прил. внутренний:
1. находящийся, расположенный внутри чего-л. Daxili təbəqə внутренний слой
2. относящийся к психической деятельности человека. Daxili aləm внутренний мир, daxili qürur hissi внутреннее чувство гордости, daxili sarsıntı внутреннее потрясение
3. представляющий собой основу, сущность чего-л. Daxili məna внутренний смысл
4. относящийся к жизни и деятельности внутри государства, учреждений. Daxili siyasət внутренняя политика, daxili işlər nazirliyi министерство внутренних дел, daxili nizam-intizam внутренний распорядок, daxili vəziyyət внутреннее положение, экон. daxili bazar внутренний рынок, daxili mənbələr внутренние ресурсы; бот. daxili minoriza внутренняя минориза, daxili floema внутренняя флоэма, daxili dənizlər геогр. внутренние моря, геол. daxili nüvə внутреннее ядро, daxili bağ внутренняя связка, зоол. daxili skelet внутренний скелет, daxili qəlsəmələr внутренние жабры, daxili çürümə внутреннее гниение, daxili pauza лингв. внутренняя пауза, daxili yanma mühərriki двигатель внутреннего сгорания, мед. daxili ifrazat (sekresiya) vəziləri железы внутренней секреции, daxili üzvlər внутренности, daxili xəstəliklər внутренние болезни, daxili qanaxma внутреннее кровотечение, пед. daxili müşahidə внутреннее наблюдение, daxili nitq внутренняя речь, daxili təcrübə внутренний опыт, связь. daxili maneya внутренняя помеха; daxili antena внутренняя антенна, daxili divar строит. внутренняя стена; тех. daxili çat внутренняя трещина, daxili pardaqlama внутренняя шлифовка, daxili diyircək внутренний ролик, daxili yiv внутренняя резьба, daxili dartılma внутреннее натяжение, daxili korroziya внутренняя коррозия, физ. daxili enerji внутренняя энергия, daxili sıxılma внутреннее сжатие, daxili sürtünmə qüvvəsi сила внутреннего трения, daxili əksolma внутреннее отражение, daxili müqavimət внутреