Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • сатурнии

    -ий; мн. Семейство ночных бабочек; павлиноглазки.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • САТУРНАЛИИ

    мн. (ед. сатурналия ж) saturnaliya (1. Saturn bayramı; qədim Romada Saturnun şərəfinə düzəldilən şənlik; 2. məc. eyş-işrət, kef məclisi).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • САТУРНИЗМ

    м мн. нет tib. saturnizm (qurğuşunla zəhərlənmə).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • SATURNINE

    adj qaşqabaqlı, üzügülməz, qaraqabaq; kədər / qəm doğuran, qəmgin; a ~ mood qəmgin ovqat

    Tam oxu »
    İngiliscə-azərbaycanca lüğət
  • saturnizm

    saturnizm

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • сатурналии

    ...мн. (лат. Saturnalia) 1) В древнем Риме: праздник в честь бога Сатурна по окончании полевых работ. 2) книжн., устар. Бесшабашный, разгульный праздник

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • сатурнизм

    -а; м. (от лат. Saturnus - название свинца в алхимии); мед. Хроническое отравление свинцом.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • шатёрный

    см. шатёр 1); -ая, -ое Ш-ая ткань. Ш-ое полотно.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • шатунный

    см. шатун I; -ая, -ое. Шатунный болт. Ш-ые вкладыши. Шатунный механизм.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • SATURNİZM

    сущ. мед. сатурнизм (хроническое отравление организма свинцом на некоторых производствах)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • saturn 2021

    saturn

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • Сатурн

    -а; м. (лат. Saturnus) 1) В древнеримской мифологии: бог посевов, покровитель земледелия (позднее - бог времени). 2) Шестая планета Солнечной системы,

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • SATURN

    сущ. сатурн: 1. в древнеримской мифологии – бог посевов, покровитель земледелия 2. астр. одна из девяти больших планет Солнечной системы, шестая от Со

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SATURN

    [lat.] сущ. сатурн (1. ракъинин системадин планетайрикай сад; 2. къадим Римдин мифологияда тумар цунин, магьсулдарвилин аллагь).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • САТУРН

    м Saturn (1. qədim Roma əsatirində: mövsüm və məhsuldarlıq allahı; 2. astr. Günəş sisteminin altıncı planeti; 3. orta əsr kimyagərlərində: qurğuşun).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • SATÚRN

    is. [lat.] 1. Günəş sisteminin planeti. Süheyl səyyarəsi. 2. Qədim Roma mifologiyasında səpin allahı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ZÜHƏL

    сущ. устар. Зухалы: 1. арабское название планеты Сатурн 2. в классической поэзии: лицо красавицы, сравниваемое с Сатурном

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ЛУНА

    ж 1. только ед. Ay; 2. мн. луны astr. peyk; Сатурн имеет девять лун Saturnun doqquz peyki var.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • SÜRGÜQOLU

    ...во время работы). Sürgüqolu başlığı головка шатуна II прил. шатунный. Sürgüqolu mexanizmi шатунный механизм, sürgüqolu boyuncuqları шатунные шейки

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • сахар-сатурн

    см. свинцовый сахар

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ZÜHƏL

    сатурн (планета)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ZÜHƏL

    ə. Saturn (planet).

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • САХАРНЫЙ

    1. шекердин; сахарный завод шекердин завод; сахарная свѐкла шекердин чугъундур. 2. пер. шекер хьтин, ширин. ♦ сахарный песок песок шекер, куьлуь ше

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • САПЕРНЫЙ

    сапѐрвилин; сапѐррин; сапѐрные работы сапѐрвилин кIвалахар; сапѐрный батальон саперрин, батальон.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • свинцовый сахар

    = сахар-сатурн Уксуснокислый свинец (применяется для примочек)

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • НАТУРНЫЙ

    прил. 1. xüs. натура söz. sif.; натурный класс natura sinfi (rəssamlıq məktəblərində); 2. (kino) açıq havada çəkilən (şəkil); 3. iqt., tic. mal (əmtəə

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • натурный

    см. натура 3), 4); -ая, -ое Натурный класс. Н-ые съёмки. Н-ая оплата труда.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ТРОСТНИК

    нацI; заросли тростника нацIар, нацIар авай чка; сахарный тростник шекердин (шекер хкуддай) нацI.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ZÜHƏL

    is. [ər.] Saturn planetinin ərəbcə adı (klassik şeirdə gözəlin surəti buna bənzədilir).

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ZÜHƏL

    [ər.] сущ. сатурн планетадин араб чӀалал тӀвар (классик шиирра гуьзелдин шикил гьадаз ухшар гъида).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • HƏFTƏXTƏR

    ...(Merkuri), Zöhrə (Venera), Mərrix (Mars), Müştəri (Yupiter), Zühəl (Saturn), Ay və Günəşdən ibarət yeddi səma cismi.

