Поиск по словарям.

Krasnıy — Xocalı rayonununda kənd. Krasnıy (Rusiya) — Rusiyada kənd. Krasnıy (Belarus) — Belarusda qəsəbə.

Qranit — tam kristalaşmış, bərabərdənəli və ya porfir quruluşlu intruziv süxurdur.Qranit əsasən kvars kristallarından və çöl şpatından ibarət olan dağ süxürudur. Təsnifatı çöl şpatlarının və rəngli mineralların tərkib və miqdarına əsaslanır. Qranit iki qrupa bölünür: kalsiumlu-qələvi, yaxud normal qranit və qələvi qranit. Normal qranit mineraloji tərkibi: qələvi çöl şpatı ortoklaz və ya mikroklindən, plagioklaz-oliqoklaz-andezindən, kvarsdan, rəngli minerallar isə biotit, hornblend, müskovitdən ibarətdir. Bəzi hallarda piroksen müşahidə olunur. Çöl şpatı ancaq və ya əksərən plagioklazdan ibarət olduqda plagioqranit, rəngli mineralları olmadıqda, yaxud çox az miqdarda olduqda – alyaskit adlanır. Qələvi qranit isə qələvi çöl şpatı mikropertit, mikroklin-mikropertitdən, anortoklazdan, plagioklaz-albitdən, rəngli minerallar isə qələvi amfibol və qələvi piroksenlərdən (ribekit, arfvedsonit, egirin və b.) ibarətdir. Kalsiumlu-qələvi intruzivlərin tutduğu sahələr bir neçə yüz, hətta min km² çatır, qələvi qranit isə kiçik ştoklar əmələ gətirir. Mənşəyinə görə qranit üç qrupa bölünürlər: a) qranit maqmasının kristallaşması nəticəsində yaranan qranit; b) hibridləşmiş bazalt maqmasının son diferensiatları olan qranit; c) regional metasomatoz nəticəsində yaranan qranit. Sonuncu tip qranitlər arxey və proterozoy süxurları içərisində geniş yer tutmuşdur.

Qroznı (çeç. Соьлжа-ГӀала, qum. Süyünç-Qala, qaraç.-balk. Süyünç-Qala) — Şimali Qafqazda şəhərdir, Rusiyanın cənubunda, Çeçenistan Respublikasının paytaxtı, Qroznu rayonunun mərkəzidir. Şimali Qafqazın ən böyük şəhərlərindən biridir, ərazisinə görə ikinci, əhalisinin sayına görə üçüncü böyük şəhərdir. == Etimologiyası == Şəhər Sevinc çayının (qum. Süyünç, qaraç.-balk. Süyünç, çeç. Sölƶa) qırağında yarandığına görə yerli türklər ona Sevinc-Qala (qum. Süyünç-Qala, qaraç.-balk.

Qrajina Zayonts (pol. Grażyna Zając; 1959, Labovis[d], Kiçik Polşa voyevodluğu[d]) — polyak türkoloqu, tərcüməçi, filologiya elmləri doktoru, professor. == Həyatı və yaradıcılığı == Qrajina Zayonts 1959-cu ildə Polşada, Karpat dağlarının quzeyindəki Labova rayonunun Labovis (Labowiec) adlı küçük bir kənddə doğulmuşdur. Anası polyak dili və ədəbiyyatı müəllimi, atası meşə mühəndisi olmuşdur. Orta məktəbin ilk üç yılını Labovis, son beş ilini Labova (Labowa) qəsəbəsində oxuduqdan sonra 1974-1978-ci illərdə Novı Sonc (Nowy Sacz) şəhərində lisey bitirmişdir. Liseydən məzun olduqdan sonar Krakov Yagellon Universiteti (Uniwersytet Jagiellonski) Şərq Dilləri İnstitutuna qəbul olunmuş və Türkoloji bölümündə təhsil almışdır. 1981-ci ildə burs qazanaraq İstanbul Universiteti nəzdində Türk dili və kültürü ilə bağlı yay kurslarına qatılmışdır. 1983-cü ildə Jan Ciopinski rəhbərliyi ilə Əhməd Həmdi Tanpınarın yaradıcılığı ilə bağlı magistr dissertasiyasını uğurla tamamlayaraq Şərq Dilləri İnstitutunda müəllimliyə başlamışdır. 1993-1995-ci illərdə Ankarada doktorantura təhsili almışdır. 1995-ci ildə “Orxan Kamalın həyatı və əsərləri” mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək elmlər doktoru adını almışdır.

