Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • набитый

    -ая, -ое. - набитый дурак - набитая дура

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • НАБИТЫЙ

    ...6. vurulmuş (quş. ov); 7. dopdolu, dolu; ◊ набитый дурак, набитая дура dan. gic, axmaq, kütbeyin.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАБИТЫЙ

    ...3. ацIай; комната набита битком кIвал сиви-сивди ацIанва. ♦ набитый дурак разг. акьалтIай (ичIи) кIамаш.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • набитый дурак

    = набитая дура, разг. Об очень глупом человеке. Ну, что ты с ним споришь - это же н. дурак!

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • НАЛИТЫЙ

    прич. tökülmüş, doldurulmuş

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАДБИТЫЙ

    прич. sındırılmış, sınmış, əzilmiş, qəlpələnmiş, çatlamış, sınıq, çatdaq (üstdən, yandan)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАВИТЫЙ

    прич. 1. sarınmış, dolanmış; 2. eşilmiş, eşilib hazırlanmış; 3. k. t. yüklənmiş, qalaq vurulmuş

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАМЫТЫЙ

    прич. 1. yuyulmuş, təmiz yuyulmuş, yuyulub təmizlənmiş; 2. cərəyanla gətirilmiş

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАРЫТЫЙ

    прич. 1. qazılıb çıxardılmış; 2. qazılmış

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАШИТЫЙ

    прич. 1. tikilmiş, üstündən tikilmiş; 2. tikilib hazırlanmış

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • небитый

    ...побит. Н-ая дама. 2) Такой, которого не били (обычно в виде наказания) Небитый ребёнок. II -ого; м. см. тж. небитая Тот, которого не били. * За битог

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • НАЖИТЫЙ

    НАЖИТОЙ, НАЖИТЫЙ прич. qazanılmış, yığılmış, toplanmış.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАЖИТОЙ

    НАЖИТОЙ, НАЖИТЫЙ прич. qazanılmış, yığılmış, toplanmış.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАДШИТЫЙ

    прич. tikilmiş, calanmış, tikilib uzadılmış

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАБИТЬСЯ

    разг. 1. ацIун. 2. кIватI хьун; атана ацIун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАСЫТИТЬ

    сов. 1. doydurmaq, doyuzdurmaq; 2. hopdurmaq; 3. məc. təmin etmək, doldurmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАПЕТЫЙ

    прич. 1. oxunmuş (nəğmə); 2. xüs. lentə (vala) salınmış (səs, hava)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАНЯТЫЙ

    ...рабочих tutulmuş (işə götürülmüş) fəhlələrin sayı; 2. kirə edilmiş; нанятый автобус kirə edilmiş avtobus; 3. icarəyə götürülmüş; нанятая дача icarəyə

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАМЯТЫЙ

    прич. əzilmiş, tapdanmış

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАЛИТОЙ

    прил. 1. tökülmüş, doldurulmuş; 2. kök, dolu; 3. şirəli, sulu (meyvə)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАЛИМИЙ

    налим söz. sif

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • NARBİTİ

    is. zool. Ağacın yarpaqlarına zərər verən cücü

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • НАДУТЫЙ

    1. уф ттуна (гьавадив, ялцив) ацIурай, ацIай. 2. пер. къене ялар авай, кьукь (гъукь) гвай. 3. пер

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАДУТЫЙ

    прич. и прил. dan. 1. üfürülmüş, doldurulmuş (hava və ya qazla); köpdürülmüş, köpmüş; 2. lovğa, təkəbbürlü; 3

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАЛИТОЙ

    ацIай; цIурурна цайи хьтин

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАСЫТИТЬ

    1. тухрун. 2. пер. таъмин авун. 3. пер. ацIурун; кутун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАКРЫТЫЙ

    прич. örtülmüş, üstünə salınmış; örtülü

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НЕБЫТИЕ

    мн, нет авачирвал, тахьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАБАТНЫЙ

    набат söz. sif

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАЖАТЫЙ

    НАЖАТЫЙ I прич. basılmış, sıxılmış. НАЖАТЫЙ II сов. k. t. biçilmiş (taxıl).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАБУТИТЬ

    сов. xüs. döşəmək (daş və ya çınqılla)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАДВИТЫЙ

    прич. eşilib uzadılmış

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАДЕТЫЙ

    прич. 1. geydirilmiş; 2. taxılmış, keçirdilmiş; 3. geyilmiş

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАБИТЬСЯ

    сов. dan. 1. dolmaq, tıxanmaq; 2. üzə salmaq, əl çəkməmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НЕБРИТЫЙ

    фадлай ччуру ттун тавур

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАБИТЫЙ

    прич., прил. 1. vurulmuş, çalınmış (mıx və s.); 2. doldurulmuş; tıxanmış; 3. kəsilmiş (mal); 4. məc. yazıq, zəlil, məzlum, aciz, fağır, dilsiz-ağızsız

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАБИТЫЙ

    1. ягъай, янавай; забитый гвоздь ягъай мих. 2. сивив кьван ацIай, ацIурнавай; сарай, забитый дровами кIарасривди ацIурнавай тевле. 3. яна кI

