Поиск по словарям.

Elegiya (şeir növü) — Elegiya (şeir) — Elegiya (film, 2001) — Elegiya (film, 1997) — Elegiya — akademik Zərifə Əliyevanın xatirəsinə həsr olunmuş film.

== Məzmun == Film Zərifə Əliyeva haqqında elegiyadır.

"Elegiya" — Leyla Əliyevanın babası Heydər Əliyevə ithaf etdiyi şeir İlk dəfə bu şeir 2008-ci il dekabrın 12-də - Heydər Əliyevin vəfatının 5-ci ildönümündə "Azərbaycan" qəzetində dərc olunmuşdur. Bir qədər sonra isə bu şeirə Kəmaləddin Heydərov mahnı bəstələmiş, Ağadadaş Ağayevin ifasında Fuad Əlişovun rejissorluğu ilə klip çəkilmişdir. 2012-ci ildə Azərbaycan məktəblərində tədris olunan 5-ci sinif şagirdləri üçün "Ədəbiyyat" dərsliyinə salınmışdır Şeir sinifdənxaric oxu üçün nəzərdə tutulub. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Şahnaz Bəylərqızı. Prezidentin qızının şeiri dərsliklərə necə düşüb?

== Məzmun == Film Zərifə Əliyeva haqqında elegiyadır.

Elegiya (yun. έλεγος – şikayәt) — әdәbi-musiqi janrı. Ә d ә b i y y a t d a – meditativ vә emosional mәzmunlu (adәtәn, kәdәrli) orta uzunluqlu şeir. Çox vaxt birinci şәxsin dilindәn deyilir vә qarışıq kompozisiyalı olur. Antik yunan ədəbiyyatında lirik şeir növü. Adətən, şadlıq və kədər hisslərinin üzvi surətdə birləşdiyi elegiyalar olduğu kimi, şairin yalnız qəmli düşüncələrini ifadə edən elegiyalar da vardır. Qədim Yunanıstanda bu şeirin ən təsirli nümunələrini Arxilox və Kallimax yaratmışlar. Latın şairlərindən Ovidi və Katull, rus şairlərindən V.Trednakovski, K.Batyuşkin, V.Jukovski, A.Puşkin, M.Lermontov, N.Nekrasov, A.Blok və başqaları da elegiya yaratmışlar. Formasında, həcmində və qafiyə quruluşunda möhkəm və aydın bir mürəkkəblik olmasa da, antik poeziyada elegiya iki beytdən, sonrakı dövrlərdə isə çox vaxt 8-20 misradan (iki beş bənddən) ibarət olmuşdur.Musiqidә kәdәrli, seyrçi, ovqat yaradan әsәr (mәs., Borodinin “Uzaq vәtәnin sahillәri üçün” romansı, Massnenin fp. vә violonçelin müşayiәti ilә sәs üçün “Elegiya”sı).