Krasnı Kut — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər. Saratov vilayətinə daxildir.

Krasnıy Sulin — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər. Rostov vilayətinə daxildir.

Krayniy adası — Sedov arxipelaqı qrupuna daxildir. İnzibati cəhətdən Krasnoyarsk diyarının Taymır Dolqan-Nenes rayonu ərazisində yerləşir. == Yerləşməsi == Kara dənizində, Demyan Bednıy adalarının şərqində, Komsomoles adasından 4,2 km şimal-qərbdə yerləşir. Qonşuluğunda yerləşən Qlavnıy və Kolokol adaları ilə qumlu sayla birləşir (müvafiq olaraq 1 km və 650 m). == Təsviri == Şimal-qərbdən cənub-şərqə doğru uzanır. Uzunluğu 1,3 km, eni isə 300 metr təşkil edir. Adanın maksimal hündürlüyü 11 metrdir. Adada çay və göl yoxdur.

Qlavnıy adası — Sedov arxipelaqı qrupuna daxildir. İnzibati cəhətdən Krasnoyarsk diyarının Taymır Dolqan-Nenes rayonu ərazisində yerləşir. == Yerləşməsi == Kara dənizində, Demyan Bednıy adalarının şərqində, Komsomoles adasından 6,6 km şimal-qərbdə yerləşir. Qlavnıy adasından şərqdə Kolokol adası və Krayniy adası (müvafiq olaraq 0,5 vvə 1 km) yerləşir. Adalar arasında qumlu say yerləşir. Qərbində, 1,4 km aralıda Raket adası yerləşir. == Təsviri == Uzunluğu 1,8 kilometr, eni isə 700 metr təşkil edir. Qrupun ən iri adasıdır. Bu isə adanın bu cür adlanmasına səbəb olmuşdur. Adanın sahilləri hamardır.

Qranik döyüşü - e.ə. 334-cü ildə Makedoniyalı İskəndərlə Dara arasında ilk döyüş. Qranik çayı sahilində baş vermiş döyüşdə İskəndər Kiçik Asiya satrapının ləng hərəkət muzdur döyüşçü lərini məğlub etmişdir. Döyüşdən sonra makedoniyalılar xeyli qənimət əldə etmiş və Anadolunun içarilərinə doğru irəliləmişdir. Və bu döyüşdə Dara həlak olur İskəndər qalib gəlir.

Maqma (yun. μάγμα — qatı yağ, xəmir) — Yer qabığında və ya yuxarı mantiyada, böyük olmayan dərinlikdə təbii halda yaranan, soyuduqda maqmatik dağ qayalarna çevrilən, silikat tərkibli, isti və maye ərintidir. Axan maqma lava adlanır. == Geomorfoloji termin == Maqma — (rus. магма, ing. maqma) Yerin dərinliyində əmələ gələn mürəkkəb, əksərən silikat tərkibli ərgin, qızğın kütlə. M. tərkibində oksigen, silisium, alüminium, dəmir, maqnezium, natrium və kaliumun üstünlük təşkil etdiyi çoxlu miqdarda kimyəvi elementlərin birləşmələrindən, bəzən bir neçə faizi uçan komponentlərdən (su, kükürd, hidrogen, ftor, xlor və s.) təşkil olmuş məhluldan ibarətdir. == Kimyəvi tərkibi == Maqmada demək olar ki, bütün kimyəvi elementlərə rast gəlinir, onların arasında: Si, Al, Fe, Са, Mg, К, Ti, Na, həmçinin müxtəlif uçan komponentlərə (karbon oksidi, kükürd, hidrogen, flüor, xlor və s.) və buxarşəkilli suya da rast gəlinir. Uçan komponentlər maqmanın kristallaşması zamanı müxtəlif minerallara daxil olur. Nadir hallarda qeyri-silikat tərkibli maqmatik ərintilər mövcud olur.