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАБЫТЫЙ

    рикIелай алатай рикIелай фейи; рикIелай ракъурай

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАБЫТЫЙ

    прич. yaddan çıxardılmış, unudulmuş

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • забитый

    ...Доведённый до отупения; запуганный или крайне робкий (о человеке) Забитый человек.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • забытый

    ...сохранившийся в памяти. З-ая старина. б) отт. Заброшенный, покинутый. Забытый способ. З-ое средство. в) отт. Преданный забвению. Забытый художник. 2)

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ВЗБИТЫЙ

    прич. 1. çırpılmış; 2. çalınmış (yumurta, qaymaq)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗБИТЫЙ

    1. гатай; гзаф ишлемишнавай; кукIвар хьайи; чIурхьайи; избитая дорога гзаф ишлемишна лекъвер-синер хьанвай, чIурхьанвай рехъ

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗБИТЫЙ

    прил. 1. döyülmüş, əzilmiş, əzişdirilmiş, sımq-sökük; 2. məc. adi, bayağı, köhnəlmiş, çeynənmiş; избитое выражение çeynənmiş ifadə (söz)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЫБИТЫЙ

    прич. 1. vurulub çıxardılmış, vurulub sındırılmış; sındırılmış; 2. vurulub salınmış, vurulub yıxılmış; 3

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ДОБЫТЫЙ

    прич. 1. əldə edilmiş; 2. çıxardılmış, hasil edilmiş

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАВИТЫЙ

    прич. 1. hörülmüş; 2. burulmuş, buruq; завитые волосы burulmuş (buruq) saç

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАЛИТЫЙ

    прич. 1. ... basmış; луга, залитые водой su basmış çəmənlər; 2. bulanmış; книга, залитая чернилами mürəkkəbə bulanmış kitab; 3

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАШИТЫЙ

    прич. 1. tikilmiş, calanmış; 2. yamaq vurulmuş, yamanmış

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ДОБИТЫЙ

    прич. 1. öldürülmüş, nəfəsi kəsilmiş, axırına çıxılmış; 2. qırılıb qurtarılmış; 3. sındırılıb axırına çıxılmış

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАБИВАТЬСЯ

    несов., см. 1) набиться; 2) набить,

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • нажитой

    ...разг. Приобретённый постепенно, в течение какого-л. времени. Н-ое богатство. Нажитой дом.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • NARBİTİ

    сущ. зоол. ттарарин пешериз зарар гудай са пепе.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • набатный

    см. набат; -ая, -ое. Набатный звон. Набатный колокол.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • набиться

    ...Напроситься, навязаться. Набиться в друзья, в компаньоны, в пайщики. Набиться в гости, в компанию. Набиться идти вместе на охоту, за грибами. • - наб

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • надутый

    ...обиженный, сердитый. После ссоры все сидели н-ые. Что ты такой надутый?

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • небритый

    -ая, -ое. С отросшей щетиной (на лице) Завтракать небритым. Уйти на работу небритым. Н-ое лицо.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • налимий

    см. налим; -ья, -ье. Н-ья голова. Н-ья печёнка. Н-ья уха.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • налитой

    ...Созревший, сочный (о плодах, зерне и т.п.); наливной. Н-ая пшеница. Налитой колос. 2) а) разг. Полный, упругий, крепкий (о плечах, руках и т.п.) Н-ая

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • насытить

    ...насыщение 1) а) кого-что Накормить досыта. Насытить голодного. Насытить свою утробу (разг.; насытиться). б) отт. Вполне удовлетворить (желания, потре

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • небытие

    -я; ср.; книжн. 1) Отсутствие существования, жизни. Перейти в небытие. (умереть). Из небытия возникнуть (появиться, возникнуть). 2) Состояние полной н

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • НЕБЫТИЕ

    ср мн. нет yoxluq, olmama, mövcud olmama

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НЕСЫТЫЙ

    прил. 1. ac, doymamış; 2. məc. gözüdoymaz, acgöz

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАЧАТЫЙ

    прич. başlanmış

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НЕБРИТЫЙ

    прил. üzü qırxılmamış, saqqal basmış

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TIXILI-TƏPİLİ

    битком набитый

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TIXILI-TƏPİLİ

    прил. битком набитый. Tıxılı-təpili kisə битком набитый мешок

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • XINCAXINC

    битком набитый, переполненный

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • набитая дура

    см. набитый дурак

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • TIXILI

    прил. набитый (наполненный чем-л.). Yun tıxılı kisə мешок, набитый шерстью

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DOLU

    1. полный, наполненный, набитый; 2. заряженный;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DOPDOLU

    переполненный, набитый до отказа

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PAMBIQLI

    ватный, набитый ватой, на вате

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • сенник

    -а; м. 1) Матрас, тюфяк, набитый сеном или соломой. Кинуть на лавку сенник. 2) Сеновал.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • перина

    -ы; ж. см. тж. перинка, перинный Набитый пухом или пером продолговатый мешок, употребляемый как матрас, тюфяк. Пуховая перина. Спать на перине. Выбить

