Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • ЗАПАСАТЬ

    несов., см. запасти.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • запасать

    см. запасти; -аю, -аешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАПАСАТЬ

    несов. bax запасти.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПЛЯСАТЬ

    кьуьл ийиз башламишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • запахать

    ...запахивание, запашка что 1) Обработать землю под посев; вспахать. Запахать поле. 2) с.-х. Завалить землёй при вспашке. Запахать удобрения. II -пашу,

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • западать

    см. запасть; -аю, -аешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАПОЯСАТЬ

    сов. dan. belinə toqqa (qayış) bağlamaq (başqasının)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПЛЯСАТЬ

    сов. dan. oynamaq, oynamağa başlamaq, rəqs etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПИЩАТЬ

    сов. dan. civildəmək, cikkildəmək; vızıldamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПИСАТЬ

    сов. yazmaq, qeyd etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПАХАТЬ

    сов. k. t. 1. torpağı çevirmək (səpindən sonra); 2. sürmək, şumlamaq, şuma başlamaq, sürməyə başlamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПАДАТЬ

    ЗАПА́ДАТЬ сов. düşmək, tökülmək; düşməyə başlamaq, tökülməyə başlamaq. ЗАПАДА́ТЬ несов. bax запасть.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАГАШАТЬ

    несов. köhn. bax загасить.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАГАСАТЬ

    несов. bax загаснуть

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПИСАТЬ

    кхьин; записать лекцию лекция кхьин; записать в протокол протоколда кхьин.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАПИЩАТЬ

    1. цIив-в ийиз башламишун; пIив-в ийиз башламишун; цIугъ ийиз башламишун. 2. шуькIуь ванцелди рахаз башламишун; шел-хвал ийиз башламишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • запищать

    ...пищать. Комар запищал. б) отт.; разг. Начать плакать. Ребёнок запищал.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАПАХАТЬ

    1. винелай (тум вигьейла кьулухъ) куьтен ягъун. 2. цан цаз башламишун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАПАДАТЬ

    несов., см. запасть.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАПАДАТЬ

    аватун, аватиз башламишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • заплясать

    -пляшу, -пляшешь; св. Начать плясать.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • запоясать

    ...(чем) разг. Затянуть поясом; подпоясать. Запоясать плащ. Запоясать пальто на ребёнке. Запоясать что-л. поясом, кушаком, ремнём. Запоясать старика. Со

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • записать

    ...что-л. в письменном виде; занести на бумагу. Записать доклад. Записать свои мысли. Записать адрес. 2) кого-что Нанести на пластинку, плёнку, кассету

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАПАЯТЬ

    луьгьуьм гун, луьгьуьмдалди расун, галкIурун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАПАСТЬ

    сов. 1. düşmək, yatmaq (pianonun dili, zəngin düyməsi və s.); 2. məc. dərin təsir etmək, dərin iz buraxmaq (söz və s

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПАЯТЬ

    1. сов. lehimləmək, yapışdırmaq (lehimlə); 2. məc. don. ilişdirmək, çəkmək (vurmaq mənasında)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • запасть

    -падёт; запал, -ла, -ло; запавший; св. см. тж. западать 1) Войти, вдаться внутрь. Клавиши запали. Кнопка звонка запала. 2) Ввалиться, стать впалым. Гл

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • запаять

    -яю, -яешь; запаянный; -паян, -а, -о; св. см. тж. запаивать, запаиваться, запаивание, запайка что Заделать или починить паянием. Запаять кастрюлю. Зап

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАПАСТЬ

    1. аватун (саниз). 2. пер. гьатун (рикIе, фикирда)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАКАЗАТЬ₁

    уст. къадагъа авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАКАЛЯТЬ

    несов., см. закалить

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАЛАСКАТЬ

    разг. кьадардилай артух ччан-рикI авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАКУСАТЬ

    1. кьун (кицIи). 2. кIасун (шутIари, чIутари)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАКИСАТЬ

    несов., см. закиснуть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАКАШЛЯТЬ

    уьгьуь ягъун, уьгьуь ягьиз башламишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАКАЧАТЬ

    1. галтадун; галтадиз башламишун. 2. эчIягъун. 3. къарсурун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАКАТАТЬ

