Поиск по словарям.

Deflyasiya (lat. deflatio — şişirmə) — yerli valyutanın alıcılıq qabiliyyətinin artması. Deflyasia əks istiqamətdə inflyasiyadır. Bir sıra səbəblərə görə inflayasiyadan ağır faktor hesab edilir. Bu tədbir daxili iqtisadi vəzifələrin həllinə yönəlib, lakin kənar effekt kimi tədiyə balansının vəziyyəti də yaxşılaşır. Hesab edilir ki, deflyasiya siyasəti üçün ənənəvi olan nəticələr – istehsalın, investisiyaların və gəlirlərin həcminin aşağı düşməsi – idxalın azalmasına və ixracın genişləndirilməsi üçün ehtiyat güclərin artımına gətirib çıxarır. Deflyasiya üçün xarakterik olan faiz dərəcəsinin artırılması ölkəyə qısamüddətli kapital axınına səbəb olur. Lakin, deflyasiyanın digər aspekti də vardır: o, ixracı azaldır və idxalı artırır, çünki deflyasiya zamanı milli valyutanın mübadilə məzənnəsi yüksəlir ki, bu da idxalatçıların imkanlarını genişləndirir. Ixracatçılar üçün isə milli valyutanın yüksək məzənnəsi ixracdan əldə edilən valyuta gəlirinin milli valyutaya dəyişdirilməsi zamanı daha az mənfəət əldə etmək deməkdir ki, bu da heç də ixracın stimulaşdırılmasına kömək etmir. == Əsas səbəbləri == Qiymətlərin ümumi səviyyəsinin enməsi ümumi tələb çatışmazlığından irəli gəlir və bunun nəticəsində firmalar istehsal gücünü azaldaraq tələbin daha da aşağı düşməsinə səbəb olan işçilərin ixtisarını aparır.

Biflyasiya (hərdən miksflyasiya) — inflyasiya və deflyasiya proseslərinin paralel baş verdiyi iqtisadiyyatın vəziyyəti. Bu termin ilk olaraq Phoenix Investment Group-un baş maliyyə analitiki Osborn Braun (ing. F. Osborne Brown) tərəfindən hazırlanmışdır. Biflyasiya zamanı əsas gəlir (qazanc) hissəsi kimi alınan mallar üçün eyni vaxtda qiymətlərdə (inflyasiya) və əsasən kreditlə alınan mallarda paralel olaraq qiymətlərdə (deflyasiya) artım olur. Biflyasiya ilə mərkəzi bankların pul emissiyası hesabına pul təklifinin həcmi artır. Bu, ən vacib malların (qida, enerji, geyim) qiymətlərinin artmasına səbəb olur, çünki bu mallara olan ümumi tələb nisbətən sabitdir. Digər tərəfdən, işsizliyin artması və əhalinin alıcılıq qabiliyyətində azalma var. Bu baxımdan əhali əsasən yalnız ən vacib malları alır və kreditlə satın alınan aktivlərə (evlər, avtomobillər və digər tipik "kredit" mallar) tələb azalır. Nəticədə qiymətləri də aşağı düşür. İqtisadiyyatda biflyasiyanın olması inflyasiyanın qiymətləndirilməsində təhrifə səbəb olur.

