ÇEK

I
сущ. чек:
1. документ с распоряжением вкладчика банку о выдаче предъявителю определённой суммы с текущего счёта. Pul çeki чек на деньги, büdcə çeki бюджетный чек, haqq-hesab çeki расчётный чек, şəxsi çek именной чек, çekin kötüyü корешок чека
2. талон из кассы с обозначением суммы, полученной за товар или в кассу от продавца с указанием суммы, которую следует уплатить. Kassa çeki кассовый чек, çek yazmaq (yazdırmaq) выписать чек, çek vurmaq (vurdurmaq) выбить чек
II
прил. чековый (относящийся к чеку). Çek əməliyyatları чековые операции, çek kitabçası (dəftəri) чековая книжка; çek sahibi чекодержатель; özəlləşdirmə çekləri приватизационные чеки (ваучеры)
ÇEXOLLUQ
ÇEKA
OBASTAN VİKİ
Tomas Çek
Tomas Robert Çek (8 dekabr 1947[…], Çikaqo, İllinoys) — ABŞ biokimyaçı və molekulyar bioloqu. Sidney Altmanla birlikdə 1989-cu ildə kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı, "RNT-nin katalitik xüsusiyyətlərinin kəşfinə görə" Kolorado Boulder Universitetində fəxri professor və Biofrontiers İnstitutunun direktoru, 2000–2009-cu illərdə Hovard Hyuz Tibb İnstitutunun rəhbəri və 1988-ci ildən onun mütəxəssisi, Milli Elmlər Akademiyasının üzvü (1987) və ABŞ Tibb Akademiyası (2000), həmçinin Amerika Fəlsəfə Cəmiyyəti (2001). Milli Elm Medalı ilə təltif edilmişdir (1995). Çekin valideynləri çex əsilli idi (babası çex, digər nənə və babaları birinci nəsil amerikalılar idi). O, Ayova şəhərində (Ayova) böyüyüb. Orta məktəbdə o, Ayova Universitetində geologiya professorundan kristal strukturları, meteoritlər və fosilləri müzakirə etməyi xahiş etdi. 1966-cı ildə Grinnell Kollecində oxudu və burada Homerin Odisseyini, "Dantenin Cəhənnəmi"ni, konstitusiya tarixini və kimyanı öyrəndi. 1970-ci ildə T. Çek üzvi kimyaçı Karol Linn Martinsonla evləndi. T. Çek 1975-ci ildə Berklidəki Kaliforniya Universitetində kimya üzrə doktorluq dərəcəsi alıb və həmin il Massaçusets Texnologiya İnstitutuna doktorluq tədqiqatları aparmaq üçün daxil olub. 1978-ci ildə Kolorado Universitetində ilk müəllimlik vəzifəsini aldı, burada o, kimya və biokimya üzrə bakalavr tələbələrinə mühazirə oxudu, fakültədə işlədi və hazırda kimya və biokimya kafedrasının fəxri professoru kimi işinə davam edir.
Loris Çeknavaryan
Loris Çeknavaryan (fars. لوریس چکناواریان‎, ing. Loris Tjeknavorian erm. Լորիս Ճգնավորյան ; 13 oktyabr, 1937 təvəllüdlü) — İran ermənilərindən olan bəstəkar və dirijor. == Həyatı == Loris Çeknavaryan İranın Luristan ostanının Bürucərd şəhərində anadan olub. O, 1979-cu il İran İslam İnqilabından sonra, Sovet İttifaqı və Avstriya mühacirət etmişdir və Avstriya vətəndaşlığın aldı.Hal-hazırda ABŞ-nin Kaliforniya əyalətinin Qlendeyl şəhərində yaşayır.
Mərkəz, Çekmeköy
Mərkəz — İstanbulun Anadolu tərəfindəki Çekmeköy rayonunun 17 məhəlləsindən biri. İnzibati sərhədlərinin şərqində hərbi zona, cənubunda Mimarsinan və Ümraniye rayonları, şimalında isə Beykoz rayonu yerləşir.
Stanislav Çekan
Stanislav Yulianoviç Çekan (rus. Станислав Юлианович Чекан; 2 iyun 1922, Rostov-na-Donu – 11 avqust 1994, Moskva) — sovet və rus teatr-kino aktyoru.RSFSR əməkdar artisti. Stanislav Çekan 2 iyun 1922-ci ildə anadan olmuşdur. 1938-1941-ci illərdə Yuri Zavadskinin teatr məktəbində oxumuşdur. 1941-1945-ci illərdə cəbhə teatrlarının aktyoru kimi çalışmışdır. 1945-ci ildə Stanislav Çekan Sovet ordusunun Odessa teatrının aktyoru olur. Daha sonra 1948-1956-cı illərdə Sovet Ordusunun Moskvada yerləşən Mərkəzi Akademik teatrında, 1958-1993-cü illərdə isə Kinoaktyor teatr-studiyasında işləmişdir. Stanislav Çekan koloritli xarakterik, eləcə də komik obrazların mahir ifaçılarından biridir. Onun oğlu Sergey Çekan filmlərin dublyajı sahəsində çalışmışdır. Stanislav Yulianoviç Çekan 11 avqust 1994-cü ildə vəfat etmişdir.