    1. къекъуьрун. 2. авадрун. 3. кутун; арушна кутун; алчукна кутун. 4. чуькьуьн, ттун (дустагъда). 5. ракъурун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАГАДАТЬ

    1. Tapmaca demək; 2. Ürəyində tutmaq, fikrində tutmaq, düşünmək; 3. Fala baxmaq, fal açmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАКАЗАТЬ

    1. Qadağan etmək; 2. Bağlamaq, ksmək (yolu)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАКАПАТЬ

    1. акатун (марф). 2. стIалар аватун; хъчин; кIвахьун; аватун (стIалар, вилин накъвар)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАГАДАТЬ

    1. мискIал (имуча-муча) гун (лугьун); загадать загадку мискIал лугьун. 2. гун (къаб алай суал, четин суал). 3. рикIе кьун, фикирда кьун; загадать чис

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАГАСИТЬ

    элуьхърун, хкадрун, туьхуьрун (экв, цIай)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАДАВАТЬ

    несов., см. задать

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАДЫШАТЬ

    нефес къачун, нефес къачуз башламишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАКАЗАТЬ₀

    заказ гун, заказ авун, тапшурмишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • BULAŞDIRMAQ

    глаг. 1. nəyi пачкать, запачкать, испачкать; мазать, замазать; измазать, марать, замарать 2. гадить, нагадить (о животных, птицах) 3. перен. замешиват

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • напасать

    см. напасти; -аю, -аешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • НАПАСАТЬ

    несов. bax напасти

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • YAZMAQ

    писать, написать, записать

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ЗАЛАТАТЬ

    обл. пине (пинеяр) ягъун, пинеяр яна расун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАПАРИТЬ

    1. Halsızlaşdırmaq, vurmaq(isti, dəm); 2 . Qaynatmaq; 3. Pörtmək; 4. Yormaq, tərlətmək (atı); 5. Yandırmaq, qızdırmaq, bişirmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАЛЯГАТЬ

    кIурув (кIурарив) ягъиз башламишун; кIурув ягъун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАМАЗАТЬ

    1. винелай (ранг, шир, замаска) алтадун, ягъун; алтадна, яна чуьнуьхун. 2. замаска ягъун, замаска яна кIевирун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • HAVASAT

    погода

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SATASAT

    бойкая беспрерывная торговля

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • запас

    запас : запас авун - запасать (что-л.); запасдиз фин - уходить в запас; запасда тун— оставлять в запасе.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • запасти

    ...запас, -ла, -ло; запасённый; -сён, -сена, -сено; св. см. тж. запасать, запасаться, запасание что (и чего) Заготовить впрок. Запасти консервы, хлеб, к

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • EHTİYATLI

    I прил. 1. запасливый (умеющий, любящий запасать что-л. впрок). Ehtiyatlı yol yoldaşı запасливый спутник 2. осторожный, осмотрительный, предусмотрител

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • EHTİYAT

    ...ehtiyyat görmək: 1. делать, сделать запас, заготавливать, заготовить, запасать, запасти что-л.; 2. готовиться к чему-л. (к празднику, к какому-л. соб

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ЗАПАСАТЬСЯ

    несов., см. 1) запастись; 2) запасти

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАПАСАТЬСЯ

    несов. 1. bax запастись; 2. ehtiyat görülmək, tədarük edilmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • запасаться

