Поиск по словарям.

Bavenit — mineral, Ca4[BeAl2Si9O26(OH)2] == Haqqında == Bavenit - rombik. Habitus iynəvari, lövhəvari. İkiləşmə polisintetik {100} üzrə. Ayrılma: {100} üzrə mükəmməl, {001} üzrə orta. Aqreqat: radial-şüalı, çubuğabənzər, toz şəklində. Rəngi ağ. Parıltı ipəyi. Sərtliyi 5,5. Xüsusi çəkisi 2,74. Kövrək.

Laterit — əvvəllər bu termin ekvatorial və rütubətli tropik ərazilərin torpaqları və yumşaq torpaq aşınma məhsullarına aid edilirdi. Hazırda lateritləşmə mürəkkəb bir proses kimi əsasən dəmir birləşmələrinin torpaq məhsullarının yan axınlarının gətirilməsi hesabına yaranması kimi izah olunur. Dəmirin həll olan formalarda toplanması əsasən səthi qleyləşmə prosesi nəticəsində baş verir. Onun hidroksidlər formasında çökməsi məhlulun hərəkəti yolunda geokimyəvi baryerlərin yaranması ilə əlaqədardır. Həmin baryerlər isə qranulometrik tərkibi və süxurların kimyəvi tərkibi, qrunt suyunun təsiri və s. ilə əlaqədardır. İlk dəfə laterit horizontlar Byuken tərəfindən (1807) təsvir edilmiş və laterit (lat. kərpic) adlandırılmışdır. == Laterit torpaqlar == Bu termin iki mənada işlədilir. Geniş mənada termin ferralit torpaqları ifadə edir.

Partenit (rus. Партенит, ukr. Партеніт, krımtat. Partenit) – Krım Muxtar Respublikasının tərkibində qəsəbə. Qəsəbənin qərb sərhədində Ayı-Dağı yerləşir. Bu dağın hündürlüyü 570 metrdir. Qəsəbənin adı qədim yunan dilindəki “παρθενος” (qız) sözündən törəmişdir. Partenit XIV—XV əsrlərdə Genuya Respublikasının tərkibində idi, 1475—1774-ci illərdə isə — Osmanlı İmperiyasının tərkibində idi. Çox qəsəbənin tarixində müqəddəs yepiskop İoannın (bayraq və gerbdə təsvir edilmişdir) fəaliyyətiylə bağlanmışdır. O Ayı-dağın ətəyində monastırın əsasını qoydu, həmçinin orada bir bazilikanı tikdi.

Qalenit (qurğuşun parıltısı) – PbS — Kubik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: hər yerdə rast gələn. Selenli qalenit; svinçak – narındənəli bütöv sıx kütlələr. Rəng – qurğuşunu-boz; Mineralın cizgisinin rəngi – bozumtul-qara; Parıltı – güclü, metal; Şəffaflıq – qeyri-şəffaf; Sıxlıq – 7,4-7,6; Sərtlik – 2-3; Ayrılma – kub üzrə tam mükəmməl; Sınıqlar – pilləvari; Başqa xassələr – zəif elektrik keçiricisidir; Morfologiya – kristallar: heksaedrik, heksaoktaedrik, hərdənbir oktaedrik, bəzən skelet formalı, İkiləşmə: təmas və qarşılıqlı nüfuzetmə; Mineral aqreqatları: dənəvər kütlələr, druzalar. Skarn yataqlarında, bəzən püruzlar şəklində qələvi süxurlarda və peqmatitlərdə qeyd olunur. Qalenitin mineraloji əhəmiyyət daşıyan aqreqatlarına vulkanik qazlardan əmələ gələn məhsullar içərisində rast gəlinir. Geniş yayıldığı hidrotermal yataqlarda başqa sulfidlərlə birlikdə damarlar, metasomatik filiz cisimləri və püruzlar əmələ gətirir. Mühüm sənaye əhəmiyyətli toplularına polimetal və kolçedan-polimetal yataqlarında rast gəlinir. Sfaleritlə birlikdə karbonat süxurlarında iri filiz cisimləri əmələ gətirir. Nadir hallarda fosforit və pirit konkresiyalarında müşahidə edilir.

