1) bütün nöqtələri mərkəzindən eyni məsafədə olan qapalı əyri xətt; 2) həmin xəttin içərisində qalan yuvarlaq yer; sahə; 3) binanın bölündüyü hissələrdən hər biri; 4) dövlət idarəsi, şəhər idarəsi; 5) rayon, region; 6) böyük ev, bina; 7) qaval, dəf; 8) m. çərçivə, hədd, hüdud. Dairei-istiva ekvator; dairei-qütbi qütb dairəsi; dairei-nisfünnəhar meridian; dairei-üfüqi üfüq dairəsi.
Dairə
Dairə — müstəvinin çevrə ilə əhatə olunmuş hissəsidir.
Radius mərkəzi ilə onun çevrəsinin hər hansı nöqtəsi ilə birləşdirən parçadır.
Dairənin mərkəzindən keçən düz xətt onu diametri boyunca kəsir.
Dairənin iki radiusu arasında qalan hissəsinə sektor deyilir.
Dairənin qövsü ilə bu qövsün uc nöqtələrini dairənin mərkəzilə birləşdirən radiuslarla əhatə olunan hissəsinə sektor deyilir.
Dairənin qövsü ilə bu qövsə söykənən vətər ilə əhatə olunan hissəsinə seqment deyilir.
== Xassələri ==
Dairənin müstəvi üzərində mərkəzi ətrafında fırlanması həmin dairənin özüdür.
Dairə qabarıq fiqurdur.
Radiusu
r
{\displaystyle r}
, diametri
d
{\displaystyle d}
olan dairənin sahəsi:
S
=
π
R
2
{\displaystyle S=\pi R^{2}}
yaxud
S
=
π
d
2
4
{\displaystyle S={\frac {\pi d^{2}}{4}}}
-dür. Burada
π
{\displaystyle \pi }
= 3.141592… — sabitdir.
Akkomak (dairə)
Akkomak (ing. Accomack County) — ABŞ-nin Virciniya ştatında yerləşən dairə. 2010-cu ildə əhalinin sayı 33 164 nəfər təşkil edirdi. 1671-ci ildə yaranmışdır. Nortqempton dairəsi ilə birlikdə Akkomak dairəsi Virciniya ştatının ən kasıb dairələrindən hesab olunurlar.
== Coğrafiyası ==
Birləşmiş Ştatların siyahıyaalma bürosunun məlumatına görə, dairənin ümumi sahəsi 3400 km²-dir, onlardan 1200 km² quru, 2230 km² və ya 65.7% su obyektləridir.
=== Qonşu dairələr ===
Somerset (Merilend) — şimal-qərb
Vuster (Merilend) — şimal-şərq
Nortqempton — cənub
Midlseks — qərb
Lankaster — qərb
Nortamberlend — qərb
== Demoqrafiyası ==
2000-ci il siyahıyaalınmasına əsasən, dairədə 15.299 ailədən 33.164 sakin və 10.888 ailədən ibarətdir. Əhalinin sıxlığı km-ə 32 nəfərdir. Rayonda 19,550 yaşayış binası var, bina sıxlığı km² təxminən 17 bina. Əhalinin irqi tərkibi: ağlar - 65,3%, afroamerikalılar - 28,1%, yerli amerikalılar (hindular) - 0,4%, asiyalılar — 0,6%, havaylılar - 0,1%, digər irqlərin nümayəndələri — 3,9 %, iki və ya daha çox yarışın nümayəndələri - 1,6%.
Alamida (dairə)
Alameda — Amerika Birləşmiş Ştatlarının Kaliforniya ştatında yer alan bir dairədir. Dairənin əhalisi 2010-cu il hesablamasına görə 1,510,271 nəfərdir. Rayonun mərkəzi Oklend şəhəridir.
== Tarixi ==
Qraflıq 25 mart 1853-ci il tarixində Contra Costa County böyük bir qismi və Sanda Klara County kiçik bir hissəsindən yaradılıb.
Qraflığın formalaşması zamanı rayonun idarəetməsi, Yunion Sitinin bir hissəsi olan Alvaradoda yerləşirdi. 1856-ci ildə, Rayon Ədliyyə Hayward Fay dağıdıcı 1868 zəlzələ tərəfindən darmadağın edilib San Leandroya köçürüldü. Rayon yeri daha sonra 1872-1875-ci illər arasında Bruklin qəsəbəsində yenidən qurulub. Bruklin indi 1873-cü ildən bəri rayon yeri olan Oaklandın bir hissəsi olmuşdur.
