Поиск по словарям.

== 1970-ci illər ==

Bakı Dövlət Universitetinin İnformasiya və sənəd menecmenti fakültəsi — Bakı Dövlət Universitetinin fakültələrindən biri. == Tarixi == Bakı Dövlət Universitetində müstəqil İnformasiya və sənəd menecmenti fakültəsinin formalaşmasına gedən yol Azərbaycanda 1947/1948-ci tədris ilində təşəkkül tapmış ali kitabxanaçılıq təhsilinin yaranmasından başlayır. Həmin tədris ilində Bakı Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsində Kitabxanaçılıq şöbəsi yaradılmışdır. Şöbənin ilk ixtisas müəllimləri xalq yazıçısı Süleyman Rəhimov, Əliheydər Qəhrəmanov, Hüseyn Tağıyev və Məryəmxanım Səmədova olmuşlar. 1958/1959-cu tədris ilində şöbə Şərqşünaslıq fakültəsinin tərkibinə daxil edilmişdir. 1962-ci ilin avqust ayında BDU-da müstəqil Kitabxanaçılıq fakültəsinin təşkil olunması haqqında qərar qəbul olunmuşdur.2004-cü ildə BDU-nun Elmi Şurasında fakültənin adı dəyişdirilərək Kitabxanaçılıq-informasiya fakültəsi adlandırılır.18 yanvar 2023-cü il tarixində Bakı Dövlət Universitetinin Elmi Şurasının iclasında BDU-nun Kitabxanaçılıq-informasiya fakültəsinin adının dəyişdirilməsi müzakirəyə çıxarılıb və qərar qəbul olunub; fakültənin adı dəyişdirilərək "İnformasiya və sənəd menecmenti" adlandırılıb.Fakültədə 3 dildə (Azərbaycan, ingilis və rus dillərində) tədris aparılır. Bakı Dövlət Universitetinin peşəkar kadr hazırlığı sistemində bu fakültə həmişə xüsusi yeri və mövqeyi ilə seçilmişdir. Fakültənin ilk dekanı Abuzər Alı oğlu Xələfov olmuşdur. Əməkdar elm xadimi, tarix elmləri doktoru, professor, "Şöhrət" və "Şərəf" ordenli Abuzər Xələfov 1962–1970 və 1979–1993-cü illərdə fakültəyə rəhbərlik etmişdir. 1970–1979-cu illərdə Əməkdar mədəniyyət işçisi, professor Zöhrab Əliyev, 1993–2012-ci illərdə Əməkdar mədəniyyət işçisi, professor Xəlil İsmayılov, 2012–2020-ci illərdə dosent Azad Qurbanov dekan vəzifəsində çalışmışlar.

Astara kitabxanası — Astaranın ilk ictimai kitabxanasıdır. Bu kitabxana 1302-ci hicri şəmsi (1924) ilində Astara şəhərində qiraətxana kimi tikilib. == Tarixi == Astara kitabxanası 1302-ci ildə Astarada xeyir və mədəniyyət sevər insanlar tərəfindən yaradılıb. Sonralar kitabxananın binası bərbad hala düşdüyünə görə 1386-ci ildə yeri dəyişdirilərək yenidən tikilib. == Yeri == Kitabxana 1386-cı ildə Astaranın milli bağına köçürülüb.

Avropa kitabxanası (ing. The European Library, qısa şəkildə TEL) — Avropanın 48 milli kitabxanasının və bir çox kitabxanalarının tədqiqat mərkəzlərinin resurslarına daxil olan internet portalı. Portal həm kitabxana yazılarında, həm də pulsuz rəqəm obyetlərində axtarış aparmağa imkan verir. Avropa Şurasına daxil olan kitabxanalar portal vasitəsi ilə elektron kataloqlarına, sənədlərin tam mətnlərinə, audioyazılışlara daxil olmağa şərait yaradır. Portalın aktivində 200 milyon yazı, 24 milyon sənəd, 7 milyon rəqəmsala obyekt vardır. Mətnlər 35 dildə açıqdır.

Batler kitabxanası — Nyu York şəhərinin Manhetten bölgəsinin 114-cü küçəsində Kolumbiya Universitetinin kampuslarından biri olan Morninqsayd Heyghtsdə yerləşir. 2 milyondan çox fondu olan bu böyük kitabxana universitetin vahid kitabxanası olmaqla yanaşı, eyni zamanda kampusdakı ən böyük binalardan biridir. Bina 1931–1934-cü illərdə Ceyms Qamble Roqers tərəfindən Neoklassik üslubunda hazırlanaraq inşa edilmişdir. == Tarixi == Kitabxana 1931–1934-cü illərdə tikilib və Ceyms Qamble Roqers tərəfindən Neoklasik üslubda dizayn edilib və Yel universitetinin yaşayış sistemi və Harvard evlərinin donoru olan Kolumbiya məzunu Eduard Harknes tərəfindən maliyyələşdirildi. Əvvəlcə "Cənub salonu" adlanırdırılan kitabxana 1946-cı ildə Kolumbiya Universitetinin 1902–1945-ci illərdəki rektoru Nikolas Murrey Batlerin şərəfinə Batler olaraq dəyişdirildi. İlk öncə Memorial Kitabxanasını genişləndirmək planlarının nəticə vermədiyini görən Butler yeni bir kitabxana binası təklif etdi. Batler kitabxanasında 1995–2009-cu illər arasında bir neçə mərhələdə tamamlanan əsaslı təmir işləri aparılmışdır. == Dizaynı == Kitabxananın fasadında iyon sırası ilə yuxarıda yazıçıların, filosofların və mütəfəkkirlərin adları yazılmış sütun var. Beləki binanın önündə Homer, Herodot, Sofokl, Platon, Aristotel, Demosfen, Siseron, Vergilin, sağında Migel de Servantes, Uilyam Şekspir, Con Milton, Volter, Yohann Volfqanq Götenin, solunda isə Kvint Horas Flak, Tasit Korneli, Avqustin Avreli, Dante Aligyerinin adları yazılmışdır.Giriş lobbisindəki Videbimus Lümen (universitetin devizi olan "işiğın içində işığı görürük") adlı böyük divar kağızı 1934-cü ildə Yugin Sevig tərəfindən çəkilmişdir. Kompozisiya kampusun mərkəzində Alma Materin büyük heykelini yansıdan Athenanın fiqurunu əks etdirir.

Britaniya Milli Kitabxanası — Böyük Britaniyada kitabxana. ABŞ Konqres Kitabxanasını da geridə qoyaraq 170 milyonu keçən vəsaitlə dünyanın ən böyük kitabxanası hesab olunur. Britaniya Milli Kitabxanası 5 kitabxana sistemini birləşdirir. 1759-cu ildə yaranan Britaniya Milli Kitabxanasında əvvəl az sayda kitab olmuşdur. İxtisasca həkim və bioloq olan ser Hans Sloan özünün botanika, zoologiya və mineralogiyaya aid kitablarını kitabxanaya bağışladıqdan sonra burada kitab fondunun sayı 3500 nüsxəyə çatıb. Hans Sloan öz vəsiyyətnaməsində bildirir ki, dövlət bu kitabxananı qorumaq üçün tədbirlər görməlidir. İngiltərə parlamenti kitabxananın qorunması haqqında qanun qəbul edir. Bu gün Britaniya Milli Kitabxanasında tibb elminə, Britaniya imperiyasının, ayrı-ayrı Avropa dövlətlərinin tarixinə aid qədim sənədlər və dünyanın demək olar ki, bütün dillərində çap olunmuş 150 milyona yaxın kitab saxlanılır. Bundan əlavə, İngiltərə və İrlandiyada çap olunan gündəlik qəzetlər buraya gətirilir. Fondlarında 310 000 əlyazması, 4 milyondan çox xəritə, 260 min musiqi valları və filateliya kolleksiyası saxlanılır.

