устар.
I
сущ.
1. безветрие, тишь
2. штиль (отсутствие ветра на воде)
II
прил. безветренный, штилевой, тихий. Xay gecə безветренная ночь, xay dəniz тихое море, xay hava штилевая погода
Xay-alay
Xay-alay — üç tərəfi divarla örtülü bir sahədə kauçukdan hazırlanmış sərt bir topu divara vurma və tutmağa əsaslanan oyun. İspaniyada Pelota Vasca adlanır. Bask (Basklar İspaniyanın şimalı və Fransanın cənub qərbindəki bölgədə yaşayan bir xalqdır) mənşəli olan oyun 1900-cü ildə Kubada oynanmağa başladıqdan sonra Qərb Yarımkürəsində xay-alay olaraq adlandırılmışdır. Ənənəvi olaraq ən yaxşı xay-alay oyunçuları Bask Ölkəsindən çıxmışdır. Hal-hazırda İspaniya, Fransa, Kuba, Meksika və Filippinin bəzi bölgələrində geniş şəkildə oynanmaqdadır.
Fyodorovka (Xaybulla)
Fyodorovka kəndi (başq. Фёдоровка) — Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Fyodorovka kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
== Əhali ==
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Fyodorovka kəndinin milli tərkibi: başqırdlar (55 %), ruslar (42 %).
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 13 km.,
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sibay stansiyası): 69 km.
Tırqamış çayı Taşla çayı ilə birləşdiyi ərazidə yerləşir.
== İstinadlar ==
== Mənbə ==
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Fərid Xayrulin
Fərid Həbibulla oğlu Xayrulin (26 iyul 1947, Bakı – 27 avqust 2020) — tatar əsilli Azərbaycan fotojurnalisti, Azərbaycan Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi (2010).
== Həyatı ==
Fərid Həbibulla oğlu Xayrulin Bakı şəhərində anadan olub. Məktəbi bitirdikdən sonra 1965-ci ildə M. Əzizbəyov adına Azərbaycan Neft-Kimya İnstitutunun energetika fakültəsinə daxil olub. 1969-cu ildə Ulyanov-Lenin adına Qazan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsinə daxil olub. Sonra S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinə keçib, "Jurnalistika" peşəsi üzrə diplom alıb. 1982-ci ildən SSRİ Jurnalistlər İttifaqının üzvüdür. 1989-cu ildən SSRİ Fotorəssamlar İttifaqının İdarə Heyətinin üzvüdür. 1984-cü ildən "Azərinform" agentliyinin, o vaxt üçün SİTA-nın, Azərbaycan bölməsi üzrə fotojurnalisti vəzifəsində çalışıb. 1992-ci ildən Azərbaycan-Tatarıstan Birliyinin vitse-prezidentidir. Həmin müddət ərzində bir-neçə il Azərbaycanda "Tatarıstan Xəbərləri" qəzetinin xüsusi müxbiri vəzifəsində işləyib.
Hakmar (Xaybulla)
Hakmar kəndi (başq. Һаҡмар) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Samar kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
== Əhali ==
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Hakmar kəndinin milli tərkibi: ruslar (54 %), başqırdlar (44 %)
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 18 km.,
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sara stansiyası): 76 km.
Tanalık çayının sahilində yerləşir.
== İstinadlar ==
== Mənbə ==
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Hakmar Nazarğol (Xaybulla)
Hakmar Nazarğol (başq. Һаҡмар Наҙарғол) — Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Əbeş kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
== Əhali ==
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Hakmar Nazarğol kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 100 %
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 51 km.,
kənd sovetliyindən (Böyük Əbeş): 33 km
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sara stansiyası): 108 km.
Hakmar çayının sahilində yerləşir.
== İstinadlar ==
== Mənbə ==
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Kiçik Arıslanğol (Xaybulla)
Kiçik Arıslanğol (başq. Бәләкәй Арыҫланғол) — Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Əbeş kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
== Əhali ==
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Kiçik Arıslanğol kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 100 %.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 69 km.,
kənd sovetliyindən (Böyük Əbeş): 3 km
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sara stansiyası): 125 km.
Sakmara çayının sahilində yerləşir.
== İstinadlar ==
== Mənbə ==
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Kiçik Əbeş (Xaybulla)
Kiçik Əbeş kəndi (başq. Бәләкәй Әбеш) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Əbeş kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
== Əhali ==
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Kiçik Əbeş kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 100 %.
