Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

OBASTAN VİKİ
Botanik
Botanika — biologiyanın mühüm tərkib hissəsi olub, müstəqil bir elm kimi bitkilərin quruluşunu, təbiətdə yayılmasını, həyat tərzini, çoxalmasını, inkişafını, mənşəyini və s. tədqiq edən elm. Biologiya elmləri sisteminə daxildir. Botanikanın əsas bölmələri: sistematika (bitkiləri qohumluq baxımından qruplaşdırır və tarixini öyrənir), morfologiya (xarici görünüşü öyrənir), anatomiya (daxili quruluşunu öyrənir), embriologiya (mayalanma və toxum inkişafını öyrənir), biokimya (kimyəvi maddələr və kimyəvi prosesləri öyrənir) və s. == Tarixi == Botanika bir elm kimi qədim dövrlərdə yaranmışdır. Elmin meydana gəlməsi insan cəmiyyətinin bitkilərdən istifadə etməsi ilə əlaqədardır. E.ə 5–6-cı əsrlərdə yaşamış həkim Hippokrat 200-dən artıq dərman bitkisinə dair məlumat vermişdir. Qədim yunan alimləri Aristotel və Teofrast botanika elminin baniləri sayılır. E.ə. 4–3-cü əsrlərdə yaşamış filosof Teofrast 10 cildlik "Bitkilərin təbii tarixi" adlı əsərində 450 növ bitkini təsvir etmiş və onların təsnifatını vermişdir.
Amman (botanik)
İohann Amman (ing. Johann Amman; 22 dekabr 1707 – 4 dekabr 1741, Sankt-Peterburq) — Böyük Britaniya botaniki. == Elmi fəaliyyəti == İohann Amman toxumlu bitkilər üzrə ixtisaslaşmışdır. == Əsərləri == Stirpium rariorum in Imperio Rutheno sponte provenientium icones et descriptiones / Collectae ab Joanne Ammano, M. D. Acad. Imper. scient. membro et botanices professore, Regiae Societatis Londinensis sodali; Instar supplementi ad Commentar. Acad. scient. Imper.
Botanik-sistematiklərin siyahısı
Botanik-sistematiklərin siyahısı — Bitkilərin binominal elmi adlarında qeyd olunması üçün işarələnmiş botaniklərin qısalmış adlarının siyahısı. Mənbə: International Plant Names Index (IPNI) saytı. Siyahıda hansısa qısaldılmış müəllif adlarına rast gəlməmisinizsə, IPNI saytında axtarış apara bilərsiniz: IPNI saytında müəllifin qısaldılmış adına görə axtarış.
Botanik-təsnifatçıların siyahısı
Botanik-sistematiklərin siyahısı — Bitkilərin binominal elmi adlarında qeyd olunması üçün işarələnmiş botaniklərin qısalmış adlarının siyahısı. Mənbə: International Plant Names Index (IPNI) saytı. Siyahıda hansısa qısaldılmış müəllif adlarına rast gəlməmisinizsə, IPNI saytında axtarış apara bilərsiniz: IPNI saytında müəllifin qısaldılmış adına görə axtarış.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/A
== AA-AS ==
Botanik-sistematiklərin siyahısı/B
== BA ==
Botanik-sistematiklərin siyahısı/C
C.A.Armstr. C.A.Gardner C.A.Mey. C.Abel C.Agardh C.B.Clarke C.Bab. C.Bauhin C.Bayer C.Bicknell C.C.Chang C.C.Cowan C.C.Gmel. C.Chr. C.D.Adams C.D.Bouché C.DC. C.Díaz C.E.Blanco C.E.C.Fisch. C.E.Cramer C.E.Hubb. C.E.Lundstr. C.Ehrenb. C.F.Gaertn.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/D
D'Arcy d'Urv. D.A.Cooke D.A.Neill D.A.Reid D.A.Webb D.C.Eaton D.D.Keck D.Dietr. D.Don D.F.Cutler D.Fairchild D.G.Long D.I.Morris D.J.Crawford D.K.Bailey D.L.Jones D.L.Schulz D.Legrand D.Löve D.M.Moore D.Morris D.R.Hunt D.R.Morgan D.Schulz D.T.Cole D.W.Cutler D.Y.Hong DC. Dahl Dahlst. Dalla Torre Dalzell Dalziel Damboldt Dandy Danin Dans. Darwin Dav.T.Jenkins David Davidse Dawe de Bary de Boer de Lange De Puydt de Vries de Vriese de Wet De Wild. de Wit Deb Debeaux Decne. Degen Degl. Dekapr. Del. Delarbre Delavay Delchev.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/E