Efes Kelsus Kitabxanası — Efes antik şəhərində yerləşən antik kitabxana. Roma İmperiyası dövründə 110–135-ci illərdə inşa olunan kitabxana iki mərtəbədən ibarətdir. Efes Kelsus Kitabxanasında 14 minə qədər kitabın saxlanıldığı ehtimal olunur. Kitabxana uzun müddət Efes şəhərində yaşayan əhali üçün fəaliyyət göstərmişdir. Efes Kelsus Kitabxanasında bəzi mühüm kitablar kitabxananın divarında oyulmuş rəflərdə saxlanılırdı. III əsrdə baş vermiş zəlzələ nəticəsində kitabxananın oxuzalı yanmış, lakin daha sonra təmir edilmişdir. Orta əsrlərdə baş vermiş zəlzələ nəticəsində kitabxana dağılmış və yararsız vəziyyətə düşmüşdür. Efes Kelsus Kitabxanası oğul Kelsus tərəfindən Asiya bölgəsinin rəhbəri olan atası K. Kelsusun şərəfinə 135-ci ildə inşa edilmişdir. Kitabxananın girişinə ədaləti və düzgünlüyü göstərən dörd ədəd heykəl yerləşdirilmişdir. Kitabxananın şimal hissəsində divar yazıları latın, cənub hissəsində ki, divar yazıları isə yunan dilində yazılmışdır və hər iki yazı Kelsus və oğıu Aqulianın həyatları və fəaliyyətləri haqqındadır.

Konqres Kitabxanası (ing. The Library of Congress) — ABŞ-də kitabxana ABŞ Konqres Kitabxanası 1800-cü il aprelin 24-də ABŞ prezidenti Con Adamsın göstərişi ilə yaradılıb. Prezident kitab alınmasına və saxlanılmasına o vaxtın pulu ilə böyük məbləğ — 5 000 dollar pul ayırır və qərar imzalayır ki, kitabxananı ancaq prezidentlər, Konqresin üzvləri ziyarət edə bilərlər. O vaxtdan etibarən kitabxananın adı Konqres Kitabxanası qalır. 1814-cü ildə ABŞ-Britaniya müharibəsi vaxtı kitabxana demək olar ki, məhv olur. İngilis əsgərləri kitabxananın yerləşdiyi Kapitoli binasını yandırırlar. 3000-dən çox kitab məhv olur. Eks-prezident və kitab həvəskarı Tomas Cefferson özünün yarım əsr ərzində yığdığı 6487 cilddən ibarət kitabxanasını kitabxanaya bağışlayır. Belə bir kitabxana ABŞ-də heç kimdə yox idi. Konqres Kitabxanası Britaniya Milli Kitabxanasından sonra dünyanın ən böyük kitabxanası hesab olunur.

Köprülü kitabxanası — Osmanlı imperiyasında müstəqil kitаbхаnаlаrın ilk nümunəsidir. == Tarixi == 1661-ci ildə vəfаt еdən Köprülü Mehmed Pаşаnın inşasına başladığı böyük mədrəsə kompleksinin yаlnız mədrəsə, hаmаm, türbə hissəsini tikdirməyə macal tapmışdı. Onun ölümündən sonra оğlu Köprülü Fаzil Əhməd Pаşа аtаsının vəsiyyətinə əməl еdərək mədrəsə kоmplеksinin tikintisini bаşа çаtdırа bilmişdi.26 yaşında Оsmаnlı impеriyаsının ən gənc baş vəziri şərəfi nə nail оlmuş Fаzil Əhməd Pаşа özünün topladığı kitаblаrı da аtаsındаn qаlаn kitаblаrla birləşdirmiş və bu zəngin toplunu yеrləşdirmək üçün аtаsının türbəsinin yахınlığındа ayrıca kitаbхаnа binаsı inşа еtdirmişdi. Lakin 1676-cı ilin nоyаbrında 41 yаşlı Fazil Əhməd Pаşаnın qəflətən vəfаt еtməsi nəticəsində həmin kitаbхаnаnın yаrаdılmаsı işləri yаrımçıq qаldı. Kitabxana yalnız 1678-ci ildə Fazil Əhməd Pаşаnın qardaşı Fаzil Mustаfа Pаşаnın tərtib еtdiyi Vəqfiyyə sənədi əsasında rəsmən yаrаdılа bilmişdi. Köprülü kitabxanası İstanbulda kitabxana olaraq layihələşdirilmiş ilk tikilidir.Kitabxanada saxlanılan 3 mindən çox kitabdan 2,7 mini əlyazma olub, onlardan 193-ü ilkin osmanlı yazılı abidələrinə və 42-si minillik qədim tarixə malikdir. Əlyazma kitablarının 2553-ü ərəb, 170-i ərəb hərfli türkcə və 60-ı isə fars dilindədir. Kitabxanadakı əski əsərlər arasında iki dəniz yol xəritəsi də vardır (1-ci xəritə - 1572; 2-ci isə - 1858-ci ilə aiddir). Fondun çap kataloqu Sultan II Əbdülhəmidin dövründə tərtib edilmişdir. Tərtib edilmiş kataloqa görə, mövcud kitablar üç hissəyə (Köprülü Mehmed Paşa, Fazil Əhməd Paşa və Mehmed Asim bəy hissələri) ayrılmışdır.

Mediçi Lorenso Kitabxanası, Laurensiana Kitabxanası (lat. Biblioteca Medicea Laurenziana) — əlyazmaları ilə məşhur olan İtaliyanın dövlət kitabxanasıdır. Florensiyada yerləşir. 11000-dən çox əlyazma və 4500 qədim çap olunmuş kitab saxlanılır. Kitabxana Mediçilərin hakimiyyəti dövründə yaradılmışdır. Kitabxana 1571-ci ildə açılmışdır. Kitabxana Laurenziana adını babası Qoca Kozimo Medicinin kitabxanasını əhəmiyyətli dərəcədə zənginləşdirən Möhtəşəm Lorenso Mediçi şərəfinə almışdır. == Kolleksiyanın yığılma tarixi == Qoca Kosimo Medici 1444-cü ildə özünün geniş əlyazma kolleksiyasından ev kitabxanası qurdu. 1437-ci ildə dostu, humanist və bibliofil, qədim əlyazmalara düşkün olan Nikolo Nikkolinin ölümündən sonra Kosimo onun kolleksiyasını miras aldı və onu qismən San-Marko monastırına verdi. 1497-ci ildə Mediçilər Florensiyadan qovulduqda kitabxana Sinoriyanın mülkiyyətinə keçdi və San-Marko monastırına göndərildi.

