Lüğətlərdə axtarış.

Luidji Lilio (ing. Aloysius Lilius, rus. Луиджи Лилио, təq. 1510[…], Çiro[d], Kalabriya – təq. 1576, Roma) — İtaliya həkimi və riyaziyyatçısıdır; Roma papası XIII Qriqori (1582-ci il) tərəfindən aparılan islahat nəticəsində qəbul edilmiş təqvimin layihəsinin yaradıcılarından biridir, o, indi də Qriqorian təqvimi adlanır. == Həyatı == 1510-cu ildə doğulub. 1576-cı ildə vəfat edib.

Eramızdan əvvəl 480-430-cu illərdə yaşayan Fidi e.ə. V əsrin yunan heykəltaraşı, rəssam və memarı olub. O əsasən klassik yunan memarlarının ən məşhurlarından biri kimi tanınır. Onun müəllifi olduğu Olimpdəki Zevs heykəli qədim dünyanın 7 möcüzəsindən biridir. Fidi həmçinin "Afina Parfenonu" kimi tanınan Afina akropolundakı ilahə Afinanın heykəlinin və Afina ilə Propilea arasında duran və Afina akropoluna giriş kimi xidmət göstərən nəhəng tunc Afina Promachos –un müəlifidir. Fidi memar Kramidin oğlu idi. Keçmişdə belə güman edirdilər ki, onun müəllimləri Hegias və Hageladas olub. Peloponnes müharibəsinə qədər Fidi Parfenonun içərisindəki Afina heykəli üçün ayrılmış qızılı mənimsəməkdə günahlandırlırdı, düşmənləri onun əleyhinə Menon adlı yalançı şahid tapdılar və Fidi həbsxanada qalaraq öldü. == Marafon döyüşü == Baxmayaraq ki, hazırda ona aid olduğuna əmin olduğumuz həqiqi bir nümunə yoxdu. Ona aid olduğu güman olunan çoxsaylı Roma nüsxələri mövcuddur.

Bernardino Luini (ən tezi 1481 və ən geci 1482 – 1532, Milan) — Yüksək İntibah dövrünün şimali İtaliya rəssamı, Leonardo da Vinçinin tələbəsi və epiqonu, ən tanınmış leonardesklərdən biridir. Onun bir çox əsərələrini Leonardonun fırçası kimi qələmə verirdilər. Yerli mənbələrə əsasən, Luini çox məhsuldar rəssam olmuş, çoxsaylı freska və əsərlər yaratmışdır. Belə bir nəticəyə gəlmək olar ki, sənətkar durmadan tərəqqi edən emalatxananın rəhbəri olmuşdur.

Luici Bokkerini (it. Luigi Boccherini; 19 fevral 1743[…], Lukka, Toskana – 28 may 1805[…], Madrid) — İtaliyalı bəstakar.

Luici Dallapikkola (3 fevral 1904[…] – 19 fevral 1975[…], Florensiya) — italyan bəstəkarı, pianoçu == Həyatı == Fortepiano (1924) və kompozisiya (1931) sinifləri üzrə Florensiya konservatoriyasını bitirmişdir. Həmin konservatoriyada dərs demişdir (1934–67 illərdə fortepiano sinfi üzrə professor). == Fəaliyyəti == Yaradıcılıq yolunun başlanğıcında neoklassisizmə yaxın olmuşdur. 1930-cu illərin ortalarından onun bəstəkarlıq texnikasının əsasını dodekafoniya təşkil etmişdir. Melodiya, diatonika ("Marsia" baleti; 1948, Venesiya) və tonallıqdan tamamilə imtina etmədən Dallapikkola özünün "lirik dodekafoniya" üslubunu yaratmışdır. Sapfo, Alkey və Anakreontun şeirlərinə səs və instrumental ansambl üçün yazdığı "Yunan şeirləri" bütünlüklə dodekafoniya əsəridir (1945). Antifaşist ruhlu triptix ("Məhbəs mahnıları" kantatası, 1941;1949 ildə radio ilə səslənmiş birpərdəli "Məhbus" operası 1950 ildə Florensiyada tamaşaya qoyulmuşdur; "Qurtuluş nəğmələri" kantatası, 1955) və əvvəllər yazdığı musiqidən mövzuların daxil olduğu "Uliss" operası (Homerin "Odisseya" əsəri üzrə öz librettosu, 1968, Berlin) bəstəkarın ən məşhur əsərləridir. Musiqi tənqidçisi kimi də çıxış etmişdir. K.Monteverdinin "Ulissin vətənə qayıtması" operasının (1942) və M.P. Musorqskinin "Sərgidən şəkillər" fortepiano silsiləsinin (1940) redaksiyalarını həyata keçirmişdir. == Mənbə == Dallapikkola // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə).