== Coğrafiyası ==
ABŞ Əhalinin Siyahıyaalınma Bürosuna görə, rayonun ümumi sahəsi 821 mil kvadrat (2,127 km²) olub 739 mil kvadrat (1,910 km²) ərazi və 82 mil kvadrat (210 km²) (%10) sudur.
Albemarl (dairə)
Albemarl (ing. Albemarle County) — ABŞ-nin Virciniya ştatında yerləşən dairə. 2010-cu ildə əhalinin sayı 101 575 nəfər idi. 1744-cü ildə yaranmışdır.
== Coğrafiyası ==
Birləşmiş Ştatların siyahıyaalma bürosunun görə, mahalın ümumi sahəsi 1880 km², onlardan 1870 km 1, quru, 13 km² və ya 0.7% su obyektləridir.
=== Qonşu dairələr ===
Şarlotsvill (Virciniya) — anklav
Qrin — şimal
Orinc (Virciniya) — şimal-şərq
Luiza (Virciniya) — şərq
Fluvanna (Virciniya) — cənub-şərq
Bakinqem (Virciniya) — cənub
Nelson (Virciniya) — cənub-qərb
Oqasta (Virciniya) — qərb
Rokinqem (Virciniya) — şimal-qərb
== Demoqrafiyası ==
2010-cu il siyahıyaalınmasına əsasən, dairədə 38 157 evdən 98 970 sakin və 24 578 ailə yaşayır. Əhalinin sıxlığı km²-yə 52,8 nəfərdir. Rayonda bina sıxlığı 1 km² üçün 22,4 bina olan 42 122 yaşayış binası var. Əhalinin irqi tərkibi: ağlar - 80,6%, afrika amerikalıları - 9,7%, yerli amerikalılar (hindular) - 0,3%, asiyalılar - 4,7%, havaylılar - 0,1%, digər irqlərin nümayəndələri - 2,3 %, iki və ya daha çox yarışın nümayəndələri - 2.4%. İspaniyalılar irqindən asılı olmayaraq əhalinin 5.5% -ni təşkil edirdi.
Amiliya (dairə)
Amiliya (ing. Amelia County) — ABŞ-nin Virciniya ştatında yerləşən dairə. 2010-cu ildə əhalinin sayı 12 690 nəfər təşkil edirdi. 1735-ci ildə quruldu, adını britaniya şahzadəsi Ameliya şərəfinə almışdır.
== Coğrafiyası ==
Birləşmiş Ştatların siyahıyaalma bürosunun məlumatına görə, dairənin ümumi sahəsi 930 km²-dir, onlardan 920 km² quru, 8,5 km² və ya 0,9 % su obyektləridir.
=== Qonşu dairələr ===
Pouxeten (Virciniya) — şimal
Çesterfild (Virciniya) — şimal-şərq
Dinuiddi (Virciniya) — cənub-şərq
Nottovey (Virciniya) — cənub
Prins-Eduard (Virciniya) — cənub-qərb
Kamberlend (Virciniya) — qərb
== Demoqrafiyası ==
2000-ci il siyahıyaalınmasına əsasən, dairənin 4.440 ev və 3.175 ailədən ibarət 11.400 sakini var. Əhalinin sıxlığı km2-ə 12 nəfərdir. Rayonda bina sıxlığı km per-ə 5 bina olan 4 609 yaşayış binası var. Əhalinin irqi tərkibi: ağlar - 70,57%, Afrika Amerikalıları - 28,05%, Yerli Amerikalılar (Hindistanlılar) - 0,28%, Asiyalılar - 0,17%, Havaylar - 0,02%, digər irqlərin nümayəndələri - 0,25 %, iki və ya daha çox yarışın nümayəndələri - 0,67%. İspan və Latino, irqindən asılı olmayaraq əhalinin 0.80% -ni təşkil etdi.
Amxerst (dairə)
Amxerst (ing. Amherst County) — ABŞ-nin Virciniya ştatında yerləşən dairə. 2010-cu ildə əhalinin sayı 32 353 nəfər təşkil edirdi. 1761-ci ildə quruldu, adını britaniya komandiri Ceffri Amxerst şərəfinə almışdır.
== Coğrafiyası ==
Birləşmiş Ştatların siyahıyaalma bürosunun məlumatına görə, dairənin ümumi sahəsi 1 241 km²-dir, onlardan 1 228 km² quru, 13 km² və ya 1,0 % su obyektləridir.
