Поиск по словарям.

Ədalət — mücərrəd mənalı sözlərdəndir. İnsanlar arasında mübahisəli məsələlərdə düzgün, qərəzsiz qərar verənlər ədalətli adlanırlar. Əxlaqi-hüquqi, həmçinin sosial-siyasi şüur kateqoriyası. Ədalət "Ədl" sözündən olub, ərəb dilində bərabərlik və insaflı mənalarını daşıyır. Gündəlik həyatımızda ədalət və zülmkarlığa aid çoxlu nümunələrlə rastlaşırıq. Məsələn, imtahanda qiyməti 3 olan şagirdə yersiz yerə 5 vermək, həmçinin cinayətkarı azad edib günahsızı zindana salmaq və s… buna misal ola bilər. Ədalət anlayışı cəmiyyətdə ayrı-ayrı fərdlərin (sosial qrupların) praktiki rolu ilə onların sosial mövqeyi, hüquq və təəhhüdləri, əməl və əcri, əmək və mükafatlandırılması, cinayət və cəzası, insanın xidmətləri və bunların cəmiyyət tərəfindən qəbul edilməsi arasında uyğunluq tələbini ifadə edir. Bu nisbətin pozulması ədalətsizlik kimi qiymətləndirilir. Ədalət şəxsiyyət, cəmiyyət və dövlətin, həmçinin hüquqi münasibətlərdə iştirak edənlərin maraqları arasındakı tarazlığı müəyyənləşdirir, bərabərlik və azadlıq ideyalarını əks etdirir. İctimai şüur tarixində Ədalətin ilk anlamı ibtidai-icma quruluşu normalarına, ümumi qəbul olunmuş qaydalara danışıqsız riayət edilməsinin qəbulu ilə bağlı idi.

İnzibati ədalət — dövlət idarəetmə sistemində hüququn aliliyinə riayət olunmasına nəzarət edən ixtisaslaşmış orqanlar və ya xüsusi məhkəmələr sistemi. Dar mənada bir tərəfdən vətəndaş və ya təşkilatla digər tərəfdən dövlət orqanı arasında olan inzibati-hüquqi mübahisələrin həlli üçün xüsusi prosessual prosedurdur. Dünyanın bir çox ölkələrində belə bir sistem yaradılmışdır. Десницкий, Семён Ефимович. Представление об учреждении законодательной, судительной и наказательной власти в Российской империи.// Избранные произведения русских мыслителей второй половины XVIII века. М.,1952. -Т.1.- С.300-311. Куплеваский, Николай Осипович. Административная юстиция в Западной Европе. Харьков, Куплеваский, Николай Осипович.

Ədliyyə Nazirliyi (Azərbaycan)

Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi — qanunvericiliklə müəyyən edilmiş fəaliyyət istiqamətlərinə uyğun olaraq ədliyyə sahəsində dövlət siyasətini və tənzimlənməsini həyata keçirən, hüquq-mühafizə orqanı statusu olan mərkəzi icra hakimiyyəti orqanıdır. == Tarixi == 1802-ci ildə Rusiya İmperiyasında Ədliyyə Nazirliyi yarandıqdan sonra Ədliyyə Naziri eyni zamanda ölkənin Baş prokuroru hesab edilmiş, 1813-cü il Gülüstan və 1828-ci il Türkmənçay müqavilələri əsasında Azərbaycan torpaqlarının parçalanması nəticəsində quzey Azərbaycan torpaqları Rusiya tərəfindən işğal olduqndan sonra, qeyd olunan qurumların yurisdiksiyası Azərbaycan ərazisinə də şamil olunmuşdur. 1918-ci il may ayının 28-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması ilə yeni hüquq sisteminin formalaşdırılması istiqamətində işlər aparılmış, dövlət qurumları qanunvericilik aktlarının qəbulu və ictimai həyatın yeni normalara uyğun tənzimlənməsi ilə bağlı mühüm tədbirlər həyata keçirilmişdir. Cümhuriyyətin yaranması ilə eyni gündə (28.05.1918) Ədliyyə Nazirliyi də təsis edilmiş, Azərbaycan Məhkəmə Palatasının Əsasnaməsinin qəbul edilməsinin ardınca, 1918-ci ilin noyabr ayının 22-də isə Ədliyyə Nazirliyinin funksiyalarını, fəaliyyət istiqamətlərini və səlahiyyətlərini müəyyən edən Əsasnaməsi təsdiq olunmuşdur. Ədliyyə Nazirliyi Xalq Cümhuriyyətinin mövcud olduğu qısa dövr ərzində digər hüquq-mühafizə orqanları ilə qarşılıqlı əlaqədə fəaliyyət göstərməklə yanaşı, qanunvericilik, normativ aktların hazırlanması və tətbiqi, hüquq mühafizə fəaliyyəti sahəsində önəmli işlər həyata keçirmiş, Nazirlik ölkədə qanunçuluğun təmin edilməsi üçün qısa müddət ərzində müstəqil məhkəmə sisteminin formalaşması baxımından mühüm işlər görə bilmişdir. Hökümətin 1919-cu il 11 avqust tarixli qərarı ilə Daxili İşlər Nazirliyinin tərkibində olan həbsxanalar Ədliyyə Nazirliyinin tabeliyinə verilmiş və bu sahədə iş təkmilləşdirilmişdir. Bu müddət ərzində, Ədliyyə Nazirliyinin təşəbbüsü ilə "Məhkəmə idarəsində vəzifələrə namizədlər haqqında", "Azərbaycanın andlı iclasçılar məhkəməsinin təsis edilməsi haqqında" və digər qanunlar parlamentdə müzakirəyə çıxarılmışdır. Bu dövrdə F.Xoyski, X.Xasməmmədov, A.Safikürdski, T.Makinski Azərbaycan Xalq Cumhurriyyətinin Ədliyyə Nazirləri, eyni zamanda baş prokurorları olmuşlar. Cümhuriyyətin Sovet Rusiyası tərəfindən işğalından sonra, 13 may 1920-ci il tarixdə Ədliyyə Nazirliyi ləğv edilərək, əvəzində Xalq Ədliyyə Komissarlığı qurulmuş, onun səlahiyyətlərinə qanunvericilik layihələrinin hazırlanması, məhkəmə işçilərinin seçilməsi, təlimatlandırılması və onlara inzibati rəhbərlik edilməsi, qanunçuluğa ali nəzarət və istintaqın aparılması daxil edilmişdir. Lakin 1930-cu ildə bu komissarlıq ləğv edilərək, funksiyaları prokurorluq, Ali Məhkəmə, Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinə və digər orqanlar arasında bölüşdürülmüş, Azərbaycan SSR baş prokuroru eyni zamanda Ədliyyə Naziri hesab olunmuşdur.

Azərbaycan ədliyyə nazirlərinin siyahısı — 28 may 1918-ci ildən sonra ölkədə respublika quruluşu təyin edilmişdi. Həmin vaxtdan başlayaraq Azərbaycanın ədliyyə nazirləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) bu siyahıda göstərilib.

Ədliyyə Bakı FK — Bakıda futbol klubu. Ədliyyə futbol klubu Bakıda yaranmışdır. 2 dəfə futbol üzrə Azərbaycan çempionatının elitasında iştirak etmişdir. 2011-ci ildə klub oyunların yarıdan çoxunu keçirmədi.Komandaya keçirmədiyi oyunlarda 3–0 hesabı ilə texniki məğlubiyyət verilirdi.Buna görə də klub fəaliyyətini dayandırdı.

Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi — qanunvericiliklə müəyyən edilmiş fəaliyyət istiqamətlərinə uyğun olaraq ədliyyə sahəsində dövlət siyasətini və tənzimlənməsini həyata keçirən, hüquq-mühafizə orqanı statusu olan mərkəzi icra hakimiyyəti orqanıdır. 1918-ci il may ayının 28-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması ilə yeni hüquq sisteminin formalaşdırılması istiqamətində işlər aparılmış, dövlət qurumları qanunvericilik aktlarının qəbulu və ictimai həyatın yeni normalara uyğun tənzimlənməsi ilə bağlı mühüm tədbirlər həyata keçirilmişdi. Cümhuriyyətin yaranması ilə eyni gündə Ədliyyə Nazirliyi də təsis edildi. 1918-ci ilin noyabr ayının 22-də isə Ədliyyə Nazirliyinin funksiyalarını, fəaliyyət istiqamətlərini və səlahiyyətlərini müəyyən edən mühüm akt-nazirliyin Əsasnaməsi təsdiq olundu. Ədliyyə Nazirliyi Xalq Cümhuriyyətinin mövcud olduğu qısa dövr ərzində digər hüquq-mühafizə orqanları ilə qarşılıqlı əlaqədə fəaliyyət göstərməklə yanaşı, qanunvericilik, normativ aktların hazırlanması və tətbiqi, hüquq mühafizə fəaliyyəti sahəsində önəmli işlər həyata keçirmişdir. Nazirlik ölkədə qanunçuluğun təmin edilməsi üçün qısa müddət ərzində müstəqil məhkəmə sisteminin formalaşması baxımından mühüm işlər görə bilmişdir. Nazirlər Şurasının qərarları ilə 1918-ci il oktyabr ayının 1-də Bakı Dairə Məhkəməsinin və onun tərkibində prokurorluğun fəaliyyəti bərpa edilmiş, Məhkəmə Palatasının təsis edilməsinin labüdlüyü nəzərə alınaraq noyabr ayının 14-də Azərbaycan Məhkəmə Palatasının Əsasnaməsi qəbul olunmuşdur. Hökümətin 1919-cu il 11 avqust tarixli qərarı ilə Daxili İşlər Nazirliyinin tərkibində olan həbsxanalar Ədliyyə Nazirliyinin tabeliyinə verilmiş və bu sahədə iş təkmilləşdirilmişdir. Bu müddət ərzində, Ədliyyə Nazirliyinin təşəbbüsü ilə "Məhkəmə idarəsində vəzifələrə namizədlər haqqında", "Azərbaycanın andlı iclasçılar məhkəməsinin təsis edilməsi haqqında" və digər qanunlar parlamentdə müzakirəyə çıxarılmışdı. Cümhuriyyətin Sovet Rusiyası tərəfindən işğalından sonra, 13 may 1920-ci il tarixdə Ədliyyə Nazirliyi ləğv edilmiş və əvəzində Xalq Ədliyyə Komissarlığı qurulmuşdur.

Qazaxıstan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyi (qaz. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі) — öz səlahiyyətləri daxilində dövlətin fəaliyyətinə hüquqi dəstək verən, dövlət orqanlarının, təşkilatların, vəzifəli şəxslərin və vətəndaşların işində qanunun aliliyini dəstəkləyən, hüquqlarının qorunmasını təmin edən Qazaxıstan Respublikasının mərkəzi icra orqanıdır. Qazaxıstan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi haqqında Əsasnamə Qazaxıstan Respublikası Hökumətinin 28 oktyabr 2004-cü il tarixli 1120 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir. Qazaxıstan Respublikası Prezidentinin 22 yanvar 2001-ci il tarixli Fərmanına uyğun olaraq Qazaxıstan Respublikası Hökuməti 29 mart 2001-ci il tarixdə Fikri Mülkiyyət Hüquqları Komitəsini təsis etdi. Müəllif Hüquqları Komitəsinin səlahiyyətləri köçürülmüşdür. Buna görə Nazirlik haqqında Əsasnaməyə dəyişiklik edildi: Müəllif Hüquqları Komitəsi əvəzinə Əqli Mülkiyyət Hüquqları Komitəsi nazirliklər siyahısına daxil edildi. Qazaxıstan Respublikası Prezidentinin 22 yanvar 2001-ci il tarixli Fərmanına uyğun olaraq Qazaxıstan Respublikası Hökumətinin 14 aprel 2001-ci il tarixli qərarı ilə Nazirliyin Məhkəmə Qərarlarının İcrası Komitəsi dağıldı və onun Astana və Almatıdakı idarələri. Buna görə Nazirlik haqqında əsasnaməyə dəyişiklik edildi: Məhkəmə İcra Komitəsi Nazirliyin şöbələrinin sayından çıxarıldı. Nazirliyin əsas vəzifələri məhkəmə icraçılarının və icra məmurlarının təşkilati, kadr və maddi-texniki təminatı, habelə məhkəmə qərarlarının icrasıdır. Qazaxıstan Respublikası Hökumətinin 2 noyabr 2001-ci il tarixli Qərarı ilə fərqli bir formada lisenziyalaşdırma üçün Nazirliyin vəzifələri müəyyən edilmişdir: notariat və vəkillik fəaliyyətinin lisenziyalaşdırılması, məhkəmə ekspertizası və səlahiyyətlərinə aid bütün fəaliyyət növləri.

Ədliyyə naziri (ivr. ‏מִשְׂרָד הַמִשְׁפָּטִים‏‎; ərəb. وزارة العدل‎) — İsrail məhkəmə sisteminə nəzarət edən İsrail hökumət nazirliyidir. İsrailin hazırkı ədliyyə naziri Avi Nissenkorn.

Ədliyyə naziri (ivr. ‏מִשְׂרָד הַמִשְׁפָּטִים‏‎; ərəb. وزارة العدل‎) — İsrail məhkəmə sisteminə nəzarət edən İsrail hökumət nazirliyidir. İsrailin hazırkı ədliyyə naziri Avi Nissenkorn.

Moldova Respublikasının Ədliyyə Nazirliyi (rum. Ministerul Justiției al Republicii Moldova) — Moldova hökumətinin on dörd nazirliyindən biridir. Hazırkı ədliyyə naziri Veronika Mixaylov-Morarudur.

Ədliyyə Nazirliyi (vyet. Bộ Tư pháp) — Vyetnamda qanunların və qaydaların hazırlanması, onların həyata keçirilməsi, hüquqi normativ sənədlərin postresenziyası, inzibati prosedurlara nəzarət, hüquqi təbliğat və maarifləndirmə üzrə dövlət idarəçiliyinə cavabdeh olan nazirlik. O, həmçinin, ölkə miqyasında mülki və inzibati məhkəmə qərarlarının icrasını, məhkəmə-inzibati fəaliyyətləri, məhkəmə işlərinin təmin edilməsini, dövlət kompensasiyasını, məhkəmə qərarlarının icrasını və digər ədalət mühakimə işlərini tənzimləyir, inzibati xətalara qarşı mübarizəyə dair qanun və qaydaların icrasına nəzarət edir.

