Поиск по словарям.

Asteroid (q.yun. ἀστεροειδής — "ulduza bənzər" və ya kiçik planet) — Günəş sisteminin kiçik cisimlərindən biri olub bərk nüvəyə malikdir. İndiyə kimi Günəş sistemində on minlərlə asteroid aşkar olunmuşdur. Asteroidlərin xüsusi orbiti üzrə hərəkət edir. Asteroidlərin ölçüləri adi planetlərə nisbətən çox-çox kiçikdir. Ona görə də onlara asteroid və ya kiçik planet adı verilir. Yunanca "aster" — ulduzvari, "Yeidos" — görkəm deməkdir. Günəşdən məsafəsi 2.06 a.v.-dən 4.30 a.v. aralığında olan planetlərarası fəza asteroidlər qurşağı və ya halqası adlanır. Bu zonada olan asteroidlər Günəş ətrafında 2.96 ildən 8.92 ilə qədər müddətdə dolanırlar.

Asteroid Günü (Beynəlxalq Asteroid Günü kimi də bilinir), 30 iyun 1908-ci il tarixində baş verən Sibir Tunguska hadisəsinin ildönümündə təşkil edilən illik bir qlobal hadisədir. Son günlərdə dünyanın ən zərərli asteroid ilə əlaqəli hadisəsidir. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, hər il 30 iyunda qlobal səviyyədə müşahidə edildiyini elan etdi. Asteroid Günü, planetin, onun ailələrinin, cəmiyyətlərinin və gələcək nəsillərin fəlakətli bir hadisədən qorunması üçün asteroidlər haqqında məlumatlılığın artırılması və nə üçün edilə biləcəyini nəzərdə tutur. 2014-cü il aprelin 23-də kəşf edilən 2014 HQ124, eyni il, 8 iyun, yalnız 46 gün sonra və 2015 TB145, yerini 1 250 000 km-ə keçmişdir. == Tarix == Asteroid Günü film rejissoru Grigorij Richters, B612 Foundation COO Danica Remy, Apollo 9 astronavt Rusty Schweickart və Brian May, Queen gitaraçı və astrofizik tərəfindən təsis edildi. Richard Dawkins, Bill Nye, Peter Gabriel, Jim Lovell, Apollo 11 Astronavt Michael Collins, Alexei Leonov, Bill Anders, Kip Thorne, Lord Martin Rees, Chris Hadfield, Rusty Schweickart və Brian Cox kimi 200-dən çox astronavt, alim, texnolog və sənətçi Asteroid Günü Deklarasiyasını imzaladı.Asteroid Günü 2014-cü il 3 dekabrda rəsmən başladı.2014-cü ilin fevral ayında rok qrupu Kraliçası üçün astrofizikçi və gitaraçı olan Brian May filmə 51 dərəcəlik şimalın rejissoru olan Grigorij Richters ilə Londondakı qondarma asteroid təsiri və belə bir hadisə nəticəsində ortaya çıxan insan vəziyyəti ilə işləməyə başladı.Richters və May, 2014 Starmus Festivalında film izləyib sonra 2014-cü ilin oktyabr ayında Lord Martin Rees, Rusty Schweickart, Ed Lu, Tomas Jones, Ryan Watt və Bill Nye ilə mətbuat konfransında rəsmi olaraq elan etdikləri Asteroid Günü qurdu. Tədbir Londonda Elm Muzeyindən, Kaliforniya Elmlər Akademiyasından, Nyu-Yorkdan və São Paulodan canlı yayımlandı.Asteroid Günü 2017-ci ildə, kiçik planet 248750 (Discoverer M. Dawson) rəsmi olaraq Beynəlxalq Astronomiya Birliyi tərəfindən Asteroid gündəmə gətirildi. == Asteroid Günü bəyanatı == Asteroid Gününün işçi qrupu, planetin asteroidlərdən qurtarma ideyasını dəstəkləyən bütün elm adamlarına və texnoloqlarına müraciət edən, "100X Deklarasiya" adlı bir bəyanat yaratdı, lakin yalnız mütəxəssislər imzalamaq istəmir, hər kəs bu bəyanatı imzalayacaq. Bu gün 100X Bəyannaməsi 22,000-dən çox xüsusi vətəndaş tərəfindən imzalanıb.

