Lüğətlərdə axtarış.

Turnik bədii gimnastika sahəsində kişi gimnastları tərəfindən istifadə edilən bir aparatdır. Əsasən bədənin üst hissəsidəki əzələ qrupları üçün nəzərdə tutulur. Ənənəvi olaraq silindrik bir metal (adətən polad) ibarətdir ki, bu da möhkəm şəkildə yuxarıda tutulmuş və mərtəbələrə paralel bir kabellər sistemi və sərt şaquli dəstlərdir. Gimnastlar çıxış edərkən adətən dəmir dəri tutacaqlar olur. Hazırkı elit səviyyəsində rəqabət qadınların qeyri-bərabər və kişilərin paralel dəmir aparatında istifadə olunan relslərə bənzər daha elastik fiberglas əsas dəmirdən istifadə edilir. Horizontal çubuğunda yerinə yetirilən gimnastika elementləri bir Qaydalar Məcəlləsi ilə tənzimlənir. Üfüqi çubuq, gimnastika dövründə gimnastlar tərəfindən nümayiş etdirilən gərginliklər və möhtəşəm hava yayımları və səpilmələri zamanı tez-tez birdən çox sürüşmə və ya bükülməni və bəzi hallarda havada səyahət etmələri səbəbindən ən maraqlı gimnastika tədbirlərindən biri sayılır. == Tarixi == Turnikdən ilk dəfə kim tərəfindən nə zaman və harada istifadə olunması məlum olmamaqla bərabər, Qədim Yunanıstanda və Qədim Romada gimnastların turnikdən istifadə etdikləri məlumdur. == Turnikin faydaları == Əzələləri gücləndirir; Bədən yağlarınını yandırılmasına kömək edir; Boyu uzadır; Onurğa xəstəliklərinə müsbət təsir göstərir (sallanma). == Çəkilmə zamanı işləyən əzələ qrupları == Turnik çəkilmənin növündən asılı olaraq biseps, triseps, sinə və kürək əzələlərini inkişaf etdirir.

Xurma (lat. Diospyros) — Ebena-Ebenaceae fəsiləsindən olub, bir sıra subtropik ölkələrdə (Cənubi Asiya, Afrika, Amerika ölkələrində) geniş yayılmışdır. Xurma birtoxumlu, ətirli və şirin dadlı meyvədir. Yetişəndə qırmızı və ya qonur-qırmızı rəng alır. Lət hissəsi şirin və dadlıdır. Xurma ağacı çox məhsuldar bitkidir, onun müxtəlif növləri vardır. Azərbaycanda becərilən xurma (Şərq xurması - Diospyros kaki), əsasən Lənkəran zonasında (Astara, Lənkəran, Masallı), bundan başqa, Göyçay, Ağdaş, Ağdam, Gəncə,Balakən Zaqatala rayonlarında becərilir. Şərq xurmasından başqa Azərbaycanda iki növ yabanı xurmaya da rast gəlinir. Bunlar da Qafqaz xurması (Diospyros lotus) və Virgin xurması (Diospyros virginiana) adlanır. Azərbaycanda becərilən şərq xurmasının tərkibində 13-16% qlükoza və fruktoza şəkəri, 0,8%-ə qədər üzvi turşular, aşı maddələri, karotin, C vitamini və yod birləşmələri olduğuna görə onun mühüm müalicəvi əhəmiyyəti vardır.

Qafqaz xurması və ya Adi xurma (lat. Diospyros lotus) — ebenakimilər fəsiləsinin xurma cinsinə aid biki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Nəsli kəsilməyə həssas olanlar” kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür. == Bioloji xüsusiyyətləri == Təbiətdə hündürlüyü 25 m və gövdəsinin diametri 150 sm olan, qışda yarpağını tökən ağacdır. Yarpaqları ellipsvarıdır. Gövdəsinin tünd rəngli və dərin çatlı qalın qabığı vardır. Cavan zoğları yaşılımtıl-qəhvəyi və ya tünd qırmızımtıl-qəhvəyi rəngində olur. Yarpaqları zoğ üzərində sıralı yerləşmişdir. Yarpaqlarının kənarı tam və ya azca dişlidir.

