Поиск по словарям.

Janr (fr. genre) — bədii yaradıcılığın tarixən formalaşmış həyatın müxtəlif cəhətlərini əks etdirməsi ilə əlaqədar ədəbiyyat və incəsənətdə müxtəlif janrlar yaradılmışdır. Ədəbiyyatda — hər ədəbi növ janra ayrılır. Məsələn, dastan, roman, povest, hekayə, komediya və s. Təsviri sənətdə isə — məsələn, batal, portret, mənzərə, natura və s. Musiqidə — isə simfoniya, üvertüra və s. janrları geniş yayılmışdır. == Müxtəlif janrlar == Ədəbi janrlar Jurnalistika janrları Musiqi janrları İncəsənət janrları Teatr janrları Rəssamlıq janrları Nitq janrları == İstinad == == Həmçinin bax == Forma == Xarici keçidlər == Определение жанра в энциклопедии "Кругосвет" Жанры фильмов классического искусства Arxivləşdirilib 2010-01-02 at the Wayback Machine. Все жанры Словарь терминов изобразительного искусства.

Hüquq normaları — ümumi xarakter daşıyan, rəsmiləşdirilmiş, davranış qaydalarını müəyyən edən, dövlət tərəfindən qeydə alınmaqla tanınan, zəruri olduqda icrası dövlət məcburiyyət tədbirləri ilə təmin edilən, ictimai münasibətlərin iştirakçılarının hüquq və vəzifələrini müəyyən edən qaydalardır. == Hüquq normalarının əlamətləri == Hüquq normalarının aşağıdakı əlamətləri var: insanların davranışını tənzimləyir. ümumi xarakter daşıyır. dövlətlə əlaqəlidir, hüquq normalarını ya dövlət müəyyən edir, ya da dövlətin icazəsi olduqdan sonra tətbiq edilir. rəsmi xarakter daşıyır. Dövlət orqanları tərəfindən aktlarda əks edilməklə rəsmiləşdirilir. sistemlilik. Hüquq normaları bir biri ilə bağlıdır, ziddiyət təşkil etmirlər. == Hüquq normalarının quruluşu == Bir qayda olaraq, hüquq norması üç hissədən ibarət olur: Hipotez (əgər…) — hüquq normasının realizəsi, sanksiyanın tətbiqi müəyyən hərəkətinin edilməsi və ya edilməməsi ilə əlaqələndirilir. Məsələn, Cinayət Məcəlləsi normalarında xüsusi hissənin maddələrində əgər cinayət törədilirsə, ağırlaşdırıcı hallar olmaqla cinayət törədilirsə cəzanın tətbiq edilməsi.

Əxlaq norması — əxlaqi tələblərin eyni tipli davranışlara şamil edilən ümumi göstərişlər və qadağalar vasitəsilə insanların davranışını tənzim edən formasıdır. Hüquq normalarından fərqli olaraq əxlaq norması dövlət hakimiyyəti tərəfindən deyil, adət və ictimai rəyin gücü ilə sanksiya alır; cəmiyyətin əxlaqi şüurunda kimin tərəfindənsə xüsusi verilən qanun nəticəsində deyil, kortəbii formalaşır. Əxlaq normaları öz-özlüyündə hələ insanın davranışı üçün məqbul rəhbərlik ola bilməz; abstrakt ümumiliyə malik olduqlarından bu, normal xüsusi vəziyyətlərlə bağlı mümkün istisnaları nəzərdə tutmur. Buna görə də konkret vəziyyətlərdə bu və ya digər əxlaq normalarının tətbiqi məsələsi məzmunca daha ümumi əxlaq prinsipləri əsasında həll olunmalıdır. Sosial məzmununa görə əxlaq norması həm ümumbəşəri, həm də tarixən məhdud, sinfi xarakterə malik ola bilər. Sonuncu halda bir sosial formasiyadan digərinə keçid zamanı uzun vaxt ərzində köhnə əxlaq normalarının dağılması və yenilərinin yaranması baş verir.