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • ЛАЗОРЕВЫЙ

    см. лазурный.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПЕСОК

    1. къум. 2. разг. песок; сахарный песок куьлуь шекер, песок шекер. ♦ песок сыплется кьуьзуь хьана тIакь атIанва, лап гьалдай фенва; строить на песке

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • Юпитер

    ...Солнечной системы, орбита которой находится между Марсом и Сатурном.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • HƏFTƏ

    ...(7) sözündəndir.Yeddi ulduzun (Ay, Mars, Merkuri, Yupiter, Sa­turn, Zöhrə, Günəş) Yer ətrafında firlanması ilə bağlı 7 günə “1 həftə” deyiblər. (Bəşi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • ШТУЧНЫЙ

    са-сад тир, тек-тек тир; ччараз са-сад гудай, тек-тек гудай; штучный товар тек-тек, са-са затI гудай товар; штучная продажа са-сад маса гун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УМУНДИЗ

    ...арандайни умундиз авахьзавай Кьулан вацӀун ванци инсанриз теселли сабурни тагана авачир. А. Къ. Кьулан вацӀун кьаркьулувар. - Бес куьне къаз вучиз

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • луна

    ...луны. Луна освещает лес. 2) астрон. Спутник любой планеты. Девять лун Сатурна. • - с луны свалился

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • уран

    ...Седьмая планета Солнечной системы, орбита которой находится между Сатурном и Нептуном. Наблюдение Урана. Спутники Урана. 3) Химический элемент (U), р

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • шатун

    I -а; м. см. тж. шатунный Деталь машины, механизма, соединяющая поршень с валом двигателя. Стальной шатун. Шатун паровоза. II -а; м.; разг. см. тж. ша

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • NATURA

    ...средство взамен денег. Natura ilə ödəmə поставка натурой II прил. натурный: 1. связанный с рисованием с натуры. Natura sinfi натурный класс 2. кино.,

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • шатёр

    -тра; м. см. тж. шатёрный, шатровый 1) а) Большая палатка (обычно в форме конуса), крытая тканью, кожей, коврами и т.п. Разбить, раскинуть шатёр. Цыга

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • SXEM

    [yun. schema-şəkil, surət] схема (1. са затӀунии система, къурулуш, туькӀуьр хьунухь, паярин алакъавал къалурдай цӀарарин шикил, чертёж; мес. радио-пр

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • сахар

    ...(глюкоза). Молочный сахар (лактоза). • - свинцовый сахар - сахар-сатурн

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • спутник

    ...которое обращается вокруг планеты. Луна - спутник Земли. У Сатурна обнаружено семнадцать спутников. 4) Космический аппарат, который с помощью ракетны

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • натура

    -ы; ж. (лат. natura - природа) см. тж. натурный, в натуре 1., в натуре 2., в натуре 3. 1) а) Характер, нрав, темперамент. По натуре он был покладистым