Eleziya və ya Eliziya — bir neçə sözün qovuşması, eləcə də sözə şəkilçilərin bitişdirilməsi nəticəsində əmələ gələn çoxhecalılığı azaltmaq üçün bəzən də saitlə qovuşmuş olan samit səs də ixtisar olunur ki, buna səsdüşümü hadisəsi deyilir. == Təsnifatı == Müasir Azərbaycan ədəbi dilində saitdüşümü hadisəsi iki cürdür: Yazıda sabitləşən, yazıda sabitləşməyən. Yazıda sabitləşən saitdüşümü həm sözlərdə, həm də şəkilçilərdə ola bilir. Məsələn, oğul-onun oğ-lu, alın-onun al-nında və s. 2)İkihecalı alınma sözlərə saitlə başlanan şəkilçi bitişdirildikdə ikinci hecadakı sait düşür: şəkil–şək-lim, fikir–fik-rin və s. 3)Ora, bura, hara sözlərinə yerlik və çıxışlıq hal şəkilçiləri bitişdirildikdə sondakı a saiti ixtisar olunur: ora–or-dan, bur–bur-da, hara–har-dan və s. 4)Saitlə bitən sözlə saitlə başlanan söz birləşməsindən düzələn mürəkkəb sözlərdə birinci tərəfin sonundakı sait ixtisara düşür: Əli-Əkbər–Ələkbər, Əli–Abbas-Əlabbas və s. 5)İnkar şəkilçisi qəbul etmiş sözlərə indiki və müzare zaman şəkikçiləri bitişdirildikdə inkar şəkilçisinin saiti ixtisara düşür: yaz–yaz-ır, gör–gör-ər-əm və s. 6)Sıra sayı düzəldən şəkilçiləri saitlə bitən miqdar sayı kökünə bitişdirildikdə şəkilçinin başındakı sait ixtisara düşür: bir-inci, iki-inci və s. 7)Xəbər şəkilçisinin sonundakı r, ümumən, danışıqda bəzən də yazıda ixtisar olunur: getməlidi(r), gedibdi(r) və s.

Legiya (Varşava) (pol.

Allergiya – ətraf mühitin allergen adlandırılan bəzi faktorlarının (kimyəvi maddələrin, mikroorqanizmlərin və onların həyat fəaliyyəti məhsullarının, qida maddələrinin və s.) təsiri ilə əlaqədar orqanizmin qeyri-adi (qabarıq) cavab reaksiyasıdır. Alimlərin tədqiqatlarına əsasən planetimizin hər yeddi adamından biri allergiyaya düçardır, başqa sözlə, gündəlik həyatda rast gəlinən hər hansı bir təsirə qarşı yüksək hissiyata malikdir. Ən çox yayılmış təsiredici amillər – qida məhsulları, bitki mənşəli tozcuqlar və ev tozudur. Bununla yanaşı yüzlərcə digər allergen adlandırılan amillər mövcuddur ki, bunlara dəri məmulatları, heyvan yunu, kəpək, quş lələyi, kosmetika, məişət kimyası, dərmanlar, bəzi bitki yağları, günəş şüası aiddir. Allergenlərin orqanizmə daxil olma yolları müxtəlifdir. Məsələn, onlar orqanizmə dəridən, tənəffüs və qida yolları vasitəsilə keçirlər. Allergiyanın Arxivləşdirilib 2021-07-09 at the Wayback Machine fizioloji mexanizmi, orqanizmdə antitelin əmələ gəlməsinə əsaslanır. Bu da həssaslığın artmasına və ya azalmasına gətirib çıxarır. Allergiya selikli qişaların güclü qıcıqlanması, dəri səpkiləri, ümumi zəifliklə özünü büruzə verir. Bronxial astma kimi ağır xəstəliyin əsasında allergiya dayanır.

Aleriya (fr. Aléria, kors. Aleria) — Fransanın Korsika regionunda yerləşən kommuna. Kommuna departamenti — Yuxarı Korsika. Qizonaçça kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Korte. Kommunanın INSEE kodu — 2B009.

Aleziya (lat. Alesia) — Fransada qədim şəhər-qala. E.ə. 52-ci ildə Yuli Sezar Aleziyada qalların üsyanını yatırmaqla Qalliyanın işğalını başa çatdırmışdır. 1860-cı ildən aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı Sezarın tikdirdiyi bəndlər, qazdırdığı xəndəklər, Roma və qall silahları, müxtəlif sikkə, məbəd xarabalıqları və s. aşkar olunmuşdur. Orta əsrlərdə tənəzzul etmişdir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Jean-Louis Voisin. Alésia: Un village, une bataille, un site. Librairie Académique Perrin.