Qranit palıdı (bolq. Гранитски дъб) — Bolqarıstanın Qranit kəndində bitən yay palıdı. Güman olunur ki, hazırda yaşayan ən qoca palıd ağacıdır. Ağacın gövdəsinin diametri 2,38 metr, gövdəsinin genişliyi 7,46 metr, hündürlüyü 23,4 metr təşkil edir. Lakin ağacın ancaq şərq budaqları sağdır. 1982-ci ilin martında ağacdan götürülmüş nümunələrə əsasən ağacın yaşı 1637-dir. 345-ci ildə cücərdiyi güman olunan Qranit palıdı Bolqarıstanın ən qədim, Avropanın isə ən qədim ağaclarından biridir. 1967-ci ildə Qranit palıdı qorunan ağac elan edilmiş və Bolqarıstanın təbii abidələri siyahısında daxil edilmişdir.2010-cu ildə çəkilmiş "Sonsuza qədər yaşamaq" (bolq. Жива Вечност) adlı sənədli filmdə Qranit palıdı da göstərilmişdir.

Qranit qatı (rus. гранитный слой, ing. granite layer)-materik tipli yer qabığı qatlarından birinin şərti adı; bazalt qatı ilə çökmə süxur qat arasında yerləşib, seysmik məlumatlara əsasən ayrılmışdır. Bazalt qatdan Konrad səthi ilə ayrılır. Platformaların kristallıq qalxanlarında (məs: Baltik qalxanı) və qırışıqlıq vilayətlərin mərkəzi hissələrində səthə çıxır. Q.q. metamorfik süxurlardan, əsasən, qranit və qneyslərdən ibarətdir; materik tip yer qabığı üçün səciyyəvidir. Qalınlığı 5–15 km-ə çatır. Bax: Yer qabığı.

«Qroznı-Citi» — Qroznı şəhərinin mərkəzində, Əhməd Kadırov prospekti boyunca, Sunja çayının sdahilində yerləşən çoxmərtəbəli binalar kompleksi. == Planlaşdırma == Kompleksin ümumi sahəsi 4,5 hektardır. Yeddi çoxmərtəbəli bina (yaşayış binaları, otel, ofis və iş mərkəzi) var: biri 40 mərtəbəli, biri 30 mərtəbəli, üçü 28 mərtəbəli və ikisi 18 mərtəbəli. Yaşayış binalarındakı mənzillərin ümumi sayı 700-dür. Bir mənzilin faydalılıq sahəsi 68 ilə 280 m² arasındadır. Fenix yaşayış binasının ilk iki mərtəbəsində ticarət mərkəzi yerləşir. Yaşayış binalarının yanında, 303 otaqlı 28 mərtəbəli beşulduzlu otel və ümumi sahəsi 34.000 m² olan 30 mərtəbəli ofis və iş mərkəzi tikilmişdir. Otelin damında vertolyot meydançasıvardır. Oteldə bir üzgüçülük hovuzu, spa mərkəzi, idman zalı, 3 restoran, 32-ci mərtəbədəki şəffaf günbəzin altındakı kafe və ticarət köşkləri yer alır. Göydələnlərin hər birinin altında ümumi tutumu təxminən 3000 maşın olan iki yeraltı dayanacaqlar var.