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Saturnus
Saturnus — metal qrupu == Saturnus qrupu haqqında == 1991-ci ildə Danimarkada yaradılmışdır. Melodik Doom/Death metal üslubun da olan Saturnus, mahnılarında ki, sözlər kədər, ölüm və dərdlərdən bəhs edilir. Qrupun ilk studio albomu 1996-cı ildə "Paradise Belongs to You" albomu olmuşdur. Saturnus qrupun 3 albomu "Paradise Belongs To You", "Martyre", "Veronika Decides To Die" adlı albomlarının sözləri, Paulo Koelyonun "Veronika ölmək qərarına gəlir" / "Veronika decide morrer", (1998) əsərindən götürülmüşdür.
Saturn
Saturn (planet) — planet. Saturnun peykləri — peyklər Saturn mükafatı — Film Mükafatı.
Cobitis satunini
Zaqafqaziya ilişgəni (lat. Cobitis satunini) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin çəkikimilər dəstəsinin çöprələr fəsiləsinin cobitis cinsinə aid heyvan növü. == Yayılması == Adi ilişgən Şərqi Avropa, Sibir, Primorye, Saxalinin çaylarında, Amur hövzəsində yayılmışdır. Zaqafqaziyada bir yarımnöv-Zaqafqaziya ilişgəni yaşayır. O, həmçinin Azərbaycanda Kürün aşağı hissələrində, Alazan, Qarqar, Əkərə, Göndələn, Lənkəran, Astara çaylarında yayılmışdır. == Morfoloji əlamətləri == Burnu kəsikdir. Alt dodağı ikipərlidir və hər pər iki hissəyə bölünmüşdür. Rəngi açıq sarıdır. Bədənin yuxarı hissəsində bəzən bütöv zolaq əmələ gətirən, nadir hallarda isə olmayan 9-16, böyürlərində isə 10-19 qonur xal olur. Bu cür xallar quyruq (5-8 sıra) və bel üzgəclərində də olur, qalan üzgəclərdə isə olmur.
Leucalburnus satunini
Alburnoides bipunctatus — Çəkiyəbənzərlər dəstəsinə, Leucalburnus cinsinə daxil olan növ. Yüksək hündürlüyə malik düzənliklərdə sürətlə axan dağ axınlarında yayılmış endemik balıq nönüdür. Kür çayında, Türkiyənin Şərq hissəsində müşahidə edilir. Öz cinsinin yeğanə nümayəndəsidir == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Froese, Rainer, and Daniel Pauly, eds. (2011). "Leucalburnus satunini" FishBase saytında. August 2011 version.
Saturnun halqaları
Saturnun halqaları – Saturn planetini əhatə edən qaya, toz və buz hissəciklərindən ibarət olan halqalardır. Saturnun halqaları ilk dəfə 1610-cu ildə Qalileo Qaliley tərəfindən müşahidə olunmuşdur. Buna baxmayaraq onların halqa olması 1655-ci ildə Xristian Hüygens tərəfindən müəyyən olunmuşdur. Halqaları meydana gətirən qaya, toz və buz hissəcikləri Saturn və onun peyklərinin cazibə qüvvəsinin təsirinə məruz qalaraq, öz formasını qoruyan dinamik sistem əmələ gətirirlər. == Ümumi quruluş == Saturnun halqaları planetin buludlarından bir az aralıdan başlayıb, azı 16 peykin də orbitini əhatəsinə alaraq Saturnun mərkəzindən 480000 km uzaqlığa qədər yayılır. Halqalar Saturnun ekvator xəttinə paralel yerləşir və planetlə birlikdə 27° meyilliyə sahibdir. Yerdən müşahidə oluna bilən Kassini aralığı və Enke aralığından başqa, kosmik gəmilərdən əldə olunan şəkillərdə müşahidə olunan minlərlə dairəvi boşluq və halqacığın ardıcıl düzülməsi nəticəsində meydana çıxan qarışıq bir quruluş olduğu aşkarlanmışdır. Halqaların parlaqlığı planetin mərkəzindən uzaqlaşdıqca kəskin fərqliliklərlə müşahidə olunur. Buna səbəb kimi halqalardakı maddələrin sıxlığı, onların ölçüləri və kimyəvi tərkibi göstərilir. Yüksək sıxlıqda buz hissəciklərindən meydana gələn B halqası 0,8 dərəcəlik ağlığa sahibdir.
Saturnun peykləri
Saturnun peykləri — Saturnun 82 peyki var. Alimlərin fikrincə Saturnda kəşf edilməmiş bir çox peyk var. Saturnun ən böyük peyki Titandır. Bu peyk Günəş sistemində ən böyük 2-ci peykdir. Saturna ən yaxın peyk Pan, ən uzaq peyk isə Fornyotdur. Saturnun 82 peykindən ancaq 53-ünün adı var və 13-ünün diametri 50 kilometrdən çoxdur. == 2019-cu ildə tapılmış peyklər == 2019-cu ildə ABŞ-nin araşdırması daha 20 peykin tapılmasına səbəb oldu. Bununla da, Saturnun peyklərinin sayı Yupiterinkiləri keçdi. Beləliklə, Saturn Günəş Sisteminin ən çox peykə sahib olan planeti oldu. Bu peyklərdən 17-i Saturnla eyni istiqamətdə dönür.
