Çistopol rayonu

Çistopol rayonu (tatar. Чистай районы) — Rusiya Federasiyası, Tatarıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. Respublikanın mərkəzində, Kama çayının sağ sahilində yerləşir. İnzibati mərkəzi Çistopol şəhəridir.

Çistopol rayonu
Bayraq[d] Gerb[d]
Bayraq[d] Gerb[d]

55°22′ şm. e. 50°38′ ş. u.HGYO

Ölkə
İnzibati mərkəz Çistopol
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 10 avqust 1930
Sahəsi
  • 1.823 km²
Əhalisi
Əhalisi
  • 74.685 nəf. (2021)[1]
Rəsmi sayt
Çistopol rayonu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayon respublikanın mərkəzi ovalığında, Qərbi Zakamyedə yerləşir. Nijnekamsk, Novoşeşminsk, Aksubay, Alekseyevsk, Mamadış rayonları ilə, Kuybışev su anbarı sahəsi boyunca Balık Bişməse rayonu həmsərhəddir.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayon 1930-cu ildə qurulub. 1958-ci ildə ləğv edilmiş Kzıl-Ordu rayonunun əksəriyyəti rayona əlavə edilmişdir.

Əhalisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Urbanizasiya

Şəhər şəraitində (Çistopol şəhər) rayon əhalisinin 78,3 % -i yaşayır.

Milli tərkib

Tatarlar - 59,6 %, ruslar - 34 %, çuvaşlar - 4,9 % və başqaları 1,5[2]. Dini baxımından əhalisi provaslav və müsəlmandır.

Yerli özünü idarəetmə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çistopol rayonu ərazisinə 1 şəhər və 23 kənd inzibati vahidliyi daxildir. Rayon ərazisinə ümumilikdə 61 yaşayış məntəqəsi daxildir[3].

İqtisadiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayonda yazlıq və qışlıq buğda, çovdar, arpa, yulaf, noxud becərilir. Əsas heyvandarlıq sənayesi ətlik və südlük heyvandarlıq, donuzçuluq, quşçuluq, qoyunçuluq və heyvandarlıqdır.

Nəqliyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayon mərkəzindən Kazana qədər məsafə 144 km-dir. Dəmir yolları yoxdur.

Əsas yollar: R-239 "Kazan - Orenburq - Qazaxıstanla sərhəd" , 16K-1236 "Çistopol - Nijnekamsk", 16K-0098 "Çistopol - Aksubay - Nurlat" və 16K-0207 "Müslim. - Bilyarsk."

Cənub-qərbindən "Qərbi Avropa - Qərbi Çin" inşa edilməkdə olan magistral yolu keçir.

Naviqasiya üçün Kama (Kuybışev su anbarı) və Şeşma (bölgənin sərhədləri daxilində) çayları uyğundur. Çistopoldakı Kama çayı üzərində böyük bir çay limanı vardır.

Əvvəllər yerli hava yollarına xidmət edən Çistopol hava limanı, şəhərdən 7 km cənub-qərbdə yerləşir. Hal-hazırda yerli klub tərəfindən idarə olunur.

Tanınmış şəxsləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Peter Novikov — general-mayor.
  • Kasim Sitdikov — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, kapitan.
  • Qali Şamsutdinov — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, tank komandiri.
  • Eqzam Vəliyev — hərbi pilot, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.
  • Abdulahat Vəliyev (1910–1944) — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.
  • Pavel Mironov (1919–1945) — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.
  • Gəyaz İşhaki — yazıçı.
  • Flera Tarxanova — şairə, yazıçı, tərcüməçi.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
  2. ↑ "Татстат: Национальный состав населения Республики Татарстан" (PDF). 2012-11-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2012-11-07.
  3. ↑ "Закон Республики Татарстан от 31 января 2005 года N 44-ЗРТ «Об установлении границ территорий и статусе муниципального образования "Чистопольский муниципальный район" и муниципальных образований в его составе»". 2020-12-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-18.