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • пуховой

    ...пуховой см. пух II пуховой = пуховый 1) сделанный из пуха 1) или набитый пухом. Пуховой платок. П-ая шаль. П-ая подушка, перина. 2) дающий пух 1) П-ы

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • KRANETS

    сущ. морск. кранец: 1. обрубок дерева или мешок, набитый пенькой и свешиваемый за борт для смягчения ударов судна о причал 2. приспособление вблизи па

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • втиснуть

    ...поместить; всунуть; впихнуть. Втиснуть книгу на полку. Втиснуть папку в набитый портфель. Втиснуть вещи в шкаф. Ноги опухли, в туфли не втиснуть.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • тюфяк

    ...сеном, волосом и т.п., служащий матрасом. Соломенный тюфяк. Т., набитый сеном. Старенький тюфяк. Спали на тюфяках. 2) разг.-сниж. О вялом, нерастороп

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • инфаркт

    -а; м. (от лат. infarctus - набитый, наполненный) см. тж. инфарктный а) Очаг омертвения в тканях органов вследствие прекращения тока крови в артериях

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • подушка

    -и; мн. род. - -шек, дат. - -шкам; ж. см. тж. подушечный 1) Набитый пухом, перьями, волосом и т.п. чехол (обычно четырёхугольный), употребляемый для п

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • кранец

    -нца; м. (от голл. krans); мор. 1) Деревянный брус, мешок, набитый пенькой и оплетённый верёвкой, и т.п., свешиваемые за борт для смягчения удара судн

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • туго

    1. нареч.; туже к тугой Туго набитый, натянутый. Завязать туго, туже некуда (затянуть до предела). Туго-натуго (разг.; очень крепко, сильно). Туго при

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • SAMAN

    ...мякина II прил. соломенный ◊ başına saman тяпилиб дурак дураком, дурак набитый; dərisinə saman təpmək kimin спустить (снять) шкуру с кого, драть как

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • портфель

    ...для ношения книг, тетрадей, деловых бумаг. Кожаный портфель. Битком набитый, толстый портфель. Потрёпанный портфель. Портфель с книгами. Забыть портф

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • YASTIQ

    I сущ. 1. подушка: 1) мешок, набитый пухом, перьями, используемый в качестве мягкой подкладки (под голову и т.п.). Tük yastıq пуховая подушка, ipək ya

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • дурак

    ...не дурак, всё понял. Целый день сидит, как дурак. Круглый, набитый, беспросветный дурак. (очень глупый человек). Оказался дурак дураком (оказался на

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • плотный

    ...приходится большое количество мин, пуль, снарядов). 5) Туго наполненный, набитый чем-л. Плотный бумажник. П-ая упаковка. Плотный рулон бумаги. Плотны

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • тугой

    ...воротник рубашки. Т-ая футболка. Тугой корсет. 4) Плотно набитый или сильно надутый. Тугой мяч. Тугой пакет. Тугой мешок. Тугой кошелёк, карман; т-ая

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • набить

    -бью, -бьёшь; набей; набитый; -бит, -а, -о; св. см. тж. набивать, набиваться, набивание, набивка, набойка 1) а) что кем-чем Плотно вкладывая, втискива

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • TÜK

    ...məmulatları волосяные изделия 2. пуховый (сделанный из пуха или набитый пухом). Tük (pərğu) balışı пуховая подушка 3. перяной, перовой (сделанный из

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • CİB

    ...нагрудный карман, sağ cib правый карман, dolu cib полный, туго набитый карман, yırtıq cib дырявый карман; cibinə qoymaq класть, положить в карман что

