ÇİS

сущ. 1. чӀиш, хумул, чиг, ччилин циф хьтин куьлуь марф; лап куьлуь марфадин стӀал; 2. чӀиш квай, ччилин циф авай, гьалчӀай гьава.
ÇİRTMƏK
ÇİSƏK
OBASTAN VİKİ
Feliks Çisekedi
Feliks Antuan Çisekedi Çilombo (fr. Félix Antoine Tshisekedi Tshilombo; 13 iyun 1963, Kinşasa) — 25 yanvar 2019-cu ildən etibarən Konqo Demokratik Respublikasının Prezidenti olan konqolu siyasətçi. Kabila ilə başlanan Konqo Ortaq Cəbhəsi hələ də parlamenti və əyalət valiliklərini nəzarətdə saxladığından Çisekedinin rəhbərlik etməsi və yeni Baş nazir təyin etməsi səlahiyyətinin ilk altı ayında məhdud idi. Koalisiya ortağı və siyasi nüfuzu olan Vital Kamereni Nazirlər Kabineti sədri olaraq təyin olundu, onu sədr təyin etməmişdən öncə Baş nazir təyin etdi, lakin parlament dəstəyi ala bilmədi. 2019-cu ilin may ayında Silvestr İlunqanı Baş nazir təyin etmək üçün Kabila parlamentlə razılığa gəldi. 27 iyul 2019-cu ildə yeni kabinetin qurulması barədə razılığa gəlinməsi barədə Çisekedi və parlament arasında danışıqlar sona çatdı. == Həyatı == Luba etnik qrupundan olan Çisekedi 13 iyun 1963-cü ildə Kinşasada Marta və 1990-cı illərdə Zairin Baş Naziri vəzifəsində çalışan atası Etyan Çisekedinin ailəsində anadan olub. Gənclik illərində paytaxtda yaşadı, lakin atası 1980-ci illərin əvvəllərində Mobutuya qarşı çıxaraq DSTB-i yaratdı, Feliks onu Kasai mərkəzində doğma kəndində ev dustaqlığına aparmaq məcburiyyətində qaldı. Bu, onun işlərini təxirə saldı. 1985-ci ildə Mobutu ona, anasına və qardaşlarına Kasaidən ayrılma icazə verdi.
Fyodor Çispiyakov
Fyodor Stepanoviç Çispiyakov (rus. Фёдор Степанович Чиспияков; 1906 – 1978) — Şor yazıçısı, şairi və maarifçisi. Şor yazılı ədəbiyyatının banilərindən biri. == Həyatı == Fyodor Stepanoviç Çispiyakov 1906-cı ildə Kemerovo vilayətinin Mejdureç rayonunun Kosoy Poroq aulunda anadan olmuşdur. Onun familiyası "Çispiyak" şor mənşəlidir, "tayqanın kiçik ağası" mənasını verir. "Çıs" tayqa, meşə, "piyak" kiçik ağa mənasındadır. Atası ovçuluqla məşğul olmuşdur, lakin uşaq ikən atasını itirdiyindən onun tərbiyəsi ilə babası məşğul olmuşdur. Babası son dərəcə ağıllı, zəkalı bir şəxs olmuş, dünyanı yaxından tanımaq, dərk etmək üçün Peterburqa və Fələstinə piyada səfər etmişdir. Fyodor Çispiyakov orta təhsilini Kosoy Poroqdakı kilsə məktəbində almışdır. On dörd-on beş yaşlarından Balbın və Atamanovo kəndlərində əmək fəaliyyətinə başlamışdır.
Han Çison
Han Ji-sung (kor. 한지성; 14 sentyabr 2000, İnçxon) səhnə adı ilə Han — JYP Entertainment tərəfindən qurulan Cənubi Koreyalı Stray Kids oğlan qrupunun bəstəkarı, prodüseri, reperi və vokalistidir. Koreya Musiqi Müəllif Hüquqları Assosiasiyasının (KOMCA) məlumatına görə, o 106 mahnının müəllifidir. == Bioqrafiya == Han Jisung 14 sentyabr 2000-ci ildə Cənubi Koreyanın ,İnçxon şəhərində anadan olub. Ondan başqa ailədə böyük qardaş var. O, uzun müddət Malayziyada yaşayıb, orta məktəbi orada bitirib. O, JYP sınağından keçmək üçün Cənubi Koreyaya qayıdıb. Amma debüt etməsəydi, təhsilini davam etdirəcək və valideynlərinin məsləhət gördüyü yolla gedəcəkdi. == Karyera == === Debütdən əvvəl === Jisung Cənubi Koreyaya qayıtdıqdan sonra başa düşdü ki, Malayziyaya qayıtsa, musiqi sahəsində işləmək arzusu ilə vidalaşa bilər. Buna görə də o, valideynləri ilə razılaşıb ki, bir il ərzində şirkətə qoşula bilməsə, qayıdıb təhsilini davam etdirəcək.