Zoya Çekulayeva
Zoya Vasilkova (4 may 1926, Leninqrad – 1 iyun 2008, Sankt-Peterburq) — sovet və rus aktrisası. Zoya Nikolaevna Vasilkova 4 may 1926-cı ildə Leninqradda Nikolay Korniloviç və Zoya İvanovna Vasilkova ailəsində anadan olmuşdur. 1943-cü ilin iyulunda 17 yaşında könüllü olaraq cəbhəyə getdi. Çavuş rütbəsində Hava Hücumundan Müdafiə 7-ci Korpusunun meteoroloji xidmətində baş meteoroloq vəzifəsində çalışmışdır. Döyüş zamanı o mərmiyə tuş gəlmiş və yaralanmışdır. 1949-cu ildə Vasili Vanin VGIK kursunu bitirib, sonra aktyor Teatr-Studiyasının heyətinə daxil oldu. Sovet rəssamlarının Çin, Polşa və Şərqi Almaniyada qastrol səfərlərində iştirak etmişdir. 1959-cu ildən M. Qorki adına kinostudiyada aktrisa kimi çalışmışdır. Zoya Nikolaevna Vasilkova 1950-1990-cı illərdə epizodik rolların aparıcı ifaçısı idi. Əsasən rus qadınlarını oynadı: zadəganlar, qesseslər və ya əksinə qızlar, dayələr, kazaklar.
Çeka
RSFSR Xalq Komissarları Soveti yanında Əksinqilab və Təxribatla Mübarizə üzrə Ümumrusiya Fövqəladə Komissiyası (rus. Всероссийская чрезвычайная комиссия по борьбе с контрреволюцией и саботажем при Совете народных комиссаров РСФСР, ВЧК при СНК РСФСР) və ya qısaca ÇK — SSRİ xüsusi təhlükəsizlik orqanı. Komissiya 7 dekabr 1917-ci ildə yaradılmışdır. 6 fevral 1922-ci ildə səlahiyyətlərin RSFSR XDİK-si yanında DSİ-yə verilməsi ilə ləğv edilmişdir. Robert Konkvestin məlumatına görə, 1917–1922-ci illərdə ÇK-nın inqilabi tribunallarının və məhkəmədənkənar iclaslarının hökmləri ilə ümumilikdə 140,000 adam güllələnmişdir. Sovet xüsusi xidmət orqanlarının tarixinin tədqiqatçılarından biri, polkovnik Oleq Mozoxin arxiv məlumatlarına əsaslanaraq bu rəqəmi tənqid etmişdir. Onun sözlərinə görə, “bütün qeyd-şərtlər və şişirtmələr nəzərə alındıqda ÇK orqanlarının qurbanlarının sayı 50 min nəfərdən çox ola bilməz". Komissiyanın ölkələrdə əksinqilabla mübarizə aparmaq üçün ərazi bölmələri var idi. "ÇK" abbreviaturasından "çekist" sözü yaranmışdır. Vladimir Lenin onun formalaşmasında əsas ideoloqdur.
Çekalin
Çekalin — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər. Tula vilayətinin tərkibinə daxildir.
Çekizm
Çekizm (rus. Чекизм; ilk sovet məxfi polis təşkilatı olan Əks-inqilab və Təxribatla Mübarizə üzrə Ümumrusiya Fövqəladə Komissiyası üçün istifadə olunan "çeka" sözündən) — SSRİ-də məxfi polisin cəmiyyətin bütün sahələrə güclü nəzarət etdiyi vəziyyəti təsvir edən termin. Bu, həm də indiki Kreml hakimiyyətini tənqid edənlər tərəfindən müasir Rusiyada hüquq-mühafizə orqanlarının istifadə etdiyi gücü təsvir etmək üçün istifadə olunur. Çekizm Feliks Dzerjinski tərəfindən on ildən çox müddət ərzində tətbiq edilən və inkişaf etdirilən təhlükəsizlik polisindəki inanclar, təcrübələr və fərziyyələr toplusunun məhsulu kimi təsvir edilir. Onun yerləşdirdiyi sistemlər siyasi terroru qanuniləşdirən və romantikləşdirən konsepsiyanın sakrallaşdırılmasına gətirib çıxarmışdır. Əbdurrəhman Avtorxanov sovet cəmiyyətinin dayağı kimi məxfi siyasi polis ideyasını irəli sürmüşdür. Çekizm çeka mentalitetinin qondarma fəzilətlərinə əsaslanan bir kult formasına çevrilmişdi. Albatsın sözlərinə görə, Lavrenti Beriya, Yuri Andropov və Vladimir Kryuçkov da daxil olmaqla, əksər KQB rəhbərləri həmişə Kommunist Partiyası ilə hakimiyyət uğrunda mübarizə aparmış, zahiri kommunist liderləri manipulyasiya etmişdilər. Çekizmin sakrallaşdırılması Dzerjinski kimi liderlərə məxfi polis üzvləri ilə xüsusi münasibət qurmağa imkan vermiş, eyni zamanda partiya qurucularının başqalığını təbliğ etmişdir. Rusiya Dumasının keçmiş üzvü Konstantin Borovoya görə, "Putinin təyinatı DTK-nin hakimiyyət uğrunda səlib yürüşünün kulminasiya nöqtəsidir.