Psixologiyada alogiya (yun. α-, "inkar", və λόγος, "nitq"), və ya nitq kasadlığı — ünsiyyət zamanı adi nitqin təminatı üçün lazımı və əlavə ehtiyatların olmaması. Xüsusən şizofreniya xəstəliyində özünü büruzə verir və neqativ simptom kimi qiymətləndirilıir. Bu zaman ünsiyyəti təmin emək mümkün olmadığına görə xəstəyə təyin olunmuş psixoterapiya çətinləşmiş olur. Alogiya bəzən afaziyaya sinonim kimi istifadə olunur.

Telekiya (lat. Telekia) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Növləri == Telekia speciosa (Schreb.) Baumg.

"Atomnaya energiya" (rus. А́томная эне́ргия; mənası – "Atom enerjisi") — SSRİ və Rusiya aylıq nəzəri və elmi-texniki jurnalı. Rusiyanın nüvə enerjisi məsələlərini işıqlandırır. Rusiya Federasiyasının Elm və Ali Təhsil Nazirliyi yanında Ali Attestasiya Komissiyasının elmi jurnallar siyahısı və beynəlxalq istinad bazalarına daxil edilmişdir. == Tarixi == Jurnal 1956-cı ilin may ayından nəşr olunur, 1970-ci ildə tirajı 2,730 nüsxə idi.Sovet dövründə jurnal SSRİ Atom Enerjisindən İstifadə üzrə Dövlət Komitəsinin və SSRİ Elmlər Akademiyasının orqanı idi və 1956-cı ildən "Atomizdat" nəşriyyatında çap olunur. 2013-cü ildən jurnalın sahibləri "Rosatom" Dövlət Korporasiyası, Rusiya Elmlər Akademiyası və Rusiya Nüvə Cəmiyyətidir. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == j-atomicenergy.narod.ru — журнала «Атомная энергия» rəsmi saytı Раздел журнала «Атомная энергия» на портале Ядерного общества России. "Atomic Energy". Страница доступа к публикациям журнала онлайн (ingilis). İstifadə tarixi: 2013-10-27.

Eremiya təpəsi (bolq. Еремийски хълм, ‘Eremiyski Halm’ \e-re-'miy-ski 'h&lm\) — Antarktidanın Qreyam torpağının Triniti yarımadası sahillərindən qərbdə yerləşən, 863 m hündürlüklü təpədir. Təpə Mareskot silsiləsinə daxildir və Malorad buzlağından cənub-qərbdə yerləşmişdir.Təpə qərbi Bolqarıstanda yerləşən Eremiya şəhərinin adını daşıyır. == Yerləşməsi == Eremiya təpəsi 63°32′45″ c. e. 58°37′46″ q. u. koordinatlarında yerləşmişdir. Kroun zirvəsindən 3.48 km şimal-qərbdə, Korner zirvəsindən 4.83 km şimal-şərqdə, Tanaron burnundan 6 km cənub-şərqdə, Bardarevo təpəsindən 5.89 km cənub-qərbdə yerləşmişdir. Alman-Biritaniya xəritəsinə 1996-cı ildə daxil edilmişdir.

Gözəl telekiya (lat. Telekia speciosa) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin telekiya cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu / Natonal IUCN Status: "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU A2c + 3cd; B2b(ii, iii) c (ii, iii). Azərbaycanın nadir növüdür. == Qısa morfoloji təsviri == 90-200 sm hündürlükdə, çoxillik ot bitkisidir. Yarpaqlar iri, yuxarıdan tünd-yaşıl, demək olar çılpaq, altdan dahasolğun, nazik, zəif tüklənmişdir. Aşağı yarpaqlar qısa saplaqlarda yerləşir, enli-yumurtavari-ürəkvari, ikidişli, sivri şəkildə; yuxarı yarpaqlar isə oturaq, uzunsov-yumurtavari, sivri, sadə ya damişarvari şəkildədir. Çiçək səbətləri iridir. Örtücük 2-2,5(3) sm enində, yarpaqlar iri, tünd-yaşıl, çılpaq uzunsov və ya uzunsov-yumurtavari, küt, başlıqda aralanmışdır. Toxumcaları 4-6 mm uzunluğunda, ensiz-silindrik, çılpaq, şırımlı şəkildə olur.