Dırmanan təlxələr (lat. Zamenis) — Suilanıkimilər fəsiləsinə aid növ.

Satenik (erm. Սաթենիկ; Alaniya) —və ya Satana Ermənistan kralı Artaşeslə evlənən şahzadə. Onların '"Artaşes və Satenik"' kimi tanınan sevgi hekayəsini erməni tarixçisi Movses Xorenli özünün '"Ermənistan tarixi"' əsərində təqdim edir. Movses qeyd edib ki, bilavasitə sitat gətirdiyi hekayə onun dövründə Ermənistanın sadə xalqı arasında səyahət edən nağılçılar və ozanların danışdığı məşhur dastan olub. Adı yunan formasında Artaksias kimi də görünən Artaşes, təxminən eramızdan əvvəl 189-cu ildə Ermənistan taxtına yüksəldi və həm Roma, həm də Parfiya tərəfindən tanındı. Kral I Artaşesin (e.ə. 189–159) hakimiyyəti dövründə alanların Ermənistan Krallığını işğalı Artaşes və Satenik arasında romantik nağıl fonunda rol oynayır. Alanlar İberiya torpaqlarını fəth etdikdən sonra daha da cənuba doğru hərəkət edərək Kür çayını keçərək Ermənistana daxil oldular. Artaşes Alaniya təhlükəsini qarşılamaq üçün böyük bir qüvvə topladı və iki tərəf arasında şiddətli müharibə baş verdi, nəticədə Alaniya kralının kiçik oğlu əsir alındı. Alanlar Kür çayına geri çəkilməyə məcbur oldular və orada çayın şimal tərəfində düşərgə qurdular.

Patent (lat. patere, patent – açıq qoymaq) — hər hansı bir ixtiraya verilmiş məhdud tətbiq hüququna malik olan ən yüksək hüquq qoruyucusudur. O edilmiş xeyirli ixtira və ya sənaye modelinə müəlliflik hüququnu göstərən sənəd.

Zenit (ərəbcə səmtürrəs-baş üstdə uca nöqtə) - müşahidəçinin başı üstündə göy sferinin ən yüksək nöqtəsi, başqa sözlə, müşahidəçinin durduğu nöqtədən qaldırılmış şaquli xəttin göy sferində rast gəldiyi xəyali nöqtədir..

Patent hüququ – hüquq sahəsi; bu sahənin normaları ixtiralara patent verməklə onların hüquqi mühafizəsi sistemini müəyyən edir. İxtiralarla əlaqədar hüquq münasibətlərini nizamlayan xüsusi qanunlar patent hüququnun əsas mənbəyidir; Patent hüququ patent sahibinə texniki yeniliyin təcrübədə tətbiqinə sərf etdiyi məsrəfləri ödəmək, habelə qoyulmuş kapitaldan mənfəət götürmək imkanı verir. Patent hüququnun əsas məzmununu patent sahibinin hüquqlarını, onların bütünlükdə və ya bir hissəsinin başqasına verilməsi qaydasını, həmçinin hüquqların pozulması nəticələri-ni müəyyən edən normalar təşkil edir. Patent hüququ həmçinin patent almaq üçün sifariş vermə qaydasını və patent haqqında mübahisələrin həlli qaydasını nizamlayır. Patent hüququnun əsas mənbəyi ali qanunverici orqanın qəbul etdiyi xüsusi qanunlardır. R. Əliquliyev, S. Şükürlü, S. Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.