=== Qonşu dairələr ===
Rokbric (Virciniya) — şimal-qərb
Nelson (Virciniya) — şimal-şərq
Appomattoks (Virciniya) — cənub-şərq
Kempbell (Virciniya) — cənub
müstəqil şəhər Lynchburg, Virginia — cənub
Bedford (Virciniya) — cənub-qərb
== Demoqrafiyası ==
2000-ci il siyahıyaalınmasına əsasən , dairədə 11.941 evdən 31.894 sakin və 8.645 ailə yaşayır. Əhalinin sıxlığı km2-ə 26 nəfərdir. Rayonda bina sıxlığı 1 km are olan 12.958 yaşayış binası var. Əhalinin irqi tərkibi: ağlar - 77,67%, afroamerikalılar - 19,79%, yerli amerikalılar (hindular) - 0,81%, asiyalılar - 0,35%, havayilər - 0,02%, digər irqlərin nümayəndələri - 0,41 %, iki və ya daha çox yarışın nümayəndələri - 0,94%. İspaniyalılar irqindən asılı olmayaraq əhalinin 0,96% -ni təşkil edirdi.
Havay (dairə)
Havay rayonu — Amerika Birləşmiş Ştatlarının Havay ştatında yer alan bir rayondur. Dairənin əhalisi 2010-cu il hesablamasına görə 185,079 nəfərdir. Rayonun mərkəzi Hilo şəhəridir. Havay dairəsinin meri vəzifəsinin 2016-cı ildən bəri bu vəzifəyə gələn Harri Kimdir. Qanunvericilik orqanı doqquz nəfərdən ibarət Havay Dairə Şurasına məxsusdur.
== Coğrafiyası ==
ABŞ əhalinin siyahıyaalınması bürosuna əsasən dairənin ümumi sahəsi 13,174 km²-dir ki:
10 433 km² — quru sahəsi
2742 km² (6,66 %) — su sahəsi əhatə edir.
== Dairənin quruluşu ==
Dairə ştatın ərazisinin 62,7%-ni tutur və bu ABŞ-daki ən böyük göstəricilərdən biridir.
Monmut (dairə)
Monmut dairəsi (ing. Monmouth County) — ABŞ-nin Nyu-Cersi ştatının dairəsi. 2010-cu il əhalinin siyahıya alınmasına görə, Monmut dairəsində 630.380 nəfər yaşayırdı (2000-ci ildə 615.301 nəfər; əhalisi 10 ildə% 2.5 artdı). Monmut, Nyu-York aqlomerasiya regionunun bir hissəsidir. Frihold şəhəri, dairənin inzibati mərkəzidir. Dairənin ən böyük şəhəri Midltaundur. Lonq-Branç şəhər və təbii iqlim kurortu rayonda yerləşir.
Mədəni dairə
Mədəni dairələr nəzəriyyəsi XX əsrin əvvəllərində Avstriya antropologiya məktəbinin əsas nəzəri fikri olmuşdur. Bu məktəb insan təbiətindəki, cəmiyyətindəki nizam-intizamın yönləndirilməsi, bütün mədəniyyətlərin bir mərkəzdən yaranıb-yayılması fikrini müdafiə etmişdir. İki əsas məktəbi olmuşdur.
1) Frits Qrebner yaxud Köln məktəbi
2) Vilhelm Şmidt və Vyana məktəbi
Diffuzionizmin әsas istiqamәtlәrindәn biri "mәdәni dairәlәr" istiqamәtidir. "Mәdәni dairәlәr" istiqamәtinin banilәrindәn biri Frits Qrebnerdir. Qrebner antropologiyada Ratsel tәrәfindәn irәli sürülәn bir çox ideyaları özünәmәxsus şәkildә izah edәcәk yeni bir istiqamәtin әsasını qoymuşdur. Tәhsilinә görә tarixçi-mediyevis olan Qrebner Berlin vә Marburq univetsitetlәrindә tәhsil almışdır. 1904-cü ildә Berlin Antropologiya Cәmiyyәtindә "mәdәni dairәlәr" haqqında tәlim mәruzәsi ilә çıxış etmiş vә "Okeaniyada mәdәni dairәlәr vә tәbәqәlәr" әsәri ilә tәliminin әsas müddәalarını izah etmişdir. O, qeyd edirdi ki, mәdәniyyәtin elementlәri müәyyәn bir zaman kәsiyindә coğrafi mәkanda yaranır vә sonra diffuziya nәticәsindә digәr әrazilәrә yayılır. Bu sәbәbdәn o, mәdәniyyәtin elementlәrini kartoqrafiya etmәyә çalışırdı.