    I см. запастись; -аюсь, -аешься; нсв. II см. запасти; -ается; страд.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Zarasay
Zarasay (lit. Zarasai, pol. Jeziorosy) — Litvada şəhər. == Tarixi == Arxeoloji və yazılı mənbələrdə təsdiqinin tapılmamasına baxmayaraq, əksər tədqiqatçılar deyirlər ki, Zarasay şəhərinin yaradılması XV əsrin sonu-XVI əsrin əvvəllərinə aiddir. Ona kimi isə burada selon tayfaları yaşayırdı. Həmin mərhələdə (XV–XVI əsrlər) şəhər ərazisində yepiskop mülkanəsi tikilmişdi. Əfsanəyə görə bir zamanlar Zarasay şəhərinin yanında iri təpədə nəhənglər ailəsi yaşayırdı. Həmin ailədə şən, cəld olan və gizlənpaç oynamağı çox sevən nəhəng oğlan Azerasay böyüyürdü. Bir gün ailəsi meşəyə gedərkən o, elə gizlənmişdi ki, heç kim onu tapa bilmirdi. Ailəsi onu haylayırdı: " Azerasay, Azerasay, Azerasay", exo isə "Zarasay, Zarasay, Zarasay" kimi təkrarlayırdı.
Aparat
Aparat (lat. apparatur – avadanlıq) 1)cihaz, texniki qurğu, alət, tərtibat; 2)idarə orqanlarının məcmusu; 3)hər hansı təşkilatın və ya birliyin işçilərinin hamısı – bütün işçiləri: idarə, müəssisə və ya təşkilatın ifrat tərkibi; 4)tədqiqat üzrə əlavə məlumat; 5)hər hansı bir idarəetmə və yaxud təsərrüfat sahəsinə xidmət edən bir və ya bir neçə müəssisə; 6)müəssisənin ştat tərkibi; 7)elmi əsərə, seçilmiş əsərlərə əlavə edilən qeydlər, göstəricilər və digər köməkçi məlumatlar; 8)tədqiqat üsulu, metodu; 9)idarə və ya təsərrüfatın müəyyən sahəsində xidmət edən müəssisələrin məcmusu; Məsələn, dövlət aparatı, bir idarənin və ya təşkilatın bütün işçiləri, ştatı. == Ədəbiyyat == Əliquliyev R.M., Şükürlü S.F., Kazımova S.İ., Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər // Bakı. İnformasiya Texnologiyaları nəşriyyatı. 2009. 201 s.
"Parasat" ordeni
"Parasat" ordeni" (qaz. Парасат ордені) — 1 aprel 1993-cü il tarixli "Qazaxıstan Respublikasının Dövlət Mükafatları haqqında" 2069-XII saylı Qanunla təsis edilmiş Qazaxıstan Respublikasının Sərəncamı. Qazaxıstan hökumətinin əmridir. 1993-cü ildə qurulmuşdur. Sərəncam görkəmli elm, mədəniyyət, ədəbiyyat və incəsənət xadimlərinə, habelə dövlət və ictimai xadimlərə, insan haqları müdafiəçilərinə və Qazaxıstanın mənəvi və ya intellektual potensialında əməyi olan digər şəxslərə verilir. "Parasat" ordeni elm və mədəniyyət işçiləri, ədəbiyyat və incəsənət işçiləri, dövlət və ictimai xadimlər, habelə Cümhuriyyətin mənəvi və intellektual potensialının inkişafında və çoxalmasında böyük şəxsi xidmətləri olan vətəndaşlara və ya insan hüquqlarını və sosial maraqlarını qorumaq üçün fəal iş üçün verilir. Ordenin dərəcəsi yoxdur. == Haqqında == Orden nişanı tək parça basaraq qızıldan hazırlanmış gümüşdən hazırlanır. İşarəsi səkkiz guşəli bir ulduzdur, uçları üç dihedral şüa ilə meydana gəlir, ortası xarici olanlardan bir az daha böyükdür; ulduzun ucları arasında kiçik bir işıq. Həndəsi bir naxış şəklində mərkəzi medalyon: mərkəzdə iki dihedral şüanın uzandığı düzbucaqlı bir romb var; rombun guşələrindən üçbucaqlı dihedral fiqurlar.
Parasat ordeni
