сущ.; ~уь, -е; -ер, -ер, -ери 1) лежбервилин ва багъманчивилин майишатдал машгъул инсанар яшамиш жезвай ва вични са шумуд кӀваликай ибарат ери, чка. Гила хуьряй экъечӀдани, кӀвал гана? Е. Э. Заз сабур гуз. Гьакъикъатда Етим Эмин виликан Куьре округдин гилан Къурагь райондин хуьрерикай тир Ялцугъар ( Ялцугъ ) лугьудай хуьряй тир. М. М. Гь. Шииррин кӀватӀал туькӀуьрайдан патай (1941 ). Шаирдин ирсдаррихъ ихьтин талабунни ава. Инлай кьулухъ вири учебникра, ктабра кхьин: Етим Эмин 1838 - йисуз Ялцугърин хуьре дидедиз хьана ва 1884 - йисуз гьа ина кечмиш хьана ва кучудна. Эмин Меликов. ДатӀана рикӀе авай кас || К., 1988, 16. ХӀӀ. Хуьр кӀанда заз цуькведал чӀиж алайла, КӀвал кӀанда заз, кьабулда заз мугьманар. А. С. Зи кӀвачерик хъицикьар ква живедин... Мажбуридаказ чи хуьряй пуд кас: алкоголдикай сагъар хъийидай болъницадиз ракъурнава. К, 1985, 14. VӀӀ. Виликдай хьиз, гилани республикадин агьалийрин чехи пай хуьрера яшамиш жезва. ЛГ, 2004, 24. VӀ. Гзаф хуьрерин тӀварар рифмадалди арадиз атанва: ... 5. АрхитӀ, ЗахитӀ, ХипитӀ, ЦӀинитӀ, ХъуьлуьтӀ ва мсб. 6. Грар, Крар, КӀрар, Кркар, Макьар, КьакӀар, КӀагар. Хъукьар, Усар, Фияр ва мсб. 7. Квардал, Тркал, Пирал, Цинал, СтӀал вамсб 8. Ахцегь, Гъепцегь, Мичегь: ва икӀ мад. ТӀварарин аламат. "Самур" газ., 2002, 21.VӀ. 2) хуьре яшамиш жезвайбур. И гафари кьуна хуьр, Пагь атӀана туна хуьр. Ф. Бахтавар. Хуьруьн кьиле акъваздай кас, кӀвале са кьас фу авайди хьун лазим я. Атай къуллугъчидиз къаткидай мес, недай хуьрек авайди хьана кӀанда. З. Э. КУТВ-диз фена. 3) куьч. гзаф. Дустаривди рикӀин сир хьуй: Эвлед гзаф жеч, - са хуьр хъуй. Е. Э. Дуст Абумуслимаз. *. фу - хуьрерай, яд - хуьлерай.
* хуьрба-хуьр нар. гьар са хуьре.... Зун, район арадал хкана 10-12 йис алатайдалай кьулухъ хуьрба- хуьр къекъвезва. ЛГ, 2005, 4. VӀӀӀ. Синоним: хуьрехуьре.
* хуьре-хуьре нар. вири хуьрера. Хуьре-хуьре яран цӀаяр хъувунва, Хуьре-хуьре перпилагар кутунва. Х. Х. Масан баде. Синоним: хуьрба-хуьр.
* хуьруьк фин вуж нянин вахтунда вахт акъудун патал, ял ягъун патал яр-дустунин, мукьва- кьилидин кӀвализ фин. Хуьруьк фенвай рушарин манийрин ширин сесер худда авай. З. Э. Муькъвел гелер.