Patent trollu (ing. Patenttroll)-patent sahiblərinə qarşı iddialarının təqdim edilməsində ixtisaslaşmış fiziki və hüququ şəxsdir. Patent trollu əslində özünün istehsal etmədiyi, özünün əmək sərf etmədiyi texnologiyada hüquqi açıqlardan faydalanaraq, bir az hiyləgərlik, bir az da texniki bilgi sayəsində ixtiranı öz adına patentləşdirir, sonra isə bu texnologiyadan istifadə edən hər kəsdən yüksək patent lisenziyaları tələb edib böyük qazanc əldə edirlər. Trollar əsasən hüquq şirkətləri şəklində qarşıya çıxırlar. Patent trolları özlərini daha çox patent holdinqi, və ya patent "dileri" (ing. Patent dealer) adlandırmağa üstünlük verirlər. "Patent trollu" termini 1993-cü ildə çox agressiv patent təqibi aparan şirkəti təsvir etmək üçün istifadə edilmişdir. Patent trollu ilk dəfə 1994-cü ildə universitetlərdə, dövlət müəssisələrində, şirkətlərdə yayilan " patent videosunda" təsvir olunmuşdu. Bunlara əvvəl patent qəsbkarı adı verilmişdi. Bu videofilmdə heç nədən şübhələnməyən patent sahibləri özlərini patent gəlirlərindən renta almalı olan şəxs kimi qələmə verən trolların qurbanı olduğu göstərilirdi.

Patent trolu (ing. patent troll) — termini, patent hüquqlarından sui-istifadə edən şirkətlərə və ya fərdlərə aid edilir. Bu cür təşkilatlar adətən özləri patentlə qorunan texnologiyaları və ya məhsulları inkişaf etdirmir və ya istehsal etmirlər, lakin onların əsas fəaliyyəti patent hüquqlarını məhkəmələrdə tətbiq etməklə digər şirkətlərdən böyük məbləğdə kompensasiya və ya lisenziya ödənişləri tələb etməkdir. == Xüsusiyyətləri == İnnovasiya etməmək Patent trolu adətən öz texnologiyasını və ya məhsulunu inkişaf etdirmir. Onlar ya köhnə patentləri alır, ya da çox vaxt qeyri-işlək və geniş şəkildə formulə edilmiş patentlər alırlar, lakin özləri heç bir məhsul istehsal etmirlər. Patentlərin kütləvi şəkildə əldə edilməsi Patent trolu strategiyası, çoxsaylı patentlərin alınması və bu patentlər əsasında digər şirkətlərə qarşı məhkəmə iddialarının qaldırılmasına əsaslanır. Bu patentlər adətən çox geniş şərtlərlə formalaşdırılmış olur ki, bu da onlara müxtəlif sahələrdə istifadə olunan texnologiyalara dair iddialar qaldırmağa imkan verir. Məhkəmə iddiaları və lisenziya ödənişləri Patent trolunun əsas fəaliyyəti, digər şirkətlərdən lisenziya ödənişləri və ya məhkəmələr vasitəsilə kompensasiya almaqdır. Onlar çox vaxt texnologiya sahəsində fəaliyyət göstərən və ya innovativ məhsul istehsal edən şirkətlərə qarşı iddia qaldırırlar, bu şirkətlərin isə yüksək məhkəmə xərclərindən qaçınmaq üçün məcburi lisenziya ödənişləri etmələri gözlənilir. Qorxutma və təzyiq strategiyaları Patent trolunun strategiyası çox vaxt məhkəmə sistemi üzərində təzyiq göstərərək şirkətləri sürətli həll yollarına getməyə məcbur etməkdir.

Proqram təminatı patenti — proqram təminatında olan riyazi və alqoritmik metodlara alınan patent; yaxud kompüterdə proqram təminatı vasitəsilə yerinə yetirilən hər hansı bir şeyə alınan patent. Proqramlar və verilənlər bazaları əsasən müəlliflik hüququ ilə qorunur. Bu, proqramın konkret reallaşmasına icazəsiz istifadədən hüquqi qorunma təminatı verir. Ölkələrin əksəriyyətində belə qorunma müddəti müəllifin ölüm günündən hesablanmaqla 70 ildir. Bəzi ölkələrdə proqram təminatını patent hüququ mexanizmlərinin köməyilə qorumağa icazə verilir. Başqa patentlər kimi, proqram təminatı patenti də daha qısa müddətə (adətən, təxminən 20 il) verilir, ancaq bu zaman verilmiş texnologiyanın reallaşmasının əsasında dayanan ideyaları qoruyur. İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 794 s.