"Parasat" ordeni" (qaz. Парасат ордені) — 1 aprel 1993-cü il tarixli "Qazaxıstan Respublikasının Dövlət Mükafatları haqqında" 2069-XII saylı Qanunla təsis edilmiş Qazaxıstan Respublikasının Sərəncamı. Qazaxıstan hökumətinin əmridir. 1993-cü ildə qurulmuşdur. Sərəncam görkəmli elm, mədəniyyət, ədəbiyyat və incəsənət xadimlərinə, habelə dövlət və ictimai xadimlərə, insan haqları müdafiəçilərinə və Qazaxıstanın mənəvi və ya intellektual potensialında əməyi olan digər şəxslərə verilir. "Parasat" ordeni elm və mədəniyyət işçiləri, ədəbiyyat və incəsənət işçiləri, dövlət və ictimai xadimlər, habelə Cümhuriyyətin mənəvi və intellektual potensialının inkişafında və çoxalmasında böyük şəxsi xidmətləri olan vətəndaşlara və ya insan hüquqlarını və sosial maraqlarını qorumaq üçün fəal iş üçün verilir. Ordenin dərəcəsi yoxdur. == Haqqında == Orden nişanı tək parça basaraq qızıldan hazırlanmış gümüşdən hazırlanır. İşarəsi səkkiz guşəli bir ulduzdur, uçları üç dihedral şüa ilə meydana gəlir, ortası xarici olanlardan bir az daha böyükdür; ulduzun ucları arasında kiçik bir işıq. Həndəsi bir naxış şəklində mərkəzi medalyon: mərkəzdə iki dihedral şüanın uzandığı düzbucaqlı bir romb var; rombun guşələrindən üçbucaqlı dihedral fiqurlar.
Qapanat hakimliyi
Qapanat tüməni — Elxanilər dövrünə yaranmış inzibati ərazi vardı. Adı Qapan çayı adındandır. Sultan Cahanşah bəy və oğlu Sultan Həsənəli bəyin hökmlərində "Qapanat, Aran və Arasbar tüməni" yazılması bir daha sübut edir ki, XIV əsrin ikinci yarısında Qapanat adlı inzibati ərazi vardı Bəzi qaynaqlarda Bağabürd, Küpara, Əcənan mahalları hamısı bir yerdə Qapanat adlanır. == Səfəvilər dövründə == Həsən sultan Ördəkli Qapanat hakimi (1628) idi. == Rus imperyası dövrü == 1840 cı ildə Şuşa qəzası nın nahiyəsi olmuşdur. Qafan nahiyəsi Zəngəzur və Sisyan nahiyələri ilə həmsərhəddir. Zəngəzur qəzasının Qafan nahiyəsi qəzanın, təxminən mərkəzində yerlşmişdi. Bu nahiyənin hesabına 1930-cu ildə Ermənistan SSR-nin tərkibində ərazisi 1345 km2 olan Qafan rayonu və 1933-cü ildə Azərbaycan SSR-nin tərkibində sahəsi 802 km olan Qubadlı rayonu yaradılmışdır. Qafan (Kapan) nahiyəsi Bərguşad (Bazar çay) çayının boyunca Zəngəzur nahiyəsi, cənubdan Meğri və qərbdən Sisyan nahiyələri ilə həmsərhəddir. Bu nahiyə 6 kiçik dairəyə (okruq) bölünmüşdür: Oxçu dairəsi, Gığı dərəsi dairəsi, Əcanan türk dairəsi, Kəpəz dairəsi, Bəsitçay dairəsi və Çaundur-çay dairəsi.
Qapanat mahalı
Qapanat mahalı —XII əsrin 60-cı illərindən etibarən Eldənizlər dövlətinin Naxçıvan vilayətinin tərkibinə daxil olmuş inzibati vahidlərdən biri. == Naxçıvan vilayətinin tərkibinə daxil edilməsi == XII əsrin 60-cı illərində paytaxtı Qapanat olan alban Sünik hakimliyinin süquta uğramasından sonra, onun daxil olduğu ərazilər də Naxçıvan vilayətinin tərkibinə daxil edilmişdir. S.Orbelianinin qeydlərindən məlum olur ki, 1170-ci ildə Atabəy Şəmsəddin Eldənizin sonuncu Sünik qalası olan Baqaberdi tutmasından sonra Sünik hakimliyinin varlığına faktiki olaraq son qoyulmuşdur.Bu dövrdən Naxçıvan vilayətinin inzibati ərazi quruluşundan yeni bir dairənin (mahalın) Qapanatın və ya Kabbanın olduğu qənaətinə gəlmək olar. Təsadüfi deyildir ki, orta əsr müəllifi Y.Həməvi Naxçıvan vilayətinin tərkibində olmuş Kabbanı (Qafanı –E.K.) şəhər və dairə (mülk, əmirlik) kimi təsvir etmiş və onun Təbriz və Beyləqan arasında yerləşdiyini yazmışdır. == Mənbə == Kəlbizadə E. Naxçıvanın tarixi coğrafiyası (XII-XVIII əsrin I yarısı).