Kurnik-Rus mətbəxinin piroq çeşidlərindən olun, piroqların şahı hesab edilir. == Haqqında == Əsasən, toyuq, xoruz, ördək, qoyun əti, mal əti, qoz və kartofdan hazırlanır.Onu əsasən bayramlarda, tədbirlərdə milli yemək kimi təqdim edirlər.Toy kurniklərini iri ölçüdə hazırlayırdılar. Əsasən toylarda iki kurnik hazırlayırlar ki, biri gəlin üçün, biri isə bəy üçün. Piroqu gəlin və bəyin başının üstündə fırlayırdılar. Tökülən dənli bitkilər cütlüklər üçün var-dövlət hesab edilir. == Hazırlanması == Kurniki çox vaxt toyuqdan hazırlayırlar. Digər dillərdə kurniki kazaki adlandırırlar.Onu hazırlayan zaman laylı xəmir, və şəkərli xəmirdən istifadə edirlər. Bəzən hazır içlikdən istifadə edərək blinçiklər hazırlayırlar. Onun içərisinə sıyıq da əlavə edirlər. Sıyıqların növləri isə yulaflı, qarabaşaqlı ola bilər.

Lev Tornik (yun. Λέων Τορνίκιος) — XI əsr Bizans generalı və zadəganı. O, 1047-ci ildə əmisi, Bizans imperatoru IX Konstantin Monomaxa qarşı üsyan qaldırır. Lev Tornik Frakiyadakı ordusu ilə paytaxt Konstantinopol şəhərinə doğru yürüş etmiş və onu mühasirəyə almışdır. İki uğursuz hücum cəhdindən sonra geri çəkilən Tornikin ordusu fərarilik etmiş, özü isə imperatora sadiq qüvvələr tərəfindən əsir götürülmüşdür. O, 1047-ci ilin Milad bayramında kor edilmişdir. Onun sonrakı həyatı haqqında heç bir məlumat yoxdur. == Həyatı == Lev Tornik Adrianopol şəhərində anadan olmuşdur. O, erməni və ya gürcü əsilli tanınmış torniklər zadəgan ailəsinin üzvü idi. Onun həməsri Mixail Psell Lev Torniki "qısaboylu, hiyləgər, qürurlu və iddialı" bir insan kimi təsvir etmişdi.

Spenser Tunik (ing. Spencer Tunick; d. 1 yanvar 1967) — yəhudi əsilli ABŞ fotoqrafı.

"Qornik" Valbjix İK (pol. Górnik Wałbrzych) — Polşa idman klubu. Klubun futbol komandası Polşa Rayon Liqasında çıxış edir. == Nailiyyətlər == Birinci Liqada altıncı yer – 1983/84, 1985/86. Polşa kubokunun yarımfinalları v1954/55, 1987/88. Yeniyetmələr arasında Polşa çempionatı – 1968, 1973. "Payız ustası" – 1983/84 mövsümü. 21 avqust 2004-cü il – Nova-Myasto şəhərində futbol bölməsinin bərpası. 29 aprel 2009-cu il – "Qurnik" Nova-Myasto İK basketbol bölməsinin açılışı.

Qurnik — Polşanın futbol klubu. == Uğurları == === Ölkədaxili turnirlərdə === Polşa çempionatı Qızıl medal (14) — 1957, 1959, 1961, 1962/63, 1963/64, 1964/65, 1965/66, 1966/67, 1970/71,1971/72, 1984/85, 1985/86, 1986/87, 1987/88. Gümüş medal (4) — 1962, 1968/69, 1973/74, 1990/91. Bürünc medal (7) — 1958, 1960, 1967/68, 1969/70, 1976/77, 1988/89, 1993/94.Polşa Kuboku Qalib (6) — 1964/65, 1967/68, 1968/69, 1969/70, 1970/71, 1971/72. Finalçı (7) — 1955/56, 1956/57, 1961/62, 1965/66, 1985/86, 1991/92, 2000/01.Polşa Superkuboku Qalib (1) — 1988.