== Tanınmış şəsxləri ==
Damir Nuritdinoviç İşemqulov (1 fevral 1943) — rəssam, Başqırdıstan Respublikasının əməkdar artisti (2001), 1993-cü ildən Rusiya Federasiyasının Rəssamlar İttifaqının üzvü.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 71 km.,
kənd sovetliyindən (Böyük Əbeş): 5 km
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sara stansiyası): 127 km.
== İstinadlar ==
== Mənbə ==
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Komsomolsk (Xaybulla)
Komsomolsk kəndi (başq. Иҫәнгилде) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Selin kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
== Əhali ==
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Komsomolsk kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 98 %.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar):48 km.,
kənd sovetliyindən (Selin): 19 km
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sibay stansiyası): 73 km.
== İstinadlar ==
== Mənbə ==
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Makan (Xaybulla)
Makan kəndi (başq. Маҡан) — Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Makan kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
== Əhali ==
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Makan kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 98 %.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar):15 km.,
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sara stansiyası): 94 km.
== Tanınmış şəxsləri ==
Pavel Nikolayeviç Çumaçenko — Böyük Vətən müharibəsi qəhrəmanı.
== İstinadlar ==
== Mənbə ==
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Mixaylovka (Xaybulla)
Mixaylovka kəndi (başq. Михайловка) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu İvanovka kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Mixaylovka kəndinin milli tərkibi: ruslar (71 %), başqırdlar (29 %)
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 39 km.,
kənd sovetliyindən (İvanovka): 7 km
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sara stansiyası): 95 km.
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Məmbət (Xaybulla)
Məmbət kəndi (başq. Мәмбәт) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Makan kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Məmbət kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 100 %.
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 24 km.,
kənd sovetliyindən (Makan): 12 km
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sara stansiyası): 83 km.
Tanalık çayının sahilində yerləşir.
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Novoukrainka (Xaybulla)
Novoukrainka kəndi (başq. Новоукраинка) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Tanalık kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Novoukrainka kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 90 %.
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 34 km.,
kənd sovetliyindən (Podolsk): 10 km
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sara stansiyası): 92 km.
Tanalık çayının sahilində yerləşir.
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Perevoloçan (Xaybulla)
Perevoloçan kəndi (başq. Переволочан) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Tatır Uzyak kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Perevoloçan kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 86 %
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 21 km.,
kənd sovetliyindən (Bayquskar): 7 km
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sara stansiyası): 79 km.
Tanalık çayının sahilində yerləşir.
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Pervomayski (Xaybulla)
Pervomayski kəndi (başq. Первомайское) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Ufa kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Pervomayski kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 94 %
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 87 km.,
kənd sovetliyindən (Ufa): 20 km
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sibay stansiyası): 70 km.
Tanalık çayının sahilində yerləşir.
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Petropavlovski (Xaybulla)
Pertopavlovski kəndi (başq. Петропавловский) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Ufa kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Petropavlovsk kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 93 %
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 45 km.,
kənd sovetliyindən (Antinqan): 18 km
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sibay stansiyası): 108 km.
Matraevski su anbarının yaxınlığında yerləşir.
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Podolsk (Xaybulla)
Podolsk kəndi (başq. Петропавловский) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Tanalık kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Podolsk kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 90 %
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 24 km.,
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Orsk stansiyası): 120 km.
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Puqaçyov (Xaybulla)
Puqaçyov kəndi (başq. Пугачёво) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu İvanovka kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Puqaçyov kəndinin milli tərkibi: çuvaşlar (97 %), başqırdlar (3 %)
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 39 km.,
kənd sovetliyindən (İvanovka): 6 km
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sara stansiyası): 95 km.
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Rafik (Xaybulla)
Rafik kəndi (başq. Рафиҡ) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Ufa kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Rafik kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 100 %
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 53 km.,
kənd sovetliyindən (Ufa): 5 km
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sibay stansiyası): 84 km.
Tanalık çayının sahilində yerləşir.
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Ruslan Xayxoroyev
Ruslan Xayxoroyev (1963 – 8 sentyabr 1999, Urus-Martan) — Çeçen səhra komandiri, Çeçen İçkeriya Respublikası ordusunun briqada generalı, Birinci Çeçenistan müharibəsi zamanı Bamut kəndinin müdafiə rəisi. Rusiya hakimiyyətinə görə terrorizm və Rusiya vətəndaşlarını qaçırmaqda ittiham olunan şəxs.