Saturn (dəqiqləşdirmə)
Saturn (planet) — planet. Saturnun peykləri — peyklər Saturn mükafatı — Film Mükafatı.
Saturn (mifologiya)
Kron, Kronos, Xronos (yun. Κρόνος, Χρόνος; mənası "zaman" deməkdir) — qədim yunan mifologiyasında titan, səma tanrısı Uranın və yer ilahəsi Geyanın kiçik oğlu. Zamanın şəxsləşdirilmiş obrazıdır. Qədim Roma mifologiyasında Saturn (lat. Saturnus), == Mənşəyi == Uran uşaqları dəhşətli və kinli olduqları, ona hörmətsizlik etdikləri üçün səltənətinin və taxtının devrilməsindən ehtiyat edərək onları Geyanın — yerin bətnində — zülmət Tartarda gizlətmişdir. Bətnindəki ağırlıqdan əzab çəkən yer uşaqlarını ata Urana qarşı üsyana çağırır. Geyanın bu çağırışına səs verən kiçik oğlu zaman — Kron olur. Qisas almaq üçün nəhəng oraq düzəldərək buludlar arasında gizlənərək Uranın yatmasını gözləyir. Kron atası Uranı oraqla cinsiyyət üzvünü kəsərək axtalayır. Nərilti çəkən Uran oğlu Kronu onun da öz övladlarından bunu görməsini deyərək lənətləyir.
Saturn (planet)
Saturn, köhnəlmiş adı Zühəl — Günəş sistemində Yupiterdən sonra ən böyük ikinci, Günəşdən məsafəsinə görə altıncı planet. Saturn radiusu Yerin radiusundan təqribən doqquz dəfə böyük olan qaz nəhəngidir. Saturnun sıxlığı Yerin sıxlığının səkkizdə biri qədər olsa da, həcmi Yerin həcmindən 95 dəfə çoxdur. Planetin adı Roma mifologiyasında tanrı olan Saturndan gəlir və astronomik simvolu (♄) Saturnun orağını təmsil edir. Ehtimal olunur ki, Saturnun daxili nüvəsi dəmir-nikel və qayadan (silisium və oksigen birləşmələri) təşkil olmuşdur. Bu nüvənin də metallik hidrogenlə əhatələndiyi, orta təbəqələrdə maye hidrogenlə maye heliumun yerləşdiyi və Frenkel xəttindən xaricdə qalan hissənin də qaz təbəqəsindən ibarət olduğu düşünülür. Saturnun yuxarı atmosferi ammonyak kristallarından təşkil olunduğundan rəngi açıq sarı görünür. Metallik hidrogen təbəqəsindəki elektrik axınının planetin maqnit sahəsinin yaranmasına səbəb olduğu düşünülür. Bu axın Yerdəkinə nisbətən daha zəif olmasına baxmayaraq, planetin böyük ölçüləri səbəbindən onun maqnit momenti Yerin maqnit momentindən 580 dəfə böyükdür. Saturnun maqnit sahəsinin gücü Yupiterin maqnit sahəsinin gücünün iyirmidə birinə bərabərdir.
Saturn I
Saturn I ("Saturn bir" olaraq adlandırılır) - ABŞ-nin dizayn etdiyi ilk orta daşıyıcı raket. Aşağı Yer orbitinə daşıya bildiyi faydalı yük 9 100 kg idi. Prezident Con Kennedi Saturn I və xüsusilə, SA-5 ilə ABŞ-nin SSRİ-nin Sputniki buraxmasından sonra geridə qaldığı qaldırma qabiliyyətində rəqibini üstələdiyini qeyd etmişdi. == Xüsusiyyətləri == == Uçuşlar == == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Bilstein, Roger E. Stages to Saturn: A Technological History of the Apollo/Saturn Launch Vehicles. The NASA History Series. Washington: NASA. 1996. ISBN 978-0-16-048909-9. 2004-10-15 tarixində arxivləşdirilib. Cadbury, Deborah. Space Race: The Epic Battle Between America and The Soviet Union for Dominion of Space.
Saturn IB