Qroznı fəhləsi — Çeçenistan Respublikasının tarixi, elmi və təhsilli, mədəni və maarifləndirici rusdilli qəzeti. 1917-ci ilin mart ayından Qroznıda nəşr olunur. Bölgədəki ən qədim çap nəşri sayılır. == Tarixi == === Qəzetin yaradılması === Qəzetin ilk sayı 1917-ci ilin martında "Yoldaş" adı ilə nəşr olunub.1918-ci ildə qəzet "Qroznı Dairəsi Fəhlə və Hərbi Deputatlar Şurasının İzvestiyası" adlandırılıb.1920-ci illərin əvvəllərində qəzetə "Qırmızı üsyançı" adı verilib. 1921-ci ildə Qroznının əsas qəzeti yenidən adını dəyişib, o vaxtdan etibarən "Qırmızı Əmək" adını alıb. Bu zaman nəşr zəhmətkeşlərin gündəlik qəzeti olaraq ad qazanmışdı.. Daha sonra qəzet, Qroznı Şəhər İcraiyyə Komitəsinin və Qafqaztrudarmiya Siyasi İdarəsinin gündəlik orqanı oldu. Sonradan qəzet Qroznı Şəhər İcraiyyə Komitəsinin və Süvari Ordusunun Siyasi İdarəsinin gündəlik orqanı və Qrozni Şəhər İcraiyyə Komitəsi və Süvari İdarəsinin gündəlik qəzeti kimi dərc edildi.1922-ci ildə başqa bir ad dəyişikliyi oldu və bundan sonra qəzet "Nefteraboçiy" adlandı. Qəzetin təsisçisi Qroznı şəhər icra komitəsi və Rusiya Kommunist (b) Partiyası rayon komitəsi idi. 1924-cü ilə qədər qəzet RKP(b)-nin Qroznı əyalət komitəsinin, vilayət icra komitəsinin və qubernatorluğun həmkarlar ittifaqı şuralarının, daha sonra — RKP(b) Qroznı rayon komitəsinin, rayon icra komitəsinin və "Qafqazprofyuzovun" rəsmi orqanı oldu.7 noyabr 1924-cü ildən qəzet "Qroznı fəhləsi" kimi çıxmağa başladı.

Qroznı döyüşü — 1996-cı ilin avqustunda baş vermiş döyüş. Rusiya Federasiyası Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının bölmələri və şəhərdə yerləşən Çeçen milisləri şəhərin böyük hissəsinə nəzarəti itirir. Bundan sonra Rusiya Federasiyası ilə tanınmayan Çeçen İçkeriya Respublikasının nümayəndələri arasında Xasavyurt müqaviləsi bağlanır. Bu Birinci Çeçenistan müharibəsinə son qoyur. == Üsyançıların sayı == Əməliyyatın əvvəlində ayrı-ayrı qruplarda Qroznıya sızan üsyançıların sayı təxminən 1,5—2 min nəfər olur. Döyüşlər zamanı şəhərə yerli sakinlərin qayıtması və əvvəllər federal qoşunların tərəfində olanların üsyançıların tərəfinə keçməsi ilə onların sayı tədricən artır. Nəticədə Aslan Masxadovun Qroznıda nəzarət etdiyi çeçen birləşmələrinin sayı avqustun ikinci yarısına qədər 6-7 min nəfərə çatır. Ümumi rəhbərliyi həyata keçirən Aslan Masxadov bu əməliyyatın "bütün dünyaya və hər şeydən əvvəl Rusiyaya separatçıların döyüş potensialını göstərmək üçün" edildiyini bildirir. Xəttab dəstəsi ilə birlikdə hücumda iştirak etdi. == Federal qüvvələrinin sayı == Rusiya tərəfi say üstünlüyünə (daxili qoşunların 6 min hərbçisi), zirehli texnika və artilleriya üstünlüyünə və mütləq hava üstünlüyünə malik olur.

Qroznı rayonu (çeç. Соьлжа-ГӀалин кӀошт) — Rusiya Federasiyası, Çeçenistan Respublikasının tərkibindəki inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Qroznı şəhəridir (bununla belə rayonun tərkibinə daxil deyildir). Qroznı rayonunun rəhbərliyi Tolstoy-Yurt kəndində yerləşir. == Coğrafiya == Rayon Çeçenistan Respublikasının mərkəzi hissəsində yerləşir. Şimalda Naurski və Şelkovski rayonları, şərqdə — Qudermes rayonu, cənub-şərqdə — Şali rayonu, cənubda — Urus-Martan rayonu ilə həmsərhəddir. Cənub-qərbdə Axçoy-Martano və Sunjenski rayonları, şimal-qərbdən Nadterek rayonu ilə sərhədə sahibdir. Rayonun mərkəzində onun tərkib hissəsi olmayan Qroznı şəhər rayonu yerləşir. Rayon şərqdə Arqun şəhəri ilə həmsərhəddir. Çeçen düzünliyində yerləşir.