ANİMALİSTİK JANR – heyvanlar aləmini təsvir edən incəsənət növü. Janr kimi Çində yaranmışdır (8 əsr). Heyvanın təsvirində onun vərdişləri və yaşadığı mühit animalist rəssamın diqqət mərkəzində olur. İbtidai incəsənət nümunələrindəki heyvan və quş təsvirləri rəssam ovçuların yüksək müşahidəçilik qabiliyyətini göstərir. “Heyvani üslub”da, o cümlədən skif mədəniyyəti abidələrindəki stilizə edilmiş heyvan fiqurları çox həyatidir; belə nümunələrə Qədim Şərq, Afrika, Okeaniya, qədim Amerika və bir çox dünya xalqlarının incəsənətində – qədim vazalar üzərində, antik heykəltəraşlıqda, mozaikalarda təsadüf edilir. Qobustan qayaları üzərində də heyvan təsvirləri var. Antik dövr, orta əsrlər, həmçinin İntibah dövrü incəsənətində bu janrda əsərlər yaradılmışdır. 16-cı əsrdən müstəqil janra çevrilmiş Animalistik janr 17-ci əsrdə Flandriya və Niderlandda, 18-ci əsrdə Fransada, 19-cu əsrdə isə Almaniya (A. Qaul), Rusiya (P.K. Klodt və Y. Lansere), ABŞ (C. Odübon) və başqa ölkələrdə daha da inkişaf etdirilmişdir. Orta əsr Azərbaycan miniatür rəssamları da bir çox heyvan təsvirinə (at, ceyran, pələng, əjdaha, quş və s.) müraciət etmişlər (Mir Müsəvvir – “Ənuşirəvan və bayquşların söhbəti”, Ağamirək İsfahani –“Məcnun vəhşi heyvanlar arasında”, Sultan Məhəmməd –“Bəhram-Gurovda” və s.). Azərbaycan sənətkarlarından M.Mirqasımov, Q.Xalıqov, Ə.Kazımov və başqa Animalistik janrda əsərlər yaratmışlar.

Dram (yun. δρᾶμα, translit. drama; "hərəkət") — mətnlərdə təyin olunmuş rollar üçün ümumi termindir. Epik vә lirik ilә yanaşı, 3 әsas әdәbi növdәn biridir. Bundan əlavə müsbət qüvvələrin, mütərəqqi ideyaların qələbəsi ilə nəticələnən dram əsərinə də dram deyilir. Dram janrından bədii əsərlərdə və kinoda çox geniş istifadə olunur. Dramatik yaradıcılığın spesifik problemlərinə müraciət edərək, hər şeydən əvvəl, "dram" terminin əsas mənasını müəyyənləşdirməliyik. Bildiyimiz kimi, "dram" sözünün müxtəlif anlamları vardır. Gerçəklik hadisələrin müəyyən bir dairəsini, məsələn, həyatın dramını, ədəbiyyatın dramatik növünün janrlarından birini (XYIII əsrin meşşan draması )və səhnə sənətinin aparıcı növü olan dramatik teatrı da drama adlandırırıq. == Dram nəzəriyyəsi == Hər bir elmin, predmetin iki tərəfi, iki cəhəti vardır.

Faciə — əsasını barışmaz həyat konfliktləri, xarakter və ehtirasların kəskin toqquşması təşkil edən və adətən qəhrəmanının ölümü ilə nəticələnən dramatik əsər; tragediya. Attika faciəsi - (hərfi "keçilərin mahnısı"). Yunanıstanda lirika özünü arxaika dövründə ifadə etdiyi kimi, e.ə V əsr Afina ədəbi, bədii yaradıcılığın mərkəzi olanda, faciə(traqediya) və məsxərə(komediya) dili ilə danışdı. Faciə xorla,keçi dərisi geyinmiş və Dionisin daimi yoldaşlarını təsvir edən "satir"lar tərəfindən oxunan mahnılardan, difiramlardan yaranmışdı. Satirlərin yaxud "keçilərin" belə xorları, artıq e.ə VII əsrdə, bütün Yunanıstanda mövcud idi. Pisistratın, ümumdövlət Böyük Dionisilər bayramını təsis etməsinin sayəsində, xalqın Dionisi kultu indi artıq rəsmi hökumətin dəstəyinə arxalanmağa başladı.[1] Ən tanınmış faciə yazıçıları: Esxil, Sofokl, Evripid, Jan Rasin. Azərbaycan ədəbiyyatında faciə janrının banisi Nəcəf bəy Vəzirov olmuşdur. Hüseyn Cavid də Azərbaycan ədəbiyyatında yazdığı faciələri ilə dərin iz qoymuşdur. == Ədəbiyyat == История культуры Древней Греции и Рима. Москва "Высшая школа" 1990 səh.