Burnək - 1728-ci ildə İrəvan əyalətinin Maku nahiyəsində kənd adı Əsli Purnək. XVI əsrdə Qızılbaş tayfalarının birinin adıdır. Mənşəcə Ağqoyunluların Purnək tayfasının (34, 160) adındandır.

Tunika (lat. Tunica) — Ağ yundan və kətandan qədim Roma geyimi. Qısa qollu uzun köynək idi. Üst paltarın altından geyilirdi. E.ə. 1-ci minilliyin əvvəllərinə aid aşşur təsvirlərində midiyalılar üstdən heyvan dərisi bərkidilmiş tunika ilə təsvir edilirdilər. == Mənbə == ASE, "Tunika", Bakı, 1986, səh. 373.

[[İmage:Dampfturbine Montage01.jpg|thumb|right|220px|Buxar turbinin quraşdırılması, Siemens AG firması,(AFR)]] Turbin (lat. turbare - dönən) ― mayelərin, qazların kinetik enerjisini fırlanma hərkətinə çevirən enerji maşınlarına aid edilir. Tətbiq olunan mayenin şırnağı rotorda oturdulmuş pərlərə dəyərək onu fırladır. Əldə edilən güc rotora bərkidilmiş iş maşının, məsələn, generatorun valına ötürülür. İş maşınının sabit dönmə momenti turbinin fırlanmasını tənzim edir.Turbinlər elektrik enerjisinin alınması üçün atom və istilik elektrik stansiyalarında, həmçinin gəmilərdə, təyyarələrdə hidrodinamik ötürmənin tərkib hissəsi kimi tətbiq olunurlar. Turbinlərlə oxşarlığı olan, əksinə işləmə prinsipnə malik olanlara nasoslar və kompressorlar aiddirlər. Turbinlər insan tərəfindən indiyə kimi hazırlanmış ən böyük maşın hesab olunur. Onların gücü 1,5 GVatt həddində ola bilir. ==== Tipləri ==== Sıxılan mayelərlə işləyən (istilik maşınları)Qaz turbini Buxar turbini Şırnaqla işləyən turbinSıxılmayan mayelərlə işləyən (hidravlik maşınlar)Külək turbini Su turbiniKonstruksiyasına görəAxial quruluşlu (məs. Kaplan-Turbini) Radial quruluşlu (məs.

Turinsk — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər. Sverdlovsk vilayətinə daxildir.

Xirnik (Diospyros kaki) — Abnos fəsiləsinin xırnik cinsinə mənsub bitki. Meyvəsi yeyilir, şirin və ağızbüzüşdürücüdür. Iki növü yayılmışdır. Yabanı və ya Qafqaz xırniyi, Subtropik xırnik. == Ümumi məlumat == Subtropik xırnik yapon xurması da adlanır və mədəni halda becərilir. Yabanı xırnik Qafqazda, Orta Asiyada və Zaqafqaziyada yayılmışdır. Bu xırniklər hündürboylu düzböyüyən ağacdır, 20 m-dən hündür olur. Iri ağaclar Şəki-Zaqatala zonasında çoxdur. Xırnik mayın əvvəllərində yarpaqlar əmələ gəldikdən sonra çiçəkləyir. Çiçəkləmə dövrü 10-20 gün davam edir.

Terni — İtaliyanın mərkəzində Umbria regionunun və eyni adlı Terni vilayətinin mərkəzi olan bir şəhərdir. Terni Romadan 104 km şimalda, Rietidən 36 km şimal-şərqdə, Spoletodan isə 29 km cənubda yerləşir.

Tonik - qazlı alkoqolsuz içkidir. Tonik içinə xinin qatılmış sodaya verilən addır. Tonikdən kokteyllərdə çox istifadə edilir. İlk dəfə bu alkoqolsuz içkidən Hindistan və Afrikada malyariya xəstəliyi ilə mübarizə etmək üçün istifadə edilmişdir. Tibbdə tonik yalnız qaz və xinindən ibarət alkoqolsuz içkidir. Bir zamanlar Britaniya Ost-Hindistan şirkəti toniki alkoqol içki cin ilə qatışdırırlar ki, xinin dadı itsin. Bununla da populyar olan cin-tonik kokteyli meydana çıxır. Xinin hesabına Tonik güclü antibiotik kimi istifadə edilir.