Tsumori Çisato
Tsumori Çisato (津森 千里) – Yaponiya dəb dizayneri. Yaponiyanın Saytama şəhərində anadan olmuşdur və Tokioda yerləşən Bunka Moda Kollecində təhsil almışdır. 1977-ci ildə İseey Miyake ilə birlikdə "Issey Sports" xətti üzərində işləməyə başlamışdır. Bu xətt daha sonra "I.S. Chisato Tsumori Designs" olaraq adlandırılmışdır. İseey Miyakenin dəstəyi ilə 1990-cı ildə öz xəttini başlatmışdır. 2003-cü ildə işini Parisə aparmış və elə həmin il öz kişi geyimləri xətti üzərində işləməyə başlamışdır. Karyerası ərzində ABŞ-də da tanınmışdır. Çisatonun estetikası ənənəvi qravürlərə əsaslanır və "manqa/bohemiya şirinliyi" elementlərinə malikdir. Tsumori Çisato öz əli ilə çəkdiyi qravürlər əsasında dizaynlar yaratması ilə tanınır. Qravürləri üçün Yaponiya mədəniyyətindən, manqalardan, müasir incəsənətdən, pişiklərdən və digər mənbələrdən ilham alır.
Çiskin
Çiskin — narın yağışlı-dumanlı hava. Su damlaları kicik diametrli (0,05 mm-ə qədər) olur. Adətən laylı buludlardan çox xırda damcılar şəklində düşən yağıntıdır.
Çistay
Çistay və ya Çistopol (tatar. Чистай; rus. Чистополь) — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər, Tatarıstan Respublikasına daxildir.
Çistaya Banka
Çistaya Banka (rus. Чистая Банка) — Xəzər dənizinin şimal-şərqində yerləşir. Züdev adasından 27 km cənubda, Volqa çayı deltasında yerləşir. Çistaya Banka adasının uzunluğu 6 km, eni isə 4 km təşkil edir. Ada inzibati cəhətdən Həştərxan vilayəti ərazisinə daxildir. Çistaya Banka adası ərazisində qədim İdil şəhəri mövcud olmuşdur. Tarixçi Konstantin Nikolayeviç kosmosdan baxış zamanı adada şəhər qalıqlarını aşkarlamışdır.
Çistikov adası
Çistikov — Şimal Torpağı arxipelaqı ərazisinə daxildir. İnzibati cəhətdən Krasnoyarsk diyarının Taymır Dolqan-Nenes rayonu ərazisinə yerləşir. Laptevlər dənizini ərazisində, Komsomoles adasının cənub-şərq sahillərindən 2,2 km şərqdə, Buxteev burnundan şimalda yerləşir. Oval formaya malikdir. Uzunluğu 700 m, eni 600 m təşkil edir. Maksimal hündürlüyü 19 metrdir. Sahillərində dərinlik 150–190 metrdir. Adada göl və çay yoxdur.
Çistoe gölü
Çistoe gölü —Tatarıstanın Laişevski rayonu ərazisində yerləşən göl. Tatarıstan SSR Nazirlər Sovetinin 10 yanvar 1978-ci il № 25 və Tatarıstan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 29 dekabr 2005-ci № 644 saylı qərarı ilə yerli əhəmiyyətli təbiət abidəsi elan edilmişdir. Çistoe təbii mənşəlli göldür. Tatarıstanın Laişevski rayonunda, Çistoe Ozera kəndindən 2,7 km şərqdə yerləşir. Su tutarı uzunsov formaya malikdir. Uzunluğu 820 metr, maksimal eni isə 220 metrdir. Su səthinin sahəsi 7,77 ha-dır. Orta dərinliyi 4 metr təşkil edir. Su tutarının həcmi 130 min m³-dir. Yeraltı sularla qidalanır.
Çistopol
Çistay və ya Çistopol (tatar. Чистай; rus. Чистополь) — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər, Tatarıstan Respublikasına daxildir.