საქართველოს იუსტიციის სამინისტრო - Gürcüstanın Ədliyyə Nazirliyi Gürcüstanda ədliyyə sisteminin fəaliyyəti tənzimləmək, prokurorlara nəzarət etmək, hüquq sistemini və ictimai asayişi qorumaq, həmçinin ictimaiyyəti qorumaq və Gürcüstanda hüquqi islahatlara başlamaq üçün məsul olan Gürcüstan Nazirlər Kabinetinin tərkibində olan dövlət qurumudur. Hal-hazırda nazirliyə Rati Breqadze rəhbərlik edir. Müstəqil Gürcüstan Respublikasının ilk Ədliyyə Nazirliyi Gürcü Milli Şurası 1918-ci il mayın 26-da Gürcüstanın Müstəqillik Qanununu qəbul etdikdən sonra yaradılmışdır; Bu qanun 1921-ci ildə Gürcüstan Sovet Rusiyasına birləşənə qədər fəaliyyət göstərib. 11 oktyabr 1918-ci il tarixli qanuna əsasən, Ədliyyə Nazirliyində qanunvericiliyin məcəllələşdirilməsini və “Qanunlar və hökumət qərarları toplusu”nun rəsmi nömrəsinin nəşrini öz üzərinə götürən Qanuniləşdirmə İdarəsi yaradıldı. 1991-ci ildə Gürcüstan müstəqillik əldə etdikdən sonra nazirlik yenidən yaradılıb. Nazirliyə üç nazir müavini tərəfindən dəstəklənən nazir rəhbərlik edir. Nazirlik öz fəaliyyətini Prezidentin 7 noyabr 2008-ci il tarixli 541 nömrəli Fərmanına uyğun olaraq həyata keçirir. 2000-ci ilin yanvarından Ədliyyə Nazirliyi cəza sisteminin idarə edilməsi və təşkilati rəhbərliyi kimi ən mühüm səlahiyyətləri əldə etmişdir, dövlət və mülki sənədlərin funksiyaları (2004-cü ildə), Dövlət Arxivinə rəhbərlik edir (2004-cü ildə); Effektiv idarəetmə sisteminin, habelə ərazi məskunlaşma islahatı üzrə Dövlət Komissiyasının və işçi qruplarının fəaliyyətinin təşkilati təminatı (2006-cı ildə). Nazirliyin əsas vəzifələri milli və beynəlxalq məhkəmələr qarşısında dövlət maraqlarını qorumaq; aktiv tənzimləyici qanunlar üçün standartların müəyyən edilməsi; Gürcüstan qanunvericiliyini beynəlxalq qaydalara uyğunlaşdırmaq; Dövlət Reyestrinin yaradılması; miqrasiya və miqrasiya prosedurlarının tənzimlənməsi; Notariat rüsumlarının tənzimlənməsi, dövlət reyestr xidmətləri, əhalinin qeydiyyatı xidmətləri; dövlət arxivinin saxlanması; məhkəmə qərarlarının icrası; Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsində dövlətin təmsilçiliyinin təşkili.

Rusiya Federasiyasının Ədliyyə Nazirliyi (rus. Министе́рство юсти́ции Росси́йской Федера́ции, Миню́ст Росси́и) Rusiya Hökumətinin hüquq və cinayət sisteminə cavabdeh olan bir nazirliyidir. Ədliyyə Nazirliyi Rusiyada məhkəmələri və həbsxanaları idarə edən federal orqandır və iki tabeli federal icra hakimiyyəti orqanı: Federal Məhkəmə İcraçıları Xidməti (FSSP) və Federal Penitensiar Xidmət (FSIN) tərəfindən həyata keçirilir. Ədliyyə Nazirliyinin qərargahı Moskvanın Mərkəzi İnzibati Dairəsinin Yakimanka rayonunda, Jitnaya küçəsi 14 ünvanında yerləşir. Ədliyyə Nazirliyi Sovet İttifaqının dağılmasından sonra 1991-ci ildə yaradılıb və onun adını dəyişdirərək Rusiya SFSR Ədliyyə Nazirliyi adlandırıb, lakin 1802-ci ildə yaradılmış Rusiya İmperiyasının Ədliyyə Nazirliyinin mirasını tələb edirdi. Konstantin Çuyçenko 21 yanvar 2020-ci ildən ədliyyə naziri vəzifəsində çalışır. Rusiya Federasiyası Prezidentinin 13 oktyabr 2004-cü il tarixli Fərmanına (15 dekabr 2016-cı il tarixli dəyişikliklərlə) və digər normativ hüquqi aktlara uyğun olaraq, Ədliyyə Nazirliyi dövlət siyasətinin və tənzimləyici nəzarətin hazırlanması və həyata keçirilməsi ilə də məşğul olur. O, aşağıdakı sahələrdə hüquq-mühafizə vəzifələrini və nəzarət-nəzarət funksiyalarını yerinə yetirir: Cinayət hökmlərinin icrası (Federal Penitensiar Xidmət tərəfindən) Qeyri-kommersiya təşkilatları, o cümlədən beynəlxalq təşkilatların ofisləri və xarici qeyri-hökumət təşkilatları, ictimai birliklər, siyasi partiyalar və dini qurumlar haqqında məlumatların verilməsi və qeydiyyata alınması Hüquqşünas və notariat fəaliyyəti Vətəndaşlıq vəziyyətinin dövlət qeydiyyatı Qanuniləşdirmə və Apostil Məhkəmələrin, məhkəmə icraatının və digər orqanların müəyyən edilmiş qaydasını təmin etmək Korrupsiyaya qarşı mübarizə (Rusiya Baş Prokurorluğunun köməyi ilə) Korrupsiyaya qarşı mübarizə sahəsində ekspertizaya malik qanun layihələri müstəqil ekspert kimi akkreditə olunmuş fiziki və hüquqi şəxslər tərəfindən həyata keçirilir. 16 noyabr 2010-cu il tarixinə 828 fiziki və 164 hüquqi şəxs müstəqil ekspert kimi akkreditasiyadan keçib. Rusiya Federasiyasının Ədliyyə Naziri və ya onun səlahiyyətli nazir müavinlərindən biri tərəfindən akkreditasiya haqqında qərar inzibati qaydada dərc edilmişdir.