Harem (ハーレムもの, hāremumono, "hərəm" sözündən) — poliqamiya və ya məhəbbət üçbucağı ilə xarakterizə olunan anime və manqa altjanrı. Bu altjanrda baş qəhrəman adətən əks cinsin bir neçə nümayəndəsi və ya eşq münasibətində olduğu bir neçə şəxslə əhatə olunur. Harem yuri janrı ilə birləşibsə, o zaman poliqamik münasibətlər qadın haremi və ya seraqliosaya aid edilir. Amma harem yaoy janrı ilə birləşibsə, o zaman poliqamik münasibətlər kişi haremi, tərs harem və ya qyakuharemuya (逆ハーレム) aid edilir. == Struktur == Bütün seriya üçün romantika nadir hallarda əsas diqqət mərkəzində olduğundan haremin strukturu anlaşılmazdır. Gözəçarpan səciyyəvi xüsusiyyət qızlardan və ya oğlanlardan ibarət qrupun baş qəhrəmanı müşayiət etməsidir. Xüsusi hallarda baş qəhrəmanla nikahsız yaşayırlar. Haremdə azı iki personajın baş qəhrəmana qarşı marağı olmalıdır. Harem janrı çox vaxt eççi janrı ilə əlaqədə olur. Əsasən baş qəhrəmanın oğlan olduğu haremlərə üstünlük verilir.

Janr rəssamlığı (ing. Genre Painting) — rəssamların, xüsusən də gündəlik həyatda müəyyən bir sahə və ya bir janr mövzusundakı rəsmləri. Bu janrın sənətçiləri bazar yerlərindən, interyerlərdən, meyxanalardan, partiyalardan və küçələrdən insan mənzərələrini təsvir etdilər. Rəssamın sözlərinə görə, rəsmlər real, xəyali və ya romantik ola bilər. == Tarixi == Janr rəssamlığı nümunələri vermiş ən vacib rəssamlardan biri də həyatı haqqında kiçik təfərrüatları bilinən Flamand rəssamı Pieter Bruegeldir (1525 - 1569).Ernst Hans Gombrich, Bruegel'in bir vətəndaş olduğunu iddia etdi, çünki kəndlər və kəndlilər mövzusunda hazırcavab əsərlər hazırladı.Bunun səbəbi, sənətkarın çağında cahil ölkə insanlarını əyləncə vasitəsi olaraq görmək ənənə olması idi.Gombrichin fikrincə, Bruegelin kəndlilərə baxışı Şekspirin fikirlərinə çox bənzəyirdi. Bruegel kənd həyatını və orada yaşayan insanları açıq şəkildə izah edə bildi, beləliklə şən, lakin ağlasığmaz rəsmləri ilə onu izləyən Flamand rəssamları üçün yeni bir yer açdı.XVII əsrdə dini islahatı həyata keçirən Hollandiya böyük rifaha qovuşdu. Rəssamlıqda da böyük tələbat və istehsal var idi. Rəsm sifarişləri qaldırmağa çalışmaqla yanaşı, sənətkarlar da savadlı kəndlilərin, zəngin burjua və savadlıların istəklərinə cavab verməyə çalışırdılar.Bu tələblər Rembrandt kimi bir sıra yaradıcı və böyük adların, eləcə də ciddi texniki və texniki bacarıqlara sahib çox sayda kiçik güc ustasının sahipinin ortaya çıxmasına səbəb oldu. Bu ustalar, eyni əsrdə sənətə yiyələnən italyanların gündəlik həyatı və məişətini əks etdirən əsərlər də hazırlamışdılar. Holland sənəti, Rembrandtdan başqa tarix boyasından uzaqlaşdı.