E.-J.Gilbert E.A.Bruce E.A.Busch E.Aguirre E.B.Alexeev E.C.Hall E.D.Clarke E.Dahl E.Desv. E.F.Anderson E.Forst. E.Fourn. E.G.H.Oliv. E.G.Philippov E.H.Wilson É.Huet E.James E.L.Wolf E.M.Benn. E.Mey. E.Morren E.P.Perrier E.Peter E.Phillips E.Pritz. E.S.Kuprian. E.Salisb. E.Small E.Stearns E.Vilm.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/F
F.A.Barkley F.A.C.Weber F.Allam. F.B.Forbes F.C.How F.C.Stern F.Dietr. F.G.Davies F.G.Schroed. F.H.Brandt F.H.Wigg. F.L.Bauer F.L.Tai F.Lestib. F.M.Bailey F.M.Knuth F.M.Leight. F.Maek. F.Michx. F.Muell. F.N.Alex.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/Z
Z.Botsch. Z.G.Zhang Z.H.Chen Z.H.Tsi Z.Y.Zhu Z.Ying Zhang Zabel Zahn Zakirov Zanardini Zapał. Zappi Zardini Zefir. Zeyh. Zhmylev Zhuk. Zigra Zimmeter Zinn Zohary Zoll. Zotov Zoz Zucc. Zumagl.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/G
G.Brückn. G.C.Kenn. G.D.Rowley G.Don G.E.Linds. G.E.Pollard G.F.Atk. G.F.Wilson G.Forst. G.Gaertn. G.Gerlach G.J.Charles G.J.Lewis G.L.Church G.L.Nesom G.L.Webster G.Lawson G.López G.M.Muell. G.M.Jansen G.M.Barroso G.Mann G.Mey. G.Moore G.N.Jones G.Nicholson G.P.Lewis G.S.Bunting G.S.Mill. G.Sauer G.Shaw G.Stev.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/H
H.B. H.B.K. H.Baumann H.Blossf. H.Bock H.C.Burnett H.C.Watson H.E.Gates H.E.Moore H.Focke H.Gross H.Hara H.Huber H.Ito H.K.A.Winkl. H.K.Walter H.Karst. H.Keng H.Koidz. H.L.Wendl. H.Lév. H.Mason H.Moeller H.Mohr H.Müll. H.Nakai H.Ohashi H.Ohba H.Perrier H.Pfeiff. H.R.Sweet H.R.Wehrh. H.Rob.
Link (botanik)
Henrix Fridrix Link (alm. Heinrich Friedrich Link‎; 2 fevral 1767, Hildeshaym[d], Aşağı Saksoniya – 1 yanvar 1851, Berlin) — Alman təbiətçisi və botaniki. == Əsərləri == "Elementa philosophiae botanicae", Berlin, 1824. "Handbuch zur Erkennung der nutzbarsten und am häufigsten vorkommenden Gewächse" 3 т., Берлин, 1829—33. "Jahresbericht über die Arbeiten für physiologische Botanik im Jahre 1840", 1842. "Vorlesungen über die Kräuterkunde", Berlin, 1843—45. "Flore portugaise", Берлин, 1809—40. "Icones plantarum selectarum horti regii botanici Berolinensis" Kristof Fridrix Otto ilə birlikdə, Berlin, 1820—28. "Enumeratio plantarum horti regii botanici Berolinensis" 2 c., Berlin, 1821—22. "Ueber die Gattungen Melocactus und Echinocactus", Berlin, 1827.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/I
I.K.Ferguson([1]) — Ian Keith Ferguson, 1938— I.M.Johnst.([2]) — Ayven Mürrey Conston (ing. Ivan Murray Johnston, 1898—1960) I.Matsuda([3]) — Ichiro Matsuda I.Telford([4]) — Ian R.H. Telford, 1941— I.W.Bailey([5]) — Irving Widmer Bailey, 1884—1967 Ietsw.([6]) — J. H. Ietswaart, 1940— Ignatov([7]) — Mixail İqnatov (rus. Михаил Станиславович Игнатов, 1956—) Iinuma([8]) — Yokusai Iinuma, 1782—1865 Ikonn.([9]) — Sergey İkonnikov (rus. Сергей Сергеевич Иконников, 1931—2005) Iljin([10]) — rus. Модест Михайлович Ильин, 1889—1967 Iljinski([11]) — rus. Алексей Порфирьевич Ильинский , 1888—1945 Iltis([12]) — Hyu Hellmut İltis (çex. Hugh Hellmut Iltis, 1925—) Imbach([13]) — Emil J. Imbach, 1897—1970 Ingram([14]) — Kollinqvud İnqram (ing. Collingwood Ingram, 1880—1981) Irmisch([15]) — İohann Fridrix Tilo İrmiş (alm. Johann Friedrich Thilo Irmisch‎, 1816—1879) Irving([16]) — Walter Irving, 1867—1934 Isely([17]) — Duane Isely, 1918—2000 Ito([18]) — yap. 伊藤圭介, Ito Keisuke, 1803—1901 Ivanina([19]) — Lüdmila Ivanina (rus.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/J
J.-F.Leroy J.-P.Lebrun J.Agardh J.B.Armstr. J.B.Phipps J.Bauhin J.Buchholz J.C.Buxb. J.C.Liu J.C.Walker J.C.Wendl. J.Clayton J.Commelijn J.Drumm. J.E.Gray J.E.Lange J.Ellis J.F.Arnold J.F.Gmel. J.F.Macbr. J.F.Mill. J.Forbes J.G.Gmel. J.G.Ortega J.G.Sm. J.Gay J.Gerard J.H.Burnett J.H.Kirkbr.