1906-cı ildə yaradılmış Ədliyyə Nazirliyi hökumət işlərinin təqibinə cavabdehdir. Yəni ədliyyə naziri ölkənin baş prokurorudur,lakin bunun İran İslam Respublikasının daxili işlər nazirinin səlahiyyətində olan polis və polis işi ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Nazirliyin qərargahı 1938-ci ildə açıldı və sırf Avropa memarlıq üslubunu əks etdirir. Nazirlər aşağıdakıları daxil etdilər: Nizam el Mulk (1906) Mirzə Əhməd xan Müşirəssəltənə (1906-1907) [1-ci rəsmi ədliyyə naziri] Abdolhusein Mirza Farmanfarma (1907) Mohammad Ali Khan Ala al-Saltaneh (1907) Seyyed Mahmood Khan 'Ala ul-Molk (1907) Mirza Hasan Khan Pirnia (Moshir ul-Dowleh) (1907) Nezam ul-Molk (1907) Mehdiqulu xan Hidayət (1907) Mohtasham ul-Saltaneh (1907) Mokhber ul-Molk (1907) Mehdi Qoli Khan Mokhber ul-Saltaneh (1907-1908) Mokhber ul-Saltaneh (1908) Mo'ayed ul-Saltaneh (1908) Mohtashem ul-Saltaneh (1908-1909) Əhməd Qəvam (1909-1910) Vosooq ul-Dowleh (1910) Mirza Hassan Khan Esfandiary (1910-1911) Mohammed- 'Ali Khan Zoka' al-Molk (1911-1912) Mirzə İsmayıl xan Mümtazəddövlə (1912) Məhəmmədəli Füruği (1913-1914) Mohammed- 'Ali Khan Zoka' al-Molk (1914-1915) Fat'hollah Khan Sardar Mansur (1915) Mohammed Ali Khan 'Ala' ul-Saltaneh (1915-1916) Mahmood Khan 'Ala' ul-Molk (1916) Seyyed Hasan Modarres (1916) Firuz mirzə Nüsrətəddövlə (1916-1917) Mirzə İsmayıl xan Mümtazəddövlə (1917) Nasr ul-Molk (1917) Mokhber ul-Saltaneh (1917-1918) Nasr ul-Molk (1918) Firuz mirzə Nüsrətəddövlə (1918-1920) Məhəmməd Müsəddiq (1920) Soleiman Khan (1920-1921) Salar Lashkar (1921) Mustafa Ədl (1921) Ebrahim 'Amid (1921-1922) Əbdülhüseyn xan Teymurtaş (1922) Moshar ul-Saltaneh (1922) Sardar Mo'azzam Khorasani (1922) Moshar ul-Saltaneh (1922-1923) Momtaz ul-Molk (1923) 'Amid ul-Saltaneh (1923) Ebrahim Khan Hakim ul-Molk (1923) Mo'azed ul-Saltaneh (1923-1925) Firuz Mirzə Nüsrətəddövlə (1925) 'Emad ul-Saltaneh Fatemi (1925-1926) Mohsen Sadr (1926) Mostafa Adl (1926-1927) Mirzə Həsən Xan Vüsuqəddövlə (1926-1927) Mirzə Ələkbər xan Davər (1926-1927) Əhməd Mətin-Dəftəri (1927-1933) Möhsün Sədr (1933-1935) Möhsün Sədr (1935-1940) Majid Ahi (1940-1941) Mohammed Soruri (1940-1941) 'Ali Hey'at (1940-1941) Majid Ahi (1941-1942) Abbas Qoli Golshaian (1941-1942) Majid Ahi (1942) Mohsen Sadr (1942) 'Ali Asghar Hekmat (1942) Asadullah Mameqani (1942-1943) Möhsün Sədr (1942-1943) Allah-Yar Saleh (1943-1944) Mostafa Adl (1944-1945) Allah-Yar Saleh (1945) Amanollah Ardalan (1945) Hasan'ali Kamal Hedayar (1945) Allah-Yar Saleh (1946) Ali Akbar Musavi Zadeh (1946-1947) Mohammed Soruri (1947-1948) Nezam ul-Saltaneh (1948) Abbas Qoli Golshaian (1948) Sajjadi (1948-1950) Mohammed 'Ali Buzari (1950-1951) Jamal Akhavi (1951) Ali Heyat (1951) Shamseddin Amir-Alaei (1951-1952) Abdolali Lotfi (1952-1953) Jamal Akhavi (1953-1955) Fakhr ul-Din Shadman (1953-1955) Abbas Quli Golshaian (1955-1957) Əli xan Əmini (1955-1957) Mohammad Ali Hedayati (1957-1961) Mohammad 'Ali Momtaz (1961) Husein Najafi (1961) Nour ul-Din Alamuti (1961-1962) Mohammad Baheri (1962-1964) Gholamhusein Khoshbin (1962-1964) Baqer Amali (1964-1966) Javad Sadr (1967-1968) Manuchehr Parto (1968-1970) Sadeq Ahmadi (1972-1976) Mundhir al-Shawi (1976) Qolam Reza Kianpur (1977-1978) Mohammed Baheri (1978) Husein Najafi (1978-1979) Yahya Sadeq Vaziri (1979) Asadollah Mobasheri (1979) Ahmad Sayyed Javadi (1979) Judicial Council under observation of Məhəmməd Behişti (1979-1980) Ebrahim Ahadi (1980-1981) Mohammad Asghari (1981-1984) Hassan Habibi (1984-1989) Esmail Shooshtari (1989-2005) Jamal Karimi-Rad (2005-2006) Gholam-Hossein Elham (2006-2009) Morteza Bakhtiari (2009-2013) Mostafa Pourmohammadi (2013-2017) Alireza Avayi (2017–2021) Amin Hossein Rahimi (2021–present) Ədliyyə Nazirliyi Daxili İşlər Nazirliyi (İran) Kəşfiyyat Nazirliyi (İran) İran Siyasəti Vikianbarda Ədliyyə Nazirliyi (İran) ilə əlaqəli mediafayllar var.

Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi — qanunvericiliklə müəyyən edilmiş fəaliyyət istiqamətlərinə uyğun olaraq ədliyyə sahəsində dövlət siyasətini və tənzimlənməsini həyata keçirən, hüquq-mühafizə orqanı statusu olan mərkəzi icra hakimiyyəti orqanıdır. == Tarixi == 1802-ci ildə Rusiya İmperiyasında Ədliyyə Nazirliyi yarandıqdan sonra Ədliyyə Naziri eyni zamanda ölkənin Baş prokuroru hesab edilmiş, 1813-cü il Gülüstan və 1828-ci il Türkmənçay müqavilələri əsasında Azərbaycan torpaqlarının parçalanması nəticəsində quzey Azərbaycan torpaqları Rusiya tərəfindən işğal olduqndan sonra, qeyd olunan qurumların yurisdiksiyası Azərbaycan ərazisinə də şamil olunmuşdur. 1918-ci il may ayının 28-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması ilə yeni hüquq sisteminin formalaşdırılması istiqamətində işlər aparılmış, dövlət qurumları qanunvericilik aktlarının qəbulu və ictimai həyatın yeni normalara uyğun tənzimlənməsi ilə bağlı mühüm tədbirlər həyata keçirilmişdir. Cümhuriyyətin yaranması ilə eyni gündə (28.05.1918) Ədliyyə Nazirliyi də təsis edilmiş, Azərbaycan Məhkəmə Palatasının Əsasnaməsinin qəbul edilməsinin ardınca, 1918-ci ilin noyabr ayının 22-də isə Ədliyyə Nazirliyinin funksiyalarını, fəaliyyət istiqamətlərini və səlahiyyətlərini müəyyən edən Əsasnaməsi təsdiq olunmuşdur. Ədliyyə Nazirliyi Xalq Cümhuriyyətinin mövcud olduğu qısa dövr ərzində digər hüquq-mühafizə orqanları ilə qarşılıqlı əlaqədə fəaliyyət göstərməklə yanaşı, qanunvericilik, normativ aktların hazırlanması və tətbiqi, hüquq mühafizə fəaliyyəti sahəsində önəmli işlər həyata keçirmiş, Nazirlik ölkədə qanunçuluğun təmin edilməsi üçün qısa müddət ərzində müstəqil məhkəmə sisteminin formalaşması baxımından mühüm işlər görə bilmişdir. Hökümətin 1919-cu il 11 avqust tarixli qərarı ilə Daxili İşlər Nazirliyinin tərkibində olan həbsxanalar Ədliyyə Nazirliyinin tabeliyinə verilmiş və bu sahədə iş təkmilləşdirilmişdir. Bu müddət ərzində, Ədliyyə Nazirliyinin təşəbbüsü ilə "Məhkəmə idarəsində vəzifələrə namizədlər haqqında", "Azərbaycanın andlı iclasçılar məhkəməsinin təsis edilməsi haqqında" və digər qanunlar parlamentdə müzakirəyə çıxarılmışdır. Bu dövrdə F.Xoyski, X.Xasməmmədov, A.Safikürdski, T.Makinski Azərbaycan Xalq Cumhurriyyətinin Ədliyyə Nazirləri, eyni zamanda baş prokurorları olmuşlar. Cümhuriyyətin Sovet Rusiyası tərəfindən işğalından sonra, 13 may 1920-ci il tarixdə Ədliyyə Nazirliyi ləğv edilərək, əvəzində Xalq Ədliyyə Komissarlığı qurulmuş, onun səlahiyyətlərinə qanunvericilik layihələrinin hazırlanması, məhkəmə işçilərinin seçilməsi, təlimatlandırılması və onlara inzibati rəhbərlik edilməsi, qanunçuluğa ali nəzarət və istintaqın aparılması daxil edilmişdir. Lakin 1930-cu ildə bu komissarlıq ləğv edilərək, funksiyaları prokurorluq, Ali Məhkəmə, Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinə və digər orqanlar arasında bölüşdürülmüş, Azərbaycan SSR baş prokuroru eyni zamanda Ədliyyə Naziri hesab olunmuşdur.