Luici Eynaudi — İtaliyanın ikinci prezindenti (12 may 1948-11 may 1955). Liberal partiyasını təmsil edib.

Luigi Fakta (13 sentyabr 1861[…] və ya 16 noyabr 1861 – 5 noyabr 1930[…]) — italyan siyasətçisi, jurnalisti və Benito Mussolini rəhbərliyindən əvvəl İtaliyanın son Baş naziri idi. == Həyatı == Luici Fakta İtaliyanın Piemont əyalətinin Pinerolo şəhərində anadan olub. Hüquq təhsili alıb, sonra jurnalist olub. O, siyasətə 1892-ci ildə Pinerolodan deputatlar palatasına seçildikdə, 30 il bu vəzifəni tutdu. Liberal Partiyasının üzvü olan Fakta, parlamentdəki vaxtının çox hissəsini koalisiya kabinetində ədliyyə və daxili işlər departamentlərinin müşaviri vəzifəsində çalışıb. O, Eyni zamanda 1910-cu ildən 1914-cü ve 1920-dən 1921-ci ilə qədər İtaliyanın Maliyyə Naziri olub. Birinci Dünya Müharibəsi başlayanda Fakta İtaliyanın neytrallığını dəstəklədi, lakin sonra İtaliya ona daxil olanda müharibəni dəstəklədi. Oğlu müharibədə şəhid olub, ölkəsinə oğul bəxş etdiyinə görə fəxr etdiyini bildirib. Fakta 1922-ci ilin iyulunda baş nazir təyin edildi. Həmin vaxt İtaliya siyasi qarışıqlıq içərisində idi və Mussolininin faşist üsyanı ilə mübarizə aparırdı.

Luici Ferraris — İtaliyanın Sampdoriya və "Cenoa" komandalarının stadionu Genuyanın "Luici Ferraris" stadionunda iki klub: "Sampdoriya" və "Cenoa" çıxış etsə də, arenanın adı onlardan yalnız birinə aiddir. Karyerasının parlaq dövründə ikincilərin şərəfini qoruyan (1909-1913) Ferraris Birinci Dünya Müharibəsi zamanı cəbhəyə yollanır. 1915-ci ilin 23 avqustunda döyüş meydanında həlak olan 27 yaşlı şəxsin adı o vaxtdan "qriflər" üçün müqəddəsləşib. Onu da əlavə edək ki, Sampdoriya azarkeşləri ev arenalarına özləri üçün doğma olan "Marassi" (Genuyanın şimal-şərqində "Luici Ferraris"ə yaxın nöqtədə yerləşən kvartal) adını veriblər. "Bluçerkiati" tiffozilərinin müəyyən etdiyi qeyri-rəsmi isim populyarlığına görə birincidən heç də geri qalmır. İtalyanca "fedelissimi" sözünü ("sadiqlər", "vəfalılar") təşkil edən 11 böyük hərf dəyişməz olaraq Sampdoriya azarkeşlərinin ev sektorunu bəzəyir. Görünür, qapılardan birinin arxasında bütün tribunanı tutan genuyalı tərəfdarların dəstəyi də komandanın çıxışında mühüm rol oynayır. Ümumiyyətlə, "Luici Ferraris"də keçirilən oyunları canlı izləmiş futbolsevərlərin çoxunun etirafına əsasən, bu stadionda olan əhvali-ruhiyyə heç nə ilə müqayisəyə gəlmir. Bunu həmin klubun formasını geyinmiş futbolçular da təsdiqləyirlər. Genuyada, həqiqətən də, həm aydın, həm də kölgəli vaxtlarda sevimlilərini dəstəkləməyi bacarırlar.