Robert Broun (botanik)
Robert Broun, Robert Braun (ing. Robert Brown, 21 dekabr 1773[…] – 10 iyun 1858[…], London) — XVIII-XIX əsrlərdə yaşamış britaniyalı (şotland) botanik, bitki morfoloqu və təsnifatçısı, Broun hərəkətinin müəllifi. == Həyatı == 21 dekabr 1773-cü ildə Şotlandiyada Montroz şəhərində dünyaya gəlmiş, Aberdində, Edinburq universitetində 1789-1795 ci illərdə tibb və botanikadan təhsil almışdır. Ferdinand Bauer ilə Avstraliya və Tasmaniya kimi adaları gəzərək bir çox bitkilər növləri aşkar etmişlər. 1805-ci ildə Robert Broun Böyük Britaniyaya qayıdan zaman 4 minə yaxın bitki götürmüşdü. Robertin xidməti əvəzsiz olduğuna görə 1849-1853-cü illər ərzizndə Londonda "Lineya cəmiyyəti"nin prezidenti olmuşdu. Robert 10 iyun 1858-ci ildə vəfat etmiş və Londonda dəfn edilmişdi. == Həmçinin bax == Broun hərəkəti == Mənbə == Ford B. J. Brownian movement in Clarkia pollen: a reprise of the first observations // The Microscope. 1992. Vol.
Robert Brown (botanik)
Robert Broun, Robert Braun (ing. Robert Brown, 21 dekabr 1773[…] – 10 iyun 1858[…], London) — XVIII-XIX əsrlərdə yaşamış britaniyalı (şotland) botanik, bitki morfoloqu və təsnifatçısı, Broun hərəkətinin müəllifi. == Həyatı == 21 dekabr 1773-cü ildə Şotlandiyada Montroz şəhərində dünyaya gəlmiş, Aberdində, Edinburq universitetində 1789-1795 ci illərdə tibb və botanikadan təhsil almışdır. Ferdinand Bauer ilə Avstraliya və Tasmaniya kimi adaları gəzərək bir çox bitkilər növləri aşkar etmişlər. 1805-ci ildə Robert Broun Böyük Britaniyaya qayıdan zaman 4 minə yaxın bitki götürmüşdü. Robertin xidməti əvəzsiz olduğuna görə 1849-1853-cü illər ərzizndə Londonda "Lineya cəmiyyəti"nin prezidenti olmuşdu. Robert 10 iyun 1858-ci ildə vəfat etmiş və Londonda dəfn edilmişdi. == Həmçinin bax == Broun hərəkəti == Mənbə == Ford B. J. Brownian movement in Clarkia pollen: a reprise of the first observations // The Microscope. 1992. Vol.
Tofiq Məmmədov (botanik)
Məmmədov Tofiq Sadıq oğlu (10 fevral 1957, Dırnıs, Ordubad rayonu – 19 may 2022, Xızı rayonu) — AMEA Dendrologiya İnstitutunun direktoru, biologiya elmləri doktoru, professor, AMEA-nın müxbir üzvü (2006). == Həyatı == Tofiq Məmmədov 10 fevral 1957-ci ildə Naxçıvan MSSR-in Ordubad rayonunun Dırnıs kəndində anadan olmuşdur. 1964–1974-cü ildə Ordubad rayonu, Dırnıs kənd orta məktəbində təhsil almışdır. 1975–1977-ci illərdə hərbi xidmətdə olmuşdur. 1982-ci ildə Azərbaycan İnşaat Mühəndisləri İnstitutunu inşaatçı mühəndis diplomu ilə bitirmişdir. 1982–1986-cı illərdə müxtəlif təşkilatlarında elektrik, usta, iş icraçısı, şöbə rəisi, baş mühəndis, tikinti idarəsinin rəisi vəzifəsində çalışmışdır. 19 may 2022-ci ildə işlə bağlı Xızı rayonuna gedərkən yol-nəqliyyat qəzası zamanı faciəli şəkildə vəfat edib. == Əmək fəaliyyəti == T. S. Məmmədov 1986-cı ildə AMEA-nın Botanika İnstitutunda direktor müavini, 1996-cı ildən isə AMEA-nın Dendrologiya İnstitutunda direktor vəzifəsində çalışır. "Landşaft memarlığı" laboratoriyasının rəhbəridir. 2000-ci ildə namizədlik, 2004-cü ildə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir.
