Allah qarşısında günahkar, təqsirkar olma. Dastanlarda şurüzümmə şəklində işlənir. Mən də gəlmişəm bir yer verəsən, Qəriblərin halın görüb biləsən, Nə
Günaha batmaq, günahkar olmaq.
Bax: şikvə. Şükvə qıllam yet ərzimə, Eşit dadım, şahım mənim. Kim yetişsin bu mərzimə, Eşit dadım, şahım mənim
1. Həmişəyaşıl ağac. 2. Şümşad ağacı kimi qamətli. 3. Dialektlərdə hamar mənasında işlənir. Bülbültək qucaram gülü, Yandırıbdı şirin dili
Bax: təala. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Taxılmaq, asılmaq, ilişmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Taxılmış. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Barmağına keçirmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Taxmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qudurmuş itin dişləməsi. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Çırpınmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dammaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dan. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: tənə.
Bax: tanıq olmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Şahid olmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Sabah, səhərisi. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qara; tutqun, donuq, aydın görünməyən.
Qaranlıq çökmək, qaranlıqlaşmaq. Padşah bu sözü eşitdikdə dünya gözünə tar oldu, ayağa durdu, oğlunun otağına getdi
Bax: tərac.
Talan olmaq, məhv olmaq.
Partlama, çatlama, gurultu, partlayış səsi. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bel, qurşaq əsəbləri. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dartmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. Teşt, ləyən. 2. Tas qurmaqla falabaxma, tas falı. 3. Su içmək üçün qulplu qab. Dastanda 3-cü mənada işlənir
Qəm, qüssə. Qurbani, sözün yara asta söylə! Sızıldaşır yaram, yar, asta söylə! Bir ac qarın doydur, yar, az tasa eylə! Nagah-nagah könüllərə yetincə
Daş. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Daşqın. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Daşmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Çöl, bayır, dış. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Özgə dindən olan. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dadlı. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Mal. Tavar (davar) türk dilindən rus dilinə keçmiş sözlərdəndir. Dilimizdə başqa mənaları da var: 1) çalışqan, bacarıqlı
Tövlə. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dovşan. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Toyuq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Day. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dayaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Büdrəmək, sürüşmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: tazyana.
Qırmanc, qamçı. – Əməyinizi mənə halal edin, – deyib ata bir tazyana çəkdi, at yeldən yeyin, sudan iti gedirdi
İti bir şeylə yaralamaq; neştərləmək, deşmək. Dərin-dərin dəryaları boyladı, Xəncər alıb qara bağrım teylədi, Oğlu ölmüş Vəzir qəza eylədi, Getməz dam
ərəb. teyy Ötüb keçmə, yol getmə (mənzilbəmənzil, bir-bir yaşayış məskənlərini geridə qoyaraq). Kəcavələr bir qədər yol teyyi etdikdən sonra Qeysər şə
Bax: teyy. Qasid mənzilbəmənzil, teyyi-mənazil gecəni gündüzə qatıb, gündüzü gecəyə, özünü yetirdi Abdal Gülablıya, Valehi soruşdu, dedilər ki, səhər
Dialektlərimizdə tezto “tələsən”, teztoçu “tələskən” mənasında işlənir. Oğul, get, necə ki şah sənə Sarı Xoca ilə qul Abdullanı verdi, teztovluğ etməy
Xəbər. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Ürəyi atlanmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Çirkab içən. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Seyr etmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: təğyir. Bağman oldum, bağım təğayir oldu, Gözüm gördü, ağlım təğayir oldu... (“Abbas və Gülgəz”)