Asteroid qurşağı — Mars və Yupiter planetləri arasında yerləşən, Günəş sistemində asteroidlərin ən çox rast gəlindiyi bölgə. Bəzi fərziyyələrə görə parçalanmış qədim planet Faetonun qalığıdır. Bu fərziyyələr Titsius-Bode qanunu ilə də təsdiq olunur. Qurşaqda yerləşən asteroidlərin ən iriləri Serera, Pallada, (4) Vesta və (3) Yunonadır. İlk asteroid Serera 1801-ci ildə kəşf edilmişdir. O həm də asteroidlərin ən böyüyüdür. Ən parlaq asteroid Vestadır. Qurşaqdakı asteroidlərin diametrləri 800 m — 1 km arasında dəyişir. Asteroid kəşfi, planetlərin riyazi bir seriala görə sıralandığını nəzərdə tutan (lakin Neptunun kəşfi etibarlılığını itirən) Titius-Bode qanunu sayəsində başlamışdır. Bu düstur J. D. Titius tərəfindən 1766-cı ildə, J. E. Bode tərəfindən isə 1778-ci ildə ifadə edilmişdir .

Pallas (simvolı: ), kiçik planet 2 Pallas, (Ceres'den sonra) aşkar edilmiş ikinci asteroid olub Günəş Sistemindəki ən böyük asteroiddən biridir. Asteroid kəmər kütləsinin təxminən 7%-i ilə Vestadan 10–30% daha az bərk olan üçüncü böyük asteroiddir. Vestadan bir az daha kiçik, diametri 512 kilometrdir (318 mil). Ehtimalla qalıq bir prototlanettir. Pallasa alman astronom Heynrix Vilhelm Matthaus Olbers tərəfindən 28 mart 1802-ci ildə kəşf edildiyində, 19. əsrin əvvəllərindəki digər planet kimi olaraq sayıldı. 1845-ci ildən sonra daha çox asteroid kimi kəşf edildi. Pallasın səthi böyük ehtimalla bir silikat maddəsindən ibarətdir; Spektri və təxmini sıxlığı karbonlu kondrite meteorit bənzəməkdədir. 34,8 ° 'lik bir orbit mailliyi ilə Pallas'ın orbiti asteroid qurşağının müstəvisinə fövqəladə dərəcədə meyl və orbit eksantrisitesi Plutonunki ilə hardasa eynidir və Pallası nisbi olaraq kosmos vasitəsinə çata bilməz hala gətirər.

Serera (simvolı: , ing. Ceres) — Günəş sisteminə daxil olan 5 cırtdan planetdən biri. Diametri təxminən 945 kilometrdir. 1801-ci ildə italiyalı astronom Cüzeppi Pyaççi tərəfindən kəşf olunmuşdur. 2006-ci ildə Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı planet və cırtdan planet anlayışlarını dəqiqləşdirdikdən sonra, Sereraya cırtdan planet statusu verilmişdir.

Asteroid 2008 KV2 – Yer kürəsinə yaxın orbitlərdə hərəkət edən Aton asteroid qrupunun nümayəndəsi. Bu asteroid 28 may 2008-ci ildə kəşf olunmuşdur. Asteroid 2008 KV2-in Günəş ətrafında dolanma periodu 286 Yer gününə və ya 0.78 Yer ilinə bərabərdir. Günəşdən olan məsafəsi orbitinin afeli nöqtəsində 180 milyon kilometr, perihelidə 75 milyon kilometrdir. Astronomlar asteroid ölçüsünü tam dəqiq müəyyən edə bilməmişlər, lakin hesablamalara əsasən, 146 metrdən 327 metrədək dəyişir.2008 KV2 asteroidini digər asteroidlərdən fərqləndirən cəhət onun 27. iyun 2019 tarixində Yer yaxınlığından keçməsidir.2008 KV2 məlum kosmik obyektinin Yerdən 6,7 million kilometr məsafədən keçəcəyi bunun Yer üçün heç bir təhlükə doğurmayacağı astronomlar tərəfinfən əvvəlcədən təyin olunmuşdur. Belə böyük ölçüdə kosmik daşların Yerə yaxınlaşması tez-tez baş vermədiyi üçün bu “kosmik qonağın” bizdən kifayət qədər uzaq məsafədən keçməsinə baxmayaraq, hadisə həddindən artıq diqqətəlayiq olmuşdur.Obyektlə Yer arasında olan məsafəni daha yaxşı təsəvvür etmək üçün müqayisə edək: 2008 KV2 obyektinə qədər olan məsafə Ayla Yer arasındakı məsafədən (384000 km) 17 dəfə böyükdür. Alimlər bu asteroidi 2008-ci ildə kəşf etmiş və onun Yer atrafında görünmə tezliyini hesablamışlar: həmin dövrdə olan hesablamalara əsasən asteroid bizim planetin ətrafında 1900-cu il ilə 2199-cu illər arasında görünməli idi. Lakin sonradan məlun olduğu kimi 2008 KV2 asteroidi bizdə - Yer ətrafında daha tez tez görünməyə başladı. ABŞ, NASA-nın Reaktiv Hərəkət Laboratoriyasının bildirdiyinə görə 2008 KV2 asteroidi bu gün – 27 iyun 2019-cu iltarixindən sonra Yer yaxınlığından 2021-ci ildə və 2022-ci ildə iki dəfə keçəcəkdir.