Azərbaycan ədliyyə nazirlərinin siyahısı — 28 may 1918-ci ildən sonra ölkədə respublika quruluşu təyin edilmişdi. Həmin vaxtdan başlayaraq Azərbaycanın ədliyyə nazirləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) bu siyahıda göstərilib.

Azərbaycan ədliyyə nazirlərinin siyahısı — 28 may 1918-ci ildən sonra ölkədə respublika quruluşu təyin edilmişdi. Həmin vaxtdan başlayaraq Azərbaycanın ədliyyə nazirləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) bu siyahıda göstərilib.

Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi tərəfindən təsdiq edilmiş "Ədliyyə işçilərinin rütbə dərəcələri" və "Prokurorluq orqanlarının işçilərinin fərqlənmə nişanları və xüsusi geyim formasının təsviri haqqında" qanunlara əsasən Ədliyyə və Prokurorluq orqanları işçilərinə verilən ali xüsusi rütbədir. Həqiqi dövlət ədliyyə müşavirinin poqonunun üzərində 40 mm diametri olan qabarıq şəkilli qızılı rəngli lifdən Azərbaycan Respublikasının Dövlət gerbi, ondan aşağı hissədə diametri 40 mm olan qabarıq şəkilli səkkizguşəli ulduz hörülür. Poqonun aşağı kənarından ulduzun mərkəzinə qədər olan məsafə 45 mm, gerb ilə ulduzun mərkəzləri arasındakı məsafə isə 65 mm olur. Poqonlar pencəyə, paltoya, plaşa və köynəyə bərkidilir. Həqiqi dövlət ədliyyə müşaviri poqonları mahud astar üzərində xüsusi toxunmuş gümüşü rəngli liflərdən hazırlanır. == Azərbaycan Respublikasının həqiqi dövlət ədliyyə müşavirləri == 16 oktyabr 1992 — İxtiyar Əlibala oğlu Şirinov — Azərbaycan Respublikasının Baş prokuroru (1992–1993). 14 sentyabr 1993-cü ildə məhrum edilib. 9 noyabr 1993 — Əli Ömər oğlu Ömərov — Azərbaycan Respublikasının Baş prokuroru (1993–1994).

Azərbaycan ədliyyə nazirlərinin siyahısı — 28 may 1918-ci ildən sonra ölkədə respublika quruluşu təyin edilmişdi. Həmin vaxtdan başlayaraq Azərbaycanın ədliyyə nazirləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) bu siyahıda göstərilib.

Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi — qanunvericiliklə müəyyən edilmiş fəaliyyət istiqamətlərinə uyğun olaraq ədliyyə sahəsində dövlət siyasətini və tənzimlənməsini həyata keçirən, hüquq-mühafizə orqanı statusu olan mərkəzi icra hakimiyyəti orqanıdır. == Tarixi == 1802-ci ildə Rusiya İmperiyasında Ədliyyə Nazirliyi yarandıqdan sonra Ədliyyə Naziri eyni zamanda ölkənin Baş prokuroru hesab edilmiş, 1813-cü il Gülüstan və 1828-ci il Türkmənçay müqavilələri əsasında Azərbaycan torpaqlarının parçalanması nəticəsində quzey Azərbaycan torpaqları Rusiya tərəfindən işğal olduqndan sonra, qeyd olunan qurumların yurisdiksiyası Azərbaycan ərazisinə də şamil olunmuşdur. 1918-ci il may ayının 28-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması ilə yeni hüquq sisteminin formalaşdırılması istiqamətində işlər aparılmış, dövlət qurumları qanunvericilik aktlarının qəbulu və ictimai həyatın yeni normalara uyğun tənzimlənməsi ilə bağlı mühüm tədbirlər həyata keçirilmişdir. Cümhuriyyətin yaranması ilə eyni gündə (28.05.1918) Ədliyyə Nazirliyi də təsis edilmiş, Azərbaycan Məhkəmə Palatasının Əsasnaməsinin qəbul edilməsinin ardınca, 1918-ci ilin noyabr ayının 22-də isə Ədliyyə Nazirliyinin funksiyalarını, fəaliyyət istiqamətlərini və səlahiyyətlərini müəyyən edən Əsasnaməsi təsdiq olunmuşdur. Ədliyyə Nazirliyi Xalq Cümhuriyyətinin mövcud olduğu qısa dövr ərzində digər hüquq-mühafizə orqanları ilə qarşılıqlı əlaqədə fəaliyyət göstərməklə yanaşı, qanunvericilik, normativ aktların hazırlanması və tətbiqi, hüquq mühafizə fəaliyyəti sahəsində önəmli işlər həyata keçirmiş, Nazirlik ölkədə qanunçuluğun təmin edilməsi üçün qısa müddət ərzində müstəqil məhkəmə sisteminin formalaşması baxımından mühüm işlər görə bilmişdir. Hökümətin 1919-cu il 11 avqust tarixli qərarı ilə Daxili İşlər Nazirliyinin tərkibində olan həbsxanalar Ədliyyə Nazirliyinin tabeliyinə verilmiş və bu sahədə iş təkmilləşdirilmişdir. Bu müddət ərzində, Ədliyyə Nazirliyinin təşəbbüsü ilə "Məhkəmə idarəsində vəzifələrə namizədlər haqqında", "Azərbaycanın andlı iclasçılar məhkəməsinin təsis edilməsi haqqında" və digər qanunlar parlamentdə müzakirəyə çıxarılmışdır. Bu dövrdə F.Xoyski, X.Xasməmmədov, A.Safikürdski, T.Makinski Azərbaycan Xalq Cumhurriyyətinin Ədliyyə Nazirləri, eyni zamanda baş prokurorları olmuşlar. Cümhuriyyətin Sovet Rusiyası tərəfindən işğalından sonra, 13 may 1920-ci il tarixdə Ədliyyə Nazirliyi ləğv edilərək, əvəzində Xalq Ədliyyə Komissarlığı qurulmuş, onun səlahiyyətlərinə qanunvericilik layihələrinin hazırlanması, məhkəmə işçilərinin seçilməsi, təlimatlandırılması və onlara inzibati rəhbərlik edilməsi, qanunçuluğa ali nəzarət və istintaqın aparılması daxil edilmişdir. Lakin 1930-cu ildə bu komissarlıq ləğv edilərək, funksiyaları prokurorluq, Ali Məhkəmə, Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinə və digər orqanlar arasında bölüşdürülmüş, Azərbaycan SSR baş prokuroru eyni zamanda Ədliyyə Naziri hesab olunmuşdur.