Timbuktu (dairə)
Timbuktu — Malinin Tombuktu bölgəsinə daxil olan inzibati dairə. Malidə sahəsinə görə ən böyük dairədir. Paytaxtı Timbuktu şəhərində yerləşir. Dairə kənd və şəhər kommunalarına, ardınca isə məhəllələrə / kəndlərə bölünür. 2009-cu il siyahıyaalmasında dairənin əhalisinin sayı 124 546 nəfər olmuşdur.
Xayrpur (dairə)
Xayrpur (dairə) (urdu dilindəː ضلع خیرپور, ingilis dilindəː Khairpur District) — Pakistanın Sind əyalətinin 23 dairəsindən biri. İnzibati mərkəzi - Xayrpur şəhəri.
Xayrpur dairəsi mərkəzi və şimali Sind arasında yerləşir. Ərazisi 15 910 km²-dir. Şimalda Şikarpur və Sukkur dairələri ilə, qərbdə Larkan və Nouşəhre Feruz, cənubda Nəvvabşah və Sanqxar, şimalda isə Hindistan hüdudları ilə həmsərhəddir. Dairənin mərkəzi Xayrpur sənaye şəhəridir. Bu şəhərdə pambıq, ipək və qida məhsullarının istehsalında müəyyən inkişafa nail olunmuşdu. Şəhərdə həmçinin dəridən müxtəlif məhsullar, ipəkdən geyimlər, kibritlər, sabun, ayaqqabı, siqaretlər və xalçalar istehsal edilir. Bu şəhər Pakistanın cənubi mərkəzi hissəsində, Hind çayından 11 mil aralıda, 18 km cənub istiqamətdə yerləşir. Xayrpur şəhəri Peşəvər, Kəraçi və Sukkurla dəmiryolu xətti ilə bağlıdır.
Şvabiya (dairə)
Şvabiya (alm. Schwaben, bav. Schwobm) — Bavariya vilayətinin yeddi inzibati dairəsindən biri. Auqsburq şəhəri Şvabiyanın inzibati mərkəzidir.
Bavariyanın cənub-qərb hissəsində yerləşir və Avstriya, İsveçrə, Baden-Vürtemberq torpaqları ilə, habelə Bavariya hökumət dairələri olan Yuxarı Bavariya və Mərkəzi Frankoniya ilə həmsərhəddir.
31 dekabr 2015-ci il tarixinin məlumatlarına görə:
ərazi — 999 335,75 ha;
əhali — 1 846 020 nəfər;
əhalinin sıxlığı — 184,72 nəfər / km2;
daxili sular nəzərə alınmaqla torpaq təchizatı — 5413,46 m2 / nəfər.
Adams (dairə)
Adams dairəsi və ya Adams County — ABŞ-nin Pensilvaniya əyalətində yerləşən bir distriktdir. Regionun əhalisi 2010-cu il siyahıyaalma nəticələrinə görə 101 407 nəfərdir. Dairənin mərkəzi şəhəri Gettysburg şəhəridir. Bu dairə 22 yanvar 1800-cü ildə York dairəsinin bir hissəsi olaraq qurulmuşdur. Dairənin adı ABŞ-nin ikinci prezidenti Con Adamsdan gəlir.
Baks (dairə)
Baks (ing. Bucks County) — ABŞ-ın Pensilvaniya ştatında dairə. Rəsmi olaraq 1682-ci ilin noyabrında yaradılmışdır. 2010-cu ildə əhalinin sayı 625,249 nəfər idi.
== Coğrafiyası ==
ABŞ Siyahıyaalma Bürosunun məlumatına görə, dairənin ümumi sahəsi 1.610.982 km2-dir, bunun 1.572.132 km2-i quru, 38.850 km2-i və ya 2,370%-i sudur.
Berks (dairə)
Berks (ing. Berks County) — ABŞ-ın Pensilvaniya ştatında dairə. Rəsmi olaraq 1752-ci ildə təsis edilmişdir. 2012-ci ildə əhalinin sayı 413 491 nəfər idi.