Saturn IB (bir B kimi oxunur, həmçinin təkmilləşdirilmiş Saturn I olaraq da tanınır), Amerika Kosmik Agentliyi NASA tərəfindən Apollon layihəsi üçün yaradılmış və istifadə edilmiş Saturn raket ailəsinin bir modelidir. Apollon layihəsi, Skylab kosmik stansiyası və ABŞ/SSRİ Apollon Soyuz Test Layihələrində istifadə olunmuşdur. Əvvəlki Saturn I-dən fərqli olaraq, ikinci raket mərhələsi S-IV daha güclü S-IVB ilə əvəz edilmişdir. Beləliklə, yanacaq çəni qismən doldurula bilən bir Apollon Komanda/Xidmət Modulu (KSM) və ya yanacaq çəni tamamilə doldurula bilən bir Ay Modulu (AM) aşağı yer orbitində ilkin uçuş sınaqlarını həyata keçirmək üçün işə buraxılma imkanları əldə edilmiş, aya uçuş üçün tələb olunan daha böyük Saturn V raketi hazırlanmazdan qabaq ehtiyac təmin edilmişdir. Eyni S-IVB üst eşelonunu paylaşan Saturn IB və Saturn V Apollon kosmik gəmisi üçün müştərək bir interfeys təqdim etmişdirlər. Yeganə böyük fərq, Saturn IB-dəki S-IVB-nin bütün yanacağını yer orbitinə çıxmaq üçün istifadə etdiyi halda, digər tərəfdən Saturn V-dəki S-IVB-nin yanacağının yalnız bir hissəsini yer orbitinə çıxmaq üçün istifadə etməsi və qalan hissəsini Ay yolçuluğu üçün yenidən işlədərək istifadə etməsidir. Saturn IB iki ekipajsız KSM suborbital uçuşu, bir ekipajlı LM orbital uçuşu və ilk ekipajlı KSM orbital missiyası (tapşırıq) (əvvəlcə Apollon 1 olaraq planlaşdırılmışdı, daha sonra Apollon 7 olaraq uçdu) həyata keçirmişdir. Həm də bir orbital tapşırıq əsnasında (AS-203) yüklənmədən buraxıldı, buna görə S-IVB-yə dəyişiklik olaraq daha çox maye hidrogen yanacağı yüklənmişdir. Bu missiya, Saturn V-də olduğu kimi S-IVB-nin yenidən başladıla bilən bir versiyasını istifadə etmişdir və beləliklə, çəkisiz bir mühitdə maye hidrogenin davranışı müşahidə edilmişdir. 1973-cü ildə, Apollon ay proqramının bitməsindən sonrakı ildə üç Apollon KSM/Saturn IB Skylab kosmik stansiyasına ekipaj daşımışdır.
Saturn Məbədi
Saturn məbədi (Latınca: Templum Saturni or Aedes Saturni)Saturn tanrısına ibadət edilən yer eramızdan əvvəl 497-ci ildə ilk dəfə məbəd olaraq istifadə edilməyə başlanmışdır. Lakin, qədim yazıçıların çoxu bu fikirlə razı deyil. == Tarixi == Məbədin inşasına Roma Çarlığının yeddinci və sonuncu çarı Təkəbbürlü Tarkvininin hakimiyyəti illərində başlanıldığı düşünülür. Məbədin açılışı isə konsul Titus Lartius tərəfindən Respublikanın ilk illərində baş tutdu. Eramızdan əvvəl 42-ci ildə məbəddə Munatius Plancus tərəfindən tamamilə yenidən qurma işləri aparıldı. Lakin, 283-cü ildə baş vermiş yanğından sonra məbəd dağılmış və mövcud təcəssüm halını almışdır. Yanğından sonrakı yenidən qurma və bərpa işlərini daşların üzərindəki qədimi yazılarda görmək mümkündür. Roma mifologiyasına əsasən deyə bilərik ki, Saturn Qızıl əsr dövründə hakim idi və zənginliyi simvolizə edirdi. Onun abidəsi Roma Respubllikasının qızıl və gümüş ehtiyatlarını özündə saxlayan xəzinəyə ev sahibliyi edirdi. Həmçinin, dövlət arxivləri, hərbi rütbəni müəyyən etmək üçün istifadə olunan nişanlar və metalları çəkmək üçün istifadə olunan rəsmi ölçü şkalaları da burada saxlanırdı.
Saturn V
Saturn V ("Saturn Beş" kimi oxunur) — ABŞ istehsalı olan birdəfəlik istifadə üçün nəzərdə tutulmuş insan daşıya bilən raketdir və 1967 ilə 1973 arasında NASA-nın Apollon və Skylab proqramlarında istifadə edilmişdir. NASA, bu çox mərhələli maye yanacaqla işləyən çox ağır daşıyıcı raketi 13 dəfə Kennedi Kosmik Mərkəzindən — Floridadan heyət və yük itkisi olmadan kosmosa buraxmışdır. Mövcud olan ən uzun, ən ağır və ən güclü raketdir və hələ də ən ağır raket daşıyıcısı tutumu rekordunu əlində saxlayır. Saturn raket ailəsinin ən böyük istehsal modeli olan Saturn Verner fon Braun və Artur Rudolf adlı şəxslərin rəhbərliyi altında, Alabama ştatının Hantsvill şəhərindəki Marşal Kosmik Uçuş Mərkəzində Boeing, North American Aviation, Douglas Aircraft Company və IBM şirkətlərinin baş podratçılığı ilə dizayn edilmişdir. Von Braunun tərəfindən hazırlanmış dizayn qismən İkinci Dünya Müharibəsi dövründə Hitler Almaniyasında hazırladığı Aggregate seriyası, xüsusilə A-10, A-11 və A-12 modelli raketlərə əsaslanır. İndiyə qədər Saturn V insanları alçaq yer orbitindən kənarda daşıyan yeganə raket daşıyıcısıdır. 