Lüğətlərdə axtarış.

Florensiya (it. Firenze, ing. Florence) — dünyaya görkəmli təsviri incəsənət nümayəndələri bəxş etmiş və Renessansın vətəni sayılan İtaliyada bir şəhər. Toskana regionunun paytaxtıdır. O, Şimali Apennin dağlarının ətəklərində, Arno çayı ilə ayrılan 2 İtaliya əyaləti — Toskana və Emiliya ilə sərhəddə yerləşir. Arno çayının sahilində hərbi koloniya salan romalılar bu yerlərə Florensiya — "çiçəklənən" adı vermişlər. Nə şiddətli qibelin və qvelf qarşıdurması ( XIII əsrdə zadəganların 2 antaqonist siyasi düşərgələri), nə papa hökumətinin şəhər üzərində hakimiyyəti ələ keçirmək cəhdləri, XV əsrin sonlarında florensiyalıların azadlıq hislərinin boğulması və Cirolamo Savonarolanın tonqalda yandırılması Florensiyanın çiçəklənməsinə mane ola bilmədi. XVIII əsrə qədər Florensiyada hakimiyyətdə olan Mediçi sülaləsi hər vəchlə burada incəsənətin inkişafına və şəhərin dünyanın mədəniyyət mərkzələrindən birinə çevrilməsinə çalışırdı. Florensiya — Donatello — "intibah dövrünün atalarından biri", Mikelancelo, Leonardo da Vinçi, Sandro Botiçelli, və b. təsviri incəsənət nümayəndələrini ruhlandıran şəhər olmuşdur.

Osmundea caspica (lat. Osmundea caspica) — rhodophyta şöbəsinin florideophyceae sinfinin ceramiales dəstəsinin rhodomelaceae fəsiləsinin osmundea cinsinə aid yosun növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Nadir Xəzər endemikidir. Tallom 4-12 sm hündürlüyündədir, silindrik, bir qədər girintili-çıxıntılı, nahamr səthli, az və ya çox şaxələnmişdir. Əsas budaqlar uzun, seyrək və ya əhəmiyyətli dərəcədə çoxdur, arabir və ya sıx, bir qədər qısa, sadə və ya şaxələnmiş budaqlarla örtülmüşdür. Tallom bitmə dərinliyindən asılı olaraq şaxələnmə dərəcəsinə və qalınlığına görə fərqlənir: dərin sularda olan formalar uzun və nazikdir, sahilə yaxın formalar isə kiçik, qalın kobuddur. Köndələn kəsikdə qabıq qatı çox da böyük olmayan, demək olar ki, kvadrat və ya düzbucaqlı, sıx birləşmiş hüceyrələrdən ibarətdir. Tallomun mərkəzindəki hüceyrələr uzununa kəsikdə tallomun uzunluğunda çox dartılmışdır, çox uzun silindrləri xatırladır. Lentikulyar qalınlaşmalar yoxdur.

Florensiya (isp. Florencia) — Kaketa departamentinin inzibati mərkəzi, Kolumbiyanın cənub-qərbində yerləşən, şəhər və bələdiyyədir. == Tarixi == Şəhər 25 dekabr 1902-ci ildə Doroteo de Pupiales tərəfindən qurulmuşdur. 1912-ci ildə Florensiyaya bələdiyyə statusu verildi və eyni ildə şəhər şurasına ilk seçkilər keçirildi. 1950-ci il martın 14-də Florensiya, Kaketa departamentinin inzibati mərkəzi seçildi. == Coğrafi mövqeyi == Şəhər departamentin şimali-qərb hissəsində yerləşir, Aça çayının sol sahilində, şərq Kordilyer sıra dağlarının ətəklərində yerləşir. Mütləq hündürlüyü dəniz səviyyəsindən 561 metr yüksəklikdədir. == Əhalisi == 2012-ci ildə siyahıyaalınma zamanı şəhər əhalisinin sayı 163 323 nəfər idi. Şəhər əhalisinin illər üzrə say artımı: Ağ və metislər irq olaraq şəhər əhalisinin 95,9%-ni, zəncilər 3,3%-ni, hindular isə 0,8%-ni təşkil edir. 5 il ərzində əhalinin arasında savadlılıq səviyyəsi 91,3%-ni təşkil etmişdir.