Çekmaquşev rayonu
Çekmaquşev rayonu (başq. Саҡмағош районы) — Başqırdıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. Rayonun inzibati mərkəzi Çekmaquşev kəndidir. Başqırdıstanın şimal-qərbində, Ufa şəhərindən 111 km aralıda yerləşir. Rayonun ərazisi 1692 km² təşkil edir. İqlimi mülayim kontinental, isti, azmaz isə quraqdır. dır. Rütübət çatışmazlığı ilə seçilir. Ərazisindən Baza çayı başlayır. Ərazisi üçün qara, tünd boz və boz meşə torpaqları xarakterikdir.
Çeknə
Çeknə — İranın Rəzəvi Xorasan ostanının Nişapur şəhristanının Sərvilayət bəxşində şəhər. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 1,363 nəfər və 421 ailədən ibarət idi. Əhalisi Xorasan türklərindən ibarətdir və Xorasan türkcəsində danışırlar.
Çeko gölü
Çeko gölü (rus. Чеко) — Rusiyanın Krasnoyarsk diyarı ərazisində yerləşən göl. Krasnoyarsk şəhərindən 760 km şimal-şərqdə, Tunqus meteoritinin mümkün düşdüyü episentrindən 87 km şimal-qərbdə yerləşir. 1928-ci ilə qədər tərtib edilən heç bir xəritədə gölün adı və təsvirinə rast gəlmək mümkün deyildir. Görünür bu onun yerləşdiyi ərazinin pis öyrəlinməsi ilə əlaqədardır. Gölə Kimçu çayı tökülür və onun ərazisindən keçərək yollunu davam etdirir. Gölə qərb hissədən daxil olur. Elə qərbdəndə yolunu davam etdirir. Ancaq göldən nisbətən şimal hissədən çıxır. Gölün aid olduğu çay hövzəsi: Çunya, Podkamennaya Tunquska, Yenisey.
Çekpoynt Çarli
Çekpoynt Çarli (ing. Checkpoint Charlie, "Çarli" NKM, "C" YKM) — Şəhər Berlin divarı ilə iki hissəyə bölündükdən sonra Berlinin Fridrixştrasse küçəsində yaradılmış sərhəd nəzarət-keçid məntəqəsi. NATO öz NKM-ləri üçün ABŞ Silahlı Qüvvələrində tağımların işarələnməsi üçün istifadə olunan latın əlifbasının hərflərindən istifadə edirdi. "A" NKM (Alfa) — Helmştedt və Mariyeborn arasında — Qərbi Almaniyadan Şərqi Almaniyaya keçid üçün; "B" NKM (Bravo) — Potsdamda — Qərbi Berlindən ADR-ə və ADR-dən Qərbi Berlinə keçid üçün; "C" NKM (Çarli) — Fridrixştrassedə — Qərbi Berlindən Şərqi Berlinə keçid üçün. Sonuncu keçid müttəfiq ölkələrin əsgərlərinin keçidi üçün nəzərdə tutulduğundan 1961-ci ilin oktyabrında Fridrixştrassedəki NKM-də "tank qarşıdruması" məkanı oldu. SSRİ ilə ABŞ arasında ziddiyyətləri simvoluna çevrilmiş Çekpoynt Çarli Berlinin ən məşhur nəzarət-keçid məntəqəsi oldu. NKM ətrafında ADR-dən Şərqi Berlinə qaçış cəhdləri ilə əlaqədar faciəli hadisələrə baş verib. 17 avqust 1962-ci ildə Qərb müşahidəçilərinin gözü önüdə qan itgisindən Peter Fexter ölürdü. Polis Burkxard Nirinq 1974-cü ildə pasport nəzarəti xidmətinin əməkdaşını girov götürmüşdür və qaçış cəhdi zamanı qətlə yetirilmişdir. 29 avqust 1986-cı ildə üç ADR vətəndaşı sərhəd maneələrindən yük maşını ilə keçmişdilər.
Çekdirmə
Çekdirmə və ya Çekdirme — türkmənlərin milli yeməklərindən biri. Bu Yemək qazanda bişirilir. Hazırlanması üçün düyü, quzu əti, dövmə pomidor və soğan, yağ, su, duz və istiot istifadə olunur. Xırda-xırda doğranmış soğanları qovurduqdan sonra xırda doğranmış ətləri qızardırlar, sonra dövmə pomidor əlavə edirlər. Sonra suyu əlavə edib əti qaynamağa buraxırlar. Sonra su ilə örtülməli olan düyü tökürlər. İstiliyi azaldırlar və düyü bişənə qədər yeməki tərk edirlər.
Enriko Çekketti
Enriko Çekketti (it. Enrico Cecchetti [enˈriːko tʃekˈketti]; 21 iyun 1850[…], Roma, İtaliya – 12 noyabr 1928, Milan) — məşhur italyan balet rəqqas və ustası.

Значение слова в других словарях