I
сущ. бот. ромашка (род трав сем. сложноцветных; цветки применяются в виде настоя как средство для полоскания, против воспаления, а в старину использовались как средство против блох и клопов)
II
прил. ромашковый. Birəotu ətri ромашковый запах
Birəotu
Birəotu (lat. Pyrethrum) - mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
== Növləri ==
Pyrethrum arrasanicum (C. Winkl.) O. Fedtsch. & B. Fedtsch.
Pyrethrum baranovii Krasch. & Poljakov
Pyrethrum bornmuelleri Hausskn. & Bornm.
Pyrethrum breviradiatum Ledeb.
Pyrethrum ceratophylloides Ten.
Pyrethrum changaicum Krasch.
Dalmat birəotu
Dalmat birəotu, Sinerariyarpaq birəotu (lat. Pyrethrum cinerarifolium) - birəotu cinsinə aid bitki növü.
Komarov birəotu
Komarov birəotu - (lat. Pyrethrum komarowii Sosn.). Asterkimilər - (Asteraceae Dumort.) fəsiləsinə aid bitki növü.
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU A2cd ; B1ab(i, iii, iv)c(i, ii, iii). Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür. Regional IUCN Statusu - NT
== Qısa morfoloji təsviri ==
Çılpaq, əsasında çoxbudaqlı, 4-13 (25) sm hündürlükdə alçaqboylu yarımkolcuqdur. Yarpaqları qısa saplaqlarla, uzunsov, tərs-yumurtavari formada, yarpaq ayası lələklərə bölünmüş, aşağı seqmentləri bütöv, xətli, yuxarı seqmentləri sivriləşmiş hissələrlə, az sayda olur; gövdə yarpaqları oturaq vəziyyətdə, balaca, bunlardan yuxarıda yerləşənlər çox xırda və bütöv şəkildədir. Çiçək səbətləri tək-tək olur. Dilşəkilli çiçəkləri ağ rəngli, 10–15 mm uzunluğunda, 4–5 mm enindədir. Toxumcaları 3 sm uzunluğundadır.
Koçi birəotu
Koçi birəotu - (lat. Pyrethrum kotschyi Boiss.) Asterkimilər - (Asteraceae Dumort.) fəsiəsinə aid bitki növü.
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür.
== Qısa morfoloji təsviri ==
Əsasında çoxbudaqlı, 15-25 (30) sm hündürlükdə, alçaqboylu yarımkolcuqdur. Yarpaqları barsız zoğlarda və aşağıdakı uzun saplaqlarda, demək olar yarpaq ayası ilə bərabərdir, saplaqlarla bir yerdə 1,5–3 mm uzunluğunda; orta gövdə yarpaqları lələk və ya üç yerə bölünmüş şəkildə, yuxarı yarpaqları bütöv, xətlidir. Səbətləri tək olur. Dilşəkilli çiçəkləri ağ rəngli, 10 mm uzunluğunda, 4 mm enindədir. Toxumcuqların diş tacı uzun, çəp şəkildə kəsilib və ya qulaqvari formadadır.
== Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri ==
Çiçəklənmə və meyvəgətirmə dövrü iyun-iyul aylarına təsadüf edir.
Qızyarpaq birəotu
Qızyarpaq birәotu - Pyrethrum parthenifolium Willd.
Hündürlüyü 4-80 sm, gövdəsi düzduran, yuxarı hissədə qalxanvari budaqlanmış, çılpaq və ya dağınıq tüklü çoxillik ot bitkisidir.
== Yarpaq ==
Aşağı yarpaqları uzun saplaqlıdır, görünüşünə görə yarpaq ayası yumurtaşəkilli, lələkvari bölünmüş, seqmentləri yumurtaşəkilliuzunsovdur, sivriləşmişdir, qismən dərinlələkvari bölünmüşdür.
== Çiçək ==
Səbətləri çoxsaylıdır, qısa və uzun saplaqdadır, gövdənin yuxarı hissəsində qalxanvari çiçək qrupunda toplanmışdır. Dilcikli çiçəkləri ağ rəngdədir, uzunluğu 6-8 mmdir.
== Meyvə ==
Toxumlarının uzunluğu 1,5 mm-dir, çox qısa, az dişli tacı vardır.
== Çiçəkləməsi ==
İyun-Avqust
== Meyvə verməsi ==
Avqust
== Azərbaycanda yayılması ==
Azərbaycanın bütün rayonlarında. Orta, bəzən yuxarı dağ qurşağında.
== Yaşayış mühiti ==
Rütubətli və qaranlıq yerlərdə, çay sahilində, kolluqlar arasında, otlu yamaclarda rast gəlinir.
== Təsərrüfat əhəmiyyəti ==
Dərman bitkisidir.
Sinerariyarpaq birəotu
Dalmat birəotu, Sinerariyarpaq birəotu (lat. Pyrethrum cinerarifolium) - birəotu cinsinə aid bitki növü.
Çəhrayı birəotu
Tanacetum coccineum (lat. Tanacetum coccineum) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin dağtərxunu cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu / Natonal IUCN Status: "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU A2c + 3 cd. Azərbaycanın nadir növüdür.
== Qısa morfoloji təsviri ==
Çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsi 35-50 (80) sm hündürlükdədir. Aşağı yarpaqları uzun saplaqlı, ayası uzunsov, ikiqat lələkvari xırda, xətti, sivri hissəciklərə bölünmüşdür. Yuxarı yarpaqları oturaq, kiçilmiş, ensiz xətti hissəciklərə bölünmüşdür. Səbətləri tək-tək, iridir. Sarğı 15–20 mm enində, yarpaqcıqları üçbucaqlı-lansetvari, enli, çox tünd rəngli zarlı kənarlıdır.
Ətrəngi birəotu
Ətrəngi birəotu (Elmi adı - Pyrethtum carneum) — IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU A2c + 3c. Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür.
== Qısa morfoloji təsviri ==
Çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsi 25-80 (100) sm hündürlükdədir. Aşağı yarpaqları uzun saplaqlı, ayası uzunsov, birqat lələkvari bölünmüşdür; seqmentləri yumurtavari-uzunsov və ya lansetvari, kənarları iri-sivri dişlidir. Gövdə yarpaqları yuxarıya qalxdıqca kiçilən, oturaqdır. Səbətləri iri, tək-təkdirlər. Sarğı 10-15 mm enində, yarpaqcıları rənglidir. Toxumcuqları 3 mm uzunluqda, dişli taclıdır.
== Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri ==
Çiçəklənmə dövrü iyul-avqust ayları, toxumlama avqust-sentyabr aylarına təsadüf edir.