"Ədliyyə sahəsində fərqlənməyə görə" medalı — Azərbaycan Respublikasının dövlət təltifi. == Əsasnaməsi == "Ədliyyə sahəsində fərqlənməyə görə" medalının əsasnaməsi Azərbaycan Respublikasının 2012-ci il 29 iyun tarixli 403-IVQD nömrəli Qanunu ilə təsdiq edilmişdir. Maddə 1. Təltif edilən şəxslər "Ədliyyə sahəsində fərqlənməyə görə" Azərbaycan Respublikasının medalı ilə ədliyyə sahəsində çalışan işçilər, habelə Azərbaycan Respublikasının və xarici ölkələrin dövlət və digər qurumlarının, beynəlxalq təşkilatların nümayəndələri və başqa şəxslər aşağıdakılara görə təltif edilirlər: ədliyyə orqanlarında qulluqda xüsusi fərqlənməyə görə; ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsi işinə əhəmiyyətli töhfə verməyə görə; ədliyyə orqanları ilə səmərəli əməkdaşlığa görə; ədliyyə sahəsində mühüm layihələrin hazırlanmasında və onların həyata keçirilməsində fəal iştiraka və digər xidmətlərə görə. Maddə 2. Təltif edən orqan Bu Əsasnamənin 1-ci maddəsində göstərilən şəxsləri "Ədliyyə sahəsində fərqlənməyə görə" Azərbaycan Respublikasının medalı ilə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı təltif edir. Maddə 3. Taxılma qaydası "Ədliyyə sahəsində fərqlənməyə görə" Azərbaycan Respublikasının medalı döşün sol tərəfinə, Azərbaycan Respublikasının digər orden və medalları olduqda onlardan sonra taxılır. == Təsviri == "Ədliyyə sahəsində fərqlənməyə görə" medalının təsviri Azərbaycan Respublikasının 2012-ci il 29 iyun tarixli 403-IVQD nömrəli Qanunu ilə təsdiq edilmişdir. Maddə 1.

Azərbaycan ədliyyə nazirlərinin siyahısı — 28 may 1918-ci ildən sonra ölkədə respublika quruluşu təyin edilmişdi. Həmin vaxtdan başlayaraq Azərbaycanın ədliyyə nazirləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) bu siyahıda göstərilib.

Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi — qanunvericiliklə müəyyən edilmiş fəaliyyət istiqamətlərinə uyğun olaraq ədliyyə sahəsində dövlət siyasətini və tənzimlənməsini həyata keçirən, hüquq-mühafizə orqanı statusu olan mərkəzi icra hakimiyyəti orqanıdır. == Tarixi == 1802-ci ildə Rusiya İmperiyasında Ədliyyə Nazirliyi yarandıqdan sonra Ədliyyə Naziri eyni zamanda ölkənin Baş prokuroru hesab edilmiş, 1813-cü il Gülüstan və 1828-ci il Türkmənçay müqavilələri əsasında Azərbaycan torpaqlarının parçalanması nəticəsində quzey Azərbaycan torpaqları Rusiya tərəfindən işğal olduqndan sonra, qeyd olunan qurumların yurisdiksiyası Azərbaycan ərazisinə də şamil olunmuşdur. 1918-ci il may ayının 28-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması ilə yeni hüquq sisteminin formalaşdırılması istiqamətində işlər aparılmış, dövlət qurumları qanunvericilik aktlarının qəbulu və ictimai həyatın yeni normalara uyğun tənzimlənməsi ilə bağlı mühüm tədbirlər həyata keçirilmişdir. Cümhuriyyətin yaranması ilə eyni gündə (28.05.1918) Ədliyyə Nazirliyi də təsis edilmiş, Azərbaycan Məhkəmə Palatasının Əsasnaməsinin qəbul edilməsinin ardınca, 1918-ci ilin noyabr ayının 22-də isə Ədliyyə Nazirliyinin funksiyalarını, fəaliyyət istiqamətlərini və səlahiyyətlərini müəyyən edən Əsasnaməsi təsdiq olunmuşdur. Ədliyyə Nazirliyi Xalq Cümhuriyyətinin mövcud olduğu qısa dövr ərzində digər hüquq-mühafizə orqanları ilə qarşılıqlı əlaqədə fəaliyyət göstərməklə yanaşı, qanunvericilik, normativ aktların hazırlanması və tətbiqi, hüquq mühafizə fəaliyyəti sahəsində önəmli işlər həyata keçirmiş, Nazirlik ölkədə qanunçuluğun təmin edilməsi üçün qısa müddət ərzində müstəqil məhkəmə sisteminin formalaşması baxımından mühüm işlər görə bilmişdir. Hökümətin 1919-cu il 11 avqust tarixli qərarı ilə Daxili İşlər Nazirliyinin tərkibində olan həbsxanalar Ədliyyə Nazirliyinin tabeliyinə verilmiş və bu sahədə iş təkmilləşdirilmişdir. Bu müddət ərzində, Ədliyyə Nazirliyinin təşəbbüsü ilə "Məhkəmə idarəsində vəzifələrə namizədlər haqqında", "Azərbaycanın andlı iclasçılar məhkəməsinin təsis edilməsi haqqında" və digər qanunlar parlamentdə müzakirəyə çıxarılmışdır. Bu dövrdə F.Xoyski, X.Xasməmmədov, A.Safikürdski, T.Makinski Azərbaycan Xalq Cumhurriyyətinin Ədliyyə Nazirləri, eyni zamanda baş prokurorları olmuşlar. Cümhuriyyətin Sovet Rusiyası tərəfindən işğalından sonra, 13 may 1920-ci il tarixdə Ədliyyə Nazirliyi ləğv edilərək, əvəzində Xalq Ədliyyə Komissarlığı qurulmuş, onun səlahiyyətlərinə qanunvericilik layihələrinin hazırlanması, məhkəmə işçilərinin seçilməsi, təlimatlandırılması və onlara inzibati rəhbərlik edilməsi, qanunçuluğa ali nəzarət və istintaqın aparılması daxil edilmişdir. Lakin 1930-cu ildə bu komissarlıq ləğv edilərək, funksiyaları prokurorluq, Ali Məhkəmə, Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinə və digər orqanlar arasında bölüşdürülmüş, Azərbaycan SSR baş prokuroru eyni zamanda Ədliyyə Naziri hesab olunmuşdur.