Florensiya Respublikası (lat. Respublica Florentina, it. Repubblica fiorentina) — şimali İtaliyada 1115-1185 ci və 1197-1532 ci illər arasında mövcud olmuş müstəqil respublika.

Florensiya Universiteti (it. Università degli Studi di Firenze, UniFI) — İtaliyanın Florensiya şəhərində yerləşən ali təhsil müəssisəsi; ölkənin ən qədim və nəhəng universitetlərindən biridir. == Tarixi == Florensiya Universiteti 1321-ci ildə Florensiya Respublikası Universiteti kimi yaradılmışdır. İlk vaxtlarda burada mülki, ədəbi, tibbi və ilahiyyat fakültələri var idi. 1349-cu ildə papa VI Klemens universiteti yenidən təşkil etmiş, 1364-cü ildə isə imperator IV Karl universitetin adını İmperator Universiteti olaraq dəyişmişdir. 1472–1515-ci illərdə isə universitet Piza şəhərində fəaliyyət göstərir. 1859-cu ildə Praktiki Təlim və İnkişaf İnstitutu olsa da, 1924-cü ildən yenidən Florensiya Universiteti adını əldə edir. == Məkanı == Universitet Florensiyada yerləşməsi ilə yanaşı, Pistoe, Prate, Empoli və Sesto Fiorentinada da şöbələri fəaliyyət göstərir. == Fakültələri == Hazırda universitetdə aşağıdakı fakültələri fəaliyyət göstərir: Memarlıq fakültəsi; Edukoligiya fakültəsi; İqtisadiyyat fakültəsi; Əczaçılıq fakültəsi; Mühəndislik fakültəsi; Ədəbi-fəlsəfə fakültəsi; Fiziki-riyaziyyat fakültəsi; Tibbi cərrahlıq fakültəsi; Siyasi elmlər fakültəsi; Psixologiya fakültəsi; Hüquq fakültəsi; Kənd təsərrüfatı fakültəsi. == Tələbələri == Hazırda bu təhsil müəssisəsində 60 minə yaxın tələbə təhsil alır və onların tədrisi ilə məşğul olan müəllimlərin sayı 2 mindən çoxdur.

Florensiya kafedralı (it. Duomo ya da Santa Maria del Fiore) ― İtaliyanın Toskana bölgəsində, Florensiya şəhərində yerləşən kafedral kilsə. == Tarixi == 1296-cı ildə antik Santa Resparata kilsəsinin yerinə inşa edilməyə başlanan kafedralın ilk memarı Arnolfo di-Kambio idi. 1333–1337-ci illərdə Cotto memarlığı əsasında kafedralın qülləsi inşa edilməyə başladı. 1357-ci ildə kafedralın memarları Françesko Talenti və Covanni di Lapo Gini oldu. 1412-ci ildə Florensiya kafedralı tamamlanmamış açıldı. 1420–1436 illərdə memar Filippo Brunelleski keçirilən müsabiqədən sonra kafedralın tamamlanmamış qübbəsinin layihəsini hazırladı. Qübbənin tikintisi başa çatdıqdan sonra Florensiya kafedralı 25 mart 1436-cı ildə Papa IV Eucinio tərəfindən müqəddəsləşdirildi və ibadətə açıldı. == Memarlıq == Son qotika üslubunda tikilən tikilini rəngli mərmərli fasadları ilə Roma memarlığı üslubuna bənzəyir. Daxili isə İntibah memarlığı tərzindədir.

Florensiya hersoqluğu (it. Ducato di Firenze) — İtaliyanın Toskana əyalətində yerləşən, Florensiya mərkəzli dövlət. 1532-ci ildə Roma papası VII Klement, özü kimi Mediçi ailəsinə mənsub olan qohumu Alessandro Mediçini Florensiya hersoqu elan etdi və beləcə, Florensiyada respublika ləğv edilərək irsi monarxiya bərpa olundu. Onun öldürülməsinin ardından hakimiyyəti ələ alan I Kozimo nəhəng donanma qurdu və Elba adasını satın alaraq bölgəni ələ keçirdi. 1569-cu ildə Roma papası V Piy tərəfindən Böyük Toskana hersoqu ünvanı aldı və beləcə, Mediçilər 1737-ci ilədək bu ünvanla bölgəni idarə etdilər. == Mənbə == Hale, J.R. (2001). Florence and the Medici. Phoenix Publishing. ISBN 1-84212-456-0 Hattendorf, John B.; Unger, Richard W., eds. (2003).