Canis Degiya (10 mart 1975) — Naurulu qadın ağır atlet. 48 kq çəki dərəcəsində yarışır və beynəlxalq yarışlarda Naurunu təmsil edir. Canis Degiya dünya çempionatlarında iştirak etmişdir. Son dəfə 1998 Ağır atletika üzrə Dünya Çempionatında mübarizə aparmışdır.

Yegiya Tıntesyan (erm. Եղիա Տնտեսյան; 29 mart (10 aprel) 1834, Konstantinopol – 23 aprel (5 may) 1881, Konstantinopol) — Osmanlı ermənisi bəstəkar, musiqişünas, müəllim, naşir və ictimai xadim. == Həyatı == O, bir çox erməni kilsə himnlərinin melodiyalarını Avropa notalarına yazdırmış və nəşr etdirmişdir. Tıntesyan erməni osmosunun xazik qeydləri məsələlərinə dair əsərlərə malikdir. O, Avropa musiqi təhsili sisteminin və not yazılarının təbliğatçısı olmuşdur. Erməni xalq mahnılarını nəşr etdirmişdir. Bir neçə mahnının müəllifidir. Kilikiyada və Yerusəlimdə musiqi nəzəriyyəsi və kilsə müğənniliyini öyrənmişdir. == Kompozisiyalar == Səkkiz tonda müqəddəs erməni kilsəsinin himnlərinin melodik məzmunu. Konstantinopol, 1864.

Elea məktəbi — Miladdan öncə VI və V yüzilliklərdə güney İtaliyanın Elea (yun. Έλέα, lat. Velia) şəhərində fəaliyyət göstərən fəlsəfi məktəb. Elea filosofları varlıq haqqında düşünmüş, onun nə olduğunu bilmək istəmişdilər. Bu problemi çözərkən onlar məntiqi düşüncənin real duyğularla ziddiyyətdə olması ehtimalını irəli sürmüşdürlər. Elealılar həm də bütün dünyanın vahidliyini iddia etmişdilər. Eyni zamanda, Elea filosofları yunan dininin bir çox aspektlərinin tənqidçiləri kimi də tanınmışdılar. Elea məktəbinin əsas təmsilçiləri: Ksenofan Parmenid Eleyalı Zenon MelissusFəlsəfi təlimləri onlara aid olan məqalələrdə verilmişdir. == Mənbə == Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF).

Eliya Kapitolina (lat. COLONIA ÆLIA CAPITOLINA) — 130-325-ci illər arasında İmperator Adrian tərəfindən 70-ci ildən bəri xaraba qalmış Qüds şəhərinin yerində salınmış Roma koloniyası. == Qurulması == Koloniyanın Roma legionlarının istifadəsi üçün qurulması planlaşdırılmışdı. Bar-Koxba üsyanından sonra Adrian qəzəblənmiş, İudeyanın adını Suriya Fələstin olaraq dəyişərək yəhudilərin şəhərə girişini qadağan etmişdi. == Adı == Qüds şəhərinin adı Eliya Kapitolinaya dəyişdirilmişdi. "Eliya" imperator Adrianın mənsub olduğu Eli adlı plebey ailəsini bildirir, "Kapitolina" isə Yupiter Kapitoli şərəfinə idi. Yupiterin yeni məbədi isə Məbəd dağında yerləşirdi. İslamın ilk illərində şəhərin İliya (ərəb. إلياء‎) adlanmasının səbəbi də budur. == Şəhər planı == Şəhər divarsız idi və X legion tərəfindən mühafizə olunurdu.