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
OBASTAN VİKİ
Zabıtıy (ada)
Zabıtıy — Şimal Torpağına daxil olan ada. İnzibati cəhətdən Krasnoyarsk diyarınin Taymır rayonu ərazisinə daxildir. Laptevlər dənizində, arxipelaqın mərkəzində, Bolşevik adasının şimal-qərbində yerləşən Baranov burnundan 400 metr şimalda yerləşir. Aypara formasına malikdir. Yüksəkliyi yoxdur. Sahilləri düzənlikdir.
Aperi sabiti
Aperi sabiti — riyaziyyatın sirli ədədlərindən biridir. Elektrodinamika sahəsində elektronun giromaqnetik əmsalının ikinci və üçüncü dərəcə hədləri ilə bərabər, bir çox fiziki məsələlərdə qarşılaşılan bu sabit, məxrəcində eksponensial funksiya mövcud olan inteqralların həllində də istifadə olunur. Debye modelinin ikiölçülü fəza üçün hesablanması buna misal olaraq göstərilə bilər. Sabit aşağıdakı kimi təyin edilir: ζ ( 3 ) = ∑ k = 1 ∞ 1 k 3 = 1 + 1 2 3 + 1 3 3 + 1 4 3 + ⋯ {\displaystyle \zeta (3)=\sum _{k=1}^{\infty }{\frac {1}{k^{3}}}=1+{\frac {1}{2^{3}}}+{\frac {1}{3^{3}}}+{\frac {1}{4^{3}}}+\cdots } Burada ζ, Rieman zeta funksiyasını ifadə edir.
Avoqadro sabiti
Avoqadro sabiti (Avoqadro ədədi) — fiziki kəmiyyət olaraq maddə miqdarı bir mol olan maddədə struktur vahidlərin (atom, molekul, ion və ya digər zərrəciklərin) sayını göstərir. Avoqadro sabiti təmiz 12C izotopundan ibarət 0.012 k q {\displaystyle 0.012\,\mathrm {kq} } karbondakı atomların sayı ilə təyin olunur və adətən NA, bəzən isə L kimi işarə edirlər. Yuxarıdakı tərifdən istifadə edib Avoqadro sabitini karbonun 12C izotopunun m 0 12 C {\displaystyle m_{0{^{12}\mathrm {C} }}} kütləsi ilə ifadəsini yazmaq olar: N A = 0.012 k q ⋅ m o l − 1 m 0 12 C {\displaystyle N_{\mathrm {A} }={\frac {0.012\,\mathrm {kq} {\cdot }\mathrm {mol} ^{-1}}{m_{0{^{12}\mathrm {C} }}}}} BS-də Avoqadro sabitinin vahidi m o l − 1 {\displaystyle \mathrm {mol} ^{-1}} kimidir ( [ N A ] = 1 m o l ) {\displaystyle \left(\left[N_{\mathrm {A} }\right]={\frac {1}{\mathrm {mol} }}\right)} . Avoqadro ədədinin 2014-cü ildə CODATA tərəfindən tövsiyə olunan qiyməti aşağıdakı kimidir : N A = 6.022140857 ( 74 ) ⋅ 10 23 mol − 1 {\displaystyle N_{\text{A}}=6.022140857(74){\cdot }10^{23}\,{\text{mol}}^{-1}} .Dairəvi mötərizələrdəki ədəd kəmiyyətin qiymətinin axırıncı rəqəmlərdəki standart xətasını göstərir. Avoqadro sabiti fundamental fiziki sabitlərdən biridir və bir çox digər fiziki sabitlərin (Boltsman sabiti, Faradey sabiti və s.) təyin olunması üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Avoqadro sabitinin təyin olunmasının bir-brindən asılı olmayan müxtəlif üsulları mövcuddur. Bu kəmiyyətin təyin olunmasının ən yaxşı eksperimental üsulu mollarının sayı məlum olan mürəkkəb maddənin elektrolitik ayrılması üçün lazım olan elektrik yükünün ölçülməsi və elektronun yükünün ölçülməsinə əsaslanır. == Elmdə ümumi rolu == Avoqadro sabiti təbiətdə müşahidə olunan makroskopik və mikroskopik (atomik miqyasda) hadisələr arasında miqyas faktorudur. Beləliklə, bu sabit digər fiziki sabitlər arasında qarşılıqlı əlaqəni təmin edir. Məsələn, Avoqadro sabiti R {\displaystyle R} universal qaz sabiti ilə k B {\displaystyle k_{\text{B}}} Bolsman sabiti arasında aşağıdakı əlaqə yaradır: R = k B N A = 8.3144598 ( 48 ) C m o l ⋅ K {\displaystyle R=k_{\mathrm {B} }N_{\text{A}}=8.3144598(48)\,{\frac {\mathrm {C} }{\mathrm {mol} {\cdot }\mathrm {K} }}} Digər nümunə kimi Avoqadro sabitinin F Faradey sabiti ilə e elementar yük arasında yaratdığı əlaqəni də göstərmək olar: F = N A e = 96485.33289 ( 59 ) K m o l {\displaystyle F=N_{\mathrm {A} }e=96485.33289(59)\,{\frac {\mathrm {K} }{\mathrm {mol} }}} Avoqadro sabiti həmçinin atom kütlə vahidini (a.k.v.) BS-də kütlə vahidi olan kiloqramla əlaqələndirir: 1 a.k.v.