1968-ci ilin dekabr ayından və 1972 dekabr ayına qədərki 4 il ərzində cəmi 24 astronavt (3 astronavtı bir dəfədən çox aparmışdır) aya aparmışdır. == Tarixçə == Saturn V raketinin mənşəyi ABŞ-də Prezident Harri Truman tərəfindən 1946-cı ilin sentyabrında qüvvəyə mindirilmiş Kağız sancağı əməliyyatı (Operation Paperclip) çərçivəsində Wernher von Braun başda olmaqla 700 ətrafında Alman aliminin seçilməsi ilə başlamışdır. == Texnologiya == 3039 ton ağırlığında olan Saturn V 3 təbəqədən ibarətdir. Bu 3 təbəqə 2 növ raket mühərrikindən ibarətdir.
Saturn mükafatı
Saturn mükafatı (ing. Saturn Award) — Elmi Fantastika, Fentezi və Qorxulu Filmlər Akademiyası (ing. Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films) tərəfindən təsis edilmiş, elmi fantastika, fentezi və qorxu filmi janrında olan filmlərə, seriallara və ev buraxılışlarına verilən mükafatdır.
Saturn planeti
Saturn, köhnəlmiş adı Zühəl — Günəş sistemində Yupiterdən sonra ən böyük ikinci, Günəşdən məsafəsinə görə altıncı planet. Saturn radiusu Yerin radiusundan təqribən doqquz dəfə böyük olan qaz nəhəngidir. Saturnun sıxlığı Yerin sıxlığının səkkizdə biri qədər olsa da, həcmi Yerin həcmindən 95 dəfə çoxdur. Planetin adı Roma mifologiyasında tanrı olan Saturndan gəlir və astronomik simvolu (♄) Saturnun orağını təmsil edir. Ehtimal olunur ki, Saturnun daxili nüvəsi dəmir-nikel və qayadan (silisium və oksigen birləşmələri) təşkil olmuşdur. Bu nüvənin də metallik hidrogenlə əhatələndiyi, orta təbəqələrdə maye hidrogenlə maye heliumun yerləşdiyi və Frenkel xəttindən xaricdə qalan hissənin də qaz təbəqəsindən ibarət olduğu düşünülür. Saturnun yuxarı atmosferi ammonyak kristallarından təşkil olunduğundan rəngi açıq sarı görünür. Metallik hidrogen təbəqəsindəki elektrik axınının planetin maqnit sahəsinin yaranmasına səbəb olduğu düşünülür. Bu axın Yerdəkinə nisbətən daha zəif olmasına baxmayaraq, planetin böyük ölçüləri səbəbindən onun maqnit momenti Yerin maqnit momentindən 580 dəfə böyükdür. Saturnun maqnit sahəsinin gücü Yupiterin maqnit sahəsinin gücünün iyirmidə birinə bərabərdir.
Sega Saturn
Sega Saturn — "Sega" tərəfindən 22 noyabr 1994-cü ildə Yaponiyada, 11 may 1995-ci ildə Şimali Amerikada, 8 iyul 1995-ci ildə isə Avropada satışa çıxarılan ev videooyun konsolu. Bu, altıncı nəsil videooyun konsollarından altıncısı idi. Uğurlu Sega Genesis konsolunun davamçısı olan Sega Saturn konsolunda cüt-CPU arxitekturası və səkkiz prosessor var. Konsol üçün buraxılmış oyunlar CD-ROM formatındadır və aralarında orijinal oyunlara əlavə olaraq, bir neçə arkada portları da var. Sega Saturn konsolunun istehsalına 1992-ci ildə start verilmişdir. Həmin il "Sega" şirkətinin yenilikçi "3D Model 1" arkada proqramı debüt etmişdir. Sistem Yaponiya elektronika şirkəti olan "Hitachi" tərəfindən istehsal olunmuş bir CPU əsasında dizayn edilmişdi. "Sega" 1994-cü ildə konsola yeni bir video displey prosessoru əlavə etmişdir ki, "Sony" şirkətinin qarşıdan gələn "PlayStation" konsolu ilə daha yaxşı rəqabət apara bilsin. Sega Saturn ilk vaxtlarda Yaponiyada uğur əldə edə bilmiş, ancaq ABŞ-də gözlənilməz şəkildə plananan buraxılış tarixindən dörd ay əvvəl, 1995-ci ilin may ayında satışa çıxarılanda ölkə bazarında çox nüsxə satmağa nail ola bilməmişdir. Sega Saturn Nintendo 64 konsolunun 1996-cı ilin axırlarında debüt etməsindən sonra sürətlə ABŞ-dəki bazar səhmlərini itirməyə başlamış, 1998-ci ildə isə ölkədə satışdan qaldırılmışdır.
Seylor Saturn