Аşşurbаnipаlın kitabxanası yaxud Nineva kitabxanası — Assur dövləti hökmdarı Аşşurbаnipаl tərəfindən yaradılmış kitabxana. Аşşurbаnipаl tarixdə qədim yazılı abidələrin toplayıcısı və kitabxanaların təşkilatçısı kimi də məşhurdur. Kitabxanada 30 mindən çox mixi yazılı gil kitabələr saxlanılırdıdı. Burada ayrı-ayrı dövrlərdə yazılmış müxtəlif məzmunlu kitabələr toplanmışdı. Onların arasında əsatirlər, ədəbi əsərlər, riyaziyyata, coğrafiyaya, təbabətə və başqa sahələrə dair mətnlər və lüğətlər də vardı.Tədqiqаtçılаr müəyyən bir əsərin pаrçаlаnmış, dаğınıq düşmüş lövhələrinin аyrı-аyrı хırdа hissələrini kаtаlоqlаrın və sахlаmа sistеminin mövcud olmаsı sаyəsində birbirinə birləşdirə və əsərləri bərpа еdə bilmişlər. Hər bir əsərin lövhələri аyrıcа аğаc qutulаrdа (yеşiklərdə) və yа iri gil sаndıqlаrdа sахlanılırdı. Оnlаr sistemli qаydаdа rubrikаlаr üzrə yеrləşdırilirdilər: qrаmmаtikа, tаriх, hüquq, qаnun, аdətlər, təbiət hаqqındа biliklər (hеyvаnlаr, bitkilər, minеrаllаr), cоğrаfiyа, riyаziyyаt, аstrоnоmiyа, оvsunçuluq (cаdugərlik, sеhrbаzlıq), еhkаmlаr (hökmlər, əmrlər, göstərişlər), din, əfsаnələr və rəvаyətlər. Həmin dövrdə elm оvsunçuluqlа, möcü zəyə inаmlа sıх bаğlı оlduğundаn kitаbхаnаnın fоndunun əsаs hissəsini dini аyinlər (ibаdətlər, sitаyişlər), оvsunlаr (tilsimlər, cаdulаr) və dini mərаsimlər yаzılmış mətnlər təşkil еdirdi.Аşşurbаnipаlın Nineviyadakı kitabxanası 1849-1854-cü illərdə qazıntılar zamanı tapılmışdır. 1903 və 1914-cu illərdə Assur şəhərinin yеrində aparılmıs qazıntılar zamanı Orta Assur dövrünə (e.ə. XII əsrin sonu – XI əsrin əvvəlləri) aid olan qanunlar da aşkar edilmişdi.

Perqam kitabxanası — Türkiyənin Perqam antik şəhərində yerləşən qədim dünyanın ən vacib kitabxanalarından biri. == Perqam şəhəri == Ellinizm dövründən bir müddət əvvəl qurulmuş Perqamum və ya Perqam Anadoluda yerləşən əhəmiyyətli bir qədim yunan şəhəri idi. Bu şəhər artıq müasir Türkiyənin Berqama ilçəsinin ərazisində yerləşir. Attalidlər sülaləsinin idarə etdiyi şəhər Perqam hökmdarı II Eumenesin dövründə inzibati mərkəz olaraq məşhurlaşdı və Makedoniya ilə əlaqələrini kəsərək Roma Respublikası ilə ittifaq qurdu. II Eumenesin (197-160) hakimiyyəti dövründə Perqam 200 min nəfərdən çox əhalisi olan varlı, inkişaf edən bir şəhər idi. Mədəni olaraq yalnız İsgəndəriyyə və Antioxiya şəhərləri ilə rəqabət aparırdı. Bu zaman heykəltəraşlıq və memarlığın bir çox vacib əsərləri, o cümlədən Böyük Perqam qurbangahı istehsal edildi. II Eumenesin oğlu III Attalusun vəfatından sonra 133-cü ildə Perqam Roma Respublikasına verildi. Konstantinopolun süqutundan sonra Perqam Osmanlı imperiyasının bir hissəsi oldu. Perqam Əhdi-Cədiddə də vacib bir şəhər idi və Müqəddəs Yəhya tərəfindən Vəhy Kitabında Vəhy Yeddi Kilsəsindən biri olaraq açıq şəkildə xatırlandı.

Prezident Kitabxanası (ABŞ)

Tərbiyət kitabxanası — Əsası 1921-ci ildə Məhəmmədəli Tərbiyət tərəfindən qoyulmuş İranın birinci dövlət kitabxanası. == Haqqında == 1921-ci ildə Təbrizdə yaradılan Tərbiyət kitabxanası İranın birinci dövlət kitabxanasıdır. Kitabxana Məhəmmədəli Tərbiyət tərəfindən "Maarif ümumi kitabxana və qiraətxana" adı altında Məhəmmədiyə mədrəsəsinin otaqlarının birində, Hərəmxana məhəlləsində qurulub və 1933-cü ildə indiki yerinə, Danişsəra xiyabanına köçürülüb. Kitabxanadakı əlyazmalar 1979-cu il inqilabından sonra Təbriz Milli Kitabxanasına aparılıb.

İsgəndəriyyə kitabxanası — İndiki Misir dövləti ərazisində yerləşən, qədim tarixin ən böyük və ən vacib kitabxanalarından və İsgəndəriyyə Museyonu adlı elmi-mədəni mərkəzinin böyük tərkib hissəsindən biri. == Tarixi == İsgəndəriyyə kitabxanasının Misir fironu I Ptolemeyin təşəbbüsü nəticəsində tikildiyi bir çox tarixçilər tərəfindən iddia olunur. Həmin iddialara əsasən, bu kitabxanın tikilməsində əsasən Peripatetiklər, xüsusi ilə də 2 qədim ictimai xadim Lampsakuslu Straton və Falerli Demetrius yaxından iştirak etmişlər. Digər mənbələrdə iddia olunur ki, kitabxana I Ptolemeyin dövründə deyil, əslində onun oğlu II Ptolemeyin hakimiyyəti illərində tikilib istifadəyə verilmişdir. İsgəndəriyyə kitabxanası tikilməsinin əsas məqsədi, dövrünün bütün məlumatlarının bir yerə toplanması və papirus köçürülməsi vasitəsi ilə orada qorunub saxlanması idi. Yunan əsilli filosof Qalenin dediklərinə görə, hətta gəmilər vasitəsi ilə limana gətirilən bütün növ kitablar xüsusi olaraq bu kitabxanada "Gəmilərdən gətirilən kitablar" adlı ayrıca bölmələrdə saxlanılır, köçürülmələri isə öz sahiblərinə geri qaytarılırdı. Həmçinin, kitabxanın redaktorlarının tanınmasının digər əsas səbəbləridən biri kimi də onların əfsanəvi yunan şairi Homerin bəzi mətnlərinin işlənib hazırlanmasındakı rolu xüsusi ilə qeyd olunur == Kitabxananın dağılması == Bəzi mənbələrə görə, İsgəndəriyyə kitabxanasına vurulan ilk zərər eramızdan qabaq 48-ci və 47-ci illərdə Yuli Sezarın da iştirak etdiyi VII Kleopatra ilə qardaşı VIII Ptolomey arasında ara çəkişmələr nəticəsində baş verib və nəticədə kitabxanın böyük bir hissəsinə yanğın nəticəsində xeyli zərər dəyib. Antik dövrün Seneka Lutsius Anneus, Pol Orosios və Dio Kasius kimi bir çox tanınmış yazıçı-alimləri öz yazılarda həmin hadisə nəticəsində 400000 yaxın kitabın məhv olduğunu iddia edirlər. Yunan tarixçisi Plutarx bu hadisəni belə şərh edir: Düşmən onun(Yuli Sezarın) dəniz ilə əlaqəsini kəsməyə cəhd edən zaman, o(Yuli Sezar) bu təhlükədən sovuşmaq üçün öz gəmilərini yandırmağa məcbur qalır və bunun nəticəsində bərələrdən başlamış yanğın buradan da idarəolunmaz şəkildə kitabxanaya keçir və onun məhv olmasına səbəb olur. Romalı tarixçi Alus Gelusun öz nəşr etdiyi "Attik Gecələr" adlı kitabına əsasən, təxmin edilən digər yanğın isə eramızın II əsrində şəhərin blokadası zamanı Sezarın ordusu tərəfindən təsadüf nəticəsində yandığı ehtimal edilir.