Qroznı İES — Çeçenistan Respublikasının Qroznı şəhərində inşa edilmiş istilik elektrik stansiyasıdır. Enerjinni verilməsi üçün tikinti müqavilələr proqramı əsasında gerçəkləşdirildi. Qroznı İES-in tikintisi PJSC OGK-2 (Qazprom Energoholding Group) şirkəti tərəfindən həyata keçirilib. == Tarixi == Daima böyüyən Çeçenistan iqtisadiyyatı özünü təmin edəcək enerji resurslarına malik olmaq və Rusiyanın qonşu bölgələrindən enerji asıllığını azaltmaq üçün yeni elektrik stansiyasına ehtiyac duyurdu. Bu səbəbdən Çeçenistan höküməti paytaxt Qroznıda yeni İES-nın tikintisinə qərar verdi. 2015-ci ilin fevral ayında isə Qroznıda investitorların investisiyalarının geri qaytarılmasına zəmanət verə biləcək enerji təchizatı müqavilələlərinə uyğun olaraq ümumi gücü 360 MVt olan iki qaz turbin qurğusunun tikintisi qurğuların siyahısına daxil edilərək həyata keçirildi. Enerji təchizatı müqaviləsi qurğularının əksəriyyətindən fərqli olaraq, yeni elektrik stansiyası orijinal siyahıya daxil edilməmişdir. Belə ki, ərazi Krasnodar vilayətində uğursuz İES tikinti layihəsi olan Kudepstinskaya İES-dən köçürüldü.. İnvestorlar — Qazprom Energoholding MMC, müştəri-tərtibatçı — GEH Engineering MMC, dizayner — Mosenergoproekt MMC, baş podratçı — TEK Mosenergo JSC şirkətləri idi.İnşaat işlərinə 2017-ci ilin fevral ayında başlandı və 19 dekabr 2018-ci ildə İES hərtərəfli sınaqlardan uğurla keçdikdən sonra Qroznı İES-in ilk enerji bloku istismara verildi. Beləliklə, müharibədən sonra ilk dəfə olaraq Çeçenistan Respublikası ərazisində elektrik enerjisi istehsal olunmağa başlandı.

Raznıe adaları — İnzibati cəhətdən Krasnoyarsk diyarının Taymır Dolqan-Nenes rayonu ərazisinə yerləşir. Şimal Torpağının bir hissəsini təşkil edir. Qrup iki adadan ibarətdir. == Yerləşməsi == Kara dənizini ərazisində, Qırmızı Ordu boğazının mərkəzi hissəsində, Oktyabr İnqilabı adasından 1 km aralıda yerləşir. Arxipelaq iki adadan ibarətdir. Böyük ada 1,7 km uzunluğa və 650 m enə malikdir. Kiçik ada isə 600 m uzunluğa və 250 m enə malikdir. Ən hündür nöqtəsi 11 metrdir. Bu yüksəklik Boyük adada yerləşir. Digər adada isə yüksəklik yoxdur.

İohann IV Vasilyeviç və ya İvan Qroznı (25 avqust 1530 və ya 15 avqust 1530, Kolomenskoye[d], Böyük Moskva Knyazlığı – 18 (28) mart 1584, Moskva, Çar Rusiyası) — Moskva və 1533-cü ildən bütöv Rusiyanın böyük knyazı, Rusiyanın ilk çarı (1547-ci ildən; yalnız 1575-1576-cı illərdə "bütöv Rusiyanın böyük knyazı" nominal olaraq Simeon Bekbulatoviç olmuşdur).Moskva böyük knyazı III Vasili və Yelena Qlinskayanın böyük oğlu. Mənşəcə atası tərəfindən o, Rüriklər sülaləsinin Moskva budağına aid olunurdu, anası tərəfindən isə Qlinski Litva knyazlarının banisi hesab edilən Mamay xanın nəslinə. Ata tərəfindən nənənsi bizans imperatorların sülaləsindən gələn Sofiya Paleoloq idi.Nominal olaraq İvan 3 yaşından hökmdar oldu. 1547-ci ildəki Moskva üsyanından sonra "İzbrannaya rada" ("Seçilmiş rada") yaradaraq, o, yaxın hesab etdiyi şəxslərin iştirakı ilə hökümdarlıq eləməyə başladı. Hərbi xidməti, məhkəmə sistemi və dövlətin idarə edilməsində islahatlar aparmışdır. Qazan və Həştərxan xanlığları fəth edilmişdir, Qərbi Sibir, Don Qoşunlarının Vilayəti, Başqırdıstan və Noqay Ordasının torpağları Rusiyaya birləşdirilmişdir. Beləliklə, IV İvanın hakimiyyəti dövründə Rusiyanın ərazi artımı təxminən 100% təşkil etdi (2,8 milyon km²-dən 5,4 miyon km²-ə çatdı), çarlığının son illərində Rus dövləti ərazisinə görə bütöv Avropadan böyük oldu.1560-cı ildə Seçilmiş rada ləğv olundu, onun əsas xadimləri çarın etibarını itirdilər, və İvan Qroznı Rusiyanı tam müstəqil idarə etməyə başladı. İvan Qroznının çarlığının ikinci yarısı Livoniya müharibəsində uğursuzluqla yadda qaldı və həmçinin, köhnə aristokratiya soylarını zəiflədən opriçninanın yaranması ilə yadda qaldı. Formal olaraq, IV İvan Rusiyanı idarə edən ən uzunmüddətli hökümdardır — 50 il və 105 gün.