Defekasiya (lat. defecatio; Sinonimlər: "kafedra", "rektum boşaltma", "bağırsaq hərəkəti") - həzm olunmuş qidaların qatı və ya sulu tullantılarının bir şəkildə anusdan xaric edilməsidir. Həzm prosesinin ən son mərhələsidir. İnsanlarda, defekasiya prossesi gündə bir neçə dəfədən həftədə bir neçə dəfəyə qədər dəyişkənlik göstərə bilər. Defekasiya daha sulu və tez-tez baş vərəsə ishal, daha qatı və gec baş verərsə qəbizlik adlanır. İshal və qəbizlik müxtəlif xəstəliklərin göstəricisi ola bilər. Defekasiya Aktı Funksiyaların iradi tənzim mexanizmlərini əhatə edən (xüsusən də ön mərkəzi şırım nahiyəsində yerləşən baş beyin yarımkürələrinin piramid hüceyrələrini) defekasiyaya ehtiyac əsasında formalaşmış oyanma enən istiqamətdə, spial defekasiya mərkəzlərinə yayılır. Bunun əsasında alt müsariqə sinirinin tonusu aşagı düşür və parasimpatik çanaq sinirlərinin tonusu yüksəlir. Nəticədə düz bagırsaq daxili sfinkteri zəifləyir. Qasıq sinirlərinin təsiri ilə düz bağırsağın xarici sfinkteri boşalır və nəcis kütlələri yogun və düz bağırsağın peristaltik hərəkəti nəticəsində xaricə ifraz olunur.

Defoliasiya (lat. folium-yarpaq) yarpaqsızlaşdırmaq, maşınla məsul yığımını asanlaşdırmaq üçün bitki yarpaqlarının yığımdan qaabaq tökülməsi. == Ümumi məlumat == Defoliasiya defoliantlar vasitəsilə aparılır. Bu zaman bitkidə yarpaqların qocalmasına oxşar proseslər gedir. 1-3 qozası açılmış pambıq koluna defoliantlar çiləndikdə yarpaqlar tökülür və açılmamış qozalar sürətlə açmağa başlayır. Dekorativ bitkiləri və meyvə bitkilərini defoliasiası da yaxşı nəticə verir.

Depilyasiya — arzuolunmaz tüklərdən müvəqqəti olaraq xilas olmağı bildirən bir termindir. Mumla depilyasiya, maqqaş, tük tökən kremlər, epilator depilyasiya vasitələridir. Epilyasiya isə daimi və ya uzunmüddətli tüklərdən xilas olmağı ifadə edən termindir.

İnflyasiya(ing. Inflation, lat. inflatio — şişmə deməkdir) ölkə həyatının bütün sahələrilə sıx surətdə bağlıdır. Siyasi proseslər, iqtisadi dəyişikliklər, beynəlxalq münasibətlər və. s inflyasiya səviyyəsinə operativ formada təsir göstərmək qabliyyətinə malikdir. İnflyasiya yeni dövr tarixinin məhsulu deyil. Tarix boyu cəmiyyətin qabaqcıl problemi kimi mövcud olmuşdur. Bu proses metal pulun kağız pulla əvəz olunmasından sonra ortaya çıxıb. Kağız pulların çapından sonra pul əmtəə kütləsinə nəzərən, dəyərdən düşməyə başlayırdı. Gələcəkdə inflyasiya adlandırılan bu proses-pulun alıcılıq qabiliyyətinin azalması müasir dövrün ən böyük problemlərindən biri kimi ortaya çıxmağa başladı.

Mumla depilyasiya arzuolunmaz tüklərdən xilas olmaq üçün istifadə edilən yapışqan tərkibli maddələrdən ibarət olan depilyasiya üsuludur. Ayrıca olaraq buna mumla depilyasiya edilməsi də deyilir. Mum depilyasiyası ən sadə və effektli üsullardan biridir. Prosedur zamanı soyuq, ilıq və isti mumlardan istifadə olunur. Həmin mum tüklərin olduğu hər hansı bir zonanın üzərinə yaxılır və bir neçə saniyədən sonra sürətlə, birdən qopardılır. Bu üsul tükün dartılıb qoparılması ilə əmələ gəlir, lakin tükün folikulu bu vəziyyətdə zədələnmir. Bu prosedur o qədər də ağrılı deyil. Pasiyentin həssaslığından asılıdır. Mum depilyasiyası ən qədim üsullardan biridir. Baxmayaraq ki, kosmetologiyada yeni texnologiyalar əldə edilib, mum depilyasiyası öz yerini vermir.