Vaqif Novruzov (botanik)
Vaqif Novruzov (azərb. Novruzov Vaqif Seyfəddin oğlu‎; 1 iyul 1943, Quba rayonu) — Biologiya üzrə elmlər doktoru, Professor, AMEA-nın müxbir üzvü (2017) == Həyatı == Vaqif Novruzov 1 iyul 1943-cü ildə Quba rayonunun Rustov kəndində anadan olub. == Fəaliyyəti == === Elmi əsərləri === 1. Флорогенетический анализ лишайников Большого Кавказа. и вопрсы ее охрана (Монография), Баку:Элм,1990,324 с.; 2. Biological varietes of plants in South Caucasus and their protection. Vienna (Аustriya)2005 3. Анализ бриофлоры Гянджачайского бассейна. Журн: Естественные и технические науки» Москва, № 3(47). 2010, с.69-71.
Botanika
Botanika — biologiyanın mühüm tərkib hissəsi olub, müstəqil bir elm kimi bitkilərin quruluşunu, təbiətdə yayılmasını, həyat tərzini, çoxalmasını, inkişafını, mənşəyini və s. tədqiq edən elm. Biologiya elmləri sisteminə daxildir. Botanikanın əsas bölmələri: sistematika (bitkiləri qohumluq baxımından qruplaşdırır və tarixini öyrənir), morfologiya (xarici görünüşü öyrənir), anatomiya (daxili quruluşunu öyrənir), embriologiya (mayalanma və toxum inkişafını öyrənir), biokimya (kimyəvi maddələr və kimyəvi prosesləri öyrənir) və s. == Tarixi == Botanika bir elm kimi qədim dövrlərdə yaranmışdır. Elmin meydana gəlməsi insan cəmiyyətinin bitkilərdən istifadə etməsi ilə əlaqədardır. E.ə 5–6-cı əsrlərdə yaşamış həkim Hippokrat 200-dən artıq dərman bitkisinə dair məlumat vermişdir. Qədim yunan alimləri Aristotel və Teofrast botanika elminin baniləri sayılır. E.ə. 4–3-cü əsrlərdə yaşamış filosof Teofrast 10 cildlik "Bitkilərin təbii tarixi" adlı əsərində 450 növ bitkini təsvir etmiş və onların təsnifatını vermişdir.
Botanika bağı
Botanika bağı — yerli və başqa ölkələrin bitkilərini becərən və öyrənən, botaniki elmləri təbliğ edən elmi-tədqiqat və mədəni-maarif müəssisəsidir, əsas vəzifəsi bitki ehtiyatlarını öyrənib zənginləşdirmək məqsədilə faydalı bitkiləri öyrənmək və onların təsərrüfat üçün qiymətli olanlarını müəyyənləşdirməkdir. Bununla əlaqədar, Botanika bağı bitkilərin introduksiyası, iqlimləşdirilməsi, eləcə də bitki kolleksiyaları toplamaqla məşğul olur. == Azərbaycanda == Azərbaycanda Botanika bağı 1934-cü ildə Bakının dağlıq hissəsində, Badamdarda Qurd Qapısının yaxınlığda salınmışdır. 41 ha ərazisi var. Mərdəkanda digər Botanika bağı yerləşir.