Luici Kapuana (it. Luigi Capuana; 28 may 1839[…], Mineo[d], İki Siciliya krallığı[d] – 29 noyabr 1915[…], Kataniya, Kataniya əyaləti[d], İtaliya krallığı) — italyan yazıçısı və jurnalisti. == Həyatı == Luici Kapuana 28 may 1839-cu ildə Siciliyanın Mineo Şəhərində, varlı torpaq sahiblərinin birinin ailəsində anadan olmuşdur. Covanni Verqa (1840–1922) ilə birlikdə verizm ədəbi cərəyanının başçılarının biri sayılır. Gənc yaşlarından Siciliya dialektində şeirlər yazmağa başlamış, hayatının sonuna qədər poeziya və folklorla maraqlanmışdır. Kataniya Universitetinin hüquq fakültəsinə daxil olan gələcək yazıçı təhsilini yarımçıq qoyaraq dünya ədəbiyyatı, fəlsəfə və tarixlə maraqlanmağa başlayır. Siyasi baxışlarına görə əqidəli demokrat olan Luici Kapuana İtaliyanın birləşməsi uğrunda gələn Milli Azadlıq hərəkatının fəal iştirakçısı Cüzeppe Haribaldinin (1807–1882) mənəvi silahdaşı idi. 1864-cü ildə Firentseyə köçən gənc yazıçı siyasi və ədəbi salonlarda o dövrün aparıçı jurnalistləri, yazıçı və şairləri ilə tanış olur. Firentsenin liberal- antiklerikal mühiti onu həmin illərdə geniş vüsət tapmış pozitivizm fəlsəfə ilə yaxınlaşdırır. Yazıçıda bel bir əqidə formalaşır ki, milli azdlıq və sosial təqqi ideyası siyasi mübarizə yolu ilə deyil, elmin və mədəniyyətin inkişafı nəticəsində mümkündür.

Luici Negri (it. Luigi Negri; 5 noyabr 1947, Kodogno, İtaliya) — İtaliyalı siyasətçi və memar, Lega Nord Partiyasının üzvü. == Həyatı == 1956-cı ildə Kodognoda anadan olmuşdur. 1992–2001-ci illərdə İtaliya Deputatlar Palatasının üzvü olub. İncəsənət tarixinə olan marağı onu hər şeydən əvvəl çini araşdırmalarını genişləndirməyə və toplamağa yönəltdi.

Luici Nono (it. Luigi Nono; 29 yanvar 1924[…], Venesiya[…] – 8 may 1990[…], Venesiya — İtaliya bəstəkarı. == Həyatı == Luici Nono 29 yanvar 1924-cü il tarixində İtaliyanın Venesiya şəhərində anadan olmuşdur. İtaliya Kommunist Partiyasının üzvü, 1975-ci ildə İtaliya Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü olmuşdur. İkinci Dünya müharibəsi illərində İtaliya Müqavimət hərəkatında iştirak etmişdir. Nono 8 may 1990-cı il tarixində, 66 yaşında Venesiya şəhərində vəfat etmişdir. == Yaradıcılığı == 1950-ci illərdə Nono Pyer Bulez və Karlhayns Ştokhauzen ilə birlikdə musiqidə avanqardizmin başçılarından olmuşdur. Nono "Federiko Qarsia Lorkaya epitafiya" (1953), "Yarımçıq mahnı" (1956; ölümə məhkun olunmuş Avropa Müqavimət hərəkatı mübarizlərinin, o cümlədən sovet vətənpərvərləinin məktubları əsasında), "Hiroşima körpüsündə həyat və məhəbbət mahnıları" (1962) kantataları, "1958-ci il Polşa gündəliyi" (1959; həbs düşərgələrini gəzdikdən sonra yazmışdır) orkestr kompozisiyası, "Dözülməzlik 1960" (1961), "Məhəbbətlə dolu böyük günəş altında" (1975) operaları, "Kabus dünyanı dolaşır" (1970) vokal-elektron kompozisiyası və s. əsərlərində aktual problemləri müasir mövzulara müraciət etmiş, faşizmə, zorakılığa qarşı çıxmışdır. Nono həmçinin, həyat gözəlliklərini vəsf edən lirik əsərlərin müəllifidir.