Tunis (ərəb. التونس‎‎) və ya rəsmi adı ilə Tunis Respublikası (ərəb. الجمهوریة التونسیة‎‎) — Şimali Afrikada dövlət. Tunis coğrafi baxımdan Məğrib ölkəsidir. Qərbdə və cənub-qərbdə Əlcəzair, cənub-şərqdə Liviya ilə həmsərhəddir. Şimalda və şərqdə isə Aralıq dənizinə çıxışı vardır. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Tunis, ümumi sahəsi 163,610 kvadrat kilometr, əhalisinin sayı 11 milyon nəfərdən çoxdur. Ölkənin cənubunda Saxara səhrası, şərqində Atlas dağları yerləşir. == Tarix == === Erkən tarixi === Bir zamanlar Tunisdə Bərbər tayfaları yaşayırdı. Onlardan çoxu sahil xətti boyu kiçik şəhərləri və limanları tikmişdi, beləliklə onlar Aralıq dənizində hər yerdən müxtəlif səyahətçilər ilə ticarət edə bilirdilər.

Kütdimdik (lat. Fratercula) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin çovdarçıkimilər dəstəsinin təmizçilər fəsiləsinə aid heyvan cinsi.

Luffa (lat. Luffa) — bitkilər aləminin balqabaqçiçəklilər dəstəsinin balqabaqkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Turin (it. Torino) — ( Pyemont dilində- Turin) şimali İtaliyanın Pyemont bölgəsinin paytaxtıdır. Şəhər Alp dağları ilə əhatələnmişdir və Po çayının sol sahilində yerləşir. Turin adının mənası Kəlt dilində "dağlar" mənasına gələn Tau sözüdəndən gəlir. İtaliyanca isə bu şəhərin adınln mənası "kiçik buğa" olduğuna görə onun gerbində və bayrağında buğa şəkli var. Şəhər 1997-ci ildən UNESCO-nun Dünya İrsinə daxil edilmişdir. == Ərazisi və iqlimi == Turin Şimal və qərbdən Alp dağları tərəfindən əhatə olunmuşdur. Cənubdan "Monferatto" təpələrinin uzantısı olan tıbii bir yüksək təpə vardır. Şəhər şərqdən qərbə az meyilli bir düz (240m dən-280m ə) üzərində qurulmaqla bərabər yeni salınan qisimlər təpələrə doğru meyl etmişdir. Şəhər içindən 4 böyük su hövzəsi keçməkdədir.

Şurik (Xoy)

Aktiv turbin — işlək kürəklərin faydalı iş yaratmaq üçün işlək maddənin (qazın, buxarın, mayenin) sərbəst axınının yalnız kinetik enerjisindən istifadə edilən turbin növü. İşlək kürəklərin qarşısında yerləşdirilmiş, tərpənməz istiqamətləndirici kanallarda (ucluqlarda) axının daxili enerjisi kinetik enerjiyə, kürəklərdə isə kinetik enerji mexaniki işə çevrilir. Aktiv turbindəki axının təzyiqi işlək çarxın girişində və çıxışında eynidir. Aktiv turbinlərin üstünlükləri ümumiyyətlə aşağıdakılardır: kamerada daha vahid bir təzyiq paylanması səbəbiylə turbinə nisbətən təchizat kanallarının yerində daha çox sərbəstlik; kiçik bir təzyiq fərqi şəraitində boşluqlardan sızma əhəmiyyətsiz olduğundan, turbin və korpus arasındakı boşluqların ölçüsünə, istehsalın asanlaşdırılmasına və yataklar üçün tələblərə daha aşağı tələblər; şaftda aşağı eksenel yük; maşınlarla birləşməni asanlaşdıran reaktiv turbinlərlə müqayisədə daha aşağı fırlanma sürəti.

