edib. Hazırda L. S. Əsgərzadə AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun "Yeni dövr Azərbaycan ədəbiyyatı" şöbəsində baş elmi işçi vəzifəsində şalışır. AMEA Ədəbiyyat İnstitutunun Dissertasiya Şurası nəzdində Elmi seminarın üzvü, haliyədə katibidir. Naxçıvan Dövlət Universitetinin Dissertasiya Şurasının üzvüdür. Rəhbərlik etdiyi doktorantların bir alim kimi formalaşması üçün nəzəri-metodoloji tövsiyələrini verir. Ondan artıq kitab, yüzdən artıq elmi məqalənin, bədii-publisistik və analitik yazıların müəllifidir. Lütviyyə Əsgərzadə çox sayda beynəlxaq elmi konfrans və simpoziumların iştirakçısı olmuş, elmi məruzələr etmiş, ölkədə və Türkiyədə təşkil olunan konfransların təşkilində və rəhbərliyində Azərbaycanı laiqincə təmsil edir. Məqalələri nüfuzlu xarici və ölkə elmi məcmuələrində dərc olunmuşdur. Braziliya və Koliforniya universitetlərinin jurnallarında nəşr olunan məqalələri beynəlxalq bazada indeksləşmişdir.
L. S. Əsgərzadə elmi fəaliyyətlə yanaşı, bədii yaradıcılıqla da məşğul olur. 2002-ci ildə Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin, 2005-ci ildə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinə üzv qəbul edilib. L. S. Əsgərzadə xeyli analitik və publisistik məqalənin ve 5 şeir kitabının müəllifidir. Şeirləri "Hece taşları", "Gergef", "Kalemlik", "Kardelen" dərgilərində", Çinar ömrü" ,"Plyus yaradıcılıq" toplularında, "Ədəbiyyat", "525-ci qəzet" və "Şərq qapısı" qəzetlərdə çap olunub.
1. Bir gün // Plyus bədii yaradıcılıq: ədəbi almanax. II kitab[22]
2. Kim dəymişdi ürəyimə[23]
3. Öyrət mənə[24]
4. Rəsm kimi şeir – piroteks sənəti[25]
5.Həmişə bizimlə olan ədib[26]
6.Turan Cavid — zamanin taleyini yaşayan xanım[27]
7.Heyrətamiz bir aləm – Hüseyn Cavid sənəti[28]
8.Gəlimli-gedimli dünya, son ucu ölümlü dünya…[29]
10.Turan Cavid – zamanın taleyini yaşayan xanım[31]
11. Əhməd Bədi Rəcəb oğlu Triniç[32]
12.Bir daha Ehsan xanın şairə qızı Qönçəbəyim haqqında[33]
13.Əhməd Bədi Triniç elmi-bədi mətnlərdə[34]
14. Ərtoğrol Cavid: erkən bitmiş ömür və bitməmiş əlyazmalar[35]
15.Post mortem fotoqrafiya[36]
16.Ədəbiyyatımızın və ədəbiyyatşünaslığımızın gerçək fədakarı[37]
17. Qafqazın şeyxülislami Fazil İrəvani[38]
18.Zəfərin və təltiflərin mübarək, cəsur komandir![39]
19. Fani ikən əbədi olanlar: Şeyx Məhəmməd Rasizadə
20.Fazil İrəvani, Fazlı Kara və "Gül və Bülbül" əsərinin ədəbi taleyi
21. "Qafqazın II Şeyxülislamı Fazil İrəvani"
23. Böyüdük..tanıdıq qəmi — Şeirlər
24.Fazil İrəvani, Fazlı Kara və "Gül və Bülbül" əsərinin ədəbi taleyi
25.Professor Lütviyyə ƏSGƏRZADƏ."Göylərin qapısını ah ilə döyən şair: Hüseyn Bağıroğlu"
27. Hüseyn Cavidin ideya atası — Qurbanəli Şərifzadə[40]
28. Hüseyn Cavidin yaradıcılığında İstanbul[41]
29. Hüseyn Cavid və Mirzə Cəlil: dünyagörüşündəki fərqliliklər və yaradıcılığındakı oxşarlıqlar[42]
30. Namiq Kamalın Azərbaycan ədəbiyyatına təsiri[43]
31. "Qadın sənətkarların əsərlərinin incələnməsi" (Ədəbiyyat, dil və mədəniyyət fəaliyyətlərində qadın".[44]
32. "Şeyx Məhəmməd Rasizadənin taleyi və yaradıcılığı"[45]
33. "Azərbaycanın sonuncu xanı Ehsan xanın şairə qızı-Qonçabəyim"[46]
34. Azərbaycanın şairə qadınları"[47]
35. Şeyx Məhəmməd Rasizadə xatirələrdə[48]
36. "Klassik ədəbiyyatda Nuh peygəmbər və dünya tufanı.[49]
37. "H. Cavid və M. Cəlil: dünyagörüşlərindəki fərqlilik və yaradıcılıqlarındakı oxşarliqlar"[50]
38. "Bütün varlığı poeziya olan qadın"[51]
39. Müzəffər Nəsirlinin "Qonçabəyimin nəğməsi" pyesi haqqında".[52]
40. Hüseyn Cavid əfəndinin L. N. Tolstoy haqqında qənaətləri[53]