== Coğrafiyası ==
ABŞ Siyahıyaalma Bürosunun məlumatına görə, dairənin ümumi sahəsi 2,242,942 km2-dir, bunun 2,224,812 km2 quru, 18,130 km2 və ya 0,780% sudur.
== Əhalisi ==
2010-cu il siyahıyaalınmasına əsasən, mahalın 154,356 ailədə 411,442 sakini və 106,532 ailəsi var. Əhalinin sıxlığı hər km2-ə 184,90 nəfərdir. Rayonda 164 827 yaşayış binası var, bina sıxlığı hər km2-ə təxminən 74,10 binadır. Əhalinin irqi tərkibi: ağlar — 76,90%, afroamerikalılar — 4,90%, yerli amerikalılar (hindlilər) — 0,30%, asiyalılar — 1,30%, havaylılar — 0,00%, digər irqlərin nümayəndələri — 2,50%, iki və ya daha çox irqin nümayəndələri — 1,30%. İspanlar irqindən asılı olmayaraq əhalinin 16,4%-ni təşkil edirdi.
Bler (dairə)
Bler (ing. Blair County) — ABŞ-ın Pensilvaniya ştatında dairə. Rəsmi olaraq 26 fevral 1846-cı ildə yaradılmışdır. 2010-cu ildə əhalinin sayı 127 089 nəfər idi.
== Coğrafiyası ==
ABŞ Siyahıyaalma Bürosunun məlumatına görə, dairənin ümumi sahəsi 1.364.931 km2-dir, bunun 1.362.341 km2-i quru, 2.590 km2-i və ya 0,250%-i sudur.
Qras (dairə)
Qras (fr. Grasse) — Fransanın Mərkəz - Luara vadisi regionun rayonlarından biri. Departamenti — Luar və Şer. Prefektura — Qras. Rayon əhalisi 2006-cı ildə 551 930 nəfər təşkil edirdi. Əhalinin sıxlığı — 448 nəf / km². Rayon ərazisi — 1231 km². Rayonun ərazisində 2,5 il OCA-DLR asteroid axtarışı proyekti gercəkləşdirilmişdir.
Venanqo (dairə)
Venanqo (ing. Venango County) — ABŞ-ın Pensilvaniya ştatında dairə. Rəsmi olaraq 12 mart 1800-cü ildə yaradılmışdır. 2010-cu ildə əhalinin sayı 54984 nəfər idi.
ABŞ Siyahıyaalma Bürosunun məlumatına görə, dairənin ümumi sahəsi 1.768.972 km2-dir ki, bunun da 1.748.252 km2 quru və 20.720 km2 və ya 1,170% sudur.
2000-ci il siyahıyaalınmasına görə, dairənin 22,747 ailədə 57,565 sakini və 15,922 ailəsi var. Əhalinin sıxlığı hər km2-ə 33,00 nəfərdir. Rayonda 26 904 yaşayış binası var, bina sıxlığı hər km2-ə təxminən 15,00 binadır. Əhalinin irqi tərkibi: ağlar — 97,64%, afroamerikalılar — 1,09%, yerli amerikalılar (hindlilər) — 0,18%, asiyalılar — 0,23%, havaylılar — 0,02%, digər irqlərin nümayəndələri — 0,17%, iki və ya daha çox irqin nümayəndələri — 0,67%. İspanlar irqindən asılı olmayaraq əhalinin 0,52%-ni təşkil edirdi.
Dərbənd dairəsi
Dərbənd dairəsi (rus. Дербентский округ) — Dağıstan MSSR tərkibində, 25 iyun 1952-ci ildən 24 aprel 1953-cü ilədək mövcud olmuş 4 inzibati–ərazi vahidindən biri. İnzibati mərkəzi Dərbənd şəhəri idi. Dərbənd dairəsinin ərazisi 10 rayon (Ağul, Axtı, Dərbənd, Doqquzpara, Qasımkənd (indiki Süleyman-Stal), Qürah, Məhərrəmkənd, Rutul, Tabasaran, və Xiv rayonları) və 1 şəhərdən (Dərbənd şəhəri) ibarət idi.
El Paso (dairə, Kolorado)
El Paso dairəsi — Amerika Birləşmiş Ştatlarının Kolorado ştatında yerləşən dairədir. Dairənin əhalisi 2014-cü ilin statistikasına görə 663,519 nəfər təşkil edir. Dairənin mərkəzi Colorado Springs şəhəridir.