Santa Kroçe—(Müqəddəs Xaçın Baziliyası), İtaliyanın Florensiyadakı əsas Frank kilsəsidir və Roma Katolik Kilsəsinin kiçik bir bazilikasıdır. Duomo kilsəsindən təxminən 800 metr cənub-şərqdə, Piazza di Santa Croce'də yerləşir. Həmin ərazi əvvəllər şəhər divarlarından kənarda bataqlıqda idi. Mikelancelo, Qaliley, Makiavelli, şair Foskolo, filosof Centile və bəstəkar Rossini kimi ən məşhur İtalyanların dəfn yeridir, beləliklə də İtalyan Məşhurlarının Məbədi olaraq tanınır (Tempio dell'Itale Glorie). Bazilika dünyanın ən böyük Frank kilsəsidir. Bazilikanın əsas diqqət çəkən hissəsi on altı ibadətgahdır, onların bir çoxu Ciotto və şagirdləri tərəfindən hazırlanmış, freskalarla bəzədilmiş məzarlar və məqbərələrdir. Əfsanədə deyilir ki, Santa Kroçe, Müqəddəs Françesko tərəfindən təsis edilmişdir. Hazırkı kilsənin inşasına köhnə bir binanın əvəz edilməsi üçün 12 may 1294-cü ildə başlandı. Ehtimal edilir ki, Arnolfo di Kambio və şəhərin bəzi varlı ailələri tərəfindən bu tikinti üçün ödəniş edilib. 1442-ci ildə Papa IV Yevgeni tərəfindən təqdis edilib.

Santa Kroçe—(Müqəddəs Xaçın Baziliyası), İtaliyanın Florensiyadakı əsas Frank kilsəsidir və Roma Katolik Kilsəsinin kiçik bir bazilikasıdır. Duomo kilsəsindən təxminən 800 metr cənub-şərqdə, Piazza di Santa Croce'də yerləşir. Həmin ərazi əvvəllər şəhər divarlarından kənarda bataqlıqda idi. Mikelancelo, Qaliley, Makiavelli, şair Foskolo, filosof Centile və bəstəkar Rossini kimi ən məşhur İtalyanların dəfn yeridir, beləliklə də İtalyan Məşhurlarının Məbədi olaraq tanınır (Tempio dell'Itale Glorie). Bazilika dünyanın ən böyük Frank kilsəsidir. Bazilikanın əsas diqqət çəkən hissəsi on altı ibadətgahdır, onların bir çoxu Ciotto və şagirdləri tərəfindən hazırlanmış, freskalarla bəzədilmiş məzarlar və məqbərələrdir. Əfsanədə deyilir ki, Santa Kroçe, Müqəddəs Françesko tərəfindən təsis edilmişdir. Hazırkı kilsənin inşasına köhnə bir binanın əvəz edilməsi üçün 12 may 1294-cü ildə başlandı. Ehtimal edilir ki, Arnolfo di Kambio və şəhərin bəzi varlı ailələri tərəfindən bu tikinti üçün ödəniş edilib. 1442-ci ildə Papa IV Yevgeni tərəfindən təqdis edilib.

Santissima-Annunsiata (it. Santissima Annunziata) — Florensiya şəhərində monastır kompleksi. Bu ərazidə ilk kilsə 1250-ci ildə Servitlər ordeni tərəfindən inşa edilmişdir. 1444—1455-ci illərdə Mikkelosso di Bartolomeo Filippo Brunelleskinin Santa Mariya delyi Anceli kilsəsi üçün hazırladığı kompozisiyanı model olaraq götürərək, köhnə qotik kilsəsinin bazilika planına baş qurbangahlı sentrizm xoru və dairə şəklində düzülmüş doqquz kiçik apsida əlavə etdi. Bu rotondaya son formanı Leon Battista Alberto vermişdir. O, həmçinin şimal-qərb tərəfə kyostrino həyətini tikib əlavə etdi, kilsə nefinin önündə isə atrium qurdu. Nəticədə orta əsr bazilikası, qədim (atrium) və Bizans (rotonda xoru) mənbələrini birüzə verən mürəkkəb və tipik İntibah kompozisiyasına çevrildi. 1601-ci ildə heykəltaraş və memar Covanni Battista Kaçini köhnə bazilikaya sütunlu lociya əlavə etdi. Memar oxşar iki lociyanı təqlid edirdi: Filippo Brunelleskinin "Ospedalye delyi İnnoçenti" və Antonio da Sanqallonun "Lociya dei Servi de Mariya" əsərlərini. Lociya narteks kimi istifadə olunmağa başlandı.