Bolsman sabiti
Boltsman sabiti ( k B {\displaystyle k_{\mathrm {B} }} və ya k {\displaystyle k} ) - fundemental fiziki sabitlərdən biri olub, enerji ilə temperatur arasında əlaqə yaradır. Boltsman sabiti R {\displaystyle R} universal qaz sabitinin N A {\displaystyle N_{\mathrm {A} }} Avoqadro sabitinə olan nisbətinə bərabərdir: k B = R N A . {\displaystyle k_{\mathrm {B} }={\frac {R}{N_{\mathrm {A} }}}.} Bu sabitin adı, onun əsas rol oynadığı statistik fizikaya böyük töhfə verən Avstriya fiziki Lüdviq Bolsmanın şərəfinə qoyulmuşdur. Boltsman sabiti, entropiyada olduğu kimi, enerjinin temperatura nisbətinə bərabər olan ölçüyə malikdirr ( [ k B ] = C K ) {\displaystyle \left(\left[k_{\mathrm {B} }\right]={\frac {\mathrm {C} }{\mathrm {K} }}\right)} . BS-də Bollstman sabitininin təcrübi qiyməti aşağıdakı kimidir: k B = 1 . 380 648 52 ( 79 ) × 10 − 23 C K {\displaystyle k_{\mathrm {B} }=1{.}380\,648\,52(79)\times 10^{-23}{\frac {\mathrm {C} }{\mathrm {K} }}} .Dairəvi mötərizələrdəki ədəd kəmiyyətin qiymətinin axırıncı rəqəmlərdəki standart xətasını göstərir. == Makroskopik fizika ilə mikroskopik fizika arasında körpü == k B {\displaystyle k_{\mathrm {B} }} Boltsman sabiti makroskopik və mikroskopik fizika arasında körpüdür. Makroskopik ideal qaz qanununda deyilir ki, ideal qaz üçün p {\displaystyle p} təzyiqi ilə V {\displaystyle V} həcminin hasili ν {\displaystyle \nu } maddə miqdarının T {\displaystyle T} mütləq temperatura olan hasili ilə mütənasibdir: p V = ν R T , {\displaystyle pV=\nu {RT},} burada R {\displaystyle R} qaz sabitidir( R = 8.3144598 ( 48 ) {\displaystyle R=8.3144598(48)\,} C⋅K−1⋅mol−1). Bu qanunda ν = N N A {\displaystyle \nu ={\frac {N}{N_{\mathrm {A} }}}} və R = k N A {\displaystyle R=kN_{\mathrm {A} }} ifadələrindən istifadə etməklə Boltsman sabitinin daxil olduğu ideal qaz qanunun şəkilini aşağıdakı kimi yazmaq olar: p V = N k T , {\displaystyle pV=NkT,} burada N {\displaystyle N} qazdakı molekulların sayı, N A {\displaystyle N_{\mathrm {A} }} isə Avoqadro sabitidir. == Enerji ilə temperatur arasında əlaqə == T {\displaystyle T} mütləq temperatura malik bircins ideal qazda hər bir irəliləmə hərəkətinin sərbəstlik dərəcəsinə düşən enerji, Maksvel paylanmasına görə, k T 2 {\displaystyle {\frac {kT}{2}}} ifadəsinə bərabərdir.
Boltsman sabiti
Boltsman sabiti ( k B {\displaystyle k_{\mathrm {B} }} və ya k {\displaystyle k} ) - fundemental fiziki sabitlərdən biri olub, enerji ilə temperatur arasında əlaqə yaradır. Boltsman sabiti R {\displaystyle R} universal qaz sabitinin N A {\displaystyle N_{\mathrm {A} }} Avoqadro sabitinə olan nisbətinə bərabərdir: k B = R N A . {\displaystyle k_{\mathrm {B} }={\frac {R}{N_{\mathrm {A} }}}.} Bu sabitin adı, onun əsas rol oynadığı statistik fizikaya böyük töhfə verən Avstriya fiziki Lüdviq Bolsmanın şərəfinə qoyulmuşdur. Boltsman sabiti, entropiyada olduğu kimi, enerjinin temperatura nisbətinə bərabər olan ölçüyə malikdirr ( [ k B ] = C K ) {\displaystyle \left(\left[k_{\mathrm {B} }\right]={\frac {\mathrm {C} }{\mathrm {K} }}\right)} . BS-də Bollstman sabitininin təcrübi qiyməti aşağıdakı kimidir: k B = 1 . 380 648 52 ( 79 ) × 10 − 23 C K {\displaystyle k_{\mathrm {B} }=1{.