Botanika İnstitutu
Botanika İnstitutu — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının strukturuna daxil olan elmi-tədqiqat institutu. Baş direktor: Biologiya elmləri doktoru, professor Səyyarə Cəmşid qızı İbadullayeva. İcraçı direktor: biologiya elmləri doktoru Şakir Nəbi oğlu Qasımov == Fəaliyyət istiqamətləri == Antrogen və fiziki amillərin təsiri ilə əlaqədar florogenezin, biomüxtəlifliyin, bitki örtüyü strukturunun coğrafiyası, faydalı bitkilərin fitogenezi və texnologiyasının öyrənilməsi Bitkilərin həyat fəaliyyətinin molekulyar-genetik və fiziki-kimyəvi əsasları == Tarixi == Botanika İnstitutu 1936-cı ildə təsis olunmuşdur. İlk direktoru Qafqaz florasının görkəmli tədqiqatçısı akad. İ.A.Qrossheym olmuşdur. Botanika sahəsində kadr hazırlanmasında V.İ.Ulyanişev, L.İ.Prilipko, İ.M.İsayev, Müzəffər Heydər oğlu Abutalıbov (1947-49; 1962-78 illərdə İnstitutunun direktoru), V.X.Tutayuq, Q.E.Kapinos, Ş.O.Barxalov və başqalarının böyük xidmətləri olmuşdur. Molekulyar-biologiya və bitki genetikası sahəsində yeni elmi istiqamətlərin inkişafında İnstitutun dünya elminə inteqrasiyasında qazanılmış böyük nailiyyətlər akademik C.Ə.Əliyevin adı ilə bağlıdır və bilavasitə onun xidmətidir.
Botaniki coğrafiya
Bitki coğrafiyası və ya fitocoğrafiya və ya botaniki coğrafiya — bitki və bitki qruplarının yayılma qanunauyğunluqlarını, eləcə də bitki aləmi müxtəlifliklərinin Yer kürəsində paylanmasını öyrənən botanika bölməsi. == Tədqiqat istiqamətləri == Bitki coğrafiyası bioloji obyektləri, həm bioloji (tipoloji, müqayisəli, ekoloji, tarixi), həm də coğrafi (kartoqrafiya, ölkəşünaslıq, rayonlaşdırma) metodlardan istifadə edərək populyasiya-növ (populyasiyalar, növlər, yarımnövlər, cinslər, fəsilələr və daha ali taksonomik dərəcələr), senotik (bitki qrupları və ya fitosenozlar) və biotik (məhəlli və ya daha böyük ölçüdə bitkilik, flora kompleksləri təşkil səviyyələrində tədqiq edir. == Tarixi == Bitki coğrafiyasının meydana gəlməsi e.ə. IV əsrin sonlarına təsadüf edir. Bu barədə Feofrastın "Bitkilər haqqında tədqiqatlar" adlı 4-cü kitabında qeyd edilmişdir. Müstəqil elm kimi XVIII əsrin sonu – XIX əsrin əvvəllərində formalaşmışdır. Alman botaniki K.L.Vildenov, onun tələbəsi A.Humboldt, İsveçrə botaniki O.Dekandol və danimarkalı alim Y.Skou – Botaniki coğrafiyanın baniləridir. Bitki coğrafiyasına dair faktiki materialların toplanması bir çox görkəmli botaniklərin ekspedisiya tədqiqatları ilə bağlıdır. XIX əsrdə ingilis bioloqu E.Forbs, botaniklər D.D. Huker, A. Dekandol, A. Qrizebax, A. Enqler, XX əsrdə ingilis botaniki D.Villis və amerikalı bioloq L. Kruaza bitki coğrafiyası nəzəriyyəsini xeyli zənginləşdirmişlər. == Müasir vəziyyəti == Müasir bitki coğrafiyası areal haqqında (bitkilərin xorologiyası); bitkilərin həyati formaları və onların Yer kürəsində paylanması günəş enerjisinin mənimsənilməsində, üzvi maddələrin əmələgəlməsində, oksigenin, karbonun və bütövlükdə Yer kürəsində bir çox digər həyati əhəmiyyətli birləşmələrin müxtəlif ərazilərdə və müxtəlif landşaftlarda dövranında, biomların ümumi məhsuldarlığında bitkilərin rolu (bitkilərin ekoloji coğrafiyası); yaşayış mühitinin müxtəlifliyi şəraitində bitkilərin məskunlaşması (bitkilərin dinamik coğrafiyası); bitki aləminin Yer kürəsində paylanmasını müəyyən edən zonallıq, sektorluq, hündürlük qurşaqları və s.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/K
K.A.Petrova K.Bergius K.Bremer K.D.Hill K.Hoffm. K.Kayser K.Koch K.Krause K.L.Chambers K.L.Wilson K.Larsen K.R.Robertson K.R.Thiele K.Schum. K.V.Ivanova K.Werner K.Wilh. K.Williams Kaempf. Kalchbr. Kalen. Kallenb. Källersjö Kalm Kamel Kamelin Kaneh. Kappert Kar. Kårehed Karlsson Karw.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/L
L'Hér. L. L.A.S.Johnson L.B.Sm. L.Bolus L.Beauvis. L.D.Benson L.D.Gómez L.E.López L.E.Rodin L.f. L.F.Celak. L.Fuchs L.H.Bailey L.H.Liu L.Henry L.K.A.Koch L.K.Fu L.Linden L.Liu L.O.Williams L.W.Cayzer La Llave Labill. Labour. Lace Lachen. Lack Laest. Lag.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/M
