Поиск по словарям.

Batareya — elektrokimyəvi enerji yığıcısı və çevricisidir. Yükləmə zamanı saxlanılmış kimyəvi enerji elektrokimyəvi redoksreaksiyası əsasında elektrik enerjisinə çevrilir. Bu yolla əldə edilən elektrik enerjisi elektrik şəbəkəsindən asılı olmayaraq istənilən yerdə tətbiq oluna bilər. Yüklənə bilməyən batareyalarda reaksiyaları əksinə aparmaq mümkün deyil. Bir neçə dəfə yüklənə bilən batareyalarda (akkumlyatirlar) isə reaksiyalar həm də əksinə aparıla bilər. Beləliklə kimyəvi və elektrik enerjilərini bir-birinə çevirmək dəfələrlə mümkün olur. Bataerya anlayışı bir neçə qalvanik hücrələrin birlikdə işləməsini təsvir edir. Tətbiq sahəsindən asılı oaraq batareyalar müxtəlif gücə, cərəyan şiddətinə, gərginliyə malik olurlar. Batareya ilk dəfə olaraq XVIII əsrdə italyan fiziki Alessandro Volt tərəfindən ixtira edilmişdir. Elektrik keçiriciliyi üçün kifayət qədər ionları olan demək olar ki, hər hansı bir maye və ya nəm obyekt hüceyrə üçün elektrolit rolunu oynaya bilər.

AAAA batareyası — uzunluğu 42,5 mm və diametri 8,3 mm-dir. Qələvi hüceyrə təxminən 6,5 qr ağırlığında və 1,5 V istehsal edir. Bu ölçülü batareya R8D425 (IEC) və 25 (ANSI/NEDA) da təsnif edilir. Bu ölçüdə olan qələvi batareya, Duracell tipli MN2500 və ya MX2500 və Energizer tipli E96 nömrələri ilə də tanınır. == növü == == İstifadə == Bu batareya ölçüsü ən çox lazer göstəriciləri, LED qələmlər, kompüter qələmləri, qlükoza sayğacları və kiçik qulaqlıq gücləndiriciləri kimi kiçik cihazlarda istifadə olunur. Bu batareyalar AAA və ya AA tipli batareyalar qədər populyar deyil və buna görə də ümumiyyətlə mövcud deyil. Qələvi doqquz voltlu batareyanın bəzi modellərində, qaynaqlanmış çubuqlarla bağlanan altı LR61 hüceyrəsi var. Bu hüceyrələr AAAA hüceyrələrinə bənzəyir və 3,5 millimetr daha qısa olmasına baxmayaraq bəzi cihazlarda öz yerlərində istifadə edilə bilər.

AAA batareya (və ya Üçqat A batareyası) — standart ölçüdə quru hüceyrə batareyasıdır. Bir və ya daha çox AAA batareyası aşağı drenajlı portativ elektron cihazlarda istifadə olunur.Bu ölçülü bir sink-karbon batareyası IEC tərəfindən R03, ANSI C18.1 tərəfindən 24, köhnə JIS standartı UM-4 olaraq və hüceyrə kimyasına görə dəyişən digər istehsalçı və milli standart təyinatlarla təyin edilmişdir. Ölçü ilk dəfə 1911-ci ildə The American Ever Ready Company tərəfindən təqdim edilmişdir. == İstifadə == AAA batareyaları ən çox TV uzaqdan idarəetmə cihazları, MP3 pleyer lər və rəqəmsal kameralar kimi kiçik elektron cihazlarda istifadə olunur. Eyni gərginliyi tələb edən, lakin daha yüksək cərəyan gücünə malik cihazlar, AA batareya tipi kimi daha böyük batareyalardan istifadə etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur.AA batareyaları AAA batareyalarından təxminən üç dəfə çoxdur. Müasir elektronikanın artan səmərəliliyi və miniatürləşməsi ilə əvvəllər AA batareyaları üçün nəzərdə tutulmuş bir çox cihaz (uzaqdan idarəetmə, simsiz kompüter siçanları və klaviaturalar və s.) AAA batareya hüceyrələrini qəbul edən modellərlə əvəz olunur.