ABCS turniri (ing. ABCS Tournament) — Karib Futbol İttifaqının üzvü olan dörd milli komandanın iştirakı ilə keçirilən beynəlxalq futbol turniri. Turnirin adı həmin millilərin adlarının baş hərflərindən götürülmüşdür: Aruba, Bonaire, Curaçao, Suriname. İndiyə kimi baş tutmuş bütün turnirlər olimpiya sistemi üzrə keçirilmişdir. == Bütün nəticələr == === 2010 ABCS turniri === Kürasaonun ev sahibliyi etdiyi bu turnir 2010-cu ilin 29 – 31 oktyabr tarixlərində keçirilmişdir. Bütün matçlar Villemştad şəhərinin Ergilio Hato stadionunda oynanılmışdır. Bu turnir həm də "Pais Positivo Cup 2010" adlanırdı. ==== 1/2 final ==== ==== Üçüncülük oyunu ==== 1 Boneyr oyunçuları özlərinə qarşı anlaşılmazlıq nəticəsində verilən bir cəza ilə əlaqədar meydanı tərk etdi. Üçüncü yer Arubaya verildi. ==== Final ==== === 2011 ABCS turniri === Surinamnın ev sahibliyi etdiyi bu turnir 2011-ci ilin 2 – 4 dekabr tarixlərində keçirilmişdir.

Alan Metison Türinq (ing. Alan Mathison Turing [ˈtjʊərɪŋ]; 23 iyun 1912[…], Meyda-Veyl[d], Böyük London – 7 iyun 1954[…], Uimslou[d], Çeşir[d]) — informatika elminin inkişafına mühüm təsir göstərmiş ingilis riyaziyyatçısı, məntiqçi və kriptoqrafı. Britaniya İmperiyasının Ordeni kavaleri (1945) və London kral cəmiyyətinin üzvü (1951). Alimin 1936-cı ildə təklif etdiyi və hal-hazırda bütün ümumi təyinatlı kompüterlərin modeli sayılan mücərrəd "Türinq hesablama maşını", alqoritm anlayışı formallaşdırmağa imkan vermiş və indiyə qədər keçirilən çoxlu nəzəri və təcrübi tədqiqatlar zamanı istifadə olunmuşdur. A.Türinqin elmi əsərləri – informatikanın əsaslarına (və xüsusilə süni intellekt nəzəriyyəsinə) verilən həqiqi töhfədir. İkinci Dünya müharibəsi zamanı Alan Türinq Bletçli parkda yerləşən və kod və şifrləri tədqiq edən Hökumət məktəbində işləyirdi; həmin bu mərkəzdə Berlin-Roma-Tokio oxu tərəfindən yaradılan çoxsaylı kod və şifrlər sındırılırdı (bunu elmi dildə kriptoanaliz adlandırırlar). Bundan başqa o, Almaniya hərbi dəniz donanması tərəfindən göndərilən məlumatların kriptoanalizinə cavabdehlik daşıyan xüsusi Hut 8 qrupuna rəhbərlik edirdi. Türinq müdaxilə və deşifrə üçün bir sıra metodları işləyib hazırlamışdır, o cümlədən, Bombe alətinin nəzəri bazası üçün (Bombe – Eniqma kodunun oxunması məqsədilə yaradılmış elektron-mexaniki maşındır). Müharibədən sonra Türinq Milli fizika laboratoriyasında çalışmışdır; burada onun layihəsi üzrə ACE proqramını yaddaşında saxlayan dünyanın ilk kompüterinin yaradılması həyata keçirilmişdir. 1948-ci ildə alim Mançester Universitetinin hesablama laboratoriyasında çalışan Maks Robert Nyumanın yanına işə düzələrək, məşhur "Mançester kompüterlərinin" yaradılmasında ona köməklik göstərmiş, bir müddət sonra isə riyazi biologiya nəzəriyyəsi ilə maraqlanmışdır.