En dairəsi
Coğrafi enlik, en dairəsi və ya paralel — Ekvatorun şimal və ya cənubundakı hər hansı bir nöqtənin ekvatora açıldığı məsafəsi. En dairəsini astronomik alətlərdən olan sekstant və qnomon ilə təyin etmək mümkündür. Günün davam etmə müddəti En dairəsindən asılıdır. Coğrafi enlik 0°-dən 90°-yə qədər hesablanır və ekvatordan şimal qütbünə qədər – şimal Coğrafı enlik ekvatordan cənub qütbünə qədər – cənub Coğrafı enlik adlanır.
Falombe dairəsi
Falombe — Afrika ölkəsi olan Malavinin 28 mahalından biri. Cənub bölgəsinə aiddir.
== Coğrafiya ==
Falombe ölkənin üç bölgəsindən biri olsan Mərkəz bölgəsinə aiddir. Mahalın mərkəz şəhəri mahalla eyni adı daşıyan Falombe şəhəridir. Mahal şərqdə Mozambik, cənub-qərbində Mulane mahalı, şimalda Zomba mahalı ilə qonşudur.
== Əhali ==
Falombe mahalında 313,227 nəfər yaşayır.
Federal dairə (Braziliya)
Federal dairə (port. Distrito Federal) — Braziliyanın federal inzibati vahidi. Bu böldə özündə Braziliyanın paytaxtı olan Brazilia şəhəri əhatə edir.
== Tarixi ==
Federal dairə 1960-ci ildə paytaxt Rio-de-Janeyrodan Qoyas və Minas-Jerays ştatlarınln ərazisindən təşkil olunmuş bölgəyə köçürülmüşdür. Bu zaman federal ərazi olan Rio-de-Jneyroda Qunabara ştatı təşkil olunmuşdur. 1975-ci ildə bölgə Rio-de-Janeyro ştatına birləşdirilir.
== Əhalisi ==
2010-cu il siyahıya alınmağa görə əhalisi 2 570 160 nəfər təşkil edir.. Şəhər əhalisinin böyük qismi dövlət qulluqçuları və şəhər inşaatçılarının törəmələridir.
== İrqi tərkib ==
Əhalisi əsasən afrika-hindu məhşəlli qarışıq portuqallardan ibarətdir.
İrqi tərkib
== İnzibati quruluş ==
İnzibati cəhətdən 1 mezoregion və 1 mikroregion.
Kabarda dairəsi
Kabarda mahalı — Rusiya imperiyası, Terek vilayətinin 1860–1870-ci illərdə mövcud olan inzibati ərazi vahidi. Mahal tarixi Kabarda vilayətinin bir hissəsini əhatə edirdi. Onun ərazisində mahalının əhalisinin əsas hissəsini düzən ərazilərdə yaşayan kabardalılar və dağətəyi və dağlıq ərazilərdə yaşayan balkarlar təşkil edirdi. Buna baxmayaraq, mahal ərazisində köçürülmə kazak kəndləri də var idi. Mahal 1870-ci ildə ləğv edilərək Georgiyevski rayonuna birləşdirildi.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Şimali Qafqazın mərkəzi hissəsində, müasir Kabardiya-Balkar ərazisinin çox hissəsini əhatə edən Terek, Baksan, Çeqem, Çerek, Urux və Malka çaylarının hövzəsində yerləşirdi. Mahala: Böyük Kabarda, Kiçik Kabarda və Balkariya kimi tarixi ərazilər daxil idi.
Sərhədləri şimalda Stavropol vilayəti, şərqdə Osetiya mahalı, şimal-şərqdə İnquş mahalı, cənubda Qafqaz silsiləsi boyunca Tiflis quberniyası, qərbdə Kuban bölgəsinə qədər uzanırdı.
== Tarixi ==
1860-cı ildən Rusiya imperiyası Şimali Qafqazda yeni inzibati ərazi islahatı həyata keçirdi. Nəticədə həmən il imperator II Aleksandrın fərmanı ilə Terek vilayəti yaradıldı.
Kamberlend (dairə, Nyu-Cersi)
Kamberlend (ing. Cumberland County) — ABŞ-nin Nyu-Cersi ştatının dairəsi. 2010-cu il əhalinin siyahıya alınmasına görə ştatda sakinlərin sayı 156 898 nəfər idi. Bricton şəhəri ştatın mərkəzidir. Ştatın ən böyük yaşayış yeri Vaynlend.