Qapanat tüməni
Qapanat tüməni — Elxanilər dövrünə yaranmış inzibati ərazi vardı. Adı Qapan çayı adındandır. Sultan Cahanşah bəy və oğlu Sultan Həsənəli bəyin hökmlərində "Qapanat, Aran və Arasbar tüməni" yazılması bir daha sübut edir ki, XIV əsrin ikinci yarısında Qapanat adlı inzibati ərazi vardı Bəzi qaynaqlarda Bağabürd, Küpara, Əcənan mahalları hamısı bir yerdə Qapanat adlanır. == Səfəvilər dövründə == Həsən sultan Ördəkli Qapanat hakimi (1628) idi. == Rus imperyası dövrü == 1840 cı ildə Şuşa qəzası nın nahiyəsi olmuşdur. Qafan nahiyəsi Zəngəzur və Sisyan nahiyələri ilə həmsərhəddir. Zəngəzur qəzasının Qafan nahiyəsi qəzanın, təxminən mərkəzində yerlşmişdi. Bu nahiyənin hesabına 1930-cu ildə Ermənistan SSR-nin tərkibində ərazisi 1345 km2 olan Qafan rayonu və 1933-cü ildə Azərbaycan SSR-nin tərkibində sahəsi 802 km olan Qubadlı rayonu yaradılmışdır. Qafan (Kapan) nahiyəsi Bərguşad (Bazar çay) çayının boyunca Zəngəzur nahiyəsi, cənubdan Meğri və qərbdən Sisyan nahiyələri ilə həmsərhəddir. Bu nahiyə 6 kiçik dairəyə (okruq) bölünmüşdür: Oxçu dairəsi, Gığı dərəsi dairəsi, Əcanan türk dairəsi, Kəpəz dairəsi, Bəsitçay dairəsi və Çaundur-çay dairəsi.
Senecio zapalae
Senecio zapalae (lat. Senecio zapalae) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin xaçgülü cinsinə aid biki növü.
Aparat funksiyası
Aparat funksiyası – optik cihazların xassəsi; cihazın çıxışındakı kəmiyyətin qurğunun girişindəki həqiqi qiyməti ilə əlaqəsini müəyyən edən funksiya. Aparat funksiyası əsasən, teleskop, mikroskop və spektral cihazların xarakteristikası üçün istifadə edilir. Təsvir yaradan optik cihazın Aparat funksiyası cihazın yaratdığı nöqtəvi şüalanma mənbəyinin təsvirində işıqlanmanın paylanmasını göstərir. Aparat funksiyası obyektin təsvirində işıqlanmanın paylanması ilə elə həmin obyektin parlaqlığının paylanması arasında əlaqəni müəyyən etməyə imkan verir. Spektral cihazlarda Aparat funksiyası monoxromatik şüalanmanın müşahidəsi zamanı cihazın qeyd etdiyi spektrdən ibarətdir. İdeal optik cihaz nöqtəvi mənbəyi nöqtə şəklində təsvir edir və onun Aparat funksiyası bu nöqtədən başqa hər yerdə sıfra bərabər olur. Real cihazlarda isə difraksiya, aberrasiya və s. amillər nəticəsində nöqtəvi mənbəyin təsviri “yayılır” və ləkəşəkli alır. Real vəziyyətlərdə Aparat funksiyasının hesablanması çətin olduğu üçün onu eksperiment üsulu ilə təyin edirlər.
Aparat kəsilməsi