Nikki (日記, azərb. "gündəlik"‎) – ənənəvi Yaponiya ədəbiyyatında janr. Yüksək ədəbi dəyərə malik gündəliklər və ya gündəlik formasında olan hekayələrdən ibarətdir. == Tarixi == === İlk dövrlər === Yaponiyada ilk gündəliklər Çindəki rəsmi hökumət gündəlikləri əsasında formalaşmışdır. Çində rəsmilər imperatorun hərəkətlərini və dediklərini qeyd etmək üçün gündəliklərdən istifadə edirdilər. Bu ilk gündəliklər VII əsrdə Ritsuryo sisteminin qurulmasından sonra dövlət əhəmiyyətli və siyasi hadisələri təsvir edən rəsmi qeydlərə çevrilmişdir. Onlar Çin dilində yazılırdılar. Heyan dövründən etibarən hökumət rəsmiləri şəxsi gündəliklər yazmağa başlamışdırlar. Onlar şəxsi gündəliklərdə gördükləri işləri və onları sarayda narahat edən şeyləri qeyd edirdilər. Bu cür şəxsi gündəliklər çincə və ya yaponlaşdırılmış çincədə yazılırdı.

Nü (fr. nudite - çılpaqlıq) - bu incəsənət janrı insanın çılpaq bədəninin gözəlliyini göstərir.

Rol videooyunu (abr. RVO, ing. Role-playing video game; adətən rol oyunu adlanır, ing. Role-playing game, abr. RPG) və ya Rol kompüter oyunu (abr. RKO, ing. Computer role-playing game, abr. CRPG) — oyunçunun ətraflı şəkildə hazılanmış bir dünyada bir və ya bir neçə personajın hərəkətlərini idarə etdiyi videooyun janrı. Rol videooyunlarının əksəriyyətinin mənşəyi stolüstü rol oyunlarına əsaslanır və demək olar ki, eyni terminologiyadan, mövzudan və mexanikalardan istifadə edir. Janrın stolüstü rol oyunlarıyla olan digər əsas bənzərliklərinə təkmilləşdirilmiş süjet elementləri, oynanıla bilən personajın inkişaf edilməsi, mürəkkəbliyi, eləcə də yenidən oynanıla bilərliyi və daldırıcı xarakteristikası daxildir.

Rol videooyunu (abr. RVO, ing. Role-playing video game; adətən rol oyunu adlanır, ing. Role-playing game, abr. RPG) və ya Rol kompüter oyunu (abr. RKO, ing. Computer role-playing game, abr. CRPG) — oyunçunun ətraflı şəkildə hazılanmış bir dünyada bir və ya bir neçə personajın hərəkətlərini idarə etdiyi videooyun janrı. Rol videooyunlarının əksəriyyətinin mənşəyi stolüstü rol oyunlarına əsaslanır və demək olar ki, eyni terminologiyadan, mövzudan və mexanikalardan istifadə edir. Janrın stolüstü rol oyunlarıyla olan digər əsas bənzərliklərinə təkmilləşdirilmiş süjet elementləri, oynanıla bilən personajın inkişaf edilməsi, mürəkkəbliyi, eləcə də yenidən oynanıla bilərliyi və daldırıcı xarakteristikası daxildir.

Rol videooyunu (abr. RVO, ing. Role-playing video game; adətən rol oyunu adlanır, ing. Role-playing game, abr. RPG) və ya Rol kompüter oyunu (abr. RKO, ing. Computer role-playing game, abr. CRPG) — oyunçunun ətraflı şəkildə hazılanmış bir dünyada bir və ya bir neçə personajın hərəkətlərini idarə etdiyi videooyun janrı. Rol videooyunlarının əksəriyyətinin mənşəyi stolüstü rol oyunlarına əsaslanır və demək olar ki, eyni terminologiyadan, mövzudan və mexanikalardan istifadə edir. Janrın stolüstü rol oyunlarıyla olan digər əsas bənzərliklərinə təkmilləşdirilmiş süjet elementləri, oynanıla bilən personajın inkişaf edilməsi, mürəkkəbliyi, eləcə də yenidən oynanıla bilərliyi və daldırıcı xarakteristikası daxildir.

Ədəbiyyat janrlarını — əvvəlcə ikiyə ayırmaq mümkündür. Birincisi şifahi ikincisi yazılı. Yazılımüəyyən bir ölçü və qəlib əsas alınaraq çıxarılmış ədəbiyyat əsərləridir. Ya da qısaca bütün şeir və poetik mətnlərdir. Heca vəzni kimi müəyyən bir qalıb və ölçü qayğısı əsas götürülərək yazılır. Şifahi isə sərbəst, ölçüsüz düz yazıdır. Yazılı ümumiyyətlə bütün şeir növlərini əhatə edir. Şifahi isə ədəbiyyatın şeir xaricindəki bütün formalarını.