}380\,648\,52(79)\times 10^{-23}{\frac {\mathrm {C} }{\mathrm {K} }}} .Dairəvi mötərizələrdəki ədəd kəmiyyətin qiymətinin axırıncı rəqəmlərdəki standart xətasını göstərir. == Makroskopik fizika ilə mikroskopik fizika arasında körpü == k B {\displaystyle k_{\mathrm {B} }} Boltsman sabiti makroskopik və mikroskopik fizika arasında körpüdür. Makroskopik ideal qaz qanununda deyilir ki, ideal qaz üçün p {\displaystyle p} təzyiqi ilə V {\displaystyle V} həcminin hasili ν {\displaystyle \nu } maddə miqdarının T {\displaystyle T} mütləq temperatura olan hasili ilə mütənasibdir: p V = ν R T , {\displaystyle pV=\nu {RT},} burada R {\displaystyle R} qaz sabitidir( R = 8.3144598 ( 48 ) {\displaystyle R=8.3144598(48)\,} C⋅K−1⋅mol−1). Bu qanunda ν = N N A {\displaystyle \nu ={\frac {N}{N_{\mathrm {A} }}}} və R = k N A {\displaystyle R=kN_{\mathrm {A} }} ifadələrindən istifadə etməklə Boltsman sabitinin daxil olduğu ideal qaz qanunun şəkilini aşağıdakı kimi yazmaq olar: p V = N k T , {\displaystyle pV=NkT,} burada N {\displaystyle N} qazdakı molekulların sayı, N A {\displaystyle N_{\mathrm {A} }} isə Avoqadro sabitidir. == Enerji ilə temperatur arasında əlaqə == T {\displaystyle T} mütləq temperatura malik bircins ideal qazda hər bir irəliləmə hərəkətinin sərbəstlik dərəcəsinə düşən enerji, Maksvel paylanmasına görə, k T 2 {\displaystyle {\frac {kT}{2}}} ifadəsinə bərabərdir.
Faradey sabiti
Faraday sabiti fizika və kimyada, bir mol elektronun malik olduğu elektrik yükü olaraq tanınır. Bu ad, İngilis elm adamı Michael Faradayın adına ithaf edilərək verilmişdir. Elektrolit sistemlərdə, elektrot səthində cəmlənmiş kimyəvi maddə miqdarını müəyyənləşdirmək üçün istifadə olunur. Nişanı F olub; F = N A ⋅ q = 96485 C / m o l {\displaystyle F=N_{A}\cdot q=96485\quad C/mol} ,düsturundakı bərəbərlik ilə ifadə edilə bilər. Bu bərabərlikdə NA Avoqadro sabiti (təxminən 6.02 x 1023 mole−1) və q da, bir elektronun yükünün böyüklüyüdür (elektron başına təxminən 1.602 x 10−19 Coulomb). F-in qiyməti birinci olaraq, müəyyən bir müddət ərzində müəyyən bir cərəyanın keçdiyi elektrokimyəvi reaksiyada cəmləşən gümüşün çəkisinə görə müəyyən edilmişdir. Bu qiymət Avoqadro sabitini hesablamaq üçün istifadə edilmişdir. F və dolayı yol ilə NA-nı daha dəqiq formada müəyyən etməyə yönəldilmiş elmi tədqiqatlar hal-hazırda da davam etdirilir.
Habbl sabiti
Habbl sabiti - sürət artmasının məsafə artımına nisbətini ifadə edir. Onun astronomik mənası, sürət ilə məsafənin mütənasibliyinin bütün qalaktikalar üçün eyni olmasıdır. == Qiyməti == Hazırda Habbl sabiti 1 000 000 işıq ili üçün 23 k m / ( s a n ⋅ m i l y o n i . i ) {\displaystyle 23km/(san\cdot milyoni.i)} İşıq ili - işıq sürətinin bir ildə qət etdiyi yoldur: 1 i . i = 9 , 46 ⋅ 10 12 k m {\displaystyle 1i.i=9,46\cdot 10^{12}km} == İstifadə olunduğu yerlər == Habbl sabiti aşağıdakı hesablamalarda istifadə olunur. Habbl sabitinin qiyməti təqribi də olsa, Kainatın yaşını müəyyən etməyə imkan verir. Bunun üçün milyon işıq ilini Habbl sabitinə bölünməsi kifayət edir. === Habbl qanunu === Habbl qanununa əsasən iki qalaktikanın bir-birinə nəzərən uzaqlaşma sürətinin təyini üçün Habbl sabiti istifadə edilir. === Kainatın yaşının hesablanması === Habbl sabitinin qiyməti təqribi də olsa, Kainatın yaşını müəyyən etməyə imkan verir. Bunun üçün milyon işıq ilini Habbl sabitinə bölünməsi kifayət edir.
Mehdi Sabiti
Mehdi Sabiti (1 fevral 1975, Tehran) — İran futbolçusu, qapıçı. Sabiti 2009-cu ildən Təbrizin Traktor Sazi klubuna qoşulmuşdur. O Traktor Sazi klubuna gələndən öncə Məşhədin Əbumüslüm, Zəncanın Şahab və Tehranın Dəmir Yolu futbol klublarında oynamışdır. Abbas Məhəmmədi Traktor Sazi klubunun heyətinə cəlb olunandan sonra Sabiti klubun ikinci qapıçısı oldu.
Plank sabiti