Əl-Qani/Əl-Qaniy (ər. الغني) — Allahın adlarından biri.

İohann IV Vasilyeviç və ya İvan Qroznı (25 avqust 1530 və ya 15 avqust 1530, Kolomenskoye[d], Böyük Moskva Knyazlığı – 18 (28) mart 1584, Moskva, Çar Rusiyası) — Moskva və 1533-cü ildən bütöv Rusiyanın böyük knyazı, Rusiyanın ilk çarı (1547-ci ildən; yalnız 1575-1576-cı illərdə "bütöv Rusiyanın böyük knyazı" nominal olaraq Simeon Bekbulatoviç olmuşdur).Moskva böyük knyazı III Vasili və Yelena Qlinskayanın böyük oğlu. Mənşəcə atası tərəfindən o, Rüriklər sülaləsinin Moskva budağına aid olunurdu, anası tərəfindən isə Qlinski Litva knyazlarının banisi hesab edilən Mamay xanın nəslinə. Ata tərəfindən nənənsi bizans imperatorların sülaləsindən gələn Sofiya Paleoloq idi.Nominal olaraq İvan 3 yaşından hökmdar oldu. 1547-ci ildəki Moskva üsyanından sonra "İzbrannaya rada" ("Seçilmiş rada") yaradaraq, o, yaxın hesab etdiyi şəxslərin iştirakı ilə hökümdarlıq eləməyə başladı. Hərbi xidməti, məhkəmə sistemi və dövlətin idarə edilməsində islahatlar aparmışdır. Qazan və Həştərxan xanlığları fəth edilmişdir, Qərbi Sibir, Don Qoşunlarının Vilayəti, Başqırdıstan və Noqay Ordasının torpağları Rusiyaya birləşdirilmişdir. Beləliklə, IV İvanın hakimiyyəti dövründə Rusiyanın ərazi artımı təxminən 100% təşkil etdi (2,8 milyon km²-dən 5,4 miyon km²-ə çatdı), çarlığının son illərində Rus dövləti ərazisinə görə bütöv Avropadan böyük oldu.1560-cı ildə Seçilmiş rada ləğv olundu, onun əsas xadimləri çarın etibarını itirdilər, və İvan Qroznı Rusiyanı tam müstəqil idarə etməyə başladı. İvan Qroznının çarlığının ikinci yarısı Livoniya müharibəsində uğursuzluqla yadda qaldı və həmçinin, köhnə aristokratiya soylarını zəiflədən opriçninanın yaranması ilə yadda qaldı. Formal olaraq, IV İvan Rusiyanı idarə edən ən uzunmüddətli hökümdardır — 50 il və 105 gün.

