Katib, yazan, rəssam. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dərvişanə, qayda-qanuna tabe olmayan, özbaşına. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bolu bəyin gözətçiləri də ondan bir qədər aralı çadır qurmuşdular
Bax: qələndəranə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qoruğa çatdıqda gördü ki, Eyvaz bir qələndəri çadır qurub əlli-altmış atlı da yan-yörəsini kəsib
Səhv, yanlış, xəta. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlunun sözün yazma qələtə, Hesab etmə qanmaza, nabələdə, Ruqiyyə xanımı gəl ver Məmmədə, Sən gəl
Səhər yeməyi. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dona xanım təəccüblənərək dedi: – Ey Cəlali, indiyə kimi qəlyanaltı eləməmisən? (Paris nüsxəsi, 12-ci məcl
Qumar kağızı. Bu vaxt lotubaşı əlini cibinə salıb bir dəstə qumar kağızı çıxartdı, araya atdı. Rəsul lotubaşıdan xəbər aldı: – Əmi, bu kağızlar nə ola
Kiçik xəncər. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Misri qılınc, ləzgi qəmə, Mən səni tər saxlamışam, Dolaşma cübbə-covşənə, Düşmana var saxlamışam
Ay. Klassik şeirdə gözəl üz mənasında işlənir. Günəş nə yandırıb, qəmər nə yaxar, Qətrələr oynayıb ümmana axar
Ay // aşıq şeirində və klassik ədəbiyyatda gözəl üz mənasında işlənir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bircə dindir Dəmirçioğlunun özünü, Şəmsü qəmər ki
ərəb. qəm, fars. ...xar Birinin dərdini çəkən, qəminə qalan, qəm yoldaşı; qəmküsar. Baş götürüb ayağına gəlmişəm, Soltanım, Leylini səndən istərəm, Öz
Naz və işvə ilə süzgün baxış. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Hərdən işvə, qəmzə satan, Mənimlə ixtilat qatan
Naz və işvə ilə süzgün baxış. Müjgan atdı, dəydi, keçdi sinəmdən, O cadu qəmzələr busudan gəlir. (“Abbas və Gülgəz”)
Çilçıraq, çıraq; asma lampa. Bilirsənmi peyğumbərin yaşını? Hansı yerdə şəhid etdi dişini? O kimdi ki, kəsdi qəndil daşını? O nəyə bənd oldu, nədən as
Varlı, dövlətli, zəngin. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bu tərəfdən də xotkar bütün paşalara, qoşun böyüklərinə fərman göndərmişdi ki, kim Koroğlunun y
Düşmən. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Üstümüzə gəlir qənim, Gəldiyini sizə deyim, Yarı sizin, yarı mənim, Söhbətdimi, sazdımı ola?
Qabaq, ön. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Özü də qənşər tərəfdən gedəcəyəm. (“Həmzənin Qıratı aparmağı”)
Azaçıq pul, əhəmiyyətsiz məbləğ. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Əcaib, qəribəlik. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Xülasə, qısası. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qərəz, bu məclisdə bir səs-küy qalxdı ki, ağız deyəni qulaq eşitmədi
Vəziyyətin çox ağır, çıxılmaz olduğunu bildirmək üçün işlədilən ifadə. Bu ifadə “Aşıq Qərib” dastanı ilə əlaqədar yayılmışdır
Borc almaq.
Borc. Bil adımdı Aşıq Alı, Qərzi sünnət qılıram. Əlif Allahın adıdı, Bey peyğəmbər bilirəm. (“Aşıq Alı və Əsmər xanım”)
Borc olaraq.
And. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Çay kimi coşmuşam, daha sönmərəm, Əsgər nədi, qoşun nədi qanmaram, Qəsəm olsun bu meydandan dönmərəm, Axır suda sın
Qüvvətli, güclü, möhkəm. Cəhənnəm mərgini sənə qıllam nuş, Fayda verməz sənə qəvi xan, haramı. (“Sam şah
Su altında qiymətli şeylər axtarmaq üçün dənizin dibinə dalıb çıxan üzgüçü; dalğıc. Qəvvas çəkər dəryaların dürrünü, Bilmək olmaz Yaradanın sirrini
Su altında inci və s. qiymətli şeylər axtarmaq üçün dənizin dibinə dalıb çıxan üzgüçü; dalğıc. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qəvvas kimi dəryalara dal
Bax: qəvvas. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Atı minmişəm gəzməyə, Düşman bağrını əzməyə, Tona çayını üzməyə Qırat bir qəvvaz olaydı
Qəzəb. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Ahu, buynuzu hələ çıxmamış ceyran balası (klassik seirdə gözəl, dilbər mənasında işlənir). Bir gülbədən, qonça dəhən Baxır solu sağa, gəlir
Dişi ceyran, dişi ceyran balası.
Bax: qəziyyə. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qıcırtı, qıcır-qıcır etmə, qıcıqlayan səs. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qoyun, keçi, dəvə və s. nəcisi. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu yenə də almaçıya Qıratdan yaxşı-yaxşı muğayat olmağı, bir kimsə soruşsa, dəvə gö
Qın. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Nuş edin badəni, alın sağıdan, Çəkinməyin həramidən, yağıdan, Səflər pozan, orduları dağıdan, Əyri qılınc qılafınd
Bələdçi, yol göstərən, irəlidə gedən. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. Geyim, zahiri görkəm. 2. Xasiyyət, yaxşı rəftar. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Aman atam, mənim zehnim itirmə, Bu qılıqda çodar olmaz, hay olmaz! B
Cənnət xidmətçiləri, cənnətdə olan gözəl oğlanlar. Heç bilmirsən fikrim, zikrim handadı, O da mənim kimi yanhayandadı
Cənnət xidmətçiləri, cənnətdə olan gözəl oğlanlar. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) ...bəs budurana bir mələkdi, hürüdü, pəridi, qılmandı, nədi bilmirəm
Kəsər alətləri itilədikdə onların ağzında əmələ gələn tük kimi qırıntılar. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Kürdoğlu kamandar ötürməz avı, Kimdi bu dünya
Bax: qılovunu almaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Kəsər alətlərin ağzını daşa və ya qayışa çəkməklə itiləmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Tərpənmək, hərəkər etmək, qurcuxmaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qarı bir qımcandı. Dedi: – Bəs niyə indiyə kimi evlənməmisən? (“Həmzənin Qıratı apa
Bax: qırım.
Xəncər, qılınc, və s. silahları qoymaq üçün qab. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Əlimdən gələrsən cana, Misri qılınc sığmır qına
Həna. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Hənalı. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qınlı. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qını olmayan. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qarasaqqız, saqqızabənzər qara rəngli ağac şirəsi, qatran, kitrə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Müasir dildə məcazi mənası daha çox işlənsə də, dastan