Elayca Cordan Vud (ing. Elijah Jordan Wood; 28 yanvar 1981) — ABŞ aktyoru. "Üzüklərin hökmdarı kinotrilogiyasında Frodo Beggins rolunu canlandırmağında dünya şöhrəti qazanmışdır. == Həyatı == Elayca Vud 1981-ci il yanvarın 28-i ABŞ-nin Ayova ştatında anadan olmuşdur. Ailənin üç uşağından ikincisidir. Bacısı Hannah Blessinq Vud da aktrisa kimi tanınır. Uşaq yaşlarında piano dərsləri almışdır.

Eliya Zoqu (alb. Elia Zogu) — Alban aktrisası, müğənnisi və 8 oktyabr 2016-cı ildə evləndiyi Albaniyanın Vəliəhdi II Lekanın həyat yoldaşı. O vaxtdan ona "Albanların Əlahəzrət Vəliəhd Şahzadəsi Eliya" kimi tanınır. == İlk illəri və təhsili == Elia Zəkəriyə 8 fevral 1983-cü ildə Tiranada (Albaniya) Gerqa Zəkəriyə və Yulkanın Muyo ailəsində anadan olmuşdur. Onun atası Permet şəhərindən, anasının ailəsi isə Podqoritsadan (Monteneqro) idi. Daha sonra onlar Albaniyanın şimalındakı Şkoder şəhərinə köçürlər. Eliyanın Amos Muyi Zəkəriyyə adlı kiçik bir qardaşı vardır. Anası məşhur aktrisa, qardaşı isə aktyor və rejissordur. 2002-ci ildə Eliya Tirandakı İordaniya Misia Milli İncəsənət Məktəbini rəssamlıq və ssenarist ixtisasi üzrə bitirib. Sonra o, Parisə köçür, burada universitetdə təhsil alır və Şahzadə Leka ilə tanış olur.

Elqiva (və ya Elfqita, Elgiva, Ælfgifu, Aelgifu, Algyva, Aelgytha) — İngiltərənin kraliçası daha sonra isə rahibə. İngiltərə kralı Edmundun birinci həyat yoldaşı Edviq və Edqarın anası. Öz xronoloqiyasında Uvilyam Malmsberiyalı Elqivanın Müdrüklüyündən yazırdı. Elqiva həyat yoldaşı Edmundun ölümündən sonra Şaftsberi kilsəsinə köçüb.

Şişbaşlı eliya-(lat. Aelia acuminata L.) Buğumayaqlılar tipinin Yarımsərtqanadlılar və ya Taxtabitilər dəstəsinə aid olan növ == Xarici quruluşu == Bədəni uzunsov olub, öndən üçbucaq şəklindədir. Bel qabağı eninə basıqdır. Uzununa 3 ədəd qabırğa şəkilli çıxıntı uzanır. Rəngi bozumtul – sarıdır. Xortumu dal ayaqlarının əsasına kimi uzanır. Orta və dal budlarının qurtaracağına yaxın yerində iki qara nöqtə vardır. Uzunluğu 7–10 mm-dir. == Həyat tərzi == Bu növ Azərbaycan şəraitində bağlarda, meşələrdə, kolluqlarda, taxıl zəmiərinə yaxın olan müxtəlif bitki topalarının altında və bəzən də biçilmiş sahələrdə, küləş və s. bitki töküntülərinin altında qışlayır.

Əlvan eliya (lat. Aelia virgata Klug.) — buğumayaqlılar tipinin yarımsərtqanadlılar dəstəsinə aid olan növ. == Xarici quruluşu == Bu növ digər Aelia növlərindən əsasən qarnının altında olan 6 cərgə düzülmüş dördbucaqlı tünd ləkələrin olması ilə fərqlənir. Ortadakı iki cərgədə ləkələr kiçikdir. ətraf ləkələr bəzən birləşib tünd zolaq əmələ gətirir. Bu növə tək – tək təsadüf edilir. == Yayılması == Əlvan eliya Talışda yüksək dağlıq hissədə, kiçik Qafqazda isə Gəncə zonası rayonlarında geniş yayılmışdır. Bu növün kütləvi çoxalmasına təsadüf ediməmişdir. Bioloji xüsusiyyətləri şişbaşlı eliyankına oxşardır.