Luici Pirandello (it. Luigi Pirandello; 28 iyun 1867[…], Aqricento, Siciliya – 10 dekabr 1936[…], Roma) — italyan yazıçı və şair, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1934). == Həyatı == İtalyan yazıçısı və dramaturqu Luici Pirandello Siciliyada, varlı kükürd mədəni sahibinin ailəsində dünyaya göz açmışdı. Yaradıcılığa erkən başlamışdı. Əlyazması qalmayan "Barbar" dramını hələ məktəb şagirdi ikən yazmışdı. Əvvəlcə atasının işini davam etdirmək istəmişdi. Lakin bu sahədəki bacarıqsızlığını görüb 1887-ci ildə Roma universitetinə daxil olmuşdu. Burada təhsilin səviyyəsindən narazı qaldığından bir il sonra Bonna dəyişilmişdi. Bonn universitetində ədəbiyyat və fəlsəfə öyrənərək roman filologiyası doktoru elmi dərəcəsi almışdı. "Sevincli ağrı" adlı ilk şeirlər kitabı tələbəlik dövründə çap olunmuşdu.

Luici Pulçi (15 avqust 1432, Florensiya – 11 noyabr 1484, Padova) — XV əsr italyan şairi. == Həyatı == Lorenso Mediçi və Ancelo Politsiano ilə birlikdə Luici Pulçi (1432–1484) Kvatroçento dövrünün Florensiya şairlərinin triumviratını (üçlük) təşkil edir. Bu şairin ən məşhur əsəri olan "Nəhəng Morqante" — yeni tipli epopeya Lorenso Mediçinin via Larqa adlı malikanəsində yazılmışdır. Görkəmli italyan şairi Luici Pulçi qədim qvelf ailəsində anadan olmuşdur. Gənc yaşlarından başlayaraq o, taleyini Mediçi ilə bağlamışdır. 1467-ci ildə Pulçi diplomatik missiya ilə Pizaya, sonra isə Neapol kralının sarayına getmiş, burada araqonluları türklər əleyhinə ittifaq bağlamağa dəvət etmişdir. 1473-cü ildə o, Lukretsiya dela Albitsi ilə evlənmiş, ancaq bu da onun narahat həyatına təsir etməmişdir. Onun səfərləri davam etmiş, bu səfərlərin birində o, Paduyada vəfat etmişdir. == Yaradıcılığı == L.Pulçi öz gücünü müxtəlif janrlarda sınamışdır. O, 1469-cu ildə Lorensonun yarışda qələbəsi şərəfinə "Kostra Lorenso" adlı poema yazmışdır.

Luici Riva (it. Luigi Riva; 7 noyabr 1944, Lecuno, Lombardiya) - İtaliyalı futbolçu. Mövqeyi hücumçu olub. Karyerasının çox hissəsini Kalyari klubunda keçirib. Luici Kalyarinin komanda tarixində bombardiridir. Onun şərəfində Kalyari klubunda, onun oynaığə 11 nömrəli forma əbədiləşdirilib və heç bir oyunçuya verilmir. 35 qol ilə İtaliya millisi tarixinin ən yaxşı bombardiridir . İFFHS-ə görə 20-ci əsrin ən yaxşı Avropa futbolçuları arasında 42-ci yerdədir. "Dünya Futbolu" jurnalına görə dünyanın ən yaxşı oyunçuları arasında 74-cü, Placara jurnalına görə isə 20-ci əsrin 100 ən yaxşı futbolçusu arasında 33-cü sırada yer alıb. Kalyari şəhərinin fəxri vətəndaşıdır.

Luici Serafini (4 avqust 1949, Roma) — Milanda yaşayan italyan rəssam və dizayner. O, ən çox uydurulma dil olduğuna inanılan xəyali şeylərdən ibarət illüstrasiyalı ensiklopediya olan Codex Seraphinianus-u yaratması ilə məşhurdur. Bu əsər 1981-ci ildə Franko Mariya Riççi tərəfindən nəşr edilmişdir.