Plank sabiti kvant mexanikasına aid mühüm sabitdir və elektromaqnit şüalanma kvantının (yəni, fotonun) enerjisi ilə onun tezliyi arasındakı əlaqəni ifadə edir. Plank sabiti h hərfi ilə işarə edilir: h = 6.626 075 × 10 − 34 C ⋅ s {\displaystyle h=6.626\ 075\times 10^{-34}\ \mathrm {C\cdot s} } Plank sabitinin vahidi coul və saniyənin hasilindən ibarətdir – coul•saniyə (ingiliscə joule•seconds). Alman fizik Maks Plank (almanca Max Planck) 1900-cü il 14 dekabrda bu sabiti təqdim etmişdir. Həmin tarix kvant mexanikasının başlanğıcı hesab olunur. Bir çox hallarda Plank sabitinin derivativindən ħ istifadə edilir: ℏ = h 2 π = 1.054 571 × 10 − 34 C ⋅ s {\displaystyle \hbar ={\frac {h}{2\pi }}=1.054\ 571\times 10^{-34}\ \mathrm {C\cdot s} } == Qara cisim şüalanması == Plank sabitinin tarixi qara cisim şüalanmasının öyrənilməsi ilə bağlıdır. “Qara cisim” şərti ifadədir və elə obyektə deyilir ki, o, üzərinə düşən bütün enerjini udur, müəyyən temperatura çatdıqdan sonra aldığı enerjini qaytarır. Qara cisim enerjini qaytararkən o həm də işıqlanır. Bu proses qara cisim şüalanması (ingiliscə blackbody radiation) adlanır. 1859-cu ildə alman fiziki Qustav Kirxhof qara cisimlə apardığı təcrübələrdən belə nəticəyə gəldi ki, qara cisim enerjini qaytaran zaman bu enerji cismin temperaturundan və ayrılan (qaytarılan) enerjinin tezliyindən asılı olur. E = J ( T , ν ) {\displaystyle E=J(T,\nu )} Bu asılılıqda enerjinin (işığın) dalğa təbiəti əsas rol oynayırdı.
Qaz sabiti
Qaz sabiti ( R ) {\displaystyle \left(R\right)} — fundamental fiziki sabit olub 1 mol ideal qazın hal tənliyinə daxildir: p V μ = R T {\displaystyle pV_{\mu }=RT} . Burada p − {\displaystyle p-} təzyiq, V μ − {\displaystyle V_{\mu }-} 1 m o l {\displaystyle 1\,{\rm {{}mol}}} qazın həcmi (molyar həcm), T − {\displaystyle T-} mütləq temperatur, R {\displaystyle R} isə universal (molyar) qaz sabitidir. Qaz sabiti ədədi qiymətcə maddə miqdarı 1 mol olan ideal qazın sabit təzyiqdə 1 K qızdıqda genişlənərkən gördüyü işə bərabərdir. Qaz sabitinin BS-də ədədi qiyməti aşağıdaakı kimidir: R = 8.3144598 ( 48 ) C m o l ⋅ K {\displaystyle R=8.3144598(48){\frac {C}{\rm {{mol}\cdot {\rm {K}}}}}} .Dairəvi mötərizələrdəki ədəd kəmiyyətin qiymətinin axırıncı rəqəmlərdəki standart xətasını göstərir. == Qaz sabiti ilə Boltsman sabiti arasında əlaqə == R {\displaystyle R} universal (molyar) qaz sabiti k B {\displaystyle k_{\rm {B}}} (çox vaxt k {\displaystyle k} kimi işarə edilir) Boltsman sabiti ilə N A {\displaystyle N_{\rm {A}}} Avoqadro sabitinin hasilinə bərabərdir: R = k N A . {\displaystyle R=kN_{\rm {A}}.} R {\displaystyle R} universal (molyar) qaz sabitinin maddənin M {\displaystyle M} molyar kütləsinə nisbətinə xüsusi qaz sabiti deyilir və B {\displaystyle B} kimi işarə edilir ( [ B ] = C k q ⋅ K ) {\displaystyle \left([B]={\frac {\rm {C}}{\rm {kq\cdot K}}}\right)} : B = R M .
Zeta sabiti
Zeta sabiti — tam ədədi Rieman zeta funksiyasında yerində yazmaqla alınan sabit. == 0 və 1-də Rieman zeta funksiyası == 0-da Rieman zeta funksiyası aşağıdakı kimidir: ζ ( 0 ) = B 1 = − 1 2 . {\displaystyle \zeta (0)=B_{1}=-{\frac {1}{2}}.} 1-də Rieman zeta funksiyası aşağıdakı kimidir: ζ ( 1 ) = ∞ . {\displaystyle \zeta (1)=\infty .\,} == Müsbət cüt tam ədədlər == Müsbət cüt tam ədədlər üçün aşağıdakı kimidir: ζ ( 2 n ) = ( − 1 ) n + 1 B 2 n ( 2 π ) 2 n 2 ( 2 n ) ! {\displaystyle \zeta (2n)=(-1)^{n+1}{\frac {B_{2n}(2\pi )^{2n}}{2(2n)!