Аşşurbаnipаlın kitabxanası yaxud Nineva kitabxanası — Assur dövləti hökmdarı Аşşurbаnipаl tərəfindən yaradılmış kitabxana. Аşşurbаnipаl tarixdə qədim yazılı abidələrin toplayıcısı və kitabxanaların təşkilatçısı kimi də məşhurdur. Kitabxanada 30 mindən çox mixi yazılı gil kitabələr saxlanılırdıdı. Burada ayrı-ayrı dövrlərdə yazılmış müxtəlif məzmunlu kitabələr toplanmışdı. Onların arasında əsatirlər, ədəbi əsərlər, riyaziyyata, coğrafiyaya, təbabətə və başqa sahələrə dair mətnlər və lüğətlər də vardı.Tədqiqаtçılаr müəyyən bir əsərin pаrçаlаnmış, dаğınıq düşmüş lövhələrinin аyrı-аyrı хırdа hissələrini kаtаlоqlаrın və sахlаmа sistеminin mövcud olmаsı sаyəsində birbirinə birləşdirə və əsərləri bərpа еdə bilmişlər. Hər bir əsərin lövhələri аyrıcа аğаc qutulаrdа (yеşiklərdə) və yа iri gil sаndıqlаrdа sахlanılırdı. Оnlаr sistemli qаydаdа rubrikаlаr üzrə yеrləşdırilirdilər: qrаmmаtikа, tаriх, hüquq, qаnun, аdətlər, təbiət hаqqındа biliklər (hеyvаnlаr, bitkilər, minеrаllаr), cоğrаfiyа, riyаziyyаt, аstrоnоmiyа, оvsunçuluq (cаdugərlik, sеhrbаzlıq), еhkаmlаr (hökmlər, əmrlər, göstərişlər), din, əfsаnələr və rəvаyətlər. Həmin dövrdə elm оvsunçuluqlа, möcü zəyə inаmlа sıх bаğlı оlduğundаn kitаbхаnаnın fоndunun əsаs hissəsini dini аyinlər (ibаdətlər, sitаyişlər), оvsunlаr (tilsimlər, cаdulаr) və dini mərаsimlər yаzılmış mətnlər təşkil еdirdi.Аşşurbаnipаlın Nineviyadakı kitabxanası 1849-1854-cü illərdə qazıntılar zamanı tapılmışdır. 1903 və 1914-cu illərdə Assur şəhərinin yеrində aparılmıs qazıntılar zamanı Orta Assur dövrünə (e.ə. XII əsrin sonu – XI əsrin əvvəlləri) aid olan qanunlar da aşkar edilmişdi.

İ.V.Papaskiri adına Abxaziya Milli Kitabxanası (abx. И. Гь. Папасқьыр ихьӡ зхыу Амилаҭтә Библиотека) — Gürcüstanın Abxaziya Muxtar Respublikası ərazisində, Suxumi şəhərində kütləvi kitabxana. Kitabxana 1981-ci ildən Abxaziyanın xalq yazıçısı İvan Georgieviç Papaskirinin adını daşıyır. == Binası == Abxaziya Milli Kitabxanası 15 mart 1921-ci ildə Abxaziya İnqilab Komitəsinin Xalq Təhsili Şöbəsi tərəfindən Suxum Mərkəzi Kitabxanası kimi yaradılmışdır. Elə həmin il martın 29-da Suxumun Svoboda küçəsindəki keçmiş "piskopos evində" oxu zalı açılmışdır. Kitabxananın kitab fondu özəl kitabxanalardan ibarət idi. 1922-ci ildə kitabxana mərkəzi kitab depozitariyasına çevrildi. 1926-cı ildə ona Abxaziya SSR-in bütün kitabxanalarını idarə etməyə başlayan Mərkəzi Şəhər Kitabxanası statusu verildi.1938-ci ildə Mərkəzi Şəhər Kitabxanası Abxaziya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Respublika Kitabxanası statusunu aldı1980-ci ildə kitabxana yeni standart binaya köçdü. 1981-ci ildə kitbxanaya Abxaziyanın ilk xalq yazıçısı, Quliya adına Respublika Mükafatı laureatı İ.G.Papapaskirin adı verildi.

Konqres Kitabxanası (ing. The Library of Congress) — ABŞ-də kitabxana ABŞ Konqres Kitabxanası 1800-cü il aprelin 24-də ABŞ prezidenti Con Adamsın göstərişi ilə yaradılıb. Prezident kitab alınmasına və saxlanılmasına o vaxtın pulu ilə böyük məbləğ — 5 000 dollar pul ayırır və qərar imzalayır ki, kitabxananı ancaq prezidentlər, Konqresin üzvləri ziyarət edə bilərlər. O vaxtdan etibarən kitabxananın adı Konqres Kitabxanası qalır. 1814-cü ildə ABŞ-Britaniya müharibəsi vaxtı kitabxana demək olar ki, məhv olur. İngilis əsgərləri kitabxananın yerləşdiyi Kapitoli binasını yandırırlar. 3000-dən çox kitab məhv olur. Eks-prezident və kitab həvəskarı Tomas Cefferson özünün yarım əsr ərzində yığdığı 6487 cilddən ibarət kitabxanasını kitabxanaya bağışlayır. Belə bir kitabxana ABŞ-də heç kimdə yox idi. Konqres Kitabxanası Britaniya Milli Kitabxanasından sonra dünyanın ən böyük kitabxanası hesab olunur.

Albaniya Milli Kitabxanası (alb. Biblioteka Kombëtare e Shqipërisë) — Albaniyanın paytaxtı Tiranada yerləşən kitabxana. 1920-ci ildə əsası qoyulmuş kitabxana 1922-ci ildən bəri fəaliyyət göstərir. == Tarixi == Albaniya Milli Kitabxanası (AMK) ölkədə əsas milli-mədəni təşkilatdır. AMK iki binada ibarətdir və Turizm, Mədəniyyət, Gənclər və İdman nazirliyinin nəzdində fəaliyyət göstərir. Tiranada yerləşən kitabxana ölkənin mühüm milli irslərini özündə cəmləşdirir. Ölkə səviyyəsində əhəmiyyətə malik olan müəssisə ölkədəki kitabxana işçilərini bir araya toplayır, kitabxanaçılıq və kitabxanaçılıqla bağlı təhsil alan tələbələr üçün kitabxanada bütün şərait yaradılmışdır. Kitabxanada qorunan əşyalara aiddir: kitablar, dövri nəşrlər, xəritələr, atlaslar, mikrofilmlər və başqa kitabxana materialları. Xüsusi toplular həm ölkə üçün, həm də Avropa Birliyi üçün qiymətlidir. Kitabxana 16 yaşdan böyük insanlar üçün həftədə 72 saat fəaliyyət göstərir.