Seylor Saturn (セーラーサターン, Sērā Satān) — Naoko Takeuçi tərəfindən yaradılmış "Seylor Mun" manqasından və animesindən personaj. Əsl adı Hotaru Tomoe (土萠 ほたる, Tomoe Hotaru) olan Seylor Saturn Günəş sistemini şər qüvvələrdən qorumaq üçün yaradılmış Seylor döyüşçüləri komandasının üzvüdür. Seylor Saturn "Seylor Mun" animesinin 3-cü mövsümündə və 5-ci mövsümünün bəzi seriyalarında yer almışdır. Gücləri dağıntı, ölüm və yenidən doğum ilə əlaqələndirilir. Gücləri o qədər güclüdür ki, bir planeti, hətta bütün Günəş sistemini məhv edə, bütün kainatı sıfırlaya bilər. == Profil == Hotaru seriyaya ilk əvvəl Çibiusanın dostu kimi daxil edilmişdir. Hotaru Çibiusa və Usaqi ilə rastlaşana qədər heç bir dostu olmamışdır. Animeyə görə Hotaru sinif yoldaşları tərəfindən sevilməmişdir. Sinif yoldaşları onun qəribə ürəktutmalarına və güclərinə görə ondan yan keçirdilər. Bunun səbəbi Hotarunun 5 yaşına qədər bədəninin içində şər varlıq olan Xanım 9-un yaşaması olmuşdur.
Saturn Aura
Saturn Aura- Saturn tərəfindən istehsal olunan orta ölçülü ailə maşınıdır. İlk dəfə, 2005-ci ilin yanvar ayında Şimali Amerikan Beynəlxalq Avto Şousunda konsept maşın kimi debüt etdi. Auranın istehsal modeli aprel ayında 2007 model ili üçün 2006-nın yayında Şimali Amerikada istehsalın başlaması ilə 2006 Nyu York Avto Şousunda göstərildi. Aura 2005 model ilindən sonra dayandırıldı və Saturn L-Seriyası ilə əvəz olundu. Baxmayaraq Saturn heç vaxt istehsal vasitəsi üçün Aura adını istifadə etməyi nəzərdə tutmamışdır, amma, ad konsepsiyanın məşhurluğu nəticəsində qurtardı. Aura Saturn və General Motors üçün vacib bir model hesab olunurdu. O, Avropa idxalı ilə rəqabətli və sərfəli brend yaratmaq nəzərdə tutan Saturn üçün cavanlaşma məhsulunun bölməsi idi. Auraya reaksiya rəy və satışların münasibətində müsbət idi. Saturn Aura 2007 Şimali Amerikada ilin maşını idi. Konsepsiya 252 at gücündə (186 kVt) və yeni bir 6T70 altı pilləli avtomatik transmissiya istifadə edirdi.
Diona (Saturnun peyki)
Diona (q.yun. Διώνη, lat. Dione) — Saturn planetinin peyki. 21 mart 1684-cü ildə italyan astronomu Covanni Kassininin Paris rəsədxanasındakı tədqiqatları nəticəsində kəşf edilmişdir. == Adlandırılması == Diona Kassininin kəşf etdiyi Saturnun 4 peykindən biridir. Digər üçü Tetis, Reya və Yapetdir. Kassini kəşf etdiyi peykləri Fransa kralı XIV Lüdovikin şərəfinə "Lüdovik ulduzları" (lat. Sidera Lodoicea) adlandırmışdı. 1847-ci ilə qədər astronomlar Dionanı Saturnun dördüncü peyki (Saturn IV) adlandırırdılar. Yalnız həmin il Uilyam Herşelin oğlu Con Herşel Saturnun o dövrdə məlum olan 7 peykini Roma mifologiyasında Saturnun analoqu olan Kronosun bacı və qardaşlarının şərəfinə adlandırmağı təklif etdi.
Enkelad (Saturnun peyki)
Enselad (ing. Enceladus; yun. Εγκέλαδος) və ya şərti adı ilə Saturn II — Saturnun ən böyük 6-cı və ən parlaq peyki. 1789-cu ilin 23 avqustunda Uilyam Herşel tərəfindən kəşf edilmişdir. Adını yunan mifologiyasında titan Enseladdan almışdır. Peykin diametri təxminən 500 km-dir. Kütləsinin böyük hissəsini buzlaqlar təşkil edir. == Xarakteristikası == Enseladın digər buz peyklərindən fərqləndirən əsas cəhəti çox parlaq və səthinin hamar olması, parlaq olmasıdır. Enseladın su buzundan ibarət səthi daim yenilənmə içərisindədir. Peyk Günəşdən aldığı işığın 90 %-ni qaytarır.
Enselad (Saturnun peyki)
Enselad (ing. Enceladus; yun. Εγκέλαδος) və ya şərti adı ilə Saturn II — Saturnun ən böyük 6-cı və ən parlaq peyki. 1789-cu ilin 23 avqustunda Uilyam Herşel tərəfindən kəşf edilmişdir. Adını yunan mifologiyasında titan Enseladdan almışdır. Peykin diametri təxminən 500 km-dir. Kütləsinin böyük hissəsini buzlaqlar təşkil edir. == Xarakteristikası == Enseladın digər buz peyklərindən fərqləndirən əsas cəhəti çox parlaq və səthinin hamar olması, parlaq olmasıdır. Enseladın su buzundan ibarət səthi daim yenilənmə içərisindədir. Peyk Günəşdən aldığı işığın 90 %-ni qaytarır.
Hiperion (Saturnun peyki)