Epik-lirik janr — Ədəbiyyatşünaslıqda buna qarışıq janr (epik və lirik) da deyilir. == Məzmun == Elə bədii əsərlər var ki, orada həm epik lövhələrlə, hadislərin təhkiyə yolu ilə verilməsinə, həm də şairin (lirik qəhrəmanın) bu və ya digər obraza, hadisəyə, əşyaya, təbiətə lirik münasibətinə təsadüf olunur. Əvvəldən axıra qədər həyat hadisələrinin müəyyən bir süjet əsasında təsviri ilə şairin daxili duyğularının ifadəsi üzvi şəkildə birləşir, iki növ (epik və lirik növlər) bir-birilə demək olar ki, qaynayıb qarışır. Buna görə də bu cür əsərlər qeydsiz-şərtsiz bir janra (ya epik, ya da lirik janra) daxil olmur. Belə əsərlər xüsusi bir janr təşkil edərək epik-lirik növ adlanır. Ədəbiyyatşünaslıqda buna qarışıq janr da deyilir. Ayrı-ayrı poemalarda hadisənin epik təsviri ilə lirik tərənnümün nisbəti müxtəlifdir. Bəzi əsərlərdə təhkiyə, bəzilərində isə tərənnüm üstün olur. Hadisələrin epik təsviri üstünlük təşkil edən əsər epik-lirik əsər adlanır. Məsələn, Məhəmməd Füzulinin "Leyli və Məcnun" poeması epik-lirik əsərdir.

Faciəvi komediya — film janrlarından biri. Belə filmlər adətən izləyicini həm güldürür, həm də düşündürür. Belə filmlərdə komediya ilə yanaşı faciə də yaşanır. həm komediya, həm də faciə əlamətləri olan dramatik bir əsər. Geniş mənada — gülməli və faciəli (kiçik) birləşdirən hər hansı bir ədəbiyyat, səhnə və vizual sənət sahəsi. == Tarixi == Faciəvi komediyanın xüsusiyyətləri Evripiddə mövcud idi; bir janr olaraq, tragikomediya qədim Romada geniş yayılmış, uzun müddət unudulmuş və yalnız İntibah dövrünün sonunda yenidən canlanmışdır. Şair və nəzəriyyəçi Battista Quarini 1601-ci ildə Tragikomik şeir məcmuəsində (it. Compendio clella poesia tragicomico) yazırdı: Faciəvi komediya yazarı, yüksək səviyyəli qəhrəmanların faciəsindən götürür, lakin böyük hadisələri deyil, inandırıcı, lakin tarixi bir hekayə xəttini deyil, hisslərin həyəcanını, lakin onların şokunu, zövqünü (faciəyə xas olan) deyil, qaranlığını deyil, təhlükə, ancaq ölüm olmadan; komediyadan gülür, amma həddindən artıq deyil, təvazökar əyləncə, uydurma komplikasiyalar, xoşbəxt sonluq, amma əsasən komik əhval. Kinonun inkişafı ilə (Çarlz Çaplindən başlayaraq) faciəvi komediya, komediya texnikasını faciəli (dramatik) məzmunla birləşdirən kinematik əsərlər, melanxolik qeydlər kimi başa düşülməyə başladı. Pantomimada, sirk sənətində faciəvi komediya obrazları yaratmağın tanınmış ustaları vardır.

Jan Mişel Jarr (fr. Jean-Michel André Jarre; 24 avqust 1948[…]) — fransız bəstəkarı, ifaçısı və prodüseri, elektron musiqi, sintpop, nyu-eyc janrlarının pionerlərindən biri. Sintezator ifaçısı və möhtəşəm işıq, lazer və atəşfəşanlıq təşkilatçısı kimi məşhurluq qazanmışdır. Dünya şöhrətini elektron musiqi janrının klassikasına çevrilmiş "Oxygene" (1976) albomu sayəsində yaxalamışdır. 1979-cu ildən başlayaraq dünyanın müxtəlif bölgələrində onlarla musiqili işıq şousu təşkil etmişdir. == Rekordları == Jarr bir neçə dəfə Ginnesin Rekordlar Kitabına düşmüşdür. Onun 4 konserti tarixdəki ən böyük konsertlər kimi qeydə alınmışdır. Sonuncu rekordu 1997-ci ildə Moskvada qeydə alınmış, həmin konsertdə 3,5 milyon tamaşaçı iştirak etmişdir. Digər bir rekordu isə 1983-cü ildə cəmi 1 nüsxədə buraxdığı "Music for Supermarkets" albomunun hərracda 10 min funt-sterlinqə satılmasıdır. Həmin albomdakı bəzi mahnılar 1984-cü ildə buraxılan "Zoolook" albomunda bir qədər dəyişilmiş şəkildə yer alır.