Luici adası — Frans-İosif Torpağına daxil olan ada. İnzibati cəhətdən Arxangelsk vilayətinin Primorski rayonu ərazisinə daxildir. Ziçi adaları qrupuna daxildir. Ada bütünlüklə buzla örtülüdür. Buzdan azad olan hissələr yalnız qayalıqların üzəri və Burke buxtasında yerləşən Petiqaks bununun ətraf əraziləridir. Burada göl və çay yoxdur. Adanın mərkəzində hündürlüyü 468 metr olan zirvə quzdan təşkil olmuşdur. Ada italiyalı səyyah şahzadə Luici Amadeonun şərəfinə adlandırılmışdır. Yaxınlığında yerləşən adalar — Solsberi adası və Çamp adası. == Coğrafiyası == === Adada yerləşən burunlar === Armitic burnu Petiqask burnu Nikolayev burnu Fenuays burnu Savoyya burnu, ucqar şərq nöqtəsi Çeldnes burnu Rixtxobev burnu == Daxil olduğu akvatoriya == Sahillərini Barens dənizi yuyur.

Karlo Luici Speqazzini, və ya Karlos Luis Speqazzini (it. Carlo Luigi Spegazzini или it. Carlos Luis Spegazzini, 20 aprel 1858 – 1 iyul 1926, La Plata) — İtaliya-Argentina botaniki, mikoloqu. == Əsərləri == Aşağıdakı əsərləri var: Fungi Patagonici. Spegazzini, Cárlos, Publication info: Buenos Aires, P. E. Coni, 1887. Contributed by: New York Botanical Garden. Plantae novae v. criticae Reipublicae Argentinae. [Decas III]. Spegazzini, Cárlos, Publication info: La Plata, Solá, Sesé y Cia.

Luici (yap. ルイージ, ing. Luigi) – Siqeru Miyamoto tərəfindən "Nintendo" kompaniyası üçün yaradılan personajdır. == Xarakteristika == Luici Marionun kiçik qardaşıdır. Əvvəlcə dəfə onu Mario personajına oxşatmışlar. Onları yalnız paltarlarının rənginə görə aid edə bilirdilər. Luici yaşıl, Mario isə qırmızı paltar geyinirdi. Lakin sonralar Luici Mariodan fərqlənirdi. Marioya nisbətən Luici qorxaq idi. Bəzən isə qorxaqlığını dəf edə bilirdi.

Luici Di Byaco (3 iyun 1971, Roma) — italyan peşəkar futbol meneceri və keçmiş oyunçu. == Bioqrafiyası == Təəccüblüdür, amma "Roma" ilə (1995–1999) "İnter"in (1999–2003) hərəsinə dörd mövsüm verən Di Byaço onlarla əhəmiyyətli uğur əldə edə bilməyib. Buna baxmayaraq, həmin illərdə hər iki nəhəng onsuz da diqqət mərkəzində idi, Cicinin uğurlu oyunu isə onun İtaliya yığmasına dəvət alması ilə nəticələndi. 1998–2002-ci illər aralığında havbek 31 görüşdə "Skuadra Azzura"nın formasını geyindi, 2 qolun müəllifi oldu və komandanın 2000-ci il Avropa çempionatında ikinci yeri tutmasına kömək etdi. "İnter"dən sonra Di Byaço ötən ilin yayına qədər "Breşiya"da çıxış edirdi. O, məlum yaradıcı keyfiyyətləri ilə yanaşı "A" Seriyasının tarixində ən kobud futbolçu kimi tanınır. Luçinin kolleksiyasında 12 qırmızı vərəqə var. == 2006/07-ci illər mövsümü == Çempionatın ikinci dövrəsində yüksək liqada yerini qoruya bilməyən "Askoli"nin düşərgəsinə qatıldı. Meydana çox çıxmasa da (mərkəz müdafiəçisi mövqeyində oynayırdı), 7 oyunda 2 qol vurdu. == Nailiyyətləri == 2000-ci il Avropa çempionatının gümüş mükafatçısı.