Florensiya vəftizxanasının tavan mozaikaları (it. Mosaici del battistero di Firenze) — Florensiya vəftizxanasının günbəzinin daxilini və apsidalarını bəzəyən mozaikalardır. 1225-1330-cu illərdə məşhur rəssamlar Çimabue, Koppo di Markovaldo, Meliore di Yakopo və Maestro della Maddalenanın eskizləri əsasında hazırlanmış mozaikalar orta əsrlər İtaliya mozaika sənətinin öyrənilməsi üçün ən mühüm mənbələrdən biridir. == Tarixi == Vəftizxananın apsidalarında ilk mozaikalar Fransiskan rahib Yakopo tərəfindən yaradılmışdır. Vazari özünün “Məşhur rəssamlar, heykəltəraşlar və memarların həyatı” əsərində həmin rahibi səhvən Yakopo Torriti ilə qarışdırır. Dörd apsidaya bölünmüş kitabədə işlərin başlanması tarixi qeyd edilmişdir. Mozaika hazırlanması çətin və bahalı bir iş idi. Vəftizxananın bəzədilməsi və saxlanılmasına “Arte di Calimala” adlı balıqçı gildiyası cavabdeh idi; gildiya tikilinin günbəzinin bəzədilməsi üçün 1271-ci ildə kanonla müqavilə bağlayır və işlərə başlanılır. Lakin, hazırda günbəzin fənərə yaxın hissəsini bəzəyən mozaikaların daha erkən dövrdə - 1228-ci ildə, skrasellanın (düzbucaqlı apsida) mozaikalarının tamamlanmasından dərhal sonra rahib Yakopo tərəfindən başlanılmasına daha çox inanılır. İşlər XIV əsrin əvvəlinə kimi davam etdirilmiş və Covanni Villaninin əsərində qeyd olunduğu kimi təxminən 1330-cu illərdə tamamlanmışdır.

Müqəddəs Reparata kafedralı və ya Santa-Reparata kilsəsi (it. Chiesa di Santa Reparata) — İtaliyanın Florensiya şəhərində yerləşən keçmiş kafedral. Kafedral Florensiyanın patron müqəddəsi olan erkən xristanlıq dövrü şəhidi Müqəddəs Reparatanın adaını daşıyır. Florensiya kafedralı Santa-Reparata kilsəsi üzərində inşa edilmişdir. Florensiya kafedralının zirzəmisində 1966–1972-ci illərdə aparılmış arxeoloji qazıntılar nəticəsində kilsənin strukturu müəyyən edilmiş və çoxsaylı maraqlı artefaktlar üzə çıxarılmışdır. Kilsədə Roma Papaları IX Stefan və II Nikolayın, həmçinin Filippo Brunelleski kimi tanınmış şəxslərin məzarları yerləşir. Hələ III əsrdən Florensiyanın şimalında xristianlığa həsr edilmiş ərazi var idi və orta əsrlərə kimi həmin ərazi şəhərin mühüm dini mərkəzi olaraq qalırdı. VI əsrdən başlayaraq şərq-qərb istiqamətində (Pyaçça-dell'Olio-dan müasir Florensiya kafedralının apsida ərazisinə kimi) "müqəddəs ox" adlandırılan bina kompleksi yerləşirdi. Son Antik dövrdən bəri bu cür komplekslər dini ərazi hesab edilir və Roma dövrü divarları ilə əhatə olunurdu. Kompleksə Yepiskop sarayı, San-Covanni vəftizxanası, xəstəxana, pastor evi, qəbirsanlıq və üç kilsə: Salvatore-al-Veskovo, San-Mikele Visdomini və Santa-Reparata daxil idi.