İohann IV Vasilyeviç və ya İvan Qroznı (25 avqust 1530 və ya 15 avqust 1530, Kolomenskoye[d], Böyük Moskva Knyazlığı – 18 (28) mart 1584, Moskva, Çar Rusiyası) — Moskva və 1533-cü ildən bütöv Rusiyanın böyük knyazı, Rusiyanın ilk çarı (1547-ci ildən; yalnız 1575-1576-cı illərdə "bütöv Rusiyanın böyük knyazı" nominal olaraq Simeon Bekbulatoviç olmuşdur).Moskva böyük knyazı III Vasili və Yelena Qlinskayanın böyük oğlu. Mənşəcə atası tərəfindən o, Rüriklər sülaləsinin Moskva budağına aid olunurdu, anası tərəfindən isə Qlinski Litva knyazlarının banisi hesab edilən Mamay xanın nəslinə. Ata tərəfindən nənənsi bizans imperatorların sülaləsindən gələn Sofiya Paleoloq idi.Nominal olaraq İvan 3 yaşından hökmdar oldu. 1547-ci ildəki Moskva üsyanından sonra "İzbrannaya rada" ("Seçilmiş rada") yaradaraq, o, yaxın hesab etdiyi şəxslərin iştirakı ilə hökümdarlıq eləməyə başladı. Hərbi xidməti, məhkəmə sistemi və dövlətin idarə edilməsində islahatlar aparmışdır. Qazan və Həştərxan xanlığları fəth edilmişdir, Qərbi Sibir, Don Qoşunlarının Vilayəti, Başqırdıstan və Noqay Ordasının torpağları Rusiyaya birləşdirilmişdir. Beləliklə, IV İvanın hakimiyyəti dövründə Rusiyanın ərazi artımı təxminən 100% təşkil etdi (2,8 milyon km²-dən 5,4 miyon km²-ə çatdı), çarlığının son illərində Rus dövləti ərazisinə görə bütöv Avropadan böyük oldu.1560-cı ildə Seçilmiş rada ləğv olundu, onun əsas xadimləri çarın etibarını itirdilər, və İvan Qroznı Rusiyanı tam müstəqil idarə etməyə başladı. İvan Qroznının çarlığının ikinci yarısı Livoniya müharibəsində uğursuzluqla yadda qaldı və həmçinin, köhnə aristokratiya soylarını zəiflədən opriçninanın yaranması ilə yadda qaldı. Formal olaraq, IV İvan Rusiyanı idarə edən ən uzunmüddətli hökümdardır — 50 il və 105 gün.

Nəşriyyat Evi — Çeçenistan Respublikası paytaxtı Qroznı şəhərində mətbuat və nəşr orqanlarının yerləşdiyi bina. Bina Nazarbayev küçəsi ilə (keçmiş Mayakovski küçəsi) Lorsanov küçəsinin (keçmiş Qırmızı Veteranlar küçəsi) kəsişməsində yerləşir. Binada Çeçenistanda nəşr olunan demək olar ki, bütün respublika qəzet və jurnallarının redaksiyaları və "Qroznı Fəhləsi" nəşrinin mətbəəsi var. Binanın birinci mərtəbəsində Jurnalistika Muzeyi yerləşir, muzeyin açılışı 2013-cü ildə olmuşdur. == Tarixi == Qroznı Mətbuat Evi 1970-ci illərin ortalarında inşa olunmağa başlanmışdır. Binanın inşasında əsas məqsəd Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasınında olan dövrü mətbuat vasitələrinin qərargahla təhciz edilməsi olmuşdur. İlk zamanlar bina Mətbuat Evi adlandırılmışdır. Sonradan binaya Qroznı Nəşriyyat Evi adı verilmişdir. Nəşriyyat Evi hazırda Qroznı şəhərində Nazarbayev Küçələri (keçmiş Mayakovski Küçəsi) ilə Lorsanov Küçələrinin (keçmiş Qırmızı Veteranlar Küçəsi) kəsişməsində yerləşir. Binada Çeçenistanda nəşr olunan demək olar ki, bütün respublika qəzet və jurnallarının redaksiyaları və "Qroznı Fəhləsi" nəşriyyatının mətbəəsi var.