41. Əliqulu Qəmküsarın müasiri: Hüseyn Cavid[54]
42. Hüseyn Cavid əfəndi və Əbdülhəq Hamid Tarhan yaradıcılığındakı bənzərliklər[55]
43. Azərbaycan ədəbiyyatının "fikir və söz zadəganı Hüseyn Cavid əfəndi[56]
44. Ədəbiyyatda Adnan Menderesə iki fərqli baxış; Nazim Hikmət və Nəcib Fazil Qısakürək yaradıcılığında Adnan Menderes.[57]
45. Hüseyn Cavid əfəndinin yaradıcılığında türkcə danışan çocuqlar[58]
46. About European poetry traditions of the turkish literature[59]
47. Поэт и драматург Гусейн Джавид в русскоязычной печати[60]
48. Гусейн Джавид и Леонид Николаевич Андреев[61]
49. Western poetry, "Servet-I Funun" and Huseyn Javid[62]
50. ASGERZADE LUTVIYE. Western poetry tradition, "Serveti-Funun" and Huseyn Javid .[63]
51. The author of the "Kromoy Teymur" tragedy is Huseyn Cavid historical[64]
52. Edebı̇yatta Ortadogu "Huseyin Cavid`in İblis Faciasında Ortadogu`nun Dramatik Tarihi"[65]
53. Seyh-i Senan-i Efsanesinin Yayılma Trayektorisi[66]
54. Azerbaycan'da yayınlanan komünist gazetesinde 27 Mayis darbesi ve Adnan Menderes'in idami[67]
55. Türk tarihini edebiyata daşıyan yazar: Hüseyn Cavid[68]
56. Keçmişdən günümüzə köç[69]
57. Türk Tarihini Edebiyata Taşıyan Yazar: Hüseyn Cavid /[70]
58. "Ədəbiyyatda Orta Doğu" ("İblis" eseri üzerine bir inceleme)[71]
59. Kağızmanlı Hıfzı şeirinde tabiat[72]
60. XX y.y. Azerbaycan edebiyatinda Tanzimat ve Serveti-Fünun (Hüseyin Cavid Sanatı üzerine bir araştırma)[73]
61. Azerbaycanda yayınlanan Komünist gazetesinde 27 mayis darbesi ve Adnan Menderesin idami[74]
62. Büyüyen kuşağın yetiştirilmesinde çoçuk edebiyatının yeri. Zahit Xalil yaratıcılığı üzerine[75]
63. Asgerzade L. İnsanın ve insanlığın kaderinde İblis (Hüseyin Cavid'in İblis trajedisi üzerine bir inceleme)[76]
64. Azerbaycan`da Sovyet İhtilalı: Toplum, Sanat, Edebiyat[77]
65. Üsküp`lü Ahmet Bedi Recep oğlu Triniç (Üküp`den Bakü`ye uzanan yolun sonu)[78]
66. Amin Maalouf`un Semerkant Romanı ve Ömer Hayyam[79]
67. Əhməd Bədii Rəcəb oğlu Triniç[80]
68. Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığında mötəbər söz sahibi: akademik İsa Həbibbəyli[81]
69. Bilim yolunun cesaretli takipcisi: Akademik İsa Habibbeyli[82]
70. Romantik edebiyatda aşk ve güzellik (Filozof şair Hüseyin Cavid yaradıcılığı üzerine bir inceleme)[83]
71. Hüseyn Cavidin pedoqoji görüşlərində təhsil və tərbiyə məsələləri[84]
72. İmadeddin Nesimi Yaratıcılığında Şeyh-i Senan Konusu ve Şeyh-i Senan İsmi[85]
73. Reflection of philosophical ideas in Huseyn Javid's work[86]
74. Ortak Türk Dili ideolojisi ve Azerbaycan[87]
75. Felsefenin Edebiyata Yansıması (Hüseyn Cavid Yaradıcılığı Üzerine Bir İnceleme)[88]
76. "Nuh Peyğamber, Nuh`un Tufanı ve Nuh`un Gemisi Edebiyatda Remz ve Semböl Gibi[89]
77. Əziz, Şuşam, sən azadsan[90]
78. Fəthin simvolu Ayasofiya ədəbiyyatda[91]
79. Mustafa Kamal Atatürkün qurtarıcılıq missiyası ədəbiyyatda[92]
80. XIX yüzil ortak Türk dili çalışmalarında Azərbaycan (Hüseyn Cavid yaradıcılığında türkcə)[93]
81. Şuşanin ictimai-mədəni həyatinda Gövhər ağa Cavanşir[94]
82. "Əziz Şuşam, sən azadsan"[95]
83. HÜSEYİN CAVİD'DE OSMANLI İSTANBUL'U (Hayatı, Edebi Kişiliği ve Yaratıcılığı)
84. FAZIL İRAVANİ AND FAZLI KARA`S ROSE AND NIGHTINGALE (Conflicts and truth)
IV. Uluslararası Türk sənətləri, tarixi və folkloru kongresi. Konya, 2016
Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, İstanbul, 2018
VII. Uluslararası TURKCESS Eğitim və Sosyal Bilimler Kongresi 01 Eylül- 03 Eylül 2021
Şuşa ili
Huseyn Cavid 140