Dəniz ulduzları (lat. Asteroidea) — heyvanlar aləminin dərisitikanlılar tipinə aid heyvan sinfi. Təqribən 1600 müasir növü var. Ulduz şəkilli və ya beşguşəli dərisitikanlıdır. Əksəriyyətinin uzunluğu 12–25 sm olsa da, sinfin nümayəndələrinin ölçüləri 2 sm-lə 1 m arasında dəyişir. == Həyat tərzi və xarici quruluşu == Dəniz ulduzu dənizdə yaşayır. Suyu nisbətən az duzlu olan dənizlərdə yaşaya bilmir. Dəniz ulduzu sahilə yaxın yerlərdə dənizin dibində sürünür, dəniz çəkildikdə isə çox zaman daşların yosunların altında qalır. Bədən formaca beşguşəli ulduza oxşayır. Bədən mərkəzi diskdən və ondan çıxan beş şüadan təşkil olunmuşdur ki, bu şüalara qollar da deyirlər.

Asteroideae (lat. Asteroideae) — angiosperms sırasının mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki yarımfəsiləsi.

Asteroid (q.yun. ἀστεροειδής — "ulduza bənzər" və ya kiçik planet) — Günəş sisteminin kiçik cisimlərindən biri olub bərk nüvəyə malikdir. İndiyə kimi Günəş sistemində on minlərlə asteroid aşkar olunmuşdur. Asteroidlərin xüsusi orbiti üzrə hərəkət edir. Asteroidlərin ölçüləri adi planetlərə nisbətən çox-çox kiçikdir. Ona görə də onlara asteroid və ya kiçik planet adı verilir. Yunanca "aster" — ulduzvari, "Yeidos" — görkəm deməkdir. Günəşdən məsafəsi 2.06 a.v.-dən 4.30 a.v. aralığında olan planetlərarası fəza asteroidlər qurşağı və ya halqası adlanır. Bu zonada olan asteroidlər Günəş ətrafında 2.96 ildən 8.92 ilə qədər müddətdə dolanırlar.

Bu siyahıda asteroidlərin 4001-dən 5000-ə qədər siyahısı verilmişdir. Bu siyahıda asteroidlərin xarakteristikası ilə tanış ola bilərsiniz.

Yer ətrafı peykəbənzər asteroidlər — Yer ətrafında bir neçə möcüzəvi obyekt var ki, onları bəzi ədəbiyyatda “ İkinci ay” və ya “Yerin ikinci peyki” adlandırırlar. Bunlar Yer orbiti ilə orbitləri 1:1 rezonansında olan asteroidlərdir. Bu obyektlərin müşahidəsi olduqca möcüzəvi trayektorialar göstərir. Bu onunla əlaqədardır ki, bir tərəfdən onların orbitlərinin ekssentresiteti Yerin ekssentresiteti ilə müqaisədə xeyli böyükdür. Diqar tərəfdən orbitlər ekliptikaya müəyyən meylə malikdilər. Bu obyektləri Yerin peykəbənzər obyekti adlandırırlar. == (3753) Kruitni == Ən məşhur peykəbənzər asteroid (3753) Kruitnidir (lat Cruithne) 1986 ildə Duncan Waldron tərəfindən kəşf olunmuşdur. Onun orbiti üç planetin orbiti ilə kəsişir: Yer, Mars və Venera. Amma Yer orbiti ilə rezonansda olduğa görə o, Yerin peykəbənzər obyekti kimi təsniflənir. Kruitninin orbiti sinxron olduğuna baxmayaraq yer orbiti ilə tam kəsişmir.