Almaniya Milli Kitabxanası — Almaniyada kitabxana Almaniya Milli Kitabxanası bu ölkənin əsas arxiv və biblioqrafiya mərkəzi sayılır. Kitabxananın əsas vəzifəsi dünya ölkələrində çap olunan sənədlərin alman dilində çap edilərək qorunub saxlanılmasıdır. 1914-cü ildən fəaliyyət göstərir. Kitabxananın binaları Almaniyanın 3 şəhərində - Leypsiq, Frankfurt-Mayn və Berlində yerləşir. Bu kitabxanalar əvvəlcə ayrılıqda fəaliyyət göstəriblər. 1976-cı ildə hər üç kitabxana birləşib və Almaniya milli kitabxanası adlandırılıb. Leypsiq kitabxanasında bədii və elmi əsərlər, Frankfurt-Maynda tarixi sənədlər, Berlində isə daha çox musiqi diskləri, qədim vallar saxlanılır. Hazırda Almaniya Milli Kitabxanasında hüquq, fəlsəfə və tibb elminə aid 23 milyon cilddə yaxın müxtəlif sənədlər, kitablar, əlyazmalar və digər biblioqrafiya məhsulları saxlanılır.

Avstraliya Milli Kitabxanası (ing. National Library of Australia) — Avstraliyadakı ən böyük istinad kitabxanasıdır və Milli Kitabxana Aktının şərtləri altında “Avstraliya və Avstraliya xalqını əhatə edən kütləvi materialların geniş kolleksiyası daxil olmaqla kitabxana materiallarının milli kolleksiyasının saxlanılmasını və inkişaf etdirilməsini” təmin edir. 2012-2013-cü illərdə Milli Kitabxana 6496772 ədəd materialı və əlavə 1556 metr əlyazmaları özündə ehtiva edir. == Tarixi == Avstraliya Milli Kitabxanası rəsmi olaraq 1960-cı ildə tərtib edilən Milli Kitabxana Aktının bəndlərinə əsasən yaradılsa da, qurulduğu gündən etibarən Parlament Kitabxanası kimi deyil, bir milli kitabxana kimi fəaliyyət göstərmişdi. Kitabxananın hazırkı binası 1968-ci ildə açılmışdır. Binanın arxitekturası Bönninq və Medden memarlıq firması tərəfindən hazırlanmışdır. Binanın foyesi mərmərlə bəzədilmişdir. == Fondları == 2012-2013-cü illərdə kitabxananın fondunda 6496772 materialın olduğu qeydə alınmışdır, əlavə olaraq 2352900 əlyazma kolleksiyası da mövcuddur. Avstraliya kitabxanasının fondu Avstraliya mədəni irsinin qeyd olunduğu materialların vahid qaynağına çevrilmişdir. Avstraliya yazıçıları, redaktorları və rəssamlarının Avstraliyada və ya xaricdə nəşr olunan əsərləri aktiv olaraq axtarılır və tədqiq olunur.

Avstriya Milli Kitabxanası - Avstriyada ən böyük kitabxanadır. Vyana şəhərində Xofburq sarayında yerləşir. Öz başlanğıcını orta əsrlərdə yaradılmış imperator kitabxanasından götürür. == Tarixi == Avstriya hersoqu III Albrext (1349-1395) öz kolleksiyasına kitablar yığmağa başlamış, həmçinin, bir çox əsərlərin latın dilindən alman dilinə tərcüməsini təşkil etmişdi. O bütün kitabları Xolfburq kilsəsində saxlayırdı. Daha sonra İmperator III Fridrix (1415–1493) bəzi qiymətli kitabları paytaxta gətirib bu kolleksiyanı xeyli təkmilləşdirdi. Sonra İmperator I Maksimilian (1459-1519) Burqundiyadan gətirilmiş kitabları Xolfburqa daşıtdıraraq kitabxananın inkişafına böyük töhfə verdi. İmperator I Maksimilianın ikinci arvadı Byanka Mariya Sforsa cehiz kimi İtaliyadan çoxlu sayda kitablar gətirdi. Maksimilianın ölümündən sonra kitablar İnsbruqda saxlanılmağa başlandı. Bu zaman kitabxana Avstriya alimlərinin elmi əsərləri ilə, qlobuslarla, xəritələrlə və atlaslarla zənginləşdirildi, zəngin insanların şəxsi kolleksiyalarından bağışladıqları ianələr sayəsində kitab fondu əhəmiyyətli dərəcədə artdı.

Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanası — Azərbaycanda kitabxana işi sahəsində dövlət siyasətini həyata keçirən, milli nəşrləri, xarici ölkələrdə Azərbaycan haqqında nəşr olunmuş çap məhsullarını və Azərbaycan müəlliflərinin əsərlərini, dünya əhəmiyyətli nəşrləri, o cümlədən xarici dillərdə çap olunmuş məlumat daşıyıcılarını toplayıb mühafizə edən kitabxana və dövlət kitabsaxlayıcısıdır. Azərbaycanın ən böyük kitabxanası olaraq Qafqazda və Avropada ən böyük milli kitabxanalardan biridir. Kitabxananın ümumi fondunda mühafizə olunan sənədlərin sayı təqribən 5 milyon nüsxəyə yaxındır.1923–2007-ci illər ərzində Azərbaycan Milli Kitabxanasının dövri mətbuat fondunda cəmi 1000 adda Azərbaycan dilində qəzet (bunlardan 182 adda rayon qəzeti – regional mətbuat), 427 adda rus və digər SSRİ xalqları dilində olan qəzet, bundan başqa, 696 adda Azərbaycan və 1439 adda rus dilində jurnal, 718 adda 40-a yaxın xarici dildə jurnal və 50 addan çox qəzet, həmçinin ümumilikdə 53 550 qovluq qəzet və 1 416 000 nüsxə jurnal mövcud olduğu müəyyənləşdirilmişdir. == Tarixi == Kitabxana Azərbaycan Respublikası Xalq Maarif Komissarlığının 13 noyabr 1920-ci il tarixli 53 nömrəli qərarına əsasən yaradılmış, rəsmi açılışı isə 1923-cü ilin may ayının 23-də olmuşdur.Kitabxana yarananda onun fonduna İmperator Texniki Cəmiyyətinin Bakı şöbəsinin və Bakı İctimai Cəmiyyətinin kitabxanalarının fondlarından 5000 nüsxə kitab verilmişdir.1923-cü ildən sürətlə inkişaf etməyə başlayan kitabxana əsas diqqəti fondun komplektləşdirilməsinə vermişdir. 1925-ci ildə o öz fondunda 51000, 1928-ci ildə isə 300 min adda kitab, jurnal, qəzet kart və digər çap məhsullarını toplaya bilmişdir. Təkcə 1928-ci ildə xaricdən 50 adda dövri mətbuat alınmışdır. Oxucuları 3183 nəfər: onlardan 2957-si kişi, 226-sı isə qadın olmuşdur. Kitab verilişi isə 2576 nüsxə təşkil etmişdir. İlk biblioqrafik göstəricilər 1927-ci ildə hazırlanmağa başlanmışdır. Ümumiyyətlə o dövrdə Şərqə artaq maraqla bağlı olaraq "Şərq haqqında jurnal materialları (1917–1927)", "1927-ci ildə Şərq haqqında SSRİ ədəbiyyatı" adlı göstəricilər bu silsilədəndir.

Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanası — Azərbaycanda kitabxana işi sahəsində dövlət siyasətini həyata keçirən, milli nəşrləri, xarici ölkələrdə Azərbaycan haqqında nəşr olunmuş çap məhsullarını və Azərbaycan müəlliflərinin əsərlərini, dünya əhəmiyyətli nəşrləri, o cümlədən xarici dillərdə çap olunmuş məlumat daşıyıcılarını toplayıb mühafizə edən kitabxana və dövlət kitabsaxlayıcısıdır. Azərbaycanın ən böyük kitabxanası olaraq Qafqazda və Avropada ən böyük milli kitabxanalardan biridir. Kitabxananın ümumi fondunda mühafizə olunan sənədlərin sayı təqribən 5 milyon nüsxəyə yaxındır.1923–2007-ci illər ərzində Azərbaycan Milli Kitabxanasının dövri mətbuat fondunda cəmi 1000 adda Azərbaycan dilində qəzet (bunlardan 182 adda rayon qəzeti – regional mətbuat), 427 adda rus və digər SSRİ xalqları dilində olan qəzet, bundan başqa, 696 adda Azərbaycan və 1439 adda rus dilində jurnal, 718 adda 40-a yaxın xarici dildə jurnal və 50 addan çox qəzet, həmçinin ümumilikdə 53 550 qovluq qəzet və 1 416 000 nüsxə jurnal mövcud olduğu müəyyənləşdirilmişdir. == Tarixi == Kitabxana Azərbaycan Respublikası Xalq Maarif Komissarlığının 13 noyabr 1920-ci il tarixli 53 nömrəli qərarına əsasən yaradılmış, rəsmi açılışı isə 1923-cü ilin may ayının 23-də olmuşdur.Kitabxana yarananda onun fonduna İmperator Texniki Cəmiyyətinin Bakı şöbəsinin və Bakı İctimai Cəmiyyətinin kitabxanalarının fondlarından 5000 nüsxə kitab verilmişdir.1923-cü ildən sürətlə inkişaf etməyə başlayan kitabxana əsas diqqəti fondun komplektləşdirilməsinə vermişdir. 1925-ci ildə o öz fondunda 51000, 1928-ci ildə isə 300 min adda kitab, jurnal, qəzet kart və digər çap məhsullarını toplaya bilmişdir. Təkcə 1928-ci ildə xaricdən 50 adda dövri mətbuat alınmışdır. Oxucuları 3183 nəfər: onlardan 2957-si kişi, 226-sı isə qadın olmuşdur. Kitab verilişi isə 2576 nüsxə təşkil etmişdir. İlk biblioqrafik göstəricilər 1927-ci ildə hazırlanmağa başlanmışdır. Ümumiyyətlə o dövrdə Şərqə artaq maraqla bağlı olaraq "Şərq haqqında jurnal materialları (1917–1927)", "1927-ci ildə Şərq haqqında SSRİ ədəbiyyatı" adlı göstəricilər bu silsilədəndir.

Babil kitabxanası (ing. The Library of Babel) — amerikalı yazıçı və kompüter mühəndisi Conatan Basile tərəfindən Xorxe Luis Borxesin "Babil kitabxanası" (1941) adlı qısa hekayəsinə əsaslanan veb sayt. Sayt 2015-ci ildə açılmışdır. Saytda axtarılan istənilən təsadüfi və ya müəyyən 3200 simvoldan çox olmayan mətn kitabxanadakı kitabların içərisində mövcuddur. == Saytın məzmunu == Basile saytı yaratmaq fikrini "gecə yatarkən ağlına gəldiyini" deyir. Basile rəqəmsallaşdırılmış Babil kitabxanası yaratmaq üçün düşündüyündən daha çox rəqəmsal yaddaş lazım olacağınl tez bir zamanda başa düşdü. Bu problemi həll etmək üçün bunun əvəzinə kitabxananın simulyasiyasını yaradan alqoritma qurdu. Kitabxananın ana səhifəsində əsas məlumatlar, forumlar və kitabxananı kəşf etməyin üç yolu var. Bu yollar saytın minlərlə "cild"dən birini təsadüfi seçməsi, kitabları manuel axtarmaq və müəyyən mətni axtarışa verməkdir. Kitabxananın sonsuz meymun teoremi — qəribə dil oxşarlığı olan məzmunlar səbəbi ilə söz və söz toplularını "ingilisləşdirmə" xüsusiyyəti var.Kitabxananın məzmunu hər biri 4 divar, 20 rəf və 640 cilddən ibarət nömrələnmiş rəqəmsal altıbucaqlılara bölünür.

Belqrad Universitetinin kitabxanası (serb. Универзитетска библиотека Светозар Марковић) — Belqrad Universiteti mərkəzi kitabxanası; XIX əsr serb siyasi fəalı Svetozar Markoviçin adını daşıyır. Direktoru Aleksandar Yerkovdur. == Tarixi == Kitabxananın əsası 1844-cü ildə qoyulmuşdur. Həmin vaxt bu kitabxana Belqrad liseyinə aid idi. Hansı ki, həmin lisey Serbiya Knyazlığının ən böyük təhsil ocağı idi və kitablar ianələr hesabına ölkə daxilindən burada toplanmışdır. Liseyin nizamnaməsinə uyğun olaraq, ilk kitabxanaçı filoloq və tarix müəllimi olan doktor Yanko Şafarik idi. 1850-ci ilə aid məlumata görə bu kitabxanada 927 kitab var idi. 1863-cü ildə lisey Ali Məktəbə çevrilmişdir. Həmin zaman xüsusi təhsil ədəbiyyatı istisna olmaqla, digər bütün kitablar Serbiya Milli Kitabxanasına köçürülmüşdür.

Berlin dövlət kitabxanası (alm. Staatsbibliothek zu Berlin‎, tam adı — Berlin dövlət kitabxanası — Prussiya mədəni irsi (alm. Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz‎), əvvəllər Prussiya dövlət kitabxanası — alm. Preußische Staatsbibliothek‎) — alman dilində ən böyük elmi universal kitabxana, Prussiya Mədəni İrs Fondunun təşkilatlarından biridir. Kitabxana kolleksiyasında bütün tarixi dövrləri, bütün ölkələri və bütün dilləri əhatə edən elmi tədqiqatçıların ən mürəkkəb istəklərini təmin etmək üçün hazırlanan elmi ədəbiyyat mövcuddur. == Tarixi == Kitabxana 1661-ci ildə Brandenburqun seçicisi Fridrix Vilhelm tərəfindən təsis edilmişdir. 1701-ci ildə I Frederik Berlindəki Kral Kitabxanası adını verdi. Birinci Dünya Müharibəsinin sonunda Almaniyada monarxiya devrildikdən sonra kitabxana Prussiya Dövlət Kitabxanası olaraq tanındı. İkinci Dünya Müharibəsi dövründə o dövrdə üç milyona yaxın həcmli və təsirli xüsusi fondları özündə cəmləşdirən kitabxana fondları demək olar ki, tamamilə götürüldü və mina, monastır və qalalarda gizlədildi. 1945-ci ildə Almaniyanın bölünməsindən sonra Prussiya Dövlət Kitabxanasından iki qurum meydana gəldi: Şərqi Berlindəki Alman Dövlət Kitabxanası və Qərbi Berlindəki Prussiya Mədəni İrs Dövlət Kitabxanası.