Çistopol rayonu
Çistopol rayonu (tatar. Чистай районы) — Rusiya Federasiyası, Tatarıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. Respublikanın mərkəzində, Kama çayının sağ sahilində yerləşir. İnzibati mərkəzi Çistopol şəhəridir. Rayon respublikanın mərkəzi ovalığında, Qərbi Zakamyedə yerləşir. Nijnekamsk, Novoşeşminsk, Aksubay, Alekseyevsk, Mamadış rayonları ilə, Kuybışev su anbarı sahəsi boyunca Balık Bişməse rayonu həmsərhəddir. Rayon 1930-cu ildə qurulub. 1958-ci ildə ləğv edilmiş Kzıl-Ordu rayonunun əksəriyyəti rayona əlavə edilmişdir. Urbanizasiya Şəhər şəraitində (Çistopol şəhər) rayon əhalisinin 78,3 % -i yaşayır. Milli tərkib Tatarlar - 59,6 %, ruslar - 34 %, çuvaşlar - 4,9 % və başqaları 1,5.
Çistyakove
Çistyakove (ukr. Чистякове; 2016-cı ilə qədər Torez) — Ukraynada Donetsk Oblastında yerləşən şəhər. Aleksey Staxanov məhz bu şəhərdə vəfat etmişdir.
Çistı Klyuç
Safbulaq (əvvəlki adı: Çistı Klyuç) — Azərbaycan Respublikasının Xızı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun faktiki mövcud olan Çistı Klyuç kəndi dəqiqləşdirmə qaydasında rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmiş və Altıağac qəsəbə Sovetinin tərkibinə verilmişdir. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 12 iyun 2018-ci il tarixli, 1190-VQ saylı Qərarı ilə Xızı rayonunun Altıağac qəsəbə inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Çistı Klyuç kəndi Safbulaq kəndi adlandırılmışdır. Kəndin keçmiş rusca adı olan Çistı Klyuç "təmiz, saf" mənasındakı "çistı / çistıy" və "bulaq, çeşmə" mənasındakı "klyuç" sözlərindən ibarət idi. Bu ad hərfi tərcümə yoluyla Safbulaq olaraq rəsmiləşdirilmişdir.
Çisuvell adaları
Çisuvell adaları (ing. Chiswell Islands) — ABŞ-nin Alyaska ştatının Kenay səmtindəki bir qrup qayalı, yaşayış olmayan adalar. Adaların rusca adı yerli adla eyniləşdirilmişdir - Ayyaliki adaları. Adalar Sivarddan 35 mil cənubda yerləşir, Alyaska Dəniz Milli Qoruğunun bir hissəsidir. Ərazidə müxtəlif quş növləri yuva qurur. Adaların yerləşdiyi ərazi seysmik cəhətdən aktivdir, bu da relyefə təsir edir. Adalar sudan qalxaraq yüksək şəffaf qayaları üzə çıxarır. Belə bir relyef adaların növ müxtəlifliyini müəyyən edir. Hər il adalarda çoxlu sayda müxtəlif növ quşlar yuva qurur. Onların arasında müxtəlif faunanın nümayəndələri var: Ptychoramphus aleuticusi və Aethia pygmaea.
Joakim Çissano
Joakim Alberto Çissano (22 oktyabr 1939) — Mozambik Xalq Respublikası (MXR) partiya və dövlət xadimi. == Həyatı == Lorensu-Markiş litseyini bitirmiş, təhsilini Portuqaliyada davam etdirmişdir. Erkən yaşlarından inqilabi fəaliyyətə başlamış, litseydə ikən Vətənpərvər Tələbə birliyinə başçılıq etmişdi. Sonradan Parisə köçərək Mozambikin milli azadlığı uğrunda hərəkata qoşulmuş, 1962 ildən Mozambik Azadlıq Cəbhəsinin üzvü olmuşdur. Cəbhənin ilk sədri Eduardo Mondlane və Samora Maşellə birgə Portuqaliya müstəmləkəçilərinə qarşı milli azadlıq mübarizəsinə başçılıq etmişdir. 1969 ildə Cəbhənin hərbi-siyasi komitəsinə seçilmişdir. Portuqaliyada faşist diktaturası devrildikdən (1974) sonra Ç. Mozambikin keçid hökumətinə başçılıq etmiş, Mozambik istiqlaliyyət aldıqda sonra xarici işlər naziri təyin olunmuşdur. S. Maşelin faciəli ölümündən sonra Frelimo partiyası MK-nın 1986 illin noyabrında keçirilmiş fövqəladə plenumunda Çissano partiyanın sədri seçilmişdir. Ölkənin konstitusiyasında müvafik olaraq Çissano həmcinin MXR prezidenti və ölkənin silahlı qüvvələrinin baş komandanıdır. Sov.

Значение слова в других словарях