Qroznı fəhləsi — Çeçenistan Respublikasının tarixi, elmi və təhsilli, mədəni və maarifləndirici rusdilli qəzeti. 1917-ci ilin mart ayından Qroznıda nəşr olunur. Bölgədəki ən qədim çap nəşri sayılır. == Tarixi == === Qəzetin yaradılması === Qəzetin ilk sayı 1917-ci ilin martında "Yoldaş" adı ilə nəşr olunub.1918-ci ildə qəzet "Qroznı Dairəsi Fəhlə və Hərbi Deputatlar Şurasının İzvestiyası" adlandırılıb.1920-ci illərin əvvəllərində qəzetə "Qırmızı üsyançı" adı verilib. 1921-ci ildə Qroznının əsas qəzeti yenidən adını dəyişib, o vaxtdan etibarən "Qırmızı Əmək" adını alıb. Bu zaman nəşr zəhmətkeşlərin gündəlik qəzeti olaraq ad qazanmışdı.. Daha sonra qəzet, Qroznı Şəhər İcraiyyə Komitəsinin və Qafqaztrudarmiya Siyasi İdarəsinin gündəlik orqanı oldu. Sonradan qəzet Qroznı Şəhər İcraiyyə Komitəsinin və Süvari Ordusunun Siyasi İdarəsinin gündəlik orqanı və Qrozni Şəhər İcraiyyə Komitəsi və Süvari İdarəsinin gündəlik qəzeti kimi dərc edildi.1922-ci ildə başqa bir ad dəyişikliyi oldu və bundan sonra qəzet "Nefteraboçiy" adlandı. Qəzetin təsisçisi Qroznı şəhər icra komitəsi və Rusiya Kommunist (b) Partiyası rayon komitəsi idi. 1924-cü ilə qədər qəzet RKP(b)-nin Qroznı əyalət komitəsinin, vilayət icra komitəsinin və qubernatorluğun həmkarlar ittifaqı şuralarının, daha sonra — RKP(b) Qroznı rayon komitəsinin, rayon icra komitəsinin və "Qafqazprofyuzovun" rəsmi orqanı oldu.7 noyabr 1924-cü ildən qəzet "Qroznı fəhləsi" kimi çıxmağa başladı.

Qroznı hücumu — 4 dekabr 2014-cü ildə Çeçenistanın paytaxtı Qroznı şəhərinə Noxçiyçoh Camaatı (Qafqaz Əmirliyi) silahlılarının silahlı hücumu. Şəhərdəki hücumu dəf etmək üçün antiterror əməliyyat rejimi tətbiq edilmışdi.. == Hadisələrin gedişi == 4 dekabr 2014-cü il tarixində, saat 00:01 radələrində, Qroznı şəhərinin mərkəzində, Qafqaz Əmirliyi üzvü 20-30 nəfərdən ibarət silahlı dəstə, polis geyimində, yol patrul postuna atəş açdılar,, в результате чего погибли трое полицейских nəticədə üç polis məmuru öldürüldü və bir patrul avtomobili partladıldı. Atışmadan sonra silahlı dəstə üzvləri Qroznı Nəşriyyat Evinə (Lorsanov və Mayakovski küçələrinin kəsişməsindəki) girdilər və burada müdafiə mövqelərini tutdular. Şəhərdə antiterror əməliyyatı elan edildi.Həyəcanla Rusiya ordusunun hissələri qaldırıldı, ağır texnika şəhərə gətirildi. Əməliyyata rəhbərliyi Çeçenistan Respublikasının başçısı Ramzan Kadırov öz üzərinə götürdü. Əməliyyat zamanı bir neçə saat davam edən Nəşriyyat Evinə hücum edildi, bu zaman ağır silahlar (zirehli personal daşıyıcıları, qumbaralar, ağır pulemyotlar) istifadə edildi. Hücum nəticəsində səhər saat 09:00-a qədər Nəşriyyat Evinin binası demək olar ki, tamamilə yandı, yaxınlıqdakı mərkəzi şəhər "Berkat"v bazarı da yanmağa başladı.Sonradan toqquşmalar Köhnə Bazar və Sülh küçələrinə, oradan da - Nəşriyyat Evindən bir kilometr aralıda, qalan islamçı yaraqlıların yerləşdiyi 20 nömrəli məktəbin binasına keçdi. Məktəbin ərazisində terrorçularla təhlükəsizlik əməkdaşları arasında baş verən atışmalar təxminən saat 13:50 radələrində bitdi və 14:00-da Rusiya hakimiyyəti anti-terror əməliyyatının sona çatdığını rəsmən elan etdi. == Hücumun məqsədi == İnternetdə yerləşdirilən videoda Qafqaz Əmirliyindən olan silahlılar hücuma görə məsuliyyəti öz üzərinə götürdülər.