Aparat kəsilməsi (ing. Hardware interrupt) – “diqqət yetirilməsi haqqında xahiş”; kompüterin aparat vasitələri və ya proqram təminatı tərəfindən mikroprosessor üçün hazırlanıb verilən siqnal. Bəzən tələ (TRAP) də adlandırılan kəsilmə mikroprosessoru məcbur edir ki, yerinə yetirilən əməliyyatı durdursun, özünün cari durumunu yadda saxlasın və idarəetməni xüsusi prosedura – xüsusi komandalar yığınını yerinə yetirən kəsilmələr emalçısına (INTERRUPT HANDLER) versin. Kəsilmələrə çoxlu səbəblər ola bilər: bunlar qurğuların xidmət üçün sorğusu, verilənlərin emalındakı xətalar, mümkün olmayan əməllərin yerinə yetirilməsinə cəhd və (nadir hallarda) yaddaşla bağlı yaranan problemlər və ya sistemin bəzi çox vacib komponentlərinin sıradançıxma təhlükələri ola bilər. Mikroprosessor bir çox mənbədən kəsilmə haqqında sorğu aldıqda onların emal olunma ardıcıllığı “çözmə” səviyyələrinin iyerarxiyasına görə müəyyən olunur. Proqram kəsilmə mexanizmindən istifadə etməklə əməliyyat sisteminin funksiyalarına, məsələn, faylların açılması, oxunması və qapadılması funksiyalarına müraciət edə bilər. Digər tərəfdən, kəsilmə, mikroprosessor ilə kompüter sistemini əmələ gətirən başqa elementlər arasında rabitə vasitəsidir. Əgər daimi kəsilmə sorğuları axını hər hansı kritik vəzəyyətdə işi çətinləşdirir və ya əngəlləyirsə, onda proqram kəsilməni müvəqqəti olaraq bloklaya bilər ki, nəticədə lazım olan zaman müddətində mikroprosessor üzərində vahid nəzarətə nail ola bilsin.Aparat kəsilməsi ya klaviatura, disksürən və giriş-çıxış portları kimi xarici qurğular, ya da “daxildən” – mikroprosessor tərəfindən generasiya olunan kəsilmə növü. Qurğular xarici aparat kəsilmələri vasitəsilə kompüterin mikroprosessorunu onlara diqqət yetirməyə “çağırırlar”. Daxili aparat kəsilmələri mikroprosessor tərəfindən müəyyən hadisələrə nəzarət edilməsi üçün (məsələn, proqram sıfıra bölməyə cəhd etdikdə) generasiya olunur.
Aparat təchizatı
Aparat təchizatı, aparat fondları, kompüter komponentləri , «dəmir», (ing. hardware) — proqram və məlumatlar istisna olmaqla bir sistemin və ya şəbəkənin bir hissəsi olan bir hesablama cihazının elektron və mexaniki hissələri (hesablama sisteminin saxladığı və işlədiyi məlumatlar). Təchizata aşağıdakılar daxildir: kompüterlər və məntiq cihazları, xarici cihazlar və diaqnostik avadanlıqlar, enerji avadanlığı, batareyalar və akkumulyatorlar. Donanım kompüterin konfiqurasiyasını təşkil edən cihazlara aiddir. Daxili və xarici cihazları ayırd edin. Fərdi qovşaqlar və bloklar arasında danışıqlar aparat interfeysləri deyilən donanım məntiqi cihazları istifadə edilərək aparılır; hardware interfeysləri üçün standartlara protokol deyilir. Fərdi kompüter, konfiqurasiyası lazım olduqda dəyişdirilə bilən universal bir texniki sistemdir. == Kompüter == Kompüter texnikası kompüter və kompüter şəbəkələrinin işlədiyi avadanlıq üçün ümumi bir addır. Təchizata ümumiyyətlə aşağıdakılar daxildir: mərkəzi emal vahidi ram sistem məntiqi ətraf mühit şəbəkə avadanlığıDonanım tərəfindən yerinə yetirilən bəzi vəzifələr qismən və ya tamamilə proqram emulyasiyasından istifadə etməklə həyata keçirilə bilər, məsələn, fərdi kompüterlərdə, modem rabitə protokollarının proqram təminatı, 3 ölçülü görüntü göstərmə funksiyalarının proqram emulyasiyası tez-tez istifadə olunur. Adətən yerinə yetiriləcək bir tapşırığın aparatdan proqrama köçürülməsi aparatın qiymətini azaldır, lakin mərkəzi prosessora yükü artırır.
Elmi aparat
Elmi aparat – elmi işdə müəllifin istifadə etdiyi vəsait və materiallar (göstəricilər, biblioqrafiya, lüğətlər, şərhlər və s.). == Ədəbiyyat == R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.