Zenit - pulemyotu - 2000 metrə qədər hündürlükdə uçan obyektlərin vurulması üçün nəzərdə tutulan, bir dayaqda montaj olunan, bir və ya bir neçə bir-birinə pərçimlənmiş zenit gülləbaran qurğusundan ibarət avtomatik silah növü. ZGQ əsas hissələri: bir (tək quraşdırma), iki (birşədirilmiş quraşdırma) yaxud dörd (dördlü quraşdırma) gülləbaran qurğusu;(dörd və ya iki təkərli) lafet, yaxud lafet elementləri olan özüyeriyən baza; zenit nişangahı. Çəkisi təkli - 450 kq, ikili - 650, dördlü - 2100 kq. ZGQ -atəş yerindən, ya da hərəkətli halda aparılır. atəş tempi - dəqiqədə/600 atəş; atəşin döyüş sürəti - hər lüləyə dəqiqədə/150 atəş Əsasən quru qoşunların zenit althissələrində, tanklarda, ZTR, eləcə də kiçik gəmilərdə istifadə olunur. Военная энциклопедия в 8 томах."Д"-квартирьер. Москва. Военное издательство.1995 səh.

Ateni (gürcücə: ატენი) — Gürcüstanda, Tana çayının vadisində, çayın hər iki sahilində yerləşən orta əsr şəhəri olmuşdur. Ateni XI əsrdə gürcü kralı IV Baqrat tərəfindən yaradılmışdır. Şəhər ətrafındakı üç qala ilə mühafizə edilirdi. Bu qalalar Ateni qalası, Vere qalası və Dektsihe qalası adlanırdı. Ateni, XIII-XVII əsrlər boyu ölkədə mühüm ərazi sayılırdı. Lakin XVIII əsrdən etibarən onun əhəmiyyəti azalmağa başlamış və şəhər tədricən kəndə çevrilmişdir. Bu gün Ateni regionunda iki gürcü kəndi yerləşir: Didi Ateni və Patara Ateni. Orta əsrlərə məxsus olan Ateni Sioni kilsəsi Qori şəhərindən 7 kilometr cənubda, Didi Ateni kəndinin ərazisində yerləşir.

Avropa Patent Təşkilatı (ing. European Patent Organisation; EPO və ya EPOrg) — ixtira hüququnun patent mühafizəsini təmin edən hökumətlərarası təşkilat. Bu, 1973-cü ildə qəbul edilmiş Avropa patentləri verilməsi haqqında Konvensiya əsasında təsis edilmişdir və 1977-ci ildən fəaliyyət göstərir. Baş qərargahı Almaniyanın Münhen şəhərində yerləşir. Onun Haaqada filialı və Vyanada bürosu var. == Məqsədi və strukturu == APT-nin rəsmi məqsədi Avropa ölkələrinin ixtiralarının mühafizəsi sahəsində əməkdaşlığı dərinləşdirmək, Avropada patentləri vahid prosedur altında və vahid normalar əsasında verməkdir. Avropa patent sistemi milli patent hüququnun Avropa patentləri verilməsi haqqında Konvensiyaya uyğunlaşdırılmasını təmin edir. APT Avropa patentlərinin qüvvəsinin öz ərazilərində tətbiqi üçün bu təşkilata daxil olmayan dövlətlərlə həmin dövlətlərdə patent idarəsi və intellektual mülkiyyətin qorunması haqqında qanun olması şərti əsasında müqavilələr bağlayır. Avropa patenti patent sahibini 20 il müddətinə patent mühafizəsi ilə təmin edir. Avropa patent sifarişi Patent Kooperasiyası haqqında 1970-ci il müqaviləsinə üzv olan, sifarişçi tərəfindən müəyyən edilmiş dövlətlərdəki milli sifarişlə eyni qüvvəyə malikdir.