AA batareyası (və ya ikiqat-A batareyası) — standart ölçülü tək hüceyrəli silindrik quru bir batareyadır. IEC 60086 sistemi onu R6 ölçüsü, ANSI C18 isə 15 ölçüsü adlandırır. Yapon JIS tərəfindən UM-3 adlandırılmışdır. Tarixi olaraq, İngiltərədəki rəsmi sənədlərdə D14 (standart hüceyrə) və ya HP7 (sink xloridin 'yüksək gücü' versiyası üçün) olaraq bilinir. AA batareyaları portativ elektron cihazlarda çox yayılmışdır. AA batareyası, birincil batareya (birdəfəlik) və ya təkrar doldurula bilən tək bir elektrokimyəvi hüceyrədən ibarətdir. Tikintisində bir çox fərqli kimyəvi maddələrdən istifadə olunur. Dəqiq terminal gərginliyi, tutumu və praktiki boşalma dərəcələri hüceyrə kimyasından asılıdır; lakin, AA hüceyrələri üçün hazırlanmış qurğular, istehsalçı tərəfindən göstərilmədiyi təqdirdə, adətən yalnız 1,2–1,5 V gücündə olacaq. == Ölçülər == 1907-ci ildə " The American Ever Ready Company " tərəfindən təqdim edilən AA batareyasının ölçüsü 1947-ci ildə Amerika Milli Standartlar İnstitutu (ANSI) tərəfindən standartlaşdırılmışdır, lakin rəsmi standartlaşdırmadan əvvəl fənərlərdə və elektrik yeniliklərində istifadə edilmişdir. ANSI və IEC Batareya nomenklaturası, hüceyrə xüsusiyyətlərindən və kimyasından asılı olaraq bu ölçüdə hüceyrələr üçün bir neçə təyinat verir.

Batareya — bir neçə topdan, haubitsadan, raket, zenit və artilleriya qoşun növünə aid başqa qurğulardan ibarət ordu bölüyü. Batareyalar artelleriya divizionu təşkil edir.

Top göyərtəsi və ya Batareya göyərtəsi - çoxgöyərtəli xətt gəmisi və freqatlarda orta kalibrli döyüş toplarının yerləşdiyi göyərtə. Top göyərtəsi və ya Batareya göyərtəsi ilk olaraq 1500-cü ildə fransız gəmisi - de Şarj qapalı top portları ilə təkmilləşdirilməsindən meydana çıxmışdır. 1637 ci ildə ingilis gəmi mühəndisi, Fineas Pett ilk olaraq üçqatlı; kçik kalibrli toplar üçün III qat, orta kalibrli toplar üçün II qat, iri kalibrli toplar üçün I qat nəzərdə tutulan gəmi inşa etmişdir. == Top göyərtələrinin sayına görə gəmilərin təsnifatı == Yelkənli döyüş gəmilər batareya göyərtələrinə görə gəmi ranqlarına bölünürlər. Xətt gəmisi: 2-3 top göyərtəli - batareyalı. Freqat: bir bağlı top göyərtəsinə - batareyaya malikdir. Bəzən açıq göyərtəyə də döyüş topları qoyulur. Briq, briqantina, korvet, kliper, Şlyup: üst göyərtədə bir açıq batareyaya malikdir.