San-Salvi — İtaliyada, Florensiyada katolik kilsəsi. San-Salvi kilsəsi XI əsrdə monastır kompleksinin bir hissəsi kimi benedikt ordeninin tərkibinə daxil olan vallombrozian ordeninin rahibləri tərəfindən tikilmişdir. XI əsrin sonlarında monastırın rahibi müqəddəs Bernardo deli Uberti idi. 1529-cü ildə Florensiyanın mühasirəsi zamanı San-Salvı kilsəsi qismən dağılmışdır. Sonralar kilsənin ilkin görkəmi saxlanılmaqla bərpa olunmuşdur. Zucconi, Guido (1995). Florence: An Architectural Guide (November 2001 Reprint ed.). San Giovanni Lupatoto, Verona, Italy: Arsenale Editrice. C. Acidini Luchinat e R. C. Proto Pisani (a cura di), La tradizione fiorentina dei Cenacoli, Calenzano (Fi), Scala, 1997.

Sant- Ambrodjo Florensiya — Sant'Ambrogio, İtaliyanın Toskana bölgəsi, Florensiyadakı Roma Katolik kilsəsidir. Adını Müqəddəs Ambrozun şərəfinə almışdır. Müqəddəs Ambrozun 393-cü ildə Florensiyada qaldığı yerdə tikildiyi iddia edilən kilsə ilk dəfə 998-ci ildə xatırlansa da, yəqin ki, daha qədimdir. Kilsə 17-ci əsrdə Covanni Battista Foggini tərəfindən yenidən tikilmişdir. Rəvayətə görə, 30 dekabr 1230-cu ildə təmizlənməmiş bir stəkanda ertəsi gün kilsə keşişi Uguccione şərab deyil, qan tapdı. Bu Eucharistic möcüzəsi məbədi ziyarət yeri etdi. İtalyan İntibah rəssamı və Mikelancelo Buonarrotinin çoxdankı dostu Françesko Qranaççi (1469–1543) bu kilsədə dəfn edilmişdir. Kilsə Andrea Orcagna, Agnolo Gaddi, Niccolò Guerini, Lorenzo di Bicci, Masaccio, Filippo Lippi, Sandro Botticelli, Alesso Baldovinetti, Fra Bartolomeo və Leonardo Tassini-yə aid çoxsaylı freskalar, qurbangahlar və digər sənət əsərlərinə malikdir. Misericordia Kapellasındakı mərmər qurbangah Mino da Fiesole tərəfindən hazırlanmışdır; eyni kapellada Cosimo Roselli tərəfindən şərab fincanı möcüzəsi ilə bağlı hadisələri əks etdirən freska (1476) var. Filippo Lippinin 1441–1447-ci illərdə kilsənin əsas qurbangahı üçün hazırlanmış "Məryəmin tacqoyma mərasimi" tablosu hazırda Uffizidədir.

Florensiya Milli Mərkəzi Kitabxanası (it. Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze, BNCF) Florensiyada ictimai milli kitabxanadır, İtaliyanın ən böyük və Avropanın ən mühüm kitabxanalarından biri.İtaliyanın iki mərkəzi kitabxanasından biri, Roma Mərkəzi Kitabxanasıdır. Kitabxana 1714-cü ildə alim Antonio Maqliabeçi təxminən 30.000 cilddən ibarət bütün kitab kolleksiyasını Florensiya şəhərinə vəsiyyət etdiyi zaman yaradılmışdır. 1743-cü ilə qədər Toskanada nəşr olunan hər bir əsərin bir nüsxəsinin kitabxanaya təqdim edilməsi tələb olundu. Əvvəlcə Maqliabeçi kimi tanınan kitabxana 1747-ci ildə ictimaiyyətə açıldı. Onun fondları 1861-ci ildə Biblioteca Palatina Lorenese ilə birləşdirildi və 1885-ci ildə kitabxana Florensiya Milli Mərkəzi Kitabxanası və ya BNCF olaraq adlandırıldı.1870-ci ildən kitabxana bütün italyan nəşrlərinin nüsxələrini toplayır. 1935-ci ildən kolleksiyalar Santa Croce məhəlləsində Arno çayı boyunca yerləşən Cesare Bazzani və V. Mazzei tərəfindən layihələndirilən binada yerləşdirilir. Bundan əvvəl onlar Uffizi Qalereyasına aid müxtəlif otaqlarda tapılmışdılar. BNCF-də yerləşən Milli Kitabxana Sistemi (SBN) kitabxana xidmətlərinin avtomatlaşdırılmasına və milli fondların indeksləşdirilməsinə cavabdehdir. 1966-cı ildə Arno çayının böyük daşması kitabxananın fondlarının təxminən üçdə birinə, xüsusən də dövri nəşrlərə və Palatine və Maqliabeçi kolleksiyalarına ziyan vurdu.