Kitabxana — növündən asılı olmayaraq kitab şəklində çap edilmiş bütün informasiya daşıyıcılarının toplandığı və istifadə edildiyi yer. = Tarixi = "Kitabxana" sözü fars və ərəb mənşəli iki sözün birləşməsindəndir. İlk kitabxanalar eramızdan əvvəl yaradılıb. Ən qədim kitabxanalardan birinin Aşşur hökmdarı tərəfindən qurulduğu məlumdur. Hökmdar kitabxanasındakı kitablar üzəri şiş uclu alətlə yazılmış gil lövhələr olub. Misirdə eradan öncə yaradılmış İsgəndəriyyə kitabxanası isə dövrünün ən böyük kitabxanası idi. Bir çox tarixçilər hesab edir ki, İsgəndəriyyə kitabxanasının yaranması bir çox tarixi faktların izini itirib. Orta əsr kitabxanaları isə təxminən 1000 kitabı olan kiçik monastır kitabxanaları idi. == Növləri == Kitabxanalar iki cür olurlar: Kütləvi kitabxanalar - hər kəsin istifadə edə bildiyi kitabxanalardır. Xüsusi kitabxanalar - elmi, tədris və ya müəyyən ixtisaslı mütəxəssislər üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Elektron kitabxana, həmçinin onlayn kitabxana və ya rəqəmsal kitabxana — özündə mətn, hərəkətsiz şəkillər, audio, video, elektron sənədlər və ya digər rəqəmsal media formatlarını ehtiva edən rəqəmsal obyektlərin onlayn verilənlər bazası və ya internet vasitəsilə əldə edilə bilən kitabxana. Obyektlər çap və ya fotoşəkillər kimi rəqəmsal məzmundan, eləcə də mətn prosessoru faylları və ya sosial media yazıları kimi ilkin istehsal edilmiş rəqəmsal məzmundan ibarət ola bilər. Elektron kitabxanalar məzmunun saxlanması ilə yanaşı, kolleksiyada olan məzmunun təşkili, axtarışı və əldə edilməsi üçün vasitələr təqdim edir. Elektron kitabxanalar ölçü və əhatə dairəsinə görə çox fərqli ola bilər, həmçinin fərdlər və ya təşkilatlar tərəfindən saxlanıla bilər. Elektron məzmun lokal formada yerləşdirilə və ya kompüter şəbəkələri vasitəsilə uzaqdan əldə edilə bilər. Bu informasiya axtarış sistemləri qarşılıqlı fəaliyyət və davamlılıq vasitəsilə bir-biri ilə məlumat mübadiləsi aparmaq qabiliyyətinə malikdirlər. == Tarixi == Elektron kitabxanaların erkən tarixi yaxşı sənədləşdirilməmişdir, lakin konsepsiyanın yaranması bir neçə əsas mütəfəkkir ilə bağlıdır. Bu anlayışın əvvəlki versiyaları arasında Pol Otle və Henri La Fontenin 1895-ci ildə dünyada sülhü təmin etmək ümidi ilə ümumbəşəri bilikləri toplamaq və sistematik şəkildə kataloqlaşdırmaq cəhdi olan "Mundaneum" qurumu daxildir. Elektron kitabxana anlayışı haqqında təsəvvürlər bir əsr sonra – internetin böyük genişlənməsi zamanı həyata keçirilmişdir.Vannevar Buş və Cozef Karl Robnett Liklayder bu ideyanı o vaxtkı texnologiyaya təkmilləşdirən iki iştirakçıdır. Buş Hiroşimaya atılan bombaya səbəb olan tədqiqatları dəstəkləmişdi.

Kabinetlandiya - Səhra ortasında, Mattheue Passmore tərəfindən qurulan və yalnız 3 siyirməsi olan kitabxana, dünyanın ən təhlükəli və ən maraqlı kitabxanası hesab olunur. == Yaranma tarixi == Amerikalı rəssam Qordon Matta-Klark 1973-cü ildə Nyu-Yorkda 15 kiçik ərazi alır. Təxminəm insan çiyni genişliyində olan bu ərazilərin şəkillərini çəkir və kataloqunu hazırlayır. Bununla o, mülkiyyət anlayışını mühakimə edən bir sənət əsəri yaradır. 30 il sonra, Matta-Klarkdan ilhamlanan "Cabinet" jurnalı, ABŞ-nin Meksika ştatında çölün ortasında kiçik bir ərazi alır. Mədəniyyət jurnalı, Bruklindəki mərkəzi ofisindən 3 min kilometr uzaqdakı bu yeni torpağına "Kabinetlandiya" (ing. "Cabinetlandia") adını verir. Beləcə, 325 dollara alınan kiçik ərazidə ABŞ-nin ən təhlükəli və maraqlı kitabxanası yaradılır. == Fəaliyyəti == Kutabxana 3 siyirmədən ibarətdir. Dolabın üstündəki siyirmədə bir kitabxana kartı, bir kitab kataloqu, bir ziyarətçi dəftəri və kitab oxuyarkən üzərində oturmaq üçün bir yastıq var.

Kitabxana (informatika) (en. library) – proqramlaşdırmada: bir faylda saxlanılan prosedurlar toplusu (yığını). Kitabxanada olan hər bir prosedurlar dəstinin adı olur və çeşidli, çox zaman çox spesifik məsələləri yerinə yetirir. Məsələn, C dilinin standart kitabxanasında olan printf() funksiyası simvolları ekranda əks etdirir. Belə prosedurlar dəstləri işi asanlaşdırır və tezləşdirir. Proqramçı kitabxananı öz proqramında elan edə və proqramın yerinə yetirilməsi gedişində onun prosedurlarına müraciət edə bilər, yəni lazım olduqda həmin prosedurları yenidən yazmağa gərək yoxdur. Kitabxanalar müəyyən proqramlaşdırma dilinin standart altproqramlarından və ya xüsusi altproqramlardan ibarət ola bilər. Ənənəvi anlamda kitabxana bəzən proqram təminatına və ya verilənlər fayllarına müraciət etmək üçün hər hansı informasiya yığınıdır. Kitabxana proqramı – proqramlaşdırmada: proqramlar kitabxanasında saxlanılan və kitabxanaya müraciət edə bilən istənilən proqram tərəfindən istifadə olunan proqram. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Kitabxana marketinqi — kitabxana xidmət və məhsullarının real və potensial istifadəçilərinin ehtiyac və tələblərinin maksimum şəkildə ödənilməsinə yönəlmiş idarəetmə texnologiyası. == Kitabxana marketinqinin məzmunu və xüsusiyyətləri == Kitabxana xidmətinin istehlakçıları həm kitabxananın oxucuları, həm də kitabxana xidməti ərazisində yaşayan sakinlər, həmçinin kitabxana ərazisində yerləşən müəssisə, müəssisə, firma, zavod, təhsil və tibb müəssisələridir. Kitabxana marketinqi bazar tələbinin müəyyən edilməsi və ödənilməsi sistemi kimi marketinqin ümumi nəzəriyyəsinə əsaslanır və həm qeyri-kommersiya (pulsuz), həm də kommersiya (pullu) daxildir. Kütləvi kitabxanalarda qeyri-kommersiya pulsuz xidmət, yəni qeyri-kommersiya marketinqi üstünlük təşkil edir. Kommersiya marketinqi, təşəbbüskar təsərrüfat fəaliyyəti, o cümlədən kitabxananın kommersiya (sahibkarlıq) fəaliyyəti, yəni pullu xidmətlər göstərilməsi, kitabxana məhsullarının və kitabxanadan çıxarılan kitabların hər bir məhsul üçün minimum qiymətə satışı ilə əlavə maliyyə resursları əldə etmək vasitəsidir. , və fandreyzinq. Kommersiya marketinqi əsasən qapalı elmi kitabxanalarda, eləcə də bəzi kütləvi kitabxanalarda üstünlük təşkil edir. Kitabxana marketinqi xidmət marketinqi və məhsul marketinqinə bölünür. Kütləvi kitabxanalarda oxuculara pulsuz və pullu xidmətin göstərilməsi aparıcı yer tutur. Kütləvi kitabxanalar kitabxananın pulsuz və ya müəyyən pul müqabilində buraxılan intellektual məhsullarına çıxışı təmin edir.