Yüksək sürətlə inkişaf edən inflyasiya.Qiymətlərin il ərzində 200%-dək artması. Qeyri-bərabər, 10% dən 30% dək dərəcədə sıçrayışlı illik qiymət artımıdır. Hətta başlanğıc mərhələsində (əgər qiymətlərin artımı ildə 5–7% dən 15–17% -dək təşkil edirsə) belə inflyasiya artıq əhəmiyyətli problemlər yaradır, daha yüksək həcmdə olduqda isə təhlükəli olaraq təcili əks inflyasiya tədbirlərinin görülməsini tələb edir. Təsərrüfat proseslərini proqnozlaşdırmaq mürəkkəbləşir, hesablamalarda müxtəlif dollar ya avro olduğu bilinməyən ş. v. (şərti vahid) və sair istifadə olunur. Belə inflyasiya çox vaxt inkişaf etməkdə olan ölkələrdə müşahidə olunur.

İnflyasiya vergisi — pul və digər dəyər ekvivalentlərinin sahiblərinin məruz qaldığı iqtisadi zərər. Belə zərər inflyasiya nəticəsində valyutanın dəyərinin azalması, inflyasiyaya səbəb olan müavinətlərin emitent mərkəzi tərəfindən eyni vaxtda mənimsənilməsi nəticəsində yaranır. Əgər emitent mərkəzinin gəlirinin bir hissəsi büdcəyə gedirsə, məsələn, Rusiya Federasiyasının Mərkəzi Bankı öz mənfəətinin 75%-ni büdcəyə ödəyirsə (2016-cı il yanvarın 1-dək 50%), bu hissə şərti olaraq pul sahiblərindən alınan gizli vergi hesab edilə bilər. Bir çox iqtisadçı qeyd edir ki, varlılar inflyasiya vergisinə daha az, kasıblar və orta təbəqə isə daha çox tabedir, çünki onlar gəlirlərinin böyük hissəsini nağd şəkildə saxlamağa meyllidirlər. Bundan əlavə, yoxsullar və orta təbəqə gəlirlərinin böyük hissəsini sabit formada alır: maaşlar, pensiyalar və müavinətlər, bu da vaxtında indeksləşdirmənin mümkünsüzlüyünə səbəb olur. Bəzi iqtisadçılar inflyasiyanın reqressiv istehlak vergisi olduğunu açıq şəkildə qeyd edirlər. Mərkəzi banklar əskinasları çap etdikdə və dövlət krediti buraxdıqda, adətən pisləşən iqtisadi şəraitə cavab olaraq iqtisadiyyatda dövriyyədə olan pulun miqdarını artırırlar. Real pul balansındakı bu dəyişiklik inflyasiyaya səbəb olur. Bu yolla əldə edilən xərclərin maliyyələşdirilməsi senyoraj (emitentin senyorajı) adlanır. İnflyasiyanın ən bariz dəyəri pul kütləsinin artması və pul sahiblərinin inflyasiya vergisi ödəməyə məcbur edilməsidir.

Relyasiya hesablaması – verilənlər bazalarının idarə olunmasında: əlaqələrin (cədvəllərin) işlənməsinin qeyri-prosedur üsulu. Relyasiya hesabının iki ailəsi var: domenə görə hesablama və kortejə görə hesablama. Hər iki ailə riyazi baxımdan ekvivalentdir; bu ailələrdən hər hansı birindən istifadə etməklə istənilən əlaqənin təsvirini verilənlər bazasında mövcud əlaqələr əsasında ifadə etmək olar. İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

İstehlakçı Qiymət İndeksi (ing. consumer price index) istehlak üçün alınan bütün məhsul və xidmətlərin ümumi qiymətinin ölçüsüdür. Hər ay Dövlət Statistika Komitəsi tərəfindən bu indeks hesablanır. Hesablandıqdan sonra yeni index əvvəlki dövrün indeksi ilə müqayisə edilir və inflyasiya dərəcəsi hesablanır. İnflyasiya dərəcəsi = (İQİ2014 –İQİ2013)/ İQİ2013*100.