}}} n ≥ 1 {\displaystyle n\geq 1} düsturuna əsasən hesablanmış zeta funksiyası: ζ ( 2 ) = 1 + 1 2 2 + 1 3 2 + ⋯ = π 2 6 = 1.6449 … {\displaystyle \zeta (2)=1+{\frac {1}{2^{2}}}+{\frac {1}{3^{2}}}+\cdots ={\frac {\pi ^{2}}{6}}=1.6449\dots } ; Bazel problemi ζ ( 4 ) = 1 + 1 2 4 + 1 3 4 + ⋯ = π 4 90 = 1.0823 … {\displaystyle \zeta (4)=1+{\frac {1}{2^{4}}}+{\frac {1}{3^{4}}}+\cdots ={\frac {\pi ^{4}}{90}}=1.0823\dots } ; Fizikada Ştefan–Boltsman qanunu və Vyana Yaxınlaşması ζ ( 6 ) = 1 + 1 2 6 + 1 3 6 + ⋯ = π 6 945 = 1.0173... … {\displaystyle \zeta (6)=1+{\frac {1}{2^{6}}}+{\frac {1}{3^{6}}}+\cdots ={\frac {\pi ^{6}}{945}}=1.0173...\dots } ζ ( 8 ) = 1 + 1 2 8 + 1 3 8 + ⋯ = π 8 9450 = 1.00407... … {\displaystyle \zeta (8)=1+{\frac {1}{2^{8}}}+{\frac {1}{3^{8}}}+\cdots ={\frac {\pi ^{8}}{9450}}=1.00407...\dots } ζ ( 10 ) = 1 + 1 2 10 + 1 3 10 + ⋯ = π 10 93555 = 1.000994... … {\displaystyle \zeta (10)=1+{\frac {1}{2^{10}}}+{\frac {1}{3^{10}}}+\cdots ={\frac {\pi ^{10}}{93555}}=1.000994...\dots } ζ ( 12 ) = 1 + 1 2 12 + 1 3 12 + ⋯ = 691 π 12 638512875 = 1.000246 … {\displaystyle \zeta (12)=1+{\frac {1}{2^{12}}}+{\frac {1}{3^{12}}}+\cdots ={\frac {691\pi ^{12}}{638512875}}=1.000246\dots } ζ ( 14 ) = 1 + 1 2 14 + 1 3 14 + ⋯ = 2 π 14 18243225 = 1.0000612 … {\displaystyle \zeta (14)=1+{\frac {1}{2^{14}}}+{\frac {1}{3^{14}}}+\cdots ={\frac {2\pi ^{14}}{18243225}}=1.0000612\dots } Müsbət tam ədəd üçün olan zeta ilə Bernulli ədədləri arasındakı əlaqə aşağıdakı kimi yazılır: 0 = A n ζ ( n ) − B n π n {\displaystyle 0=A_{n}\zeta (n)-B_{n}\pi ^{n}\,} == Müsbət tək tam ədədlər == Buna misal olaraq bir neçəsini göstərmək olar: ζ ( 1 ) = 1 + 1 2 + 1 3 + ⋯ = ∞ {\displaystyle \zeta (1)=1+{\frac {1}{2}}+{\frac {1}{3}}+\cdots =\infty } ζ ( 3 ) = 1 + 1 2 3 + 1 3 3 + ⋯ = 1.20205 … {\displaystyle \zeta (3)=1+{\frac {1}{2^{3}}}+{\frac {1}{3^{3}}}+\cdots =1.20205\dots } ; Aperi sabiti ζ ( 5 ) = 1 + 1 2 5 + 1 3 5 + ⋯ = 1.03692 … {\displaystyle \zeta (5)=1+{\frac {1}{2^{5}}}+{\frac {1}{3^{5}}}+\cdots =1.03692\dots } ζ ( 7 ) = 1 + 1 2 7 + 1 3 7 + ⋯ = 1.00834 … {\displaystyle \zeta (7)=1+{\frac {1}{2^{7}}}+{\frac {1}{3^{7}}}+\cdots =1.00834\dots } ζ ( 9 ) = 1 + 1 2 9 + 1 3 9 + ⋯ = 1.002008 … {\displaystyle \zeta (9)=1+{\frac {1}{2^{9}}}+{\frac {1}{3^{9}}}+\cdots =1.002008\dots } == Zeta Sabitləri Cəmi == Zeta Sabitləri Cəminin düsturu aşağıdakı kimidir: ∑ k = 2 ∞ ( ζ ( k ) − 1 ) = 1 {\displaystyle \sum _{k=2}^{\infty }(\zeta (k)-1)=1} == Xarici keçidlər == Simon Pluffe "Zeta sabiti Arxivləşdirilib 2009-01-30 at the Wayback Machine", (1998). Simon Pluffe "Zeta sabiti haqqında Arxivləşdirilib 2009-04-04 at the Wayback Machine Simon Pluffe "PDF Zeta sabiti Arxivləşdirilib 2011-09-26 at the Wayback Machine" (2006). Linas Vepstas "Simon Pluffi Linas.org" Math.
Emin Axundov (polis zabiti)
Emin Axundov (ivr. ‏אמין אוחנדוב‏‎; 1980-ci illər, Sumqayıt – 8 oktyabr 2023, Cənub dairəsi) — azərbaycanəsilli İsrail polis zabiti, kapral, baş inspektor. 2023-cü ilin oktyabrında HƏMAS-ın İsrailə hücumları zamanı döyüşlərdə həlak olmuşdur. == Həyatı == Emin Axundov 1987-ci və ya 1988-ci ildə SSRİ-də, Azərbaycan SSR-nin Sumqayıt şəhərində anadan olmuşdur. O, sonradan İsrailə köçmüşdür. Axundov burada təhsil almış və polisə işə qəbul edilmişdir. O, kapral vəzifəsinə qədər yüksəlmişdir, baş inspektor olmuşdur. Axundov ailəsi ilə birlikdə müxtəlif mənbələrə görə Beer-Şeva və ya Ofakim şəhərində yaşamışdır. O, HƏMAS-ın İsrailə hücumları zamanı müharibəyə çağırılmışdır. Axundov 8 oktyabrda Qəzza zolağı yaxınlığında yaşayış məntəqələrinin HƏMAS döyüşlərindən azad edilməsi zamanı həlak olmuşdur.
Naçiti Kuranlı (Çaroymaq-i Cənubişərqi dehistanı)
Naçiti Kuranlı (fars. ناچيت كورانلو‎) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Çaroymaq şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 244 nəfər yaşayır (39 ailə).