M.-F.Robert M.A.Clem. M.A.Curtis M.A.Lane M.A.Lawson M.B.Welch M.Bieb. M.Caball. M.E.Jones M.F.Fay M.F.Ray M.Ferraro M.G.Kalen. M.Gómez M.Hiroe M.Hotta M.Jacobs M.L.Green M.M.Moser M.Martens M.N.Philipson M.Ohki M.Roem. M.Schulze M.Silva M.Sm. M.Toman M.Traverso M.W.Chase M.Wagner Maack Mabille Mack. Macklin MacMill. Macoun Madrigal Maek. Magnol Magnus Maguire Maiden Maingay Maire Majevski Makhm.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/N
N.A.Ivanova N.Busch N.E.Br. N.F.Kom. N.H.Holmgren N.P.Taylor N.T.Burb. N.T.Sauss. N.Taylor N.Ulziykh. N.W.Simmonds N.W.Zinger Nábělek Nagas. Nägeli Nakai Nannf. Nash Nasir Naudin Nazim. Neck. Née Nees Neilr.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/O
O'Brien O'Kennon O.Berg O.Deg. O.E.Schulz O.F.Müll. O.Fedtsch. O.Gruss O.Hoffm. O.J.Rudbeck O.K.Mill. O.O.Rudbeck O.Schwarz O.Targ.Tozz. Oakeley Oakes Oberh. Ochoa Oerst. Ohwi Oken Okuyama Oliv. Olivier Olmstead Olney Opiz Orazova Orchard Orcutt Ørgaard Orph.
AMEA Botanika İnstitutu
Botanika İnstitutu — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının strukturuna daxil olan elmi-tədqiqat institutu. Baş direktor: Biologiya elmləri doktoru, professor Səyyarə Cəmşid qızı İbadullayeva. İcraçı direktor: biologiya elmləri doktoru Şakir Nəbi oğlu Qasımov == Fəaliyyət istiqamətləri == Antrogen və fiziki amillərin təsiri ilə əlaqədar florogenezin, biomüxtəlifliyin, bitki örtüyü strukturunun coğrafiyası, faydalı bitkilərin fitogenezi və texnologiyasının öyrənilməsi Bitkilərin həyat fəaliyyətinin molekulyar-genetik və fiziki-kimyəvi əsasları == Tarixi == Botanika İnstitutu 1936-cı ildə təsis olunmuşdur. İlk direktoru Qafqaz florasının görkəmli tədqiqatçısı akad. İ.A.Qrossheym olmuşdur. Botanika sahəsində kadr hazırlanmasında V.İ.Ulyanişev, L.İ.Prilipko, İ.M.İsayev, Müzəffər Heydər oğlu Abutalıbov (1947-49; 1962-78 illərdə İnstitutunun direktoru), V.X.Tutayuq, Q.E.Kapinos, Ş.O.Barxalov və başqalarının böyük xidmətləri olmuşdur. Molekulyar-biologiya və bitki genetikası sahəsində yeni elmi istiqamətlərin inkişafında İnstitutun dünya elminə inteqrasiyasında qazanılmış böyük nailiyyətlər akademik C.Ə.Əliyevin adı ilə bağlıdır və bilavasitə onun xidmətidir.
Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyəti
== Yaranması == AMEA Botanika İnstitutu rəsmi bir qurum kimi 1936-cı ildə SSRİ Elmlər Akademiyası Zaqafqaziya filialının Azərbaycan botanika bölməsinin bazasında təsis edilmişdir. Uzun illər Botanika İnstitutunda 3 cəmiyyət fəaliyyət göstərmişdir: Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyəti, Azərbaycan Bitki Fizioloqları Cəmiyyəti, Azərbaycan Biokimyaçılar və Molekulyar Bioloqlar Cəmiyyəti. Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyəti 1999-cü ildən müstəqil fəaliyyətə başlamışdır. 2005-ci ildə Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyətinin bütün özəklərində Cəmiyyətin Yeni Nizamnaməsi müzakirə edilmiş, ayrı-ayrı şöbələr üzrə say tərkibi müəyyənləşdirilmiş və ümumi forma üzrə cəmiyyətə üzvlük vəsiqələri hazırlanmışdır. Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyətinin hər il ümumi və büro iclası keçirilmişdir. Bu iclaslarda ayrı-ayrı filialların sədrlərinin hesabatları, botaniki yeniliklər və dəyişiklər haqqında məlumatlar, o cümlədən xarici səfərlər barədə məruzələr dinlənilmiş və müzakirə edilmişdir. 22 iyun 2018-ci ildə Respublika botaniklərinin iştirakı ilə keçirilən Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyətinin ümumi yığıncağında Cəmiyyətin Nizamnaməsinin II redaksiyasına dəyişikliklər layihəsi təqdim olunub. 7 aprel 2022 ci il tarixində AMEA-nın Botanika İnstitutunda Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyəti ictimai birliyinin növbəti ümumi yığıncağı keçirilib. Yığıncaqda cəmiyyətin İdarə heyətinin yenidən seçilməsi, rəsmi internet səhifəsinin bərpası, loqosu və çap işlərinin formatına dair geniş müzakirələr aparılıb. Səsvermə yolu ilə ABC ictimai birliyinin sədri Botanika İnstitutunun icraçı direktoru, b.e.d.