Məktəb forması - məktəbdə və ya digər təhsil müəssisəsində tələbələr tərəfindən geyilən uniforma. Məktəb geyimlərinin məqsədi şagirdlər arasında bərabərliyi təmin etməkdir və müxtəlif ölkələrdə ibtidai və orta məktəblərdə geniş yayılmışdır. Ümumiyyətlə kişi tələbə forması uzun şalvar, ağ köynək, qalstuk və gödəkçə, qadın tələbə forması isə ətəklərdən, uzun və ya diz üstü corablardan, qalstuk, köynək və sviterlərdən ibarətdir. İngiltərə, Türkiyə və ya Azərbaycan kimi ölkələrdə təhsil pulsuz olsa da, məktəbli formaları ödənişli ola bilərlər.

Suyun forması (ing. The Shape of Water — azərb. "Suyun şəkli", "Suyun səsi", yaxud "Suyun pıçıltısı"‎) fantastik janrda olan, Giliermo del Torronun lentə aldığı, Eliz və "balıq-adamın" sevgisindən bəhs edən ekran əsəri. "Suyun forması" filmi "Oskar" mükafatının 90-cı təqdimat mərasimində "Ən yaxşı film" nominasiyasında qalib gəlib. Filmin baş rollarını Maykl Stalbarq, Maykl Şennon və Oktavia Spenser canlandırıb. == Məzmun == Filmdəki hadisələr 1962-ci ildə, SSRİ və ABŞ arasındakı soyuq müharibə dövrünə təsadüf edir. Filmin baş qəhrəmnı Elayza Espozita Baltimorda gizli hərbi laboratoriyada xadimə işləyir. İlk baxışdan adi həyat sürən Elayza uşaqlıqda aldığı zədədən sonra laldır. Onun ünsiyyətdə olduğu iki adamdan biri iş yoldaşı qaradərili Zelda və qoca qonşusu Caylsdır. Bir gün gizli laboratoriyaya tədqiqat üçün qeyri adi obyekt gətirilir.

Səfər forması — komanda idmanlarında iki komandanın rənglərini ayırd etmək üçün istifadə edilən forma növü. Onun meydan sahiblərinin forması ilə heç bir oxşarlığı yoxdur. Bu formalar oyunçular, menecerlər və tamaşaçılar arasında çaşqınlığın qarşısını almaq üçün istifadə olunur. Bəzi idman liqalarında qonaq komandanın ev sahibi komandadan fərqli forma geyinməsi, digərlərində isə iki komandanın rənglərinin uyğun gəlməməsi tələb olunur. Reqbi ittifaqı kimi idman növlərində ənənəvi olaraq ev sahibi komanda qonaq komandanın forması ilə fərqli forma seçir.

10-K forması (ing. Form 10-K) - Bütün səhmdar cəmiyyətlər tərəfindən büdcə ili başa çatdıqdan sonra Qiymətli Kağızlar və Birjalar üzrə Komissiyaya təqdim edilən şirkətin illik fəaliyyəti haqqında hərtərəfli yekun hesabatdır. Adətən, 10-K forması illik hesabatdan daha çox, şirkət haqqında təfsilatlı məlumatları əks etdirən sənəd xarakterinə malikdir. Bu formada şirkətin tarixi, təşkilati strukturu, aktivləri, holdinqləri, səhmə görə qazancı, filialları və s. kimi məlumatlar əks olunur. 10-K forması büdcə ili başa çatdıqdan sonra 60 gün (əvvəl 90 gün olmuşdur) müddətində təqdim edilməlidir.