Bu məqalədə ev, avtomobil və yüngül sənayedə bəzi ümumi birincil və ikincil batareyaların ölçüləri, formaları və ümumi xüsusiyyətləri araşdırılacaq. Standartlaşdırma == Marka üçün qeyri-standart adlar == == Batareya kimyası və gərginliyi == == Fiziki dəyişkənlik == == Silindrik batareyalar == == Düzbucaqlı batareyalar == == Kamera batareyaları == == Düymə hüceyrələri — sikkə, saat == == Lityum-ion batareyalar (şarj edilə bilən) == == Köhnəlmiş batareyalar == == Həmçinin bax == Batareya qutusu Batareyanın Utilizasiyası Batareya (vakuum borusu) Batareya növlərinin siyahısı == İstinadlar == == Əlavə oxu == IEC 60086–1: Primary batteries — Part 1: General IEC 60086–2: Primary batteries — Part 2: Physical and electrical specifications IEC 60086–3: Primary batteries — Part 3: Watch batteries IEC 60086–4: Primary batteries — Part 4: Safety of lithium batteries ANSI C18.1, Part 1 Portable Primary Cells and Batteries With Aqueous Electrolyte — General and Specifications ANSI C18.1, Part 2 Portable Primary Cells and Batteries With Aqueous Electrolyte Safety Standard ANSI C18.2, Part 1 Portable Rechargeable Cells and Batteries — General and Specifications ANSI C18.2, Part 2 Portable Rechargeable Cells and Batteries Safety Standard ANSI C18.3, Part 1 Portable lithium Primary Cells and Batteries — General and Specifications ANSI C18.3, Part 2 Portable lithium Primary Cells and Batteries Safety Standard MOD Defence Standard 61–017 The Selection and Introduction of Batteries and Fuel Cells for Service Use MOD Defence Standard 61–021 Generic Specification for Batteries == Xarici keçidlər == A growing list of battery equivalents and details. Courtesy of the Highfields Amateur Radio Club (Cardiff, UK).

Batanta (ind. Pulau Batanta) — Raja Ampat adalarının ən böyük 4 adasından biri. Misool, Salavati və Vayqeo ilə birlikdə "4 kral" adlandırılırlar. Sahəsi 455,9 km²-dir. Ən yüksək nöqtəsi 1183 metr; sahil xəttinin uzunluğu 226,6 km-dir.

Batasek (alm. Badeseck‎, serb. Батсек) — Macarıstanın Tolna medyesində yerləşən rayon. Əhalisi əsasən macarlardan təşkil olunmuşdur, serblər də ərazidə məskunlaşmışdır. “Batasekin ən qədim ağacı” 2016-cı ildə “İlin Avropa ağacı” mükafatı qazandı.

Bataviya — ABŞ-nin Nyu-York ştatında yerləşən şəhər. 2020-ci ilin statistikalarına əsasən şəhərin əhalisi 15600 nəfərdir. == Ərazi == ABŞ Siyahıyaalma Bürosunun verdiyi məlumata əsasən şəhərin ümumi sahəsi 13,6 km²-dir. Ərazinin 13,4 km² hissəsi quru, 0.2 km² hissəsi isə sudur. == Əhali == 2000-ci ilin statistikalarına əsasən şəhərdə 16256 şəxs, 6457 ev və 3867 ailə vardır. Əhalinin tərkibi 90,23% ilə ağdərililərdən, 5,43% ilə qaradərililər və yaxud afroamerikalılardan, 0,48% ilə yerli amerikalılardan, 0,87% ilə asiyalılardan, 0,02% ilə Sakit okean adalılarından, 1,06% ilə digər etnik qruplardan ibarətdir.

Batırşa(1710 — 24 iyun 1762); əsl adı: Qabdulla Qaliyev, başq. Fабдулла Fәли улы, tatar. Габдулла Гали улы) — Başqırd üsyanının başçısı və ideoloqu. == Həyatı == Batırşanın həyatı ilə əlaqədar məlumatlar müxtəlif qaynaqlarda fərqli şəkildə verilmişdir. Tarixdə Batırşa və ya Batırşah adı ilə bilinsə də, tarixçilər bizlərə onu Gabdulla Aliyev, Batırşa Aliyev, Gabdulla Myazgaldin adı ilə tanıdırlar. Məşhur tarixçi Gaysa Hüseynovun fikrincə, Batırşanın gerçək adı Bahadirşah Miğlegali oğlu olub (Galiyev). Xalq arasında isə onun adını qısaldaraq Batırşa deyə adlandırıblar. Gobeydulla Mezgıtdin isə böyük bir ehtimalla onun ləqəbidir. Rizaetdin Fehretdinə görə isə, Batırşanın gerçək adı Gabdulla Tuktargali oğlu (Galiyev)dur. Bəzi faktlara görə Mişər tayfasındandır..