Botanika küçəsi (Tbilisi)
Botanika küçəsi (gürc. ბოტანიკურის ქუჩა) — Tbilisi şəhərin qədim hissəsində yerləşən küçə. Abanotubani rayonuna aiddi və Narikala dağından Abano küçəsinə qədər uzanır. Qədim Tiflisin əsas turizm marşrutlarından biridir. == Tarixi == Adı 1841-ci ildən gec olmayaraq qoyulub. Küçənin belə adlandırılmasının səbəbi burada yerləşən Tbilisi botanika bağı ilə bağlıdır. Şəhərin qocaman küçələrindən biridir. Küçənin rayonunda şəhər qala divarının Qanci qapıları yerləşirdi. Burada Tbilisinin köhnə müsəlman qəbiristanlığında (indiki Botanika bağının ərazisində yerləşir) bastırılan Azərbaycan teatrının klassiki İbrahim İsfahanlının xatirə lövhəsi qoyulub.2007-ci ildən küçənin miqyaslı yenidənqurma işləri keçirilir.
Botanika İnstitutu (Azərbaycan)
Botanika İnstitutu — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının strukturuna daxil olan elmi-tədqiqat institutu. Baş direktor: Biologiya elmləri doktoru, professor Səyyarə Cəmşid qızı İbadullayeva. İcraçı direktor: biologiya elmləri doktoru Şakir Nəbi oğlu Qasımov == Fəaliyyət istiqamətləri == Antrogen və fiziki amillərin təsiri ilə əlaqədar florogenezin, biomüxtəlifliyin, bitki örtüyü strukturunun coğrafiyası, faydalı bitkilərin fitogenezi və texnologiyasının öyrənilməsi Bitkilərin həyat fəaliyyətinin molekulyar-genetik və fiziki-kimyəvi əsasları == Tarixi == Botanika İnstitutu 1936-cı ildə təsis olunmuşdur. İlk direktoru Qafqaz florasının görkəmli tədqiqatçısı akad. İ.A.Qrossheym olmuşdur. Botanika sahəsində kadr hazırlanmasında V.İ.Ulyanişev, L.İ.Prilipko, İ.M.İsayev, Müzəffər Heydər oğlu Abutalıbov (1947-49; 1962-78 illərdə İnstitutunun direktoru), V.X.Tutayuq, Q.E.Kapinos, Ş.O.Barxalov və başqalarının böyük xidmətləri olmuşdur. Molekulyar-biologiya və bitki genetikası sahəsində yeni elmi istiqamətlərin inkişafında İnstitutun dünya elminə inteqrasiyasında qazanılmış böyük nailiyyətlər akademik C.Ə.Əliyevin adı ilə bağlıdır və bilavasitə onun xidmətidir.
Botaniki Nomenklaturanın Beynəlxalq Kodeksi
Botaniki nomenklaturanın beynəlxalq kodeksi (BNBK) — yaradəlması və bitkilər, göbələklər və digər orqanizm qruplarının elmi adlarının yaradılması və tətbiqini nəzərdə tutan qayda və tövsiyələr. Zooloji və bioloji nomenklaturalardan asılı olmayaraq botaniki nomenklaturanın öz kodeksi var.
Botaniklərin qısaldılmış adlarının siyahısı
Botanik-sistematiklərin siyahısı — Bitkilərin binominal elmi adlarında qeyd olunması üçün işarələnmiş botaniklərin qısalmış adlarının siyahısı. Mənbə: International Plant Names Index (IPNI) saytı. Siyahıda hansısa qısaldılmış müəllif adlarına rast gəlməmisinizsə, IPNI saytında axtarış apara bilərsiniz: IPNI saytında müəllifin qısaldılmış adına görə axtarış.