Yer ətrafı peykəbənzər asteroidlər — Yer ətrafında bir neçə möcüzəvi obyekt var ki, onları bəzi ədəbiyyatda “ İkinci ay” və ya “Yerin ikinci peyki” adlandırırlar. Bunlar Yer orbiti ilə orbitləri 1:1 rezonansında olan asteroidlərdir. Bu obyektlərin müşahidəsi olduqca möcüzəvi trayektorialar göstərir. Bu onunla əlaqədardır ki, bir tərəfdən onların orbitlərinin ekssentresiteti Yerin ekssentresiteti ilə müqaisədə xeyli böyükdür. Diqar tərəfdən orbitlər ekliptikaya müəyyən meylə malikdilər. Bu obyektləri Yerin peykəbənzər obyekti adlandırırlar. == (3753) Kruitni == Ən məşhur peykəbənzər asteroid (3753) Kruitnidir (lat Cruithne) 1986 ildə Duncan Waldron tərəfindən kəşf olunmuşdur. Onun orbiti üç planetin orbiti ilə kəsişir: Yer, Mars və Venera. Amma Yer orbiti ilə rezonansda olduğa görə o, Yerin peykəbənzər obyekti kimi təsniflənir. Kruitninin orbiti sinxron olduğuna baxmayaraq yer orbiti ilə tam kəsişmir.

Asterid (lat. Asteridae) — i̇kiləpəlilər sinfinə aid bitki yarımsinfi.

Asterids (lat. Asterids) — bitkilər aləminə aid bitki kladı.

Osteoid osteoma — osteoblastlardan və osteoklastların bəzi komponentlərindən əmələ gələn xoşxassəli (xərçəngsiz) sümük şişi. Şiş bütün xoşxassəli sümük şişlərinin 9-10%-ni təşkil edir. Osteoid osteomaların ölçüsü 1,5 sm-dən az olur. Şiş bədəndəki hər hansı bir sümüyündə, lakin ən çox bud və ayağın uzun sümüklərində olur. Onlar bütün xoşxassəli sümük şişlərinin 10-12%-ni və bütün anormal sümük böyümələrinin 2-3 %-ni təşkil edir.Osteoid osteoma hər yaşda baş verə bilər, lakin ən çox 4-25 yaş arası xəstələrdə rast gəlinir. Kişilər qadınlara nisbətən təxminən 3 dəfə daha çox təsirlənir. == Simptomları == Osteoid osteomanın ümumi simptomları bunlardır: gecə daha da pisləşən darıxdırıcı və ya kəskin ağrı adətən aspirin və ya digər ağrıkəsici dərmanlarla aradan qaldırılan ağrı axsaqlıq ağrılı skolioz və əzələ spastisitesi (şiş onurğada yerləşirsə) böyümənin pozulması (şiş sümük böyümə plitəsi ilə əlaqəli olduqda) əzələ atrofiyası əyri deformasiya siyatik kimi sinir simptomları (şiş onurğada yerləşdikdə)Ağrı — ən çox görülən simptomdır, ilkin olaraq reseptsiz ağrı dərmanları ilə aradan qaldırıla bilər. Xoşxassəli şiş daha da inkişaf etdikdən sonra ağrı dərman vasitəsi ilə aradan qaldırıla bilməz və yüngül və ya şiddətli şişlik meydana gəlməyə başlayır. Baxmayaraq ki, bəzi hallarda ağrı səviyyəsi illərlə davam edir və qeyri-steroid antiinflamatuar preparatların müntəzəm istifadəsi ağrıları aradan qaldırır. Şiş çox vaxt rentgenoqrafiya vasitəsilə aşkar edilir.

Astrid Lindqren (14 noyabr 1907[…] – 28 yanvar 2002[…], Stokholm, İsveç) — İsveç yazıçısı olmuşdur. O dünyada ən məşhur uşaq kitablarının müəllifi sayılır. Dünyada onun kitabları bir çox dillərə tərcümə edilmiş və milyon nüsxələrlə çap olunmuşdur. Ən çox tanınan əsərləri "Balaca və damda yaşayan Karlson", "Pippi Uzuncorablı"dır.[mənbə göstərin] == Uşaqlığı == Astrid Lindqren Samuel Erriksonun və onun həyat yoldaşı Hanna Erriksonun ikinci uşağı kimi dünyaya gəlir. Onun bir böyük qardaşı, Gunnar, və iki kiçik bacıları, Stina və İnqered, var idi. O öz uşaqlığının çox xoşbəxt keçdiyini yazırdı. 1914-cü ildə Astrid məktəbə gedir. Adətə görə adi insanlar üçün məktəb üç ildən artıq davam etmirdi. Yalnız varlı adamların uşaqlarının təhsilini davam etdirməyə imkanı çatırdı. Bunun üçün 46 Kron ödəmək lazım idi.