Bomarea (lat. Bomarea) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinin alströmeriyakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Bu bitki cinsi əsasən And dağları üçün səciyyəvi olsa da, bəzən Mərkəzi Amerika, Meksika və Qərbi Hindistanda da rast gəlinə bilər. Bomarea cinsinə aid bəzi növlər dekorativ bitki kimi yetişdirilir.Bu cinsin nümayəndələri eyni fəsiləyə aid Alstroemeria cinsinə bənzəyir. Bomarea cinsi dörd yarımcinsə bölünür: Baccata, Bomarea, Sphaerine və Wichuraea. Bunlardan ən böyüyü təxminən 70 növü olan Bomarea-dır.Cinsə təxminən 110-122 arası növ daxildir.

Таtar dili (tatar. татар теле / tatar tele, татарча / tatarça) — tatarların milli dili, Rusiya Federasiyasının Tatarıstan Respublikasının dövlət dili, yayılmasına görə Rusiyada rus dilindən sonra ən yayqın ikinci dil. Türk dillərinin qıpçaq qrupunun Volqaboyu-qıpçaq yarımqrupuna aiddir. Leksikasına görə daha çox başqırd, qazax, noqay və nisbətən qaraqalpaq, qaraçay-balkar, qumuq, özbək, azərbaycan və türk dillərinə yaxındır. == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Ахатов Г.Х.. Язык сибирских татар. Фонетические особенности (монография). Уфа, 1960. Ахатов Г.Х. Диалект западносибирских татар (монография). Уфа, 1963.

Turpəng (lat. Barbarea) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Əhəmiyyəti == Turpəng toxumlarında 33-42% yarımquruyan yağ (yod ədədi 110-111) vardır. Bu yağ xüsusiyyətlərinə görə raps yağına yaxındır. Amma tərkibindəki eruk turşusu onun qidalılıq dəyərini azaldır. Qida məqsədi ilə saflaşdırılmış yağı və ya tərkibində eruk turşusu az olan sortlardan alınan yağlar istifadə edilir. Belə yağlar yüksək dad keyfiyyətinə malik olurlar. Turpəng yağı sənayenin müxtəlif sahələrində texniki məqsədlər üçün istifadə edilir. Ondan sabunbişirmədə, lak - boyaq sahəsində metallurgiyada və başqa sahələrdə istifadə olunur. Jmıxın tərkibində 40 % -ə qədər tam keyfiyyətli zülal vardır ki, bu da heyvandarlıqda yaxşı konsentrat yem kimi istifadə olunur.

Badara — Azərbaycan Respublikasının Xocalı rayonununun Daşbulaq kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.Yuxarı Qarabağın Xaçın nahiyəsində kənd adı.Azərbaycanda dağlıq yerlərə xas olan kicik əkin sahəsinə badar deyilir. Oykonim "kiçik əkin sahəsi olan yer" deməkdir. == Tarixi == Keçmişdə Xaçın nahiyəsində kənd olub. Qarabağ xanı İbrahim xana məxsus mülklərin siyahısında adı Badarat kimidir. 1828-ci ildə İrandan köçürülmüş ermənilər burada yerləşdirildikdən sonra Ptresek adlandırılmışdır. Gürcüstanda Başeti adı ilə eynidir. 1992-ci ildən 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olub. 2005-ci ildə Dağlıq Qarabağda keçirilən əhalinin siyahıyaalmasına əsasən Badara kəndinin əhalisinin faktiki sayı 827 nəfər, qeydiyyatdakı əhalinin sayı 849 nəfər təşkil edirdi. İkinci Qarabağ müharibəsinin nəticələrinə əsasən imzalanmış 10 Noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanata uyğun olaraq Badara kəndi Rusiya Sülhməramlı qüvvələrinin nəzarətinə keçmişdir.