Kitabxana pişiyi – ictimai kitabxanalarda yaşayan ev pişiyi. Pişiklərlə kitabxanalar arasındakı əlaqənin tarixçəsi Orta əsrlərə qədər uzanır. Müasir dövrdə kitabxana pişikləri filmlərə və kitablara mövzu olmaqdadır. Deuey Ridmor Buks ən məşhur kitabxana pişiyi hesab olunur. O, 10 il boyunca Ayova ştatının Spenser ictimai kitabxanasında yaşamışdır. Ölümündən sonra onun haqqında bir çox kitablar nəşr olunmuşdur. == Tarix == Pişiklərlə kitabxanaların əlaqəsinin yaşı əsrlərlədir. Orta əsrlərə aid qeydlərə görə pişiklər monastrlarda saxlanılırdılar ki, vacib əlyazmaları siçanlardan qorusunlar. == Müasir misallar == 1745-ci ildə Rusiya imperatriçası Yelizaveta pişikləri saraya köçürmək barədə əmr vermişdi. Bu pişiklərin törəmələri hazırda Ermitaj muzeyində yaşayırlar.

Milli ktabxana — hökumət tərəfindən xüsusi olaraq xüsusi qiymətli kitabların və informasiya daşıyıcıların saxlanılması üçün yaradılan saxlanğıc. Adi kitabxanalardan fərqli olaraq oxucuya evə kitab aparmağa icazə verilmir.

Tibbi kitabxana — həkimlərə, səhiyyə işçilərinə, tələbələrə, xəstələrə, tibbi tədqiqatçılara və informasiya mütəxəssislərinə səhiyyə xidmətini təkmilləşdirmək və elmi məlumatların tapılmasında kömək etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Tibbi kitabxanalar adətən xəstəxanalar, tibb məktəbləri, özəl sənaye və tibb sahələrinin nəzdində olur. Tibb kitabxanası MEDLINE verilənlər bazası vasitəsilə bir sıra elektron resurslara, çap və rəqəmsal jurnal kolleksiyalarına və çap istinad kitablarına çıxış əldə edir. Google və PubMED tibbi kitabxanaların fəaliyyətinə böyük təsir göstərir. ABŞ Milli Tibb Kitabxanası dünyanın ən böyük biotibbi kitabxanasıdır və dünyanın ən yaxşı sağlamlıq məlumatlarını təmin edir. Milli Tibb Kitabxanası, MEDLINE və OMIM daxil olmaqla, Entrez axtarış sistemi vasitəsilə axtarıla bilən çoxsaylı tibbi və genomik məlumat bazalarında özünü əks etdirir. Avropada isə en geniş kitabxana Almaniya Milli Tibb Kitabxanasıdır (ZB MED). == Akreditasiya == Akkreditasiyadan keçmək üçün hər bir Amerika və Kanada tibb, tibb bacısı, stomatologiya, əczaçılıq və ya baytarlıq kolleclərində ehtiyaclarına uyğun sağlamlıq və ya tibb kitabxanası olmalıdır. Bəzi akademik tibb kitabxanaları ümumi kitabxana ilə eyni binada yerləşir, lakin əksəriyyəti tibb kollecinin yaxınlığında yerləşir. == Tibb kitabxanaçısı == Tibb kitabxanaçıları tibb peşələrində tədqiqatlarla kömək edən təcrübəli mütəxəssislərdir.

Şəxsi kitabxana - bir şəxs tərəfindən əsasən öz istifadəsi üçün yaradılmış kitabxana. Şəxsi kitabxanalar həcm etibarı ilə digər tip kitabxanalardan bir necə dəfə kiçik olur və kitabların çeşidi həmin şəxsi maraq dairəsi ilə məhdudlaşır. == Tarixi == Tarixdə məlum olan ilkin şəxsi kitabxanalar məbədlərin və elm mərkəzlərinin daxilində yerləşirdi. Şəxsi kitabxana sahibi olan şəxslər bir mənalı şəkildə yüksək təbəqənin nümayəndələri idilər. Tarixə məlum olan ilk şəxsi kitabxana Assuriya hökmdarı Aşşurbanipala aid olmuşdur. Nineviya şəhərində yerləşən həmin kitabxanada hökmdarı maraqlandıran müxtəlif tipli kitablar saxlanılırdı.

Elektron kitabxana, həmçinin onlayn kitabxana və ya rəqəmsal kitabxana — özündə mətn, hərəkətsiz şəkillər, audio, video, elektron sənədlər və ya digər rəqəmsal media formatlarını ehtiva edən rəqəmsal obyektlərin onlayn verilənlər bazası və ya internet vasitəsilə əldə edilə bilən kitabxana. Obyektlər çap və ya fotoşəkillər kimi rəqəmsal məzmundan, eləcə də mətn prosessoru faylları və ya sosial media yazıları kimi ilkin istehsal edilmiş rəqəmsal məzmundan ibarət ola bilər. Elektron kitabxanalar məzmunun saxlanması ilə yanaşı, kolleksiyada olan məzmunun təşkili, axtarışı və əldə edilməsi üçün vasitələr təqdim edir. Elektron kitabxanalar ölçü və əhatə dairəsinə görə çox fərqli ola bilər, həmçinin fərdlər və ya təşkilatlar tərəfindən saxlanıla bilər. Elektron məzmun lokal formada yerləşdirilə və ya kompüter şəbəkələri vasitəsilə uzaqdan əldə edilə bilər. Bu informasiya axtarış sistemləri qarşılıqlı fəaliyyət və davamlılıq vasitəsilə bir-biri ilə məlumat mübadiləsi aparmaq qabiliyyətinə malikdirlər. == Tarixi == Elektron kitabxanaların erkən tarixi yaxşı sənədləşdirilməmişdir, lakin konsepsiyanın yaranması bir neçə əsas mütəfəkkir ilə bağlıdır. Bu anlayışın əvvəlki versiyaları arasında Pol Otle və Henri La Fontenin 1895-ci ildə dünyada sülhü təmin etmək ümidi ilə ümumbəşəri bilikləri toplamaq və sistematik şəkildə kataloqlaşdırmaq cəhdi olan "Mundaneum" qurumu daxildir. Elektron kitabxana anlayışı haqqında təsəvvürlər bir əsr sonra – internetin böyük genişlənməsi zamanı həyata keçirilmişdir.Vannevar Buş və Cozef Karl Robnett Liklayder bu ideyanı o vaxtkı texnologiyaya təkmilləşdirən iki iştirakçıdır. Buş Hiroşimaya atılan bombaya səbəb olan tədqiqatları dəstəkləmişdi.