“Zibilləşmək”dən f.is
f. 1. Zibilli olmaq, zibilə dönmək. 2. məc. Xarab olmaq, korlanmaq
“Zibillətmək”dən f.is
bax zibilləmək 1-ci mənada
sif. 1. Zibil olan, süpürülməmiş, zibildən təmizlənməmiş. Zibilli otaq. Zibilli küçə. 2. İçərisində yararsız, zərərli kənar şey olan
is. Zibil tökülən yer; zibilxana. Zibili zibilliyə tökmək. – Vəziri qarğa olanın ağzı zibillikdə gərək
is. Zibilli yerin halı
sif. Zibilli olmayan, zibildən təmizlənmiş; arıdılmış, təmiz. Zibilsiz dən
is. Zibilsiz şeyin halı və keyfiyyəti; təmizlik, xalislik
[ər.] sif. Tamamilə başqasına əks olan, onunla qətiyyən düz gəlməyən. Zidd fikir. Zidd rəy söyləmək. Əsərdə iki zidd qüvvə üz-üzə qoyulur
zərf Əksinə, qarşı, əleyhinə. Bir şeyin ziddinə hərəkət etmək. – Ziddimə söz deyən olsaydı, edərdim təkfir; İşimi qurdalasın, kimdə nə cürət var idi
is. [ər.] 1. İki şey (fikir, hərəkət və s.) arasında olan tam uyğunsuzluq, əkslik, çox kəskin fərq, uyuşmazlıq
sif. Ziddiyyət olan, ziddiyyətlə dolu; təzadlı. Yazıçı ziddiyyətli yaradıcılıq yolu keçmişdir. – Səməd Vurğun yaradıcılığının ilk dövrü çox ziddiyyətl
is. Ziddiyyət olan hal, vəziyyət
sif. Heç bir ziddiyyət, əkslik, uyğunsuzluq olmayan. Ziddiyyətsiz cəmiyyət
is. Ziddiyyət olmadığı hal, vəziyyət
is. 1. Zidd olma, əleyhinə olma, əkslik, təzad. Tərəqqiyə zidlik. Tarixi faktlara zidlik. 2. Ədavət, düşmənçilik
is. [ər.] Oğlanın (bəyin) qızla ilk görüşü. İki gün əvvəl Münəvvərin zifafına dəvət olunmuş xanımlar yavaş-yavaş gəlib yuxarı başa keçirdilər
is. [ər.] 1. Şam ağacından, mədən kömüründən çıxan və odda əriyən qara, qatı maddə; qatran. 2. məc. Çox qara şey haqqında
“Ziftləmək”dən f.is
f. Zift sürtmək, zift vurmaq, ziftlə qapamaq
“Ziftlənmək”dən f.is
məch. Zift sürtülmək, zift vurulmaq, ziftlə qapadılmaq
sif. 1. Zift sürtülmüş, zift vurulmuş; ziftə bulaşmış; qatranlı. 2. Tərkibində zift olan
is. [ər.] Canlı. Yaxınlıqda heç bir zihəyat görünməyir, quyulardan neft dartan dərin tulumbaların yeknəsəq səsləri eşidilirdi
[ər.] köhn. 1. Anma, yad etmə, xatirə gətirmə, xatırlama, adını çəkmə, adını söyləmə. □ Zikr etmək (eyləmək) köhn
sif. [ər.] köhn. Qiymətli, çox qiymətli, bahalı. Atamdan mənə çox ziqiymət kitablar keçibdir. Ə.Haqverdiyev
əd. Tünd, lap, çox, tamamilə (adətən “qara” və “qaranlıq” sözlərinin əvvəlində işlənib, onların mənalarını şiddətləndirir)
is. Quş ifrazatı, quş peyini. Tarlaları quş zili ilə gübrələmək
is. [fars.] 1. Musiqi alətlərinin ən yüksək tonu (bəm əksi). // sif. Beyindən gələn ən yüksək və nazik (səs haqqında)
zərf Ucadan, zil səslə. Zildən oxumaq
is. [ər.] Hicri qəməri ərəb təqviminin on ikinci ayı. Zilhiccə ayının 18-də [qızın] doqquz yaşı tamam olub, on yaşına ayaq qoyub
is. [fars.] mus. Zildə oxuyan xanəndə, zil səsi olan adam
is. xüs. Xalça növlərindən birinin adı. [Xalçanın sumaq] tipinin müxtəlif növləri Qubada, Qusarda, Qarabağda və Bakıda toxunur
is. [ər.] Ərəb qəməri təqviminin on birinci ayı. [Əli dayı:] Zilqədə ayının 14-də Müzəffərəddin şah ölüb
“Zilləmək2”dən f.is
“Zilləmək1”dən f.is
f. Gözlərini bir nöqtəyə dikmək, kirpiklərini qırpmadan diqqətlə bir nöqtəyə baxmaq (çox vaxt “gözlərini” sözü ilə)
f. Zilə keçmək, səsi zilə qaldırmaq. Tərəqqi, tənəzzül kəmənçəsini; Gah zilləyib, gah da bəmə çəkirsən
f. Zilə qalxmaq, yüksəlmək, ucadan səslənmək
1. qayıd. Zilləyib baxmaq, gözlərini qırpmadan diqqətlə bir nöqtəyə baxmaq. 2. məch. Yönəldilmək, dikilmək
“Zilləşdirilmək”dən f.is
məch. Zilə qaldırılmaq, tonu yüksəldilmək
“Zilləşdirmək”dən f.is
f. Zilə qaldırmaq, yüksək tona qaldırmaq (səsi)
“Zilləşmək”dən f.is
f. Zilə qalxmaq, yüksək tona qalxmaq, tonu yüksəlmək
is. [ər.] Çətinlik, ağır şərait, pis vəziyyət, ağır maddi ehtiyac, yoxsulluq, məşəqqət, üsrət. [Mehribanın atası:] [Mehribanın] zillətdə qalmasına heç
sif. Zillətlə dolu, ağır, çətin, əzablı, məşəqqətli
bax zilləmək1