Bekus-Naur forması (BNF; ing. Backus-Naur form) – formal dillərin sintaksisini təsvir etmək üçün metadil; Con U.Bekus (John W.Backus) və Piter Naur (Peter Naur) tərəfindən ALGOL dilinin təsvirində təklif olunub. Aşağıdakı dilin <ədəd> elementinin tərifi verilib: <ədəd> ::= <işarəsiz ədəd> | <işarə> <işarəsiz ədəd> <işarəsiz ədəd> :: = <rəqəm> | <rəqəm> <işarəsiz ədəd> <rəqəm> :: = 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 <işarə> ::= + | – Bu misalda <rəqəm> və <işarə> terminal adlandırılan aktual simvollar terminləri ilə təyin edilir; “|” simvolu alternativ variantı göstərir, yəni <işarə> ya “+”, ya da “–” qiyməti ala bilər; “::=” simvolu “kimi təyin olunur” anlamını verir. Künc mötərizələrinə alınmış adlara (məsələn, <işarə>) metadəyişənlər (METAVARIABLES) deyilir. Metadəyişən terminal simvollar və başqa metadəyişənlər, o cümlədən zərurət olduqda özü vasitəsilə təyin edilir (<işarəsiz ədəd>də olduğu kimi). == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Dell (yer forması)— Fiziki coğrafiyada yarğan kiçik, tənha bir dərədir. Eyni zamanda otlu, parka bənzər, adətən qismən meşəlik bir vadi kimi təsvir olunur. "Dell" sözü qədim ingiliscə dell sözündəndir və köhnə ingiliscə dæl, müasir "dərə" sözü ilə əlaqəlidir. Ədəbiyyatda boşluqlar çox vaxt xoş sığınacaq kimi təsvir edilir. Termin bəzən dingle ilə sinonim olaraq istifadə olunur, baxmayaraq ki, o, xüsusilə dərin yarğanlara və ya ağaclarla əhatə olunmuş çuxurlara aiddir. Bu terminlər həmçinin Dingle Dell, Kent və Dingle Dell Reserve, Oklandda tavtoloji yer adlarının nümunələrini yaratmaq üçün birləşdirilib.

Kar (relyef forması)- dağların zirvə hissəsinə yaxın yamaclarda, nival iqlim şəraitində, kiçik buzlaqların (kar buzlaqları) və şaxta aşınmasının təsiri ilə yaranmış fincanşəkilli təbii çökəklikdir. Karın yamacları sıldırım, dik, dibi isə hamar və ya batıq olur. Kar qar xəttindən yuxarıda yerləşdikdə, o, fəal aşağıda olduqda isə relikt kar tipli göl əmələ gətirir. == Kar buzlağı == Kar buzlağı yerli Kar sərhəddindən yuxarıda, buzlaq sirkinin (karın) dibində formalaşmış, nisbətən kiçik (qısa buzlaq dibinə malik) buzlaqdır. Kar buzlağı planda oraqvari və ya dəyirmi formalı olub, nadir halda dil hissəsi qar xəttindən bir qədər aşağı düşə bilər. == Kar gölü == Kar gölü yerli qar sərhəddindən aşağıda yerləşən relikt qar çalasında əmələ gələn göl, əsasən yağış suları ilə qidalanır. Kar gölü buzlaq tipli göllərə aiddir. == Kar pilləsi == Kar pilləsi dağ yamacı boyu bir-birinin üzərində yerləşən və aydın nəzərə çarpan çıxıntılarla biz-birindən ayrılmış karlar seriyasıdır.

Normani Kordey Hemilton (ing. Normani Kordei Hamilton; 31 may 1996, Atlanta) — ABŞ müğənni və rəqqasəsi.

