sif. 1. Dinc oturmayan, rahat durmayan, nadinc. Görsəm çamırlı bir küçədə oynayır haçaq; Çılpaq, ayaqyalın, başaçıq bir dəcəl uşaq
is. məh. Quş cələsi, quş tutmaq üçün tələ. Quşu dəcələ ilə tuturlar
“Dəcəlləşmək”dən f.is
f. Daha da dəcəl olmaq, nadinc olmaq, dəcəllik etmək
is. Nadinclik. Dəcəllik etmək. Uşaq dəcəlliyi. – Zeynəb dəcəllik etməyi, kiçik bir bəhanə tapıb adamlara sataşmağı, müsahibinin utandığını, … gülməyi
“Dəcləmək”dən f.is
f. məh. 1. Dəstə ilə yığmaq, nizamla toplamaq. Dəftərləri dəcləmək. 2. Sıra ilə deşmək və ya sıra ilə daş və ya mıx çaxmaq
“Dəclənmək”dən f.is
məch. məh. 1. Dəstə ilə yığılmaq, səliqə ilə toplanmaq. 2. Sıra ilə daş və ya mıx çalınmaq. …Təzə dəclənmiş vəlin iti dişləri açılan yerləri cızıq-cız
is. 1. Ata. Dədə görməyib, elə bilir ki, Şaqqulu da bir dədədir. (Ata. sözü). [Qurban:] Dədəm öldü, mən də qaldım on altı-on yeddi yaşında
is. 1. Ulu babalar, əcdad. Dədə-baba qaydasınca. – Kassirlə dədəbabadan qanbir qohum çıxanlar bir-birinə yapışmışdılar
sif. Atası olan, atalı. Elədimi mən yetim; Sən dədəli, mən yetim; Özün murada yetdin; Dua elə, mən yetim
is. Atalıq, ögey ata. …Nəcəfqulunu da hərdənbir döyərdim və bu da qaçardı dədəliyinə şikayətə. C.Məmmədquluzadə
bax dədəverdi. [Molla Nəsrəddin:] Bu qızılları ki sayırdım, o mənim arvadımın dədəmalısıdır. “M.N.lətif
sif. və is. Atasız. Əziziyəm təndirə; Odun qala təndirə; Dədəsizin nə həddi; Dədəliyə tən dura? (Bayatı)
is. məh. Arvadın öz atası evindən gətirdiyi mal, müxəlləfat, cehiz. Ay balam, o, arvadın dədəverdisidir
[ər.] 1. Özündən uzaqlaşdırma, sovuşdurma, rədd etmə. [Vəli:] Bizim borcumuz bunları dəf üçün hər yolla çalışmaqdır
is. [fars.] Xanəndə və dəfçalanların barmaqla çaldıqları, bir üzünə dəridən sələ çəkilmiş sağanaqdan ibarət çalğı aləti; qaval
is. məh. Xəmiri üstünə qoyub təndirə yapmaq üçün işlədilən alət
is. Çalğı mənasında
bax dəfçi 1-ci mənada
is. 1. Dəf çalan adam; dəfçalan. Dəfçi döşünü irəli verib başını dik tutaraq, dəfin qabırğasına döşəyirdi
is. Dəf çalmaq işi, dəfçalanın peşəsi, sənəti
zərf [ər.] 1. Kəmiyyət bildirən sözlə birgə işləndikdə bir işin, hərəkətin, hadisənin hər bir momentini, təkrarını bildirir; kərə
is. dan. zar. Ləvazimat, dəsgah (3-cü mənada). Bu iş üçün dəfə-daraq lazım deyil
[ər. “dəfə” söz. cəmi] köhn. Adətən “ilə” qoşması (bitişik yazıldıqda – la) ilə birlikdə – dəfələrlə, bir neçə kərə
zərf 1. Bir neçə dəfə, təkrarən. O, dəfələrlə mükafatlandırılmışdır. Dəfələrlə xəbərdarlıq etmək. – …Daşı Məsmə qarı dəfələrlə gəlib anadan alıb aparm
zərf [ər.] köhn. Dərhal, o saat, əlüstü, birdən, bir dəfədə. Xlestakov qızışıb deyir: – Mənim hökmlərim dəfətən cari olur! F
is. [ər.] Yer altında gizlədilmiş, yaxud gizli halda qalan xəzinə. Heydərbaba, səndə dəfinələr var; Dağlar vədiəsi xəzinələr var… Şəhriyar
sif. Dəfinəsi olan, xəzinəsi olan; çox zəngin yeraltı sərvətləri olan. Dəfinəli Xəzərin neftli bağrı sökülür
is. [ər.] Ölünü basdırma, torpağa təslim etmə. Mirzənin ölməyinin xəbəri şəhərə yayıldı. Oğlanlarının xatirəsi üçün şəhərin tüccarı və əyanı onun dəfn
[ər.] : dəfn-kəfn etmək köhn. – ölünü kəfənləyib basdırmaq. Comərd dədəsini dəfn-kəfn eləyib basdırdı
is. 1. bot. Yarpaqları yeyinti və konserv sənayesində istifadə olunan həmişəyaşıl ağac və ya kol. Dəfnə ağacına Zaqafqaziyada çox təsadüf edilir
is. [ər. əsli yun.] 1. Yazı yazmaq, yaxud rəsm çəkmək üçün kitab şəklində tikilmiş eyniölçülü kağız dəstəsi
top. Dəftər və kitabçalar, kağızlar
[ər.] bax dəftərçərəkə
is. Kiçik dəftər, cibdə gəzdirilən dəftər; bloknot. Bahadır dəftərçəsini xeylaq yazandan sonra meşədə gəzirdi
bax dəftərdar
bax dəftərdarlıq
is. [əsli yun. və fars.] 1. rəs. Dəftərxana işçisi, idarəyə gələn və oradan çıxan kağızları dəftərə qeyd etməklə məşğul olan işçi
is. rəs. Dəftərdarın işi, vəzifəsi. İdarədə dəftərdarlıq etmək. Dəftərdarlığa aid işlər
is. [əsli yun. və fars.] Bir idarənin kargüzarlıqla məşğul olan şöbəsi. Mirzə Səfər … qəza dəftərxanasında qulluq edərdi
is. Dəftərxana işçisi. [Qədir] qollarını bir-birinə keçirib dəftərxanaçının üzünə mənalı-mənalı baxdı
is. Dəftərxanaçının işi, peşəsi, vəzifəsi
is. məh. Yağlı və yumurtalı xəmirdən tavada bişirilib şəkər və sumaqla yeyilən qoğal; bişi
is. [ər.] klas. 1. Bihudə təlaş və iztirab, qorxu, həyəcan; gurultu-patırtı. Fariq eylə məni bu dəğdəğeyi-dünyadən
sif. və is. dan. Vəsvəsəli, səksəkəli (adam)
sif. Səbəbsiz yerə təlaş edən və qorxan; vəsvəsəli, səksəkəli. Mən isə utancaq və dəğdəğəli bir uşaq olduğumdan, anamın yanında büzülüb durur(dum)
is. [fars.] klas. Ağız. Sədəf dəhanından yüz min dürr saçar. S.Vurğun
is. köhn. Gecə qarovulçuları üstündə gəzən və onlara nəzarət edən şəxs. Məhəllənin dəhbaşısı