Avropa Patent İdarəsi (APİ) — Avropa Patent Təşkilatının (APT) orqanlarından biri. Onun tərkibində axtarış, ekspertiza, şikayətlər, hüquq və administrasiya olmaqla beş baş müdirlik vardır. APİ İnzibati Şurasına hesabat verir. APİ-nin rəhbəri onun prezidentidir. Patentin verilməsi üçün adətən 3 ildən çox vaxt lazımdır. APİ razılığa gələn ölkələrin fəaliyyətini Ümumdünya İntellektual Mülkiyyətin Mühafizəsi Təşkilatı (ÜİMMT) və digər beynəlxalq təşkilatlarlarla əlaqələndirir. APİ aylıq "Xidməti xəbərlər" və həftəlik "Avropa patent vərəqəsi" nəşrlərini dərc edir, "sifarişçi üçün rəhbərlik" nəşrinin sponsorluğunu edir və Avropa patentləri verilməsi haqqında konvensiyanın mətnlərini dərc edir. Avropa patent məlumatları və sənədləri sistemi 50-dən çox ölkədən patent məlumatlarını təklif edir. Haaqada yerləşən Beynəlxalq Patent İnformasiyası Mərkəzi patent axtarışları aparır. APİ və Beynəlxalq Mərkəzin arxivlərində 50 milyondan çox patent haqqında məlumat var.

Benz Patent-Motorwagen — 1885-ci ildə Karl Benz tərəfindən istehsal edilən və tarixdə ilk avtomobil hesab olunan nəqliyyat vasitəsi. Benz bu nəqliyyat vasitəsini 29 yanvar 1886-cı ildə patentləşdirmişdir. Boş çəkisi 265 kq olmuşdur.

Respublika Patent fondu Azərbaycanın ölkə daxilində və xaricdə nəşr olunan patent ədəbiyyatını özündə əks etdirən yeganə fonddur. Respublika Patent fondu 1967-ci ildə Respublika Elmi-Texniki Kitabxanasının nəzdində yaradılıb. Hazırda ayrıca təşkil olunmuş binada fəaliyyət göstərir. Respublika Patent fondu Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsinin tabeliyindədir. Bu fond 27 dildə dünyanın 35 ölkəsinin Beynəlxalq və Avropa patent idarələrinin sənədləri ilə komplektləşdirilir. Fondun əsas tərkibini keçmiş SSRİ-nin patent ədəbiyyatı təşkil edir. Hazırda fondda 11 milyona yaxın ədəbiyyat toplanıb. Respublika Patent Fondunda 3 şöbə fəaliyyət göstərir 1. Komplektləşdirmə şöbəsi 2. Mikrofilm işləmə şöbəsi 3.

Qazprom Arena (rus. Газпром Арена) və ya Krestovski stadionu (rus. стадион «Крестовский») – Krestovski adasının qərbində, Sankt-Peterburqda yerləşən futbol stadionudur. Adından da bəlli olduğu kimi Zenit ev oyunlarını bu stadionda keçirir. Stadion 2017 FİFA Konfederasiyalar Kuboku üçün tikilib başa çatdırıldı.. Stadionun başa çatdırılma vaxtı dəfələrlə gecikdirilmişdir. Belə ki, stadionun 2007-ci ildə təməli qoyulanda tikintisinin 2008-ci ilin dekabrında başa çatdırılacağı planlaşdırılmışdı., Sonralar isə 2011-ci ildə tikilişinin başa çatdırılacağı düşünülsə də müxtəlif səbəblərdən stadionun tikintisi 2017-ci ilə qədər gecikdirildi. Stadion 67000 tamaşaçı tutumuna malikdir. 1,1 milyard dollara tikilən Yeni Zenit Stadionu tarixə ən baha başa gələn stadionlar içinə adını yazdırdı. Stadionun arxitektural layihəsi barədə müsabiqədə qalib Kisyo Kurokavanın "The Spaceship" layihəsi oldu.

Zenit raket kompleksi (ZRK) — funksional olaraq bir-biri ilə əlaqələndirilmiş, hava-kosmik vasitələrinə qarşı döyüşlərdə qarşıya qoyulan məsələni həll etməyə imkan verən hərbi və texniki vasitələrdən ibarət sistemdir.

