bax xilasedici. Xilasetmə ekspedisiyası. Xilasetmə stansiyası
sif. [ər. xilas və fars. …kar] Təhlükədən, ölümdən xilas edən; xilasedici, qurtarıcı. // İs. mənasında
is. Təhlükədən, ölümdən xilas etmə, qurtarma, xilas olmasına, qurtarmasına kömək etmə
is. [ər.] 1. Yaradılma, yaradılış. Dünyayə gələn getmək üçündür, bu nə qəmdir; Bir fikr elə, bu xilqəti-aləm nə üçündür
is. Bəzi məməli heyvanların (fil, qaban və s.-nin) ağzının kənarındakı iri, möhkəm dişlər
is. [yun.] Əjdahaya bənzəyən, ağzıalovlu heyvan
is. [ər.] Çadır, alaçıq
is. Dama-dama kəsilmiş xəmir parçalarından bişirilən xörək. Sulu xingal. Quru xingal. Qovurma xingal
is. Xingal bişirilib satılan yeməkxana
sif. Xingal üçün hazırlanan, xingala yarar. Xingallıq qoyun əti
bax kinə. İsitmə (malyariya) müalicəsində qiymətli dərman olan kinə (xinin), Cənubi Amerikanın yerli əhalisi olan inklər tərəfindən tapılmışdır
f. Bulandırmaq
is. [fars.] Satınalma, alma (mal, şey). □ Xirid eləmək (etmək) – 1) satın almaq, pulla almaq (mal, şey və s
is. [fars.] 1. Alıcı, müştəri. Malın xiridarı yoxdur. – Mətaın atma bazarə; Xiridar olmayan yerdə. M
is. [ər.] köhn. 1. Cübbənin altından geyilən içi pambıqlı qısa geyim. Əfğan çəkib etdi xirqəsin çak; Səhralərə düşdü zarü qəmnak
is. Nəfəs yolunun yuxarı hissəsi. Əlyarov az qala Teymurun xirtdəyindən tutub boğmaq istəyirdi. M.Hüseyn
“Xirtdəkləmək”dən f.is
f. Xirtdəyindən tutmaq (yapışmaq), yaxalamaq, boğazlamaq. [Qəssab] oğlan içəri girən kimi, onu xirtdəkləyib basdı yerə
“Xirtdəkləşmək”dən f.is
qarş. Bir-birinin xirtdəyindən (boğazından) yapışaraq, dalaşmaq, boğazlaşmaq
is. [ər.] İnsanın təbiətinə məxsus sifət; xasiyyət, təbiət. Xoş xislət. Sərt xislət. – [Şirin Çingizə:] Əşirət dövründə bir ailə başçısının şəxsi xisl
[ər.] 1. Bir şəxsə və ya camaata müraciətlə deyilən sözlər; müraciət. Məcnun ki, eşitdi bu xitabı; Verdi bu əda ilə cavabı
zərf [ər.] Xitab edərək, üzünü tutaraq, xitabla, müraciətlə. [Müslümbəy] qoca kişiyə xitabən: – Əmi, bu uşaq sənin nəyindir, oğlundurmu? – deyə sual e
is. [ər.] 1. Xətiblik. 2. Səlis və aydın nitq söyləmə qabiliyyəti. Ey süxəndanan, bu günlər bir hidayət vəqtidir! Ülfətü ünsiyyətə dair xitabət vəqtid
is. [ər. xitab və fars. …namə] bax müraciətnamə. Arabir divarlara xitabnamələr yapışdırılır: Ukrayna hökuməti kəndliləri bolşeviklərlə mübarizəyə dəvə
is. [ər.] Bitmə, qurtarma, sona çatma; axır, son, tamam. □ Xitam vermək – 1) bitirmək, tamamlamaq, başa vurmaq
is. [fars.] Hər iki tərəfində ağac əkilmiş yer, yol və s. Bağ gözəl bağdır: bir böyük xiyabanı var ki, iki tərəfindən uca çinarlar qalxıb
sif. Xiyabanı olan, hər iki tərəfi ağaclı. Xiyabanlı park
is. Xiyaban olan yer; xiyaban. Şəhərin üst tərəfi xiyabanlıq idi
is. Qabaq fəsiləsindən olan uzunsov, yaşıl, tumlu bostan meyvəsi. Yayda süfrədə xiyar görünməsə, hamını kədər basar
is. tib. Qasıqda limfa vəzilərinin iltihabından törəyən xəstəlik
is. Xiyar əkilmiş yer, xiyar bostanı
is. Təkər əvəzinə altı sürüşkən qoşa ağac və ya dəmir üzərində qurulmuş qış arabası. [Rus Əhmədin] donan sulardan, buzun üstü ilə arabaların keçməsind
is. Xizək sürən, xizək idmançısı
is. [yun. chloros – yaşımtıl-sarı] Texnikada, sanitariyada – zərərsizləşdirici, hərbi işlərdə isə zəhərləyici maddə kimi işlədilən yaşımtıl-sarı rəngl
[yun.] Suyu xlorlaşdırmaq üçün cihaz
“Xlorlamaq”dan f.is
f. Xlor vasitəsilə təmizləmək. Suyu xlorlamaq
“Xlorlanmaq”dan f.is
məc. Xlor vasitəsilə təmizlənmək. Suyun xlorlanması
sif. Tərkibində xlor olan, xlorla birləşmiş olan
[yun.] Bitkilərdə: yarpaqlara, zoğlara yaşıllıq verən və onların karbon turşusunu mənimsəməsinə kömək edən rəngləyici maddə
[fr. chloroforme – qarışqa turşusu] Tərkibində xlor olan spesifik qoxulu, şirintəhər, rəngsiz maye – üzvi maddə (ümumi narkoz və ağrıkəsən dərman kimi
[yun.] bot. Bitkilərdə: yarpaqlarda və zoğlarda yaşıl rəngin çatışmazlığından törəyən xəstəlik hal
is. köhn. 1. Keçmişdə mədrəsədə təhsil alıb başına sarıq sarıyan, cübbə geyən dindar adam və ya din xadimi
is. zool. Bədənini ağlıqaralı tük örtmüş itidimdikli köçəri quş
is. [ər.] Qorxu. Qiyamət xofundan, eşq havasından; Əridi, qalmadı yağ ürəyimdə. Aşıq Ələsgər. Bu sözlər Lətifənin qəlbinə soxulmuş tərəddüd və xofu az
is. [ər.] Təhlükə, qorxu, təhlükə doğuracaq şey; qada-bəla. Xofxətərdən qurtarmaq. – Hamının qəlbindən xof-xətər getdi və hamı [Məhəmməd Qacarın] qətl
“Xoflandırmaq”dan f.is
f. Qorxuya salmaq, vəhmələndirmək, qorxutmaq, hürkütmək; şübhəyə salmaq