Hiperion (ing. Hyperion) və ya Saturn VII — Saturn planetinin təbii peyki. 1848-ci ilin 16 sentyabrında Villiam Bond, Corc Bond və Villiam Lassel tərəfindən kəşf olunmuşdur. Peyki digərlərindən fərqləndirən əsas cəhəti kürə formasında olmamasıdır. == Adlandırılması == Peyk öz adını yunan mifologiyasında Kronun ögəy qardaşı olan İşıq tanrısı Hiperiondan almışdır. Ekvivalent ad kimi Saturn VII-dan dan istifadə olunur. Çünki bu ingilis astronom Con Herşelin kəşf etdiyi 6 Saturn peykindən sonra 7-ci peykdir. == Haqqında == Saturndan 1.5 milyon km uzaqlıqda olan və planetin ətrafında dövrəsini 21 günə başa çatdıran Hiperion yumurta formalı olub 360 km uzunluğunda və 250 km enindədir. Səthinin niyə bu qədər meteor izi daşıdığı bilinmir. Peykin sıxlığı isə suyun sıxlığından belə azdır.
Prometeus (Saturnun peyki)
[mənbə göstərin] Prometeus — Günəş sistemində Saturn planetinin peykidir. Prometey Saturnun F halqasının daxili kənarının genişliyini məhdudlaşdıran çoban ayı kimi çıxış edir. Prometey son dərəcə nizamsızdır və görünən kraterlərə malikdir — bəzilərinin diametri 12,4 mil (20 kilometr) qədərdir. Bununla belə, o, yaxın qonşuları Pandora, Yanus və Epimeteydən daha az kraterlidir. Prometey sıxlığının aşağı olduğu təxmin edilir. Çox aşağı sıxlığı və nisbətən yüksək albedosu olduğundan, ehtimal ki, Prometeus çox məsaməli buzlu bir bədəndən ibarətdir.
Saturnda ağ ləkə
Saturnda ağ ləkə — Saturnu müşahidə edən astonomlar 1990-cı ilin sentyabr- oktyabr aylarında bu planetin atmosferində güclü hadisələrin şahidi oldular. ABŞ-da S. Uilber 25sm-lik teleskopla saturnun cənub ekvatorial zolağında parlaq ağ ləkə müşahidə etdi. Bir az sonra R. Tatum (ABŞ) söylədi ki, o, bu ləkəni daha kiçik 10sm-lik teleskopda da müşahidə edib. Nəhayət, bir neçə müşahidəçiyə əsasən bu törəmənin ölçüləri təyin olundu və onun böyük yarımoxunun 1700–1000 km planetin oxuna nəzərən fırlanma periodunun isə 10 saat 15 dəq 45-49 san olması müəyyənləşdirildi. Lakin 21 saatdan sonra ləkənin yarımoxlarının ölçüləri 20%-dək artdı. 4 oktyabrda ləkənin ölçüləri böyüyərək 240 uzunluq dairəsinədək uzandı və 10 oktyabrda isə uzanaraq Saturnun bütün diskini tutdu. Bundan sonra ləkənin yerinin dəqiq təyin etmək və izləmək çətinləşdi. Daha sonra O. Qonsales və V. Qonsales /kanar adaları/ tərəfindən Uilber ləkəsinin olduğu yerdə ikinci ləkənin meyfana çıxdığı söylənildi. Üçüncü və nisbətən daha böyük ləkə Saturnun şimal ekvatorial zolağının bütün enini tutdu. Belə oxşar hadisə saturnyn atmosferində 1876, 1903, 1933, 1960-cı illərdə baş vermişdir.
Saturnun tövbəsi (roman)
"Saturnun tövbəsi" - Çingiz Abdullayev tərəfindən yazılmış roman. Tərcümənin redaktoru Munisə Dadaşqızıdır. == Məzmun == Qədim Roma mifologiyasına görə, əkin-səpin allahı Saturn anasının təhriki ilə övladlarına nifrət edən atası Urana əl qaldırır və hakimiyyəti əlinə alaraq onun yerinə keçir. Özü valideyninə qarşı göstərdiyi münasibətdən xoflanan Saturn, sonradan bu aqibətin təkrarlanacağından qorxaraq, övladları Vesta, Demetra, Yunona, Ork, Neptunu diri-diri gəmirərək udur... Çingiz Abdullayevin "Mənim gözəl alibim" və "Üçüncü variant" kitablarının əsas qəhrəmanı Solaxay ləqəbli killerin mifologiyanın qəhrəmanı Saturna nə kimi bənzəri ola bilər? Amansız həyat hətta ata-oğul münasibətlərinə də öz düzəlişlərini verir. Müharibə, iztirablara yanmayan həyat yoldaşının qeyri-insani hərəkətləri, hətta dövlətin dağılması bu miqyasda kiçicik görünə bilən həyat faciəsinə - sevən atanın Saturna çevrilməsinə gətirib çıxarır. == Qeyd == Üz qabığının birinci səhifəsində XIX əsr ispan rəssamı Fransisko Qoyyanın 1823-cü ildə çəkdiyi “qara şəkillər” siyahısına daxil olan “Öz uşaqlarını gəmirən Saturn” əsəri verilmişdir.