Astrid İvask (7 avqust 1926, Riqa – 24 mart 2015, Riqa) ― Latviya-ABŞ şairi. == Həyatı == Riqa şəhərində doğulmuş İvaskın ilk adı Astrid Helena Hartmanis idi. Onun atası Martins Hartmanis Latviya silahlı qüvvələrinin generalı idi, anasının adı İrma Mariya Hartmanis idi. Kompüter alimi Yuris Hartmanis onun qardaşı idi. 1940-cı ildə Sovet İttifaqının Latviyanı işğal etməsindən sonra general Hartmanis Sovet İttifaqı tərəfindən həbs edildi. O, 1941-ci ildə edam edildi, lakin ailəsi bu məlumatı ancaq 1991-ci ildə SSRİ-nin süqutundan sonra öyrənə bildi.İvask, anası və qardaşı 1944-cü ildə Latviyadan Almaniyanın yeri dəyişilmiş şəxslər üçün nəzərdə tutulan düşərgələrə yollandılar. İvask Marburq Universitetində dillər üzrə təhsil aldı. O, sonradan yazırdır ki, "Marburqda mənim önümə Avropanın intellektual həyatı açıldı. Universitetdə oxuduğum üç il ərzində bəziləri sağ, bəziləri çoxdan ölmüş yeddi xarici dil ilə işlədim və fin-uqor mədəniyyətinə heyran qaldım". O, magistr dərəcəsini 1949-cu ildə bitirdi.

Hündürlüyü 15 (30)-60 sm, gövdəsi möhkəmdir,düzdür, kələ-kötür-qısa tüklü, yuxarı hissədə qalxanvari budaqlanmış çoxillik ot bitkisidir. == Yarpaq == Yarpaqları tamkənarlı, aşağı yarpaqları ellipsşəkilli-belvaridir, qaidəsinə doğru saplağa daralandır, küt və ya sivridir. == Çiçək == Səbət çiçək qrupu qalxanda toplanmışdır, yarımşarşəkillidir, eni 12-15 mmdir;qın yarpaqları uzunsov, küt və ya sivridir,yaşıl və ya tünd-qırmızı rəngdədir. Dilcikşəkilli çiçəkləri mavi rəngdədir, qından iki dəfə uzundur. == Meyvə == Toxumlarının uzunluğu 4 mm-ə yaxındır,adətən yumurtaşəkilli-uzunsovdur, tüklüdür. == Çiçəkləməsi == İyul == Meyvə verməsi == Avqust-Sentyabr == Azərbaycanda yayılması == BQ (Quba), BQ şərq, BQ qərb, KQ şimal, KQ mərkəzi, KQ cənub. Orta dağ qurşağından, subalp qurşağına qədər. == Yaşayış mühiti == Çəmənliklərdə, kolluqlarda,meşə kənarında, töküntü yerlərdə, otlu yamaclarda rast gəlinir.

Şahzadə Astrid sahili (ing. Princess Astrid Coast) — Şərqi Antarktidanın Kraliça Mod Torpağı sahilini təşkil edir. Sahil ərazisi 5° və 20° şərq uzunluqları arasında qərarlaşır . Sahil demək olarr ki, şelf buzlağı üzərində yerləşmişdir. Buzlaqlar hündür sıldırımlı qayalar əmələ gətirir. Mərkəzi hissəsində Şirmaher vahəsi yerləşir. 1961-ci ildən burada SSRİ-nin "Novolazarevskaya" stansiyası yerləşir. Hazırda bu stansiya Rusiyaya məxsusdur. 1959-1961-ci illər ərzində bu regionda Lazarev stansiyası fəaliyyət göstərmişdir. Şahzadə Astrid sahili 1931-ci ildə Norveç balina ovunu təşkil edən gəmilər tərəfindən kəşf edilmiş və 1932-ci ildə norveçli şahzadə Astridin şərəfinə adlandırılmışdır.

Leopold və Astrid sahili (ing. Leopold and Astrid Coast) — Şərqi Antarktidanın Şahzadə Elizabet Torpağı ərazisində, 81° və 87,5° şərq uzunluqları arasında yerləşən sahil ərazisi. Leopold və Astrid sahili əsasən Qərbi şelf buzlağında ilə örtülmüş bölgələri əhatə edir. Sahil ilk dəfə 1934-cü ildə Norveç ekspedisiyasının rəhbəri Lars Kristensen tərəfindən kəşf edilmiş və III Leopold və kraliça Astridin şərəfinə adlandırılmışdır.