Aleksandr Devid Törner (ing. Alexander David Turner; 6 yanvar 1986, Şeffild, Yorkşir və Hamber[d]) — ingilis musiqiçi, müğənni, bəstəkar və prodüser. Yeddi albom buraxdığı Arctic Monkeys rok qrupunun solisti və əsas mahnı müəllifi kimi tanınır. O həmçinin The Last Shadow Puppets adlı digər layihəsinin qurucusudur. Törner 16 yaşında olarkən üç dostu ilə öz doğma Şeffild şəhərində Arctic Monkeys qrupunu yaratdı. Onların ilk buraxılışı Whatever People Say I Am, That's What I'm Not (2006) o vaxt Britaniya tarixində ən sürətli satılan debüt albomu oldu və Rolling Stone-un bütün ən böyük debüt albomları siyahısında 30-cu yeri tutdu. "I Bet You Look Good on the Dancefloor" sinqlı Birləşmiş Krallıqda bir nömrəli hit oldu. Qrup sonrakı studiya albomları olan Favourite Worst Nightmare (2007), Humbug (2009), Suck It and See (2011), AM (2013) və Tranquility Base Hotel & Casino (2018) və The Car (2022)-da desert rok, indi pop, R&B və lounj musiqisini sınaqdan keçirdilər. Arctic Monkeys həm 2007, həm də 2013-cü ildə Qlastonberi Festivalına başçılıq etdi və 2012 London Yay Olimpiya Oyunlarının açılış mərasimində çıxış etdi. The Last Shadow Puppets qrupunun qurucusu kimi Törner və Mayls Keyn iki simfonik pop albomu buraxdılar, bunlar: The Age of the Understatement (2008) və Everything You've Come to Expect (2016).

Amsterdam turniri (ing. Amsterdam tournament) — mövsüm əvvəli Niderlandın paytaxtı Amsterdamda yoldaşlıq məqsədi ilə təşkil edilən futbol turniri. Turnirə Erediviziya komandalarından "Ayaks" klubu ev sahibliyi etmiş və matçlar 1976-cı ildən 1996-cı ilə qədər De Mer stadionunda, 1996-cı ildən 2009-cu ilə qədər Amsterdam Arenada oynanılmışdır.Təşkilat, şəhər tarixinin 700-ci ilini qeyd etmək məqsədi ilə, 1975-ci ildə "Amsterdam 700 turniri" (ing. Amsterdam 700 tournament) adı ilə yaradılıb. 1934-cü ildən 1996-cı ilə qədər "Ayaks"ın daxili sahə matçlarını oynadığı De Mer stadionunda təşkil edilən turnir, 1992-ci ildə olan yeddi illik fasiləyə qədər hər yay keçirilib. 1986-cı ilə qədər yarımfinallar, ikinci, üçüncü yer üçün matç və final olmaqla bərabər üç gündə ümumi dörd matç oynanılırdı. 1987-ci ildə, ilk dəfə komandalar bir-birləri ilə matçı liqa formatında oynamağa başladı. 1999-cu ildə Beynəlxaq Fəaliyyət Tərəfdaşlığı (ing. International Event Partnership qısa olaraq IEP) dəstəyi ilə turnir bu dəfə Amsterdam Arenada təşkil edilməyə başladı. Turnir yenidən başladıqdan sonra, turnirdə rəsmi futbol təşkilatlarında istifadə edilməyən bal vermə sistemi istifadə edilmişdir.