Məhkəmə Ekspertizası Mərkəzi — Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyinin ekspertiza və elmi-tədqiqat fəaliyyəti ilə məşğul olan baş idarə. Mərkəzin fəaliyyəti insan və vətəndaş hüquqlarınıın və azadlıqlarının qorunması, qanunçuluğun təmin edilməsi, ekspertlərin müstəqilliyi, elm və texnikanın müasir nailiyyətlərindən istifadə edilməklə həyata keçirilən tədqiqatların obyektivliyi, hərtərəfliyi və tamlığı prinsiplərinə əsaslanır. == Fəaliyyət istiqamətləri == məhkəmə ekspertizalarının və tədqiqatların aparılması (elm, texnika, incəsənət, sənətkarlıq və başqa sahələr üzrə obyektiv, hərtərəfli, insan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının qorunması prinsipləri əsasında tədqiqatlar aparılaraq rəy və arayışların verilməsi); elmi-tədqiqat fəaliyyəti həyata keçirmək, ekspert tədqiqatının yeni metod və metodikalarını hazırlamaq və təkmilləşdirmək(aktual mövzularda elmi-tədqiqat işlərinin aparılması, ekspert praktikasının ümumiləşdirilməsi, cinayətkarlığın vəziyyəti, strukturu və dinamikasının, onun ayrı-ayrı növlərinin baş verməsinin səbəb və şəraitinin, cinayətkarın şəxsiyyətinin kompleks sistemli-struktur təhlili, cinayətkarlığın proqnozlaşdırılması ilə bağlı olan kriminoloji fəaliyyət, elm və texnikanın müasir nailiyyətlərindən istifadə etməklə ekspert tədqiqatı metodikasının təkmilləşdirilməsi); məhkəmə və hüquq mühafizə orqanlarına elmi-metodik kömək göstərmək(məhkəmə-istintaq orqanları işçiləri, ali məktəb tələbələri ilə metodik və praktik məşğələlər keçirmək); ekspert profilaktikasını həyata keçirmək(cinayətlərin baş verməsinə şərait yaradan halların aşkar olunması, onların qarşısının alınması üçün profilaktik tövsiyələrin işlənib hazırlanması); qanunvericiliklə müəyyən edilmiş digər istiqamətlərdə fəaliyyət göstərmək. == Tarixi == Məhkəmə Ekspertizası Mərkəzinin yaranma tarixi 1938-ci ilin avqust ayında Azərbaycan SSR Ədliyyə Xalq Komissarlığı nəzdində təşkil edilən Kriminalistika kabineti ilə bağlıdır. Bu kabinet azsaylı personaldan ibarət olmaqla qrafoloji ekspertizalar aparmaqla fəaliyyətə başlamışdır.Lakin 1951-ci ilin iyun ayında SSRİ Nazirlər Sovetinin sərəncamı ilə həmin kabinet ləğv edilmiş, kabinetin əmlakı və Azərbaycanın hüquq mühafizə orqanları üçün ekspertizaların aparılması vəzifəsi Gürcüstan elmi-tədqiqat kriminalistika laboratoriyasına həvalə edilmişdir. Az sonra, yəni 1956-cı ilin iyununda Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin sərəncamı ilə Bakı elmi-tədqiqat kriminalistika laboratoriyası yaradılmış və bu laboratoriyada qrafoloji, ballistik, trasoloji ekspertizalar aparılmışdır. 1960-cı ilin dekabrında isə bu laboratoriyanın əsasında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Sovetinin Hüquq Komissiyası yanında Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Məhkəmə Ekspertizası İnstitutu yaradılmışdır. Cinayətkarlığın kompleks tədqiqini, hüquq pozuntularının qarşısının alınması üzrə elmi cəhətdən əsaslandırılmış proqnozların və konstruktiv təkliflərin işlənib hazırlanmasını təmin etmək məqsədilə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Sovetinin qərarı ilə 1991-ci ilin iyununda institutun adında və fəaliyyətində dəyişiklik edilərək Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Məhkəmə Ekspertizası, Krminalistika və Kriminologia Problemləri İnstitutu adlandırılmışdır. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin "Ədliyyə orqanlarının inkişafı haqqında" 17 avqust 2006-cı il tarixli Fərmanı ilə Elmi-Tədqiqat Məhkəmə Ekspertizası, Kriminalistika və Kriminologiya Problemləri İnstitutu Məhkəmə Ekspertizası Mərkəzi adlandırılmış və Mərkəz baş idarə səlahiyyətli qurum kimi təsdiq edilmişdir. Hazırda Mərkəzdə 20 məhkəmə ekspertizası növü və 41 ekspert ixtisası üzrə tədqiqatlar aparılaraq rəy və arayışlar verilir.

Bəqliyyə və ya Buraniyyə — qərmətilərin XX əsrin əvvəllərində Cənubi Mesopotamiyada fəal olmuş alt qrupu. Qrup 907-ci ildə Zikrəveyh ibn Mihrəveyhin qərməti üsyanının Abbasilər xilafəti tərəfindən yatırılmasından sonra yaranmışdır. Zikrəveyh öldürülmüş, lakin onun Səvaddakı ardıcıllarının çoxu onun ölümünə inanmaış, onlara yenidən rəhbərlik etmək üçün qayıdacağına inanmışdır. 907-ci və ya 908-ci ildə Əbu Hatəm Zutti adlı bir dai Səvadda fəal olmuş və ardıcıllarına sarımsaq, kəvər və şalğam yeməyi, heyvan kəsməyi və İslam dininin bəzi ayinlərinə riayət etməyi qadağan etmişdir. Buna görə də onun ardıcılları Bəqliyyə ləqəbini almış və tezliklə bu addan ümumiyyətlə Səvad qərmətiləri üçün istifadə olunmağa başlanmışdır. Çox keçməmiş, Məhəmməd ibn İsmayılın Mehdi olaraq qayıtmasına hələ də inanan Həmdan Qərmət və Əbu Məhəmməd Əbdanın ardıcılları Zikrəveyhin ardıcıllarına qoşulmuşdur. Bu hərəkat sonradan Məsud ibn Hureyt və Əbu Məhəmməd Əbdanın qardaşı oğlu İsa ibn Musanın başçılığı ilə Kufə və Vəsit ətrafındakı ərazilərdə Abbasilərə qarşı bir neçə dəfə üsyan qaldırmışdır. Onlar Bəhreyn qərmətilərinin 927-ci ildə Əbu Tahir Cənnəbinin başçılığı altında İraqa yürüşündən sonra üsyan qaldırmış, lakin Abbasi sərkərdəsi Harun ibn Qərib tərəfindən məğlub edilmişlər. Onların bayraqları ağ fon üzərində Quranda İsrail övladlarının fironun zülmündən xilas olması haqqında yazılar qeydə alınmış şəkildə təsvir edilmişdir. Fars əsilli bir sıra qərməti bəhreynlilərə qoşulmuş, sonra onların ardınca öz yurdlarına qayıtmış və burada "Əcəmiyyun" adlandırılmışlar.

Hədiyyə — mal-mülkü kiməsə bağışlamaq. Hədiyyə adətən doğum günlərində, bayramlarda və yeni ildə verilir. Hədiyyə vermənin səbələri müxtəlif ola bilər. Bunlardan ən geniş yayılanı aşağıdakılardır: Adət və bayramlar (Doğum günləri, Bayramlar, Toy və s. hədiyyələr) Minnətdarlığın və ehtiramın ifadəsi Dostluq və ya sevgi etirafı Təsəlli xarakterli.

Maliyyə biznes maliyyəsi, fərdi maliyyə və ictimai maliyyəni əhatə edir. Maliyyəyə pul yığımı və adətən, pulun borc verilməsi də daxildir. Əsasən, zaman, pul və risk anlayışları və onların bir-biri ilə əlaqəsi ilə məşğuldur. Eyni zamanda, pulun xərclənməsi və büdcənin hazırlanması ilə də məşğuldur. Maliyyə prosesi, əsasən, fiziki və hüquqi şəxslərin banka əmanət yerləşdirməsi vasitəsilə işləyir. Bank pulu digər fiziki və hüquqi şəxslərə istehlak və ya investisiya məqsədilə kredit olaraq verir və onlardan faiz tələb edir. Kreditlər, son vaxtlarda artan sürətlə, yenidən satış üçün paketlənir, yəni investor krediti (borcu) ya bankdan, ya da birbaşa şirkətdən alır. İstiqraz vərəqləri şirkətlər tərəfindən investorlara birbaşa satılan borcdur, bu zaman investor faiz əldə edir və ya istiqraz vərəqini təkrar bazarda satır. Bank sektoru kredit təmin etməklə fondlaşmanın əsas vasitəçisi rolunda çıxış edir. Ancaq, şəxsi sərmayə, birgə fond, (mutual fund), qorunma fondları (hedge fund) və digər qurumlar müxtəlif istiqraz vərəqlərinə investisiya etməklə əhəmiyyət qazanmışlar.