Luici Ferraris — İtaliyanın Sampdoriya və "Cenoa" komandalarının stadionu Genuyanın "Luici Ferraris" stadionunda iki klub: "Sampdoriya" və "Cenoa" çıxış etsə də, arenanın adı onlardan yalnız birinə aiddir. Karyerasının parlaq dövründə ikincilərin şərəfini qoruyan (1909-1913) Ferraris Birinci Dünya Müharibəsi zamanı cəbhəyə yollanır. 1915-ci ilin 23 avqustunda döyüş meydanında həlak olan 27 yaşlı şəxsin adı o vaxtdan "qriflər" üçün müqəddəsləşib. Onu da əlavə edək ki, Sampdoriya azarkeşləri ev arenalarına özləri üçün doğma olan "Marassi" (Genuyanın şimal-şərqində "Luici Ferraris"ə yaxın nöqtədə yerləşən kvartal) adını veriblər. "Bluçerkiati" tiffozilərinin müəyyən etdiyi qeyri-rəsmi isim populyarlığına görə birincidən heç də geri qalmır. İtalyanca "fedelissimi" sözünü ("sadiqlər", "vəfalılar") təşkil edən 11 böyük hərf dəyişməz olaraq Sampdoriya azarkeşlərinin ev sektorunu bəzəyir. Görünür, qapılardan birinin arxasında bütün tribunanı tutan genuyalı tərəfdarların dəstəyi də komandanın çıxışında mühüm rol oynayır. Ümumiyyətlə, "Luici Ferraris"də keçirilən oyunları canlı izləmiş futbolsevərlərin çoxunun etirafına əsasən, bu stadionda olan əhvali-ruhiyyə heç nə ilə müqayisəyə gəlmir. Bunu həmin klubun formasını geyinmiş futbolçular da təsdiqləyirlər. Genuyada, həqiqətən də, həm aydın, həm də kölgəli vaxtlarda sevimlilərini dəstəkləməyi bacarırlar.

Oskar Luici Skalfaro (it. Oscar Luigi Scalfaro; 9 sentyabr 1918[…], Novara, Pyemont – 29 yanvar 2012[…], Roma) — İtaliyanın siyasi və dövlət xadimi, hüquqşünas, siyasətçi. == Həyatı == Oskar Luici Skalfaro Xristian Demokratik Partiyasının rəhbərlərindən biri. Bir neçə dəfə İtaliya parlamentinə deputat seçilmiş, 1992-ci ildə parlamentin sədri olmuşdur. Oskar Luici Skalfaro 1966-1987-ci illərə qədər bir sıra nazirliklərə rəhbərlik etmiş, 1992-ci ildə isə İtaliya Respublikasının Prezidenti seçilmişdir. Oskar Luici Skalfaro hazırda sabiq prezident kimi ömürlük senatordur.

Sennıe Ludı — Barens dənizində daxil olan Ura körfəzində yerləşən 3 adacıqdan ibarət adalar qrupu. Onların uzunluqları 130 – 200 m arasında yerləşir. Şalim adasının cənub qutaraçağından 100–170 m aralıda qərarlaşırlar. Arxipelaqın ümumi uzunluğu 700 metrdir. Qrupa daxiil olan adalardan biri Şalim adasına dayazlıqla birləşir. Yay ayları adaların üzəri ot bitkiləri ilə örtülür. Görünür adaya adın verilməsi bununla əlaqədardır. Ağ dənizdə də Soloves arxipelaqına daxil olan Sennıe Ludı adlı ada vardır. == Ədəbiyyat == Сенные Луды // Кольская энциклопедия. В 5 т.

İbrahim şah Ludi(puşt. ابراهیم لودي, urdu ابراہیم لودی; XV əsr, Dehli – 21 aprel 1526) — Ludilər sülaləsindən Hindistan hökmdarı. == Həyatı == Sultan İskəndər şah Ludinin böyük oğludur. Atasının ölümünə görə 22 noyabr 1517-ci ildə taxta çıxdı. Hökmdarlığını qəbul etmeyen müxalifləri, qardaşı Cəlal xanın ətrafında toplanıb onu Cavnpur hökmdarı elan edərək ölkəni ikiyə bölmək istədilər. İbrahim Ludi həmən qardaşının üzərinə bir ordu göndərdi. Məğlub olan Cəlal xan, Siqhlərin əlindəki Qevaliyara sığındı. İbrahim Qevaliyarı da mühasirə etdi və Cəlal xanı ələ keçirərək adamlarıyla bərabər həbsə atdı. Cəlal xan bir müddət sonra həbsxanada öldü. İbrahim şah daha sonra, dövlət adamlarının ona qarşı sadiq davranmadığı gərəkçəsiylə sərt bir idare tərzi menimsədi və bir çox irəli gələn əyan-ərkanı basqıya məruz qoyaraq özündən soyutdu.