Bir sovxoz işçisi kimi ilk fəaliyyətinə başlamışdır. Sonra Çeçenistanın qərbində bir dəstənin lideri olur. O, hərəkətlərini Rusiyanın İçkeriyaya təzminat borclu olması ilə əsaslandırır, lakin borcun ödənilmədiyi üçün silahlılar hər bir qaçırılan əsgər üçün təzminatı hissə-hissə almalı olduğunu bildirir. Xayxoroyevin "Nevskoe Vremya" qəzetinin jurnalistləri Maksim Şablin və Feliks Titovun itkin düşməsində iştirak etdiyi, eyni zamanda 11 və 12 iyul 1996-cı ildə Moskva trolleybuslarında iki partlayışın, 1996-cı ildə Nalçikdə şəhərlərarası sərnişin avtobusunda partlayışın sifarişçisi olduğu ehtimal edilir.
1998-ci ilin yazında, Qafqaz Mücahidlərinin Birləşmiş Qüvvələrinin Ali Hərbi Məclisi Şurasının qərarı ilə, milliyyətcə çeçen olan briqada generalı Ruslan Xayxoroyevə İçkeriyanın Qərb Cəbhəsinin cənubunda genişmiqyaslı hərbi əməliyyatları gücləndirmək tapşırılır. Əslində İnquşetiya və Osetiya sərhədindəki münaqişə vəziyyəti ətrafında, Mozdok — Vladiqafqaz istiqamətində təxribat hərəkətlərinin aparılmasına cavabdeh təyin edilir.
1998-ci ilin aprelində Rusiya Baş Prokurorluğunun Şimali Qafqazda federal təhlükəsizlik və millətlərarası münasibətlər haqqında qanunların icrasına nəzarət edən Baş idarə Xayxoroyevi federal axtarışa verir. O, 17-si üçün 1.7 milyon dollar fidyə aldığı 24 Şimali Osetiya vətəndaşının qaçırılmasında günahlandırılır.
Sadovıy (Xaybulla)
Sadovıy kəndi (başq. Садовый) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Akyar kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Sadovıy kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 77 %
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 6 km.,
kənd sovetliyindən (Akyar): 6 km
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sara stansiyası): 64 km.
Tanalık çayının sahilində yerləşir.
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Savelevka (Xaybulla)
Savelevka kəndi (başq. Савельевка) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Tanalık kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Savelevka kəndinin milli tərkibi: başqırdlar (55 %), ruslar (38 %)
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 32 km.,
kənd sovetliyindən (Podolsk): 8 km
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sara stansiyası): 90 km.
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Sizəm (Xaybulla)
Sizəm kəndi (başq. Сиҙәм) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Sizəm kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Sizəm kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 70 %.
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 54 km.,
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sibay stansiyası): 58 km.
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Stepnoy (Xaybulla)
Stepnoy kəndi (başq. Степной) — Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Əbeş kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Stepnoy kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 91 %
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar): 7 km.,
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sara stansiyası): 51 km.
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Xayinək (Mahnişan)
Xayinək (fars. خائينك) - İranın Zəncan ostanının Mahnişan şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.
2006-cı il məlumatına görə kənddə 218 nəfər yaşayır (45 ailə).
Qəliyəhməd (Xaybulla)
Ğəliyəhməd (başq. Ғәлиәхмәт) — Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Akyul kənd sovetliyinə daxil olan kənd.
2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Ğəliyəhməd kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 100 %.
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Akyar):61 km.,
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sara stansiyası): 117 km.
Işmorat Kayumoviç İlbakov (1963) — artist, Başqırd Dövlət Filarmoniyasının kuratoru, Başqırdıstan Respublikasının Xalq Artisti
Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.
Ras Əl-Xayma
Ras Əl-Xayma (ərəb. رَأْس ٱلْخَيْمَة, tarixən Culfar) — Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Ras Əl-Xayma Əmirliyinin ən böyük şəhəri və paytaxtı. Dubay, Əbu-Dabi, Şarja, Əl-Ayn və Əcməndən sonra BƏƏ-nin altıncı ən böyük şəhəridir. Şəhər bir dərə ilə iki hissəyə bölünür: qərbdə köhnə şəhər və şərqdə Əl-Nəxil.
Ras Əl-Xayma adı "çadırın burnu" deməkdir. Şəhər adını naviqasiyanı asanlaşdırmaq üçün buraya bir çadır qurulduqdan sonra aldığı bildirilir.