Ateni Sioni kilsəsi (gürcü: ატენის სიონი) VII əsrin əvvəllərində tikilmiş olan gürcü pravoslav kilsəsidir. Qori şəhərindən 10 km cənubda, tarixi Ateni şəhərinin də yerləşdiyi yer olan Tana çayının vadisində yerləşir. Kilsəyə adı verilmiş olan "Sioni" sözü Yerusəlimdəki Sion dağından götürülmüşdür. == Memarlığı == Sioni dörd nişli və apsisli kilsələrin ilk nümunələrindən biri hesab olunur. Dörd apsisin arasında üç ədəd də dörddə bir niş vardır. Bu nişlər mərkəzi sahəyə açıqdır. Kilsənin xaç şəkilli interyerinin ölçüləri 24 x 19,22 metrdir, kilsənin fasadları yaşılımtıl və düzbucaqlı oyulmuş boz daşlarla üzlənmişdir. Kilsənin fasadı zəngin bəzəklərlə və obrazlı relyeflərlə bəzədilmişdir. Kilsənin dəqiq tarixi məlum deyildir, lakin onun dizaynı Mesxetidəki Cvari monastırına çox oxşayır. Ümumiyyətlə Cvari kilsəsinin daha qədim bir kilsə nümunəsi olduğu iddia edilir.

35 mm-lik "Gepard" zenit-raket kompleksi

9К33 Osa (NATO təsnifatına görə: SA-8 Gecko (Gekkon)) — özüyeriyən zenit raket kompleksi. Kompleks motoatıcı diviziyanı və başqa qüvvələri aşağıdan uçan hava hücum silahlarından qorumaq üçün tətbiq edilir. SSRİ istehsalıdır, Belorusiya istehsalı olan yeni modifikasiyaları mövcuddur. 27 oktyabr 1960-cı ildə layihə işlərinə başlanmış və 4 oktyabr 1971-ci ildə orduda istifadəyə götürülmüşdür. Bu sistem indi də bir çox ölkələrdə tətbiq olunur və dəqiq vurma qabiliyyətinə malik olduğu bildirilir. "Osa" sistemində bərk yanacaq əsasında işləyən bir pilləli raketlər istifadə olunur. SA-8a tipli raketlər 10 km, SA-8b tipli raketlər isə 12 km məsafə qət edilə bilir. Raketin başlanğıc çəkisi 130 kq-dır. Raketin daşıdığı mərmi başlığı 19 kq olub yüksək partladıcı gücə malikdir. Maksimal əməliyyat hündürlüyü 5000 m-dir.

Zenit (Sankt-Peterburq) — Rusiyanın futbol klubu. Sankt-Peterburq şəhərini təmsil edir. Ev oyunlarını 69501 insan tutumlu Yeni Zenit Stadionunda oynayır Ən böyük uğuru 2008-ci ildəki UEFA Kuboku və UEFA Super Kuboku çempionluğudur. Son illərdə Qazprom şirkətinin maddi dəstəyilə Avropada güclülər sırasına düşən Zenit 2005–06 mövsümündə UEFA Kubokunda 1/4 Final oynamışdır.

9К33 Osa (NATO təsnifatına görə: SA-8 Gecko (Gekkon)) — özüyeriyən zenit raket kompleksi. Kompleks motoatıcı diviziyanı və başqa qüvvələri aşağıdan uçan hava hücum silahlarından qorumaq üçün tətbiq edilir. SSRİ istehsalıdır, Belorusiya istehsalı olan yeni modifikasiyaları mövcuddur. 27 oktyabr 1960-cı ildə layihə işlərinə başlanmış və 4 oktyabr 1971-ci ildə orduda istifadəyə götürülmüşdür. Bu sistem indi də bir çox ölkələrdə tətbiq olunur və dəqiq vurma qabiliyyətinə malik olduğu bildirilir. "Osa" sistemində bərk yanacaq əsasında işləyən bir pilləli raketlər istifadə olunur. SA-8a tipli raketlər 10 km, SA-8b tipli raketlər isə 12 km məsafə qət edilə bilir. Raketin başlanğıc çəkisi 130 kq-dır. Raketin daşıdığı mərmi başlığı 19 kq olub yüksək partladıcı gücə malikdir. Maksimal əməliyyat hündürlüyü 5000 m-dir.