Elqiva (və ya Elfqita, Elgiva, Ælfgifu, Aelgifu, Algyva, Aelgytha) — İngiltərənin kraliçası daha sonra isə rahibə. İngiltərə kralı Edmundun birinci həyat yoldaşı Edviq və Edqarın anası. Öz xronoloqiyasında Uvilyam Malmsberiyalı Elqivanın Müdrüklüyündən yazırdı. Elqiva həyat yoldaşı Edmundun ölümündən sonra Şaftsberi kilsəsinə köçüb.

Ələviyan (fars. علويان‎‎‎) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Marağa şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 2,238 nəfər yaşayır (579 ailə).

Burunlu (şişovurd) eliya (lat. Aelia rostrata) — Buğumayaqlılar tipinin Yarımsərtqanadlılar və ya Taxtabitilər dəstəsinə aid olan növ. == Xarici quruluşu == Bu növün başı qabaqdan aşağıya doğru az əyilmişdir. Xortum lövhəciklərinin kəsmə qabağının ön təpəsində üçbucaq şəklində iti dişlər vardır. Başına skul lövhəcikləri üzlükdən qabaq tərəfdə ensizdir. Rəngi bozumtul – sarı və bəzən açıq sarıdır. Uzunluğu 10–12 mm-dir. == Həyat tərzi == Bunlara qışda ziyankar bağacığın qışlama yerlərində daha çox təsadüf olunur. Kütləvi çoxalması müşahidə edilməmişdir. Qidalanan dövürdə əksəriyyətlə sünbüllər üzərində təsadüf olunur.

Əlfiya Avzalova (tam adı: Əlfiya Avzalova, tatar. Әлфия Афзал кызы Авзалова; 15 yanvar 1933, Aktanış[d], Tatarıstan MSSR – 15 iyun 2017, Kazan) — tatar əsilli Sovet və Rusiya müğənnisi, Tatarıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası əməkdar artisti və xalq artisti, RSFSR-in əməkdar artisti, Tatar Filarmoniyasının solisti və Tatarıstan Respublikasının Dövlət Mükafatı laureatı. == Həyatı == Əlfiya Avzalova Tatarıstanın Aktanış rayonunda anadan olmuşdur. Anası vəfat etdikdən, ardınca is atası Böyük Vətən müharibəsində həlak olduqdan sonra yetim qalan Əlfiyanı xalası böyütmüşdür. 1957-ci ildə Tatar Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblının solisti olmuş və Soltan Qabəşi, A.Klyuçarev, Mənsur Müzəffərov, Z.Həbibullinin və digər bir çox bəstəkarların əsərlərini ifa etmişdir. Onun repertuarına qədim və müasir folklor mahnılar daxil idi. Əlfiya Raisa Volkova ilə bir yerdə təhsil almış və sonralar Tatar Dövlət Filarmoniyasının bədii direktoru işləmişdir. Ansamblda bir il işlədikdən sonra Əlfiya Avzalova musiqi məktəbinə daxil olmuşdur. Sonralar filarmoniyanın bədii rəhbərliyinin tövsiyəsi ilə Əlfiya Avzalova özünün konsert qrupunu yaratmışdı: qrup tərkibində Kərim Qəbidullinin rəhbərliyi altında orqan, gitara, musiqili klaviatura və sintezatordan ibarət, həmçinin rəqs qrupunun da olduğu "Kazan utları" adlı ansambldan ibarət idi. Bu ansamblla birlikdə Əlfiya Avzalova Mərkəzi Asiya və Baltikyanı dövlətlərə qastrol səfərlərinə getmiş, həmçinin Moskva Leninqrad və Rusiyanın bir sıra şəhərlərində səhnə almışdı.