== Coğrafiyası ==
Kamberlend Nyu-Cersinin cənub-qərbində yerləşir. Ştat sahəsi 1.755 km²-dir (ştatda beşinci böyük). Delaver Körfəzi sahilində, cənubda Delaver-River, qərbdə Stou-Krik, şimalda Moris-River, şimal-şərqdə Takahoe-River, cənub-şərqdə Uest-Krik ilə əhatə olunmuşdur.
== Tarixi ==
XVII əsrdə Avropalı köçkünlər gələndə bölgədə Alqon dilində danışan xalqlar yaşayırdı. İsveçli köçkünlər Lisburq və Dorçester yaxınlığında fermalar qurdular.
Kamden (dairə, Nyu-Cersi)
Kamden Dairə (ing. Camden County) — ABŞ-nin Nyu-Cersi ştatının dairəsi. 589 km² ərazini əhatə edir. 2000-ci il siyahıya alınmasına görə, Kamden dairəsində 507.914 nəfər yaşayırdı. ABŞ Siyahıyaalma Bürosunun məlumatına görə, 2008-ci ilə qədər əhali 1.8% artaraq 517.234 nəfərə çatdı. Dairənin ən böyük şəhəri Kamden, dairənin inzibati mərkəzidir.
Kamden, CQ Press-in 2009-cu ildə yayımladığı Cities Crime Rankings 2009 araşdırmasına görə 2008-ci ildə ABŞ-nin ən təhlükəli şəhəri seçildi.
Kazan Hərbi Dairəsi
Qazan Hərbi Dairəsi — 1864–1918-ci illərdə Rusiya imperator ordusunun, 1945–1946-ci illərdə SSRİ Silhlı Qüvvələri tərkibində yaradılmış hərbi birləşmə.
== Tarixi ==
Rusiya imperiyasında Qazan Hərbi Dairəsi 1864–1918-ci illərdə mövcud olmuşdur. Hərbi dairənin ərazisinə Qazan, Perm, Vyatka, Penza, Simbirsk, Saratov və Həştərxan quberniyaları daxil idi. 1981-ci ildə onun tərkibinə ləğv olunmuş Orenburq Hərbi Dairəsinin ərazisi də daxil edilmişdi.
Rusiya Xalq Komissarları Sovetinin 4 may 1918-ci il tarixli dekretinə əsasən keçmiş Qazan Hərbi Dairəsinin ərazisi yeni yaradılan Volqaboyu (mərkəz Samara şəhəri olmaqla) və Ural (mərkəz Yekaterinburq şəhəri olmaqla) hərbi dairələri arasında bölüşdürüldü.
SSRİ-də Qazan Hərbi Dairəsi 9 iyul 1945-ci ildə təşkil olunmuşdu. Hərbi dairə Kirov vilayətinin və Tatar, Udmurt, Mari, Çuvaş MSSR-nın ərazilərini əhatə edirdi. Hərbi dairə 4 fevral 1946-cı ildə ləğv edilərək Volqaboyu Hərbi Dairənin tərkibinə daxil edilmişdi.
== Qazan Hərbi Dairəsi (1864–1918) qoşunlarının komandanları ==
1864–1865-ci illərdə — general-leytenant Knorinq Roman İvanoviç,
1865–4 fevral 1867- general Semyakin Konstantin Romanoviç,
21 fevral 1867–16 aprel 1872 — general Boris Qriqoryeviç Qlinka-Mavrin,
1872–25 may 1882 — general-leytenant Brunner Andrey Osipoviç,
25 may 1882–26 avqust 1901 — general-leytenant Qriqori Vasilyeviç Meşerinov
15 sentyabr 1901–25 oktyabr 1905 — general Andrey Ivanoviç Kosiç,
7 dekabr 1905–23 sentyabr 1907 — general Karass İvan Aleksandroviç,
24 sentyabr 1907–7 fevral 1912 — general-leytenant Aleksandr Henrixoviç Sandetsk,
7 fevral 1912–19 iyul 1914 — general Anton Yeqoroviç Zaltsa,
24 sentyabr-18 oktyabr 1914 — general Anton Yeqoroviç Zaltsa.
== Dairənin hərbi rəisləri ==
6 yanvar-8 avqust 1915 — general Platon Aleksandroviç Qeysman,
8 avqust 1915–10 iyul 1916 — general Aleksandr Henrixoviç Sandetsk,
mart-iyun 1917 — general Aleksandr Zaxaryeviç Mışlayevski
iyul-oktyabr 1917 — polkovnik Pavel Aleksandroviç Koroviçenko,
?