Butare-(1962 ilədək Astrida) – Ruandanın cənubunda şəhər. Butare prefekturasının inzibati mərkəzi. == Əhalisi == Əh. 103,3 min (Kiqalidən sonra ölkənin ikinci şəhəri; 2009). Avtomobil yolları qovşağı. == Tarixi == 1920 ildə salınmışdır. == Mədəniyyəti == Ruandanın elm, mədəniyyət və ticarət mərkəzidir. Ruandanın Aqronomiya Elmləri İnstitutu (1962), Elmi və Texnoloji Tədqiqatlar İnstitutu (1989), Milli Universitet (1963); Universitet kitabxanası, Milli muzey (1989;etnoqrafik kolleksiya) burada yerləşir. == İstinadlar == Butare // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). — V cild.

Katara (çin. 卡塔拉 Kǎ Tǎ Lā) — Avatar: Aanq haqqında əfsanə cizgi serialın və Axırıncı hava maqı filmin əsas personajlardan biri; Korra əfsanəsi cizgi serialın personajı. Birinci serialın əvvəlində Katara Cənub qütbdə tək bir su maqı idi. == Yaradılması və konsepsiyası == Yayılmamış pilot seriyasında Kataranın adı Kia (ing. Kya) idi. Nickelodeon-un hüquq şöhbəsi həmin adın bir video oyunda artıq işləndiyini öyrənəndə ona veto qoymuşdu. Bundan sonra Kanna adı təklif olunub, amma o daha sonra Kataranın nənəsi üçün işlənilib. Kia isə Kataranın anası olub.The Women of Avatar: The Last Airbender xüsusi buraxılışda Maykl Dante DiMartino və Brayan Konietzko deyiblər ki, Katara serialın Deyteraqonistidir və hekayə onun baxışından danışılır.

Matara (sinh. මාතර, tam. மாத்தறை) — Şri-Lankada şəhər. Cənub əyalətinin okean sahillərində yerləşir. Ölkə paytaxtı Kolombodan 160 km məsafədədir. Matara dairəsinin əsas ticarət mərkəzi və inzibati mərkəzidir. Şəhər 2004-cü ildə Hind okeanında baş vermiş zəlzələdən böyük zərər görmüşdür. Şəhər əhalisinin sayı 68 000, aqlomerasiyada isə əhalinin sayı 831 mindir. == Etimologiyası == «Matara» sözü «Böyük bərə» mənasını verir və böyük ehtimal ki, tamil dilində olan «matturay» sözündəndir. Matturay sözü isə «böyük dəniz limanı» və ya «böyük qala» mənasını daşıyır.

Anastasiya Alekseyevna Tatareva (d. 19 iyul 1997, Yekaterinburq, Rusiya) — Rusiyanı təmsil edən bədii gimnast. Anastasiya Tatareva, 2016-cı ildə Rusiyanı XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və qızıl medal qazanıb. == Karyerası == Anastasiya Tatareva, 2016-cı ildə Rusiya bayrağı altında Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərində baş tutan XXXI Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. O, qrup yarışlarında komanda yoldaşları Vera Biryukova, Anastasiya Bliznyuk, Anastasiya Maksimova və Mariya Tolkaçeva ilə birgə final yarışlarında 36.233 xal toplayaraq 1-ci yeri tutdu və Olimpiya Oyunlarının qızıl medalını qazandı.