Florensiya Milli Mərkəzi Kitabxanası (it. Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze, BNCF) Florensiyada ictimai milli kitabxanadır, İtaliyanın ən böyük və Avropanın ən mühüm kitabxanalarından biri.İtaliyanın iki mərkəzi kitabxanasından biri, Roma Mərkəzi Kitabxanasıdır. Kitabxana 1714-cü ildə alim Antonio Maqliabeçi təxminən 30.000 cilddən ibarət bütün kitab kolleksiyasını Florensiya şəhərinə vəsiyyət etdiyi zaman yaradılmışdır. 1743-cü ilə qədər Toskanada nəşr olunan hər bir əsərin bir nüsxəsinin kitabxanaya təqdim edilməsi tələb olundu. Əvvəlcə Maqliabeçi kimi tanınan kitabxana 1747-ci ildə ictimaiyyətə açıldı. Onun fondları 1861-ci ildə Biblioteca Palatina Lorenese ilə birləşdirildi və 1885-ci ildə kitabxana Florensiya Milli Mərkəzi Kitabxanası və ya BNCF olaraq adlandırıldı.1870-ci ildən kitabxana bütün italyan nəşrlərinin nüsxələrini toplayır. 1935-ci ildən kolleksiyalar Santa Croce məhəlləsində Arno çayı boyunca yerləşən Cesare Bazzani və V. Mazzei tərəfindən layihələndirilən binada yerləşdirilir. Bundan əvvəl onlar Uffizi Qalereyasına aid müxtəlif otaqlarda tapılmışdılar. BNCF-də yerləşən Milli Kitabxana Sistemi (SBN) kitabxana xidmətlərinin avtomatlaşdırılmasına və milli fondların indeksləşdirilməsinə cavabdehdir. 1966-cı ildə Arno çayının böyük daşması kitabxananın fondlarının təxminən üçdə birinə, xüsusən də dövri nəşrlərə və Palatine və Maqliabeçi kolleksiyalarına ziyan vurdu.

Santi Simoni və Cuda (it. chiesa dei Santi Simone e Giuda) — (Müqəddəs Simon və Yəhuda) Florensiyada, Piazza Santa Croce və Piazza della Signoria arasındakı dar küçələr sahəsində San Simone meydanında yerləşən bir kilsədir. Hazırkı quruluş 1243-cü ilə aiddir, lakin 1630-cu ildə Gherardo Silvaninin layihəsinə uyğun olaraq əsaslı təmir edildi. Bu gün Ukrayna Yunan Katolik Kilsəsinə aiddir. Kilsə öz həyatına 1192-ci ildə Badia Fiorentina rahiblərinə məxsus üzüm bağları arasında şəhər divarlarının kənarında yerləşən kiçik bir ibadətgah kimi başlamışdır. 1209-cu ildə genişləndirilmiş və 1243-cü ildə tamamilə yenidən qurulmuşdur. Yeni bina 1247-ci ildə Ardenqo yepiskopu Trotti tərəfindən təqdis edildi və kilsə kilsəsi oldu. 1527-ci ildə Arno daşqını zamanı ciddi ziyan gördü. Zərərlər arasında ağacdan hazırlanmış və tamamilə su ilə yuyulan siboriumun itməsi də var. Kilsənin ciddi şəkildə yenidən qurulması 17-ci əsrin birinci rübündə, Florensiya arxiyepiskopu Alessandro Marzi de' Medicinin onu monastıra yüksəltməsindən və 1608-ci ildə Covanni Nikolay'ı ilk başçı təyin edənə qədər başlamadı.