Keyp-Mey (dairə)
Keyp-Mey (ing. Cape May County) — ABŞ-nin Nyu-Cersi ştatının dairəsi. 1606 km² ərazini əhatə edir. 2000-ci il əhalinin siyahıya alınmasına görə, Keyp-Mey dairəsində 102.326 nəfər yaşayırdı. ABŞ Siyahıyaalma Bürosunun məlumatına görə, 2008-ci ilədək əhali 6,3% azalaraq 95,838 nəfərə çatmışdı. Keyp-Mey-Kort-Haus dairənin mərkəzidir. Dairənin ən böyük şəhəri Oşen-Siti şəhəridir. Dairədə həmçinin Uayldvud kurort şəhəri də var.
Kolubar dairəsi
Kolubara dairəsi (serb. Колубарски управни округ) — Serbiyanın qərb hissəsində yerləşən dairə.
== İnzibati bölgüsü ==
Dairənin ərazisi 6 icmaya bölünüb:
Valevo
Oseçina
Ub
Laykovats
Mionitsa
Liq
== Əhalisi ==
2011-ci ildə aparılan rəsmi siyahıyaalmaya görə, Kolubara dairəsinin 174,513 sakini var.
Kolubara dairəsi
Kolubara dairəsi (serb. Колубарски управни округ) — Serbiyanın qərb hissəsində yerləşən dairə.
== İnzibati bölgüsü ==
Dairənin ərazisi 6 icmaya bölünüb:
Valevo
Oseçina
Ub
Laykovats
Mionitsa
Liq
== Əhalisi ==
2011-ci ildə aparılan rəsmi siyahıyaalmaya görə, Kolubara dairəsinin 174,513 sakini var.
Kolumbiya dairəsi
Vaşinqton, Kolumbiya Dairəsi (ing. Washington, D.C.) — Amerika Birləşmiş Ştatlarının paytaxtı və federal dairəsidir.
Rəsmi adı Kolumbiya Dairəsi (ing. district of Columbia, qısaldılmış şəkildə D.C., "Di-Si"). Ölkənin şimal-qərbindəki eyniadlı ştatla qarışdırmamaq üçün amerikalılar danışıq dilində şəhəri adətən "Di Si" və yaxud "Vaşinqton Di Si" adlandırırlar
== Tarixi ==
Paytaxt salınması üçün Potomak çayı sahilini ölkənin ilk prezidenti Corc Vaşinqton seçib və şəhərin əsası 1790-cı ildə qoyulub. 1800-cü ildə Vaşinqton rəsmən Birləşmiş Ştatların paytaxtı elan olunub.
== Xüsusiyyətləri ==
Dünyanın paytaxt şəhərləri ilə müqayisədə bu şəhərin bir neçə xüsusiyyəti var. Vaşinqton məhz paytaxt funksiyasını yerinə yetirmək üçün salınan şəhərdir. Bundan başqa, məlum olduğu kimi, hələ şəhər salınarkən əldə edilmiş ümumi razılığa əsasən, Vaşinqtonda Konqres binasından hündür bina tikməyə icazə verilmir. Bu qadağının məqsədi ölkədə Konqresin və qanunların hər şeydən uca olduğunu göstərməkdir.
Kürreyn dairəsi
Kürreyn dairəsi (alm. Kurrheinischer Reichskreis) 1512-ci ildə yaradılmış Müqəddəs Roma İmperiyasının imperiya dairələrindən biri. Dairə öz adını Orta Reyn boyunca ərazisinin böyük əksəriyyətini təşkil edən yeddi kürfürstdən dördünün adından götürmüşdür.
Kürə dairəsi
Kürə dairəsi (rus. Кюринский округ) — Rusiya imperiyası (Dağıstan vilayətində) və RSFSR–in (Dağıstan vilayəti və Dağıstan MSSR–də) tərkibində, 1862–1928–ci illərdə mövcud olmuş inzibati–ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Qasımkənd idi.
Lancaster dairəsi
Lankaster dairəsi — ABŞ-nin Pensilvaniya ştatında yerləşən bir qraflıqdır. Rayon əhalisi 2010-cu il siyahıyaalma nəticələrinə görə 519.445 nəfərdir. Dairənin mərkəzi şəhəri Lankasterdir.