Qravitasion relyef forması — Qravitasion relyef əmələgətirici proseslər bilavasitə ağırlıq qüvvəsinin təsiri və yer səthinin süxur kütlələrinin hərəkəti və yerdəyişməsi nəticəsində baş verir və müvafiq morfoskulpturlar formalaşır. Azərbaycanın dağlıq ərazisində fiziki-coğrafi şəraitin mürəkkəbliyi ilə əlaqədar olaraq, qravitvsiya proseslərinin təzahürü öz müxtəlifliyi ilə seçilir və sürüşmə, uçqun, daş axınları, çınqıl, ufantı, səpinti və s.kimi hadisələrlə əlaqədar müvafiq morfoskulpturlar əmələ gətirir. Bunların inkişafının intensivliyi, relyefdə təzahürü, sahəvi paylanması və başqa xüsusiyyətləri bir sıra təbii amillərdən — ərazinin yüksəkliyi, səthin meylliyi, forması, süxurların litoloji tərkibi, çatlılıq dərəcəsi, atmosfer yağıntıları və hidrogeoloji şəraitin bir-biri ilə qarşılıqlı münasibətilə əlaqədardır. Həmin parametrlərin yüksəklik və üfüqi istiqamətdə differensasiyası artdıqca qravitasiya prosesinin intensivliyi və onun yaratdığı relyef formalarının tutduğu sahələr də genişlənir. == Sürüşmə == Azərbaycan Respublikasının dağlıq ərazilərində qravitasiya proseslərinin ən geniş yayılmış növlərindən biri sürüşmələrdir. Sürüşmə prosesləri əlverişli relyef şəraitində örtük, qırıntı süxur kütlələrinin və ana süxur laylarının yerindən qopması və ağırlıq qüvvəsinin təsiri altında yamacboyu hərəkəti ilə baş verir. Sürüşməyə başlıca olaraq süxur kütlələrinin və blokların yamacda dayanıqlığını itirməsi, süxurların nəmlənməsi, aşınma və s. nəticəsində bunların fiziki vəziyyətinin dəyişilməsi və davamlığının zəifləməsi səbəb olur. Burada başlıca şərt yamaclarda toplanmış kövrək örtük çöküntülərin altında su keçirməyən gilli layın olmasıdır. Sürüşmələrin baş verməsinə yamacların meyllik bitki ilə örtülmə və rütubətlənmə dərəcəsi, onları təşkil edən süxurların litoloji tərkibi (gillər, gilli şistlər, qum və əhəngdaşları), iqlim şəraiti, və ətraf mühitə insanların düşünülməmiş müdaxiləsi, ərazinin seysmikliyi və s.

Normal (riyaziyyat)

Norman — ad. Norman Bor — İrlandiya botaniki. Norman İtzkovitz — Prinston Universiteti Yaxın Şərq Araşdırmaları Hissəsi müəllim olan bir Osmanlı tarixçisi. Norman Endjell — Böyük İlluziya kitabının müəllifi və ingilis iqtisadçı. Norman Foster — ingilis memar. Norman Ridus — Amerikalı aktyor.

Can Can (erm. Ջան Ջան) — 2009 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində Ermənistanı təmsil edən İnqa və Anuş Arşakyanın oxuduğu mahnıdır. 12 may 2009-cu ildə Avroviziya Mahnı Müsabiqəsinin I yarımfinalında 99 xalla 5-ci yer tutmuşdur və finala çıxmışdır. Finalda isə doqquzuncu nömrə altında yarışdı və 92 xal toplayaraq 10-cu oldu. Müsabiqədə səslənən erməni mahnısına bir müddət sonra Azərbaycan ictimaiyyəti etiraz etdi.

Norma (lat. norma — hərfi tərcümə "bucaqlıq", mənaca "qayda") — fəaliyyət sahəsinin sərhədlərini göstərən tənzimləyici qayda. Norma anlayışı həmişə şərtidir, məqsəddən asılı olaraq norma həddi müxtəlif ola bilər. Norma hərəkət, inam və hissdir. Hər bir fəaliyyətin və qaydanın norması olmalıdır.

Quşüzümü (lat. Solanum) — bitkilər aləminin quşüzümüçiçəklilər dəstəsinin quşüzümükimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Nərmaşir — İranın Kirman ostanının şəhərlərindən və Nərmaşir şəhristanının mərkəzidir. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 3,966 nəfər və 1,007 ailədən ibarət idi.

Vormsi (est. Vormsi, isv. Ormsö) — sahəsinə görə Saaremaa, Hiyumaa və Muhu adalarından sonra Estoniyanın dördüncü böyük adasıdır. İnzibati cəhətdən Lyaenes qəzası ərazisinə daxildir. == Coğrafiyası == Ada Moonzund arxipelaqına daxildir. Baltik dənizinin şərqində qərrlaşır. Qərbində yerləşən Hiyumaa adasından 12 km enə malik olan Muhu boğazı ilə ayrılır. Sahəsi 93 km² təşkil edir. Ada əttsfında 30 yaxın kiçik adalar vardır. Onlarla birlikdə sahəsi 109 km²-dir.