Emiliano Zapata
Emiliano Zapata (isp. Emiliano Zapata Salazar) - 1910-cu ildən etibarən, başlamış Meksika inqilabının lideri.
Frenki Zapata
Frenki Zapata (fr. Franky Zapata) (d. 27 sentyabr 1978, Marsel) — Fransız ixtiraçı. "Flyboard Air" reaktiv uçan platforma Frenki Zapata tərəfindən yaradılıb.
Riyazi aparat
Riyazi modelləşdirmə — reallığın fəlsəfi yanaşma ilə riyazi üsullarla təsviridir. Riyazi modelləşdirmə eyni zamanda reallığın riyazı çərçivədə qurulması və öyrənilməsidir. Riyazi model, adətən, tənliklərdən və ya tənliklər sistemindən ibarət olur və real sistemə aid olan fərziyyə və yaxud təklifləri kəmiyyətcə təsvir edir. Model işlənərkən qəbul olunan fərziyyənin düzgünlüyü real sistemdə aparılan ölçmələrin nəticələri ilə yoxlanıla bilər. Riyazi modelləşdirmədə sistemli təhlil metodologiyasında geniş istifadə edilir. Bu metodologiya texniki, iqtisadi, bioloji və s. növlü mürəkkəb obyektlərin tədqiqi üçün işlənib, təhlil və sintez üsullarının birgə xassələrindən ibarətdir, blok – sxem prinsipindən istifadə edilir. Bütün təbiət və humanitar elmlər obyektin öyrənilməsində riyazi aparat metodundan istifadə etməklə, faktiki olaraq riyazi modelləşdirmə ilə məşğuldurlar: real obyekti riyazi modellə əvəz edir və onu tədqiq edirlər. == Riyazi modelləşdirmə üsulları == Riyazi modellərin işlənib hazırlanması və alınan qiymətin təhlili istiqamətində aşağıdakı əsas mərhələləri qeyd etmək olar: Məqsədin qoyuluşu Modelin mürəkkəblilik səviyyəsinin təyini Modelin alqoritminin planlaşdırılması Modelin parametrinin identifikasiyası Modelin adekvatlığının yoxlanılması Modelin sınağı Modelin həssaslığının təhliliMəqsədin qoyuluşu. Riyazi modelin işlənməsini qarşıya qoyulan məqsədin təyin olunmasından və həll ediləcək məsələlərin təhlilindən başlamaq lazımdır.
Rodolfo Zapata
Rodolfo Zapata və ya Rolo Zapata (d. 1 may 1966, Buenos-Ayres, Argentina) — Argentina Futbol Assosiasiyasının məşqçisi və keçmiş oyunçusu. Hal-hazırda Keniyanın "AFC Leopards" klubunun baş məşqçisidir. == Həyatı == 1 may 1966-cı ildə Argentinanın Buenos-Ayres şəhərində anadan olmuşdur. == Karyerası == Rodolfo Zapata futbolçu karyerasına Argentinanın 2-ci divizionu olan Primera B Nasionalda başlamışdır. O, burada qapıçı kimi "Hurakan", "Sportivo İtaliano", "Rasinq de Olavarria", "Klub Atletiko San Miguel" və "Cipolletti de Rio Negro" komandalarının heyətində meydana çıxmışdır, lakin ardıcıl diz zədələri səbəbiylə Zapata vaxtından əvvəl futbolçu karyerasına son qoymağa məcbur olur. O, 1990-cı ilin yanvar ayında Buenos-Ayres Bella Vista ərazisində Rolo Zapata Futbol Akademiyasını qurmuşdur. Bu Akademiya gənclər və yeniyetmələr üçün xüsusi təlim kompleksidir. Hal-hazırda Argentina və ABŞ-dakı elit futbol proqramlarından biridir. 2000-ci ilin iyun ayında Zapata Kanadada Alberta Futbol Assosiasiyasında məşqçilik etmişdir.
Vestibulyar aparat