== Türgiş Xaqanlığı == Türkeş və ya Turgiş (Köhnə türkcə: 𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾: 𐰉𐰆𐰑, Türgeš budun,   'Türgeş xalqı'; Sadələşdirilmiş Çin: 突骑施; Ənənəvi Çin: 突骑施; Ənənəvi Çin: 突骑施; 突骑施; Ənənəvi Çin: 突骑施; 突骑施; Ənənəvi Çin: 突骑施; i-Şih; qədim tibet: du-Rgyas) türk tayfa konfederasiyası idi. Bir vaxtlar Qərbi Türklərin On-Ok elitası üzərində Tulu qanadına mənsub olan Türkeş, Qərbi Göktürk xanlığının dağılmasından sonra müstəqil bir güc kimi meydana çıxdı və 699-cu ildə xanlıq qurdu. Türklər xaqanlığı 766-cı ilə qədər, karluklar onları məğlub edənə qədər davam etdi. Türkeş və Göktürklər nikahla qohum idilər. == I. Türgiş Xaqanlığı == Türgişlər Göktürklərin "On-Ox" tayfasından idi. Onlar İssık-Kul gölünün ətrafında yaradılmışdır. Göktürk İmperatorluğunun qurucusu Bumin Kağan 552-ci ildə İstemi "On-Ok" soyuna "bəy" təyin etdi. 630-cu ildə Göktürk İmperatorluğu dağılanda dövrün hökmdarı "Baka Tarkan" dövlətinin müstəqilliyini elan etdi. On-Ox qəbiləsinin bütün üzvlərini öz dövlətinə çağırdı. Qısa müddətdə bütün On Oxlar bu dövlətdə birləşərək 140.000 nəfərlik ordu topladılar.

Rürik (rus. Рюрик; v. 879, Veliki Novqorod) — salnamələrə əsasən Rusun banisi. Varyaq, Novqorod knyazı. Knyaz gələcəydə isə çar olan Rüriklər sülaləsinin qurucusu. Rürikin milliyəti sual altındadır. Rürikın çox vaxt Danimarkalı Konunq Rörikla eyni adam olduğnu bildirirlər. Digər versiyaya görə Rürik slavyan əsilli addır və qartal deməkdir. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == A.Çernov Rürik haqqında Kirpiçnikov: İlk skandinav yazıları. 1997.

Sünik və ya Sisakan (erm. Սյունիք, Սիսական) – Cənubi Qafqazda tarixi-coğrafi region. I Artaşesin hakimiyyəti dövründə (e.ə. 189 – 160) ermənilər tərəfindən ələ keçirilən Sünik albandilli tayfalar olan ərazi sayılırdı və b.e. 387-ci ilində Ermənistanın Bizans və Sasanilər arasında bölünməsinə kimi Ermənistan krallığının işğal etdiyi doqquzuncu vilayətini təşkil etmiş, 387-ci ildən sonra Sasanilərin tərkibində gah Qafqaz Albaniyasından, gah da Atropatenadan asılı olmuşdur. “VII əsr Ermənistan coğrafiyası”na görə Sünik 12 vilayətdən ibarət olmuşdur. Sünikin cənubu mənbələrdə həm də Zəngəzur kimi qeyd edilir.387-ci ilə kimi Ermənistan ordusuna başçılıq edən bdeşx-sərkərdə vəzifələrini Sünik knyazları daşımışlar. Mərzban Ermənistanı dövründə Sünik knyazları İberiyaya da nəzarət etmişlər. Artıq VI əsr mənbələrində Sünikin nestorian mövqeyi tutan Ermənistandan siyasi və dini baxımdan ayrılması qeyd edilir. Sasanilərin bilavasitə vassalı sayılan Sünik, həm də, siyasi baxımdan Mehranilərdən asılı olmuşdur.Albaniyanın böyük knyazı Cavanşir Sünik knyazının qızı ilə evlənərək, onların ailəsi ilə qohumluq münasibətləri yaratmışdı.

Tüvik (lat. Accipiter badius) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qırğıkimilər dəstəsinin qırğılar fəsiləsinin əsl qırğı cinsinə aid heyvan növü. == Təsviri == Göyərçin boydadır. Rəngi açıqdır. Beli qonur, qarın tərəfi ağ zolaqlı açıqkürəndir. Yanaqları bozdur. Dişisinin qarın tərəfindəki köndələn zolaqlar qəhvəyi-qonurdur. == Yayılması == Avropa, Asiya və Afrikada yayılıb. Azərbaycanda yalnız Lənkəran düzənliyində (Vel kəndi) nəsil verməsi müəyyən edilib. == Həyat tərzi == Hündür ağaclar olan seyrək, işıqlı meşədə və köhnə meyvə bağlarında məskunlaşır.