Səhiyyə — dövlət fəaliyyətinin bir istiqaməti. Məqsədi əhaliyə hərtərəfli tibbi xidməti təşkil etməkdir. Siyasət, iqtisadiyyat, sosial, hüquq, elm, tibb, gigiyena, epidemiologiya və mədəni sahədə görülən işlərin cəmi sayəsində mümkün olur. Hər bir insanın fiziki və psixi sağlamlığının qorunmasına və möhkəmlənməsinə, onun uzunömürlülüyünün təmin edilməsinə, sağlamlılığında problem yaranarsa ona təcili tibbi yardım gəstərilməsinə xidmət edir. Bunub üçün xüsusi təyinatlı poliklinika, klinika və digər tibb müəssisələri yaradılır.

Əsbiyyə və ya Əl-Asaba Tripolidən təqribən 120 km məsafədə, qərb dağı sayılan Nafusa dağının ətəklərində şəhər. Əl-Asaba kənd təsərrüfatı ilə məşhur olan Nafusa dağlarında (Qərbi Dağ) yerləşən, 2010-cu il siyahıyaalınmasında faktiki olaraq təxminən 27.600 nəfər məskunlaşan bir əhalisi olan bir bölgədir və Qaryan şəhərindən sonra bölgənin ən böyük şəhərlərindən biridir. 23 mart 1913-cü ildə Əl-Təvisin protektoratı olan Liviya mücahidləri və italyanlar arasında döyüş baş verdi və bu zərbə zamanı italyanlara ağır itki verildi.

Əzəliyyə (fars. ازلی‎; azərb. Azali Bábí‎) — Bəhailik dinin peyğəmbəri olaraq qəbul edilən Bəhaullahın qardaşı Mirzə Yəhya Nurinin (Sübhi Əzəli) tərəfdarları olan dini icma. Babilik hərəkatından sonra inancın ardıcıları Mirzə Hüseyn Əli və Mirzə Yəhya Nurinin arasında iki hissəyə bölünmüşdür. Əksəriyyət Mirzə Hüseyn Əli tərəfindən təqdim edilən təlimin ardınca gedərək Bəhailik dinini qəbul etmiş, çox kiçik bir hissə isə Mirzə Yəhya Nurinin təlimlərində qalmışdılar. Əzəlilər bu gündə az sayda olmaqla İranda yaşayırlar.

Bəğliyyə (ərəb. بغلية‎, fr. Baghlia) — Əlcəzairin şimalında, Bumerdes vilayətində kommuna. == Coğrafi mövqe == Kommuna vilayətin şərq hissəsində, dəniz səviyyəsindən 57 metr (187 ft) yüksəklikdə yerləşir. == Demoqrafiya == 2008-ci ildə əhalinin sayı 18,052 nəfər idi.

Cəhmiyyə (ərəb. الجهمية‎) — banisi Cəhm ibn Səfvan olan islamda ilkin ideoloji məktəblərdən biri. Cəhm də öz növbəsində bu fikirləri müəllimi Caad ibn Dirhəmdən qəbul etmişdir. == Nümayəndələri == Cəhm ibn Səfvan (vəfatı 745) Səmərqənddə anadan olmuş, əvvəlcə Termezdə, sonra isə Kufədə yaşamış və orada cəbari Caad ibn Dirhəmlə tanış olmuşdur. O, Caadın davamçısı və ideyalarının təbliğatçısı olur. Vətənə qayıdan kimi fikirlərini bölüşməyən üləma ilə teoloji mübahisələr aparmağa başlayır. Sonralar Xorasanın Əməvi valisinə qarşı qiyamda iştirak etmiş və Mərvdə tutularaq edam edilmişdir. Cəhmi görüşlərinin ən məşhur təbliğatçıları arasında Bişr əl-Marisi (vəfatı 833) var. XI əsrin əvvəllərində cəhmilər Nəhavənddə fəaliyyət göstərsələr də, onların bəziləri əşərilərin təlimlərini qəbul etməyə məcbur olmuşlar. == Cəhmilərin inancları == Orta əsr müsəlman alimləri cəhmiləri ya mürcilər, ya da cəbrilər kimi təsnif edirdilər.

Hədiyyə — bir əşyanı kiməsə bağışlamaq. Hədiyyə (film, 2015) — film. Hədiyyə (film, 2016) — film.

Korporativ maliyyə (təşkilatın maliyyəsi, ing. Corporate finance) — maliyyələşmə mənbələri, korporasiyaların kapital strukturu, menecerlərin firmanın səhmdarlar üçün dəyərini artırmaq üçün gördüyü tədbirlər və maliyyə resurslarının bölüşdürülməsi üçün istifadə olunan alətlər və təhlillərlə məşğul olan maliyyə sahəsi. == Tərifi == Amerikalı professor Stiven Rossun fikrincə, korporativ maliyyə biznes qərarları, pul vəsaitlərinin hərəkəti və firmanın səhmlərinin dəyəri arasındakı əlaqənin öyrənilməsidir. Bir sıra iqtisadçılar təşkilatın maliyyəsini təşkilatın təsərrüfat fəaliyyəti zamanı yaranan və onun pul vəsaitlərinin hərəkətinin formalaşması, bölüşdürülməsi və istifadəsi ilə bağlı olan iqtisadi münasibətlər kimi müəyyən edirlər. == Korporativ maliyyənin vəzifələri == Korporativ maliyyənin vəzifələrindən biri təşkilatın xərclərinin davamlı olaraq pul vəsaitləri ilə təmin edilməsidir. Təşkilatın təsərrüfat fəaliyyətinin maliyyələşdirilməsinin əsas mənbəyi onun öz kapitalıdır (nizamnamə kapitalı və mənfəət). Müəssisə aparmaq xərclərinin öz dövriyyə kapitalının həcmindən müvəqqəti artıq olması ilə təşkilat borc kapitalını cəlb edir. Uzunmüddətli ehtiyacları ödəmək üçün daha tez-tez istiqrazlar və ya səhmlər buraxılır və ya uzunmüddətli kreditlər alınır. Kreditin alınması və ya səhmlərin buraxılması ilə bağlı bu cür strateji qərarlar son nəticədə təşkilatın kapitalının strukturunu müəyyən edir . Qeyd etmək lazımdır ki, mənfəətin ənənəvi mühasibat göstəricisi iqtisadi mənfəət yaratmaq üçün istifadə olunan kapitalın cəlb edilməsi ilə bağlı fürsət xərclərini, həmçinin əlavə dəyər yaratmaq, dövriyyə vəsaitlərinin həcminə, kapital qoyuluşlarına nəzarət etmək üçün zəruri olan artımı nəzərə almır, lakin əsas vəsaitlərin və qeyri-maddi aktivlərin köhnəlməsi kimi qeyri-monetar göstəricini nəzərə alır, ona görə də bəzi maliyyə mütəxəssisləri şirkətin fəaliyyətinin əsas göstəricisi kimi gözlənilən diskontlaşdırılmış pul vəsaitlərinin hərəkətini seçirlər.