Vestibulyar aparat (lat. vestibulum) — insanlarda və heyvanlarda başın və bədənin vəziyyətinin dəyişməsinə əsasən müvazinəti bərpa edən orqan, daxili qulağın labirintində yerləşir. == Müvazinət üzvi olan vestibulyar aparatı == Daxili qulağın labirintində ilbizdən başqa iki balaca torbacıq- girdə və oval torbacıq, habelə bir-birinə perpendikulyar müstəvidə yerləşmiş üç yarımdairəvi kanal vardır. Torbacıqlar yarımdairəvi kanallar ilə birlikdə müvazinət üzvi olan vestibulyar aparatı əmələ gətirir. Bu aparatın torbacıqları divarında çoxlu miqdarda reseptor hüceyrələr yerləşir ki, bunların da hər birinin ucunda həssas tükcük olur. Həmçinin, burada çox xırda əhəngli törəmələr (otolitlər) də vardır.Bədənimiz adi vəziyyətdə olduqda həmin xırda əhəngli törəmələr təzyiq edərək altdakı hüceyrələrin tükcüklərini qıcıqlandırır. Lakin bədənimizin vəziyyəti dəyişdikdə başqa hüceyrələr qıcıqlanmağa başlayır və bunlardan gələn oyanma beyin yarımkürələri qabığının müvafiq nahiyyələrinə ötürülür. Yarımdairəvi kanalların enli ağzında yerləşən həssas hüceyrələrin reseptorları həmin kanalların içərisindəki mayenin təzyiqindən qıcıqlanır. Yarımdairəvi kanallar bir-birinə perpendikulyar yerləşdiyindən bədənimizin vəziyyəti dəyişdikdə həmin kanallardakı maye bu və ya digər reseptorları qıcıqlandırır. Müvafiq hüceyrələrdə əmələ gələn oyanma bədənimizin qeyri-adi vəziyyət alması haqqında xəbərləri beyinin müvafiq nahiyyəsinə aparır.
Filay (kosmik aparat)
Fila (ing. Philae lander) — kometə endirilmək üçün nəzərdə tutulan aparat. Aparat Avropa Kosmik Agentliyi tərəfindən işlənib hazırlanmışdır. Fila "Rozetta" kosmik aparatında yerləşdirilmiş və 67P/Churyumov–Gerasimenko kometinin tədqiq edilməsi məqsədilə 2 mart 2004-cü ildə kosmosa buraxılmışdır. == Eniş == "Fila"nın və "Rozetta"dan ayrılması 12 noyabr 2014-cü il, saat 09:35-də UTC baş verdi. Bundan sonra 7 saatlıq kometin səthinə enmə başladı. Enmə planlaşdırılmamış rejimdə oldu. 15:34-dən UTC 17:32-ə qədər UTC üç toxunma və onların arasında iki sırayış ilə baş verdi. Yerə bu haqda siqnal yarım saata çatdı. Bu tarixdə ilk kometə enmə hadisəsidir.
Pilotsuz uçan aparat
Pilotsuz uçuş aparatı (PUA) (ing. unmanned aerial vehicle - insansız hava apparatı), çox vaxt qısaca dron (ing. drone) kimi qeyd edilir — bortunda pilot olmayan uçuş aparatıdır. PUA-lara mürəkkəb sensor, avtopilot, nəzarət, müşahidə və nəzarət kompleks sistemləri quraşdırılır. PUA-lar vasitəsilə kəşfiyyat və ya müşahidə aparmaq, pilotlu təyyarələrlə müqayisədə daha asandır. Eyni zamanda bəzi PUA modelləri silahla təmin olunur. == Etimologiya == İngilis dilində işlənən Unmanned Aerial Vehicle hərfi tərcümədə İnsansız Hava Apparatı deməkdir. Lakin, Azərbaycan dilində daha çox işlənən Pilotsuz Uçuş Aparatı ifadəsi Rus dilindəki Беспилотный Летательный Аппарат termininin hərfi tərcüməsidir.
Zond (kosmik aparat)
Zond — avtomatlaşdırılmış pilotsuz qurğu olub, uzaq məsafədən kosmosda hər hansı bir tədqiqatın aparılması və ya texniki bir yeniliyin yoxlanması üçün tətbiq olunur. Zondlar 1960-cı illərdə SSRİ-də yaradılıb bir neçə sırada tətbiq olunmuşdur. Zond 1-3 öz başlanğıcını Mars və Venera üçün nəzərdə tutulan kosmik layihədən götürmüşdür. Zond 4-8 isə Aya pilotlu uçuş üçün istifadə olunmuşduir.