Flora (botanika)
Flora (lat. Flora – Roma mifologiyasında çiçək və bahar tanrısı) — bitki növlərinin, mikroorqanizmlərin və göbələklərin müəyyən vilayət, zona, rayon, bitki tipi, formasiya və ya biosenoz daxilində onların müasir təbii şəraiti və geoloji keçmişi ilə bağlı tarixən təşəkkültapmış məcmusu. Flora müxtəlif bitki qruplaşmalarının cəmidir. Florada növ əmələgəlmə prosesləri, bir növün digərini sıxışdırması, bitkilərin miqrasiyası və s. hadisələr səciyyəvidir. Hər hansı flora özünə məxsus müxtəlifliyi, yaş tərkibi, endemikliyi ilə fərqlənir. Müəyyən ərazilərin lorası arasında fərqlər bu regionların geoloji tarixləri, həmçinin torpaq və iqlim şəraitlərinin müxtəlifliyi ilə bağlıdır.Məs. Qafqazın florası, Azərbaycanın florası, sporlu bitkilərin florası, mamırların florası (brioflora), yosunların florası (alqoflora) və s. Hər bir floranın təyin əsası onun növ və cins tərkibinin aşkar edilməsidir. Flora haqqında məlumat (bilik) bitki örtüyünün təsnifatını düzgün tərtib etmək (qurmaq), geobotaniki məsələlərin həlli üçün vacib şərtdir.
Müxtəliflik (botanika)
Müxtəliflik - botaniki adlandırmalarda var. (lat. varietas sözünün qısaldılmış forması) növdən də kikik taksonomik vahidi göstərir və bu zaman həmin taksonomik vahid 3 adın köməyilə yazılır.
Botnik dənizi
Botnik dənizi - Şimalda Botnik körfəzi ilə Şimali Kvarken boğazı, cənubda Aland dənizi və Arxipelaq dənizi ilə isə Cənubi Kvarken boğazı vastəsilə birrləşir. Bir çox mənbələrdə dəniz Botnik körfəzinin akvatoriyası hesab edilir və dəniz hesab edilmir. Şərqdə Finlandiyanın qərbi, qərbdə isə İsveçin şərq hissəsini yuyur. Dənizin sahəsi 79,000 km² təşkil edir. Maksimum dərinliyi 230 m, orta dərinlik 68 metrdir. Həcmi 4,340 km³, uzunluğu 350 km təşkil edir. Sahillərində Rauma və Rari (Finlandiya), Gövle və Sundsvall (İsveç) şəhərləri yerləşir. Ən iri limanları Umea (İsveç) və Vaasa (Finlandiya).
Titanik
Titanik (ing. RMS Titanic) — "Vayt Star Layn" (ing. White Star Line) şirkətinə məxsus buxar gəmisi. Transatlantik səyahətlər üçün tikilmiş "Olimpik" tipinə aid olan üç əkiz gəmidən biri. Suya buraxıldığı zaman dövrünün ən böyük sərnişin gəmisi. İlk səyahəti zamanı 14 aprel 1912-ci ildə Atlantik okeanında aysberqlə toqquşaraq 2 saat 40 dəqiqə sonra batmışdır. Göyərtəsindəki 1316 sərnişin və 908 heyət üzvündən yalnız 705 nəfər xilas ola bilmiş, 1514 nəfər həlak olmuşdur. Titanikin batması nəticəsində insan itkisinin bu qədər böyük olmasına illər boyu müxtəlif səbəblər göstərildi. Ancaq ən əsas səbəb kimi gəmidə olan qayıqların sərnişinlərin sayına hesablanmaması idi. Titanikdə sərnişin tutumunun 3547 olmasına baxmayaraq gəmidə 1178 insanı xilas edəcək sayda qayıq vardı.
Boranı
Balqabaq (lat. Cucurbita) — bitkilər aləminin balqabaqçiçəklilər dəstəsinin balqabaqkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Botaniki təsviri == Balqabağın dünyada 700-ə qədər növü vardır. Aşxana sortlu balqabaqlar dadlı və xoş ətirlidir. Tərkibində orta hesabla ətli hissədə 91,85% su, 0,95% sellüloza, 0,55% kül, 0,8% azotlu maddə, 0,1% yağ vardır. Qabıq hissəsində isə sellülozanın miqdarı 3,3%-dir. Yetişmiş balqabaqda şəkərin miqdarı orta hesabla 8%-dir. Vitaminlərdən 5-8 mq% C, 12 mq%-ə qədər karotin olur. Toxumunun tərkibində 40% yağ, 28% zülal vardır. Ümumi çəkisinin 75%-ni yeməli hissə təşkil edir.