Baatara — Livanda şəlalə. Ölkənin Dağlıq Livan (Mountain Trail) bölgəsində, Cbeil rayonu ərazisindədir. Ümumi hündürlüyü 225 metrdir. Baatara Livan dağlıq silsiləsində yerləşən Tannorin şəhəri yaxınlığındadır. == Ümumi məlumat == Şəlalənin yerləşdiyi ərazi "Üç körpü çuxuru" (Three Bridge Chasm) adlanır. Məhs şəlalə bir birinin üzərində yerləşən üç körpü formalı çuxura tökülür. Bu çuxur yura dövrünün əhəngdaşlarında təşkil olunmuş və geomorfoloji baxımdan karst qıfıdır. Baatara şəlaləsinin yaşı 160 milyon ildir. Ətraf ərazidə ot örtüyü olduğundan uzaqdan şəlaləni görmək mümkün deyil. Ancaq çox yaxınlaşdıqdan sonra şəlalə görsənir.Mağaranın formalaşmasında yağış və qar sularının fəaliyyəti böyükdür (eroziya).

Buruq ürəkotu (lat. Cardamine flexuosa) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin ürəkotu cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Barbarea arisanensis (Hayata) S.S.Ying Cardamine arisanensis Hayata Cardamine debilis D.Don [Illegitimate] Cardamine decurrens Zoll. & Moritzi Cardamine drymeja Schur Cardamine duraniensis Revel ex Des Moul. Cardamine fallax var. glabra Nakai Cardamine flexuosa var. bracteata O.E.Schulz Cardamine flexuosa subsp. debilis O.E.Schulz Cardamine flexuosa var. debilis (O.E.Schulz) T.Y.Cheo & R.C.Fang Cardamine flexuosa var. flexuosa flexuosa Cardamine flexuosa var.

Şalğam-turp (lat. Brassica rapa) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin kələm cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Barbarea derchiensis S.S. Ying Brassica amplexicaulis Hochst. ex A.Rich. [Illegitimate] Brassica antiquorum H.Lév. Brassica asperifolia Lam. Brassica asperifolia var. esculenta Gren. & Godr. Brassica asperifolia var.

Adi moruq (lat. Rubus idaeus) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin moruq cinsinə aid bitki növü. == Yayılması == Qırmızı moruq yabanı formada Azərbaycanın dağlıq yerlərində, meşə açıqlıqlarında, çayların kənarlarında, dərələrdə və bir qədər rütubətli torpaqlarda bitir. Moruq iyunda çiçəkləyir. Ağ rəngli ətirli çiçəkləri 1ay müddətində açılır. Külli miqdarda çiçəkləmə isə 2 həftə davam edir. Meyvələri çiçək açdıqdan 35-40 gün sonra, yəni iyul-avqustda yetişir. Meyvəsinin rəngi tünd qırmızı, açıq qırmızı, ağımtıl-sarı olur, yetişəndə tez tökülür. Meyvəsi yumru, oval və yastı-yumru formada olur. Dadı şirin, meyxoş və ətirlidir.

Adi pişiknanəsi (lat. Nepeta cataria) - dalamazkimilər fəsiləsinin pişiknanəsi cinsinə aid bitki növü. == Sinonim == Calamintha albiflora Vaniot Cataria tomentosa Gilib. [Invalid] Cataria vulgaris Gaterau Glechoma cataria (L.) Kuntze Glechoma macrura (Ledeb. ex Spreng.) Kuntze Nepeta americana Vitman [Illegitimate] Nepeta bodinieri Vaniot Nepeta cataria var. citriodora (Dumort.) Lej. Nepeta ceretana Sennen Nepeta citriodora Dumort. Nepeta laurentii Sennen Nepeta macrura Ledeb. ex Spreng. Nepeta minor Mill.

Adi pişiknanəsi (lat. Nepeta cataria) - dalamazkimilər fəsiləsinin pişiknanəsi cinsinə aid bitki növü. == Sinonim == Calamintha albiflora Vaniot Cataria tomentosa Gilib. [Invalid] Cataria vulgaris Gaterau Glechoma cataria (L.) Kuntze Glechoma macrura (Ledeb. ex Spreng.) Kuntze Nepeta americana Vitman [Illegitimate] Nepeta bodinieri Vaniot Nepeta cataria var. citriodora (Dumort.) Lej. Nepeta ceretana Sennen Nepeta citriodora Dumort. Nepeta laurentii Sennen Nepeta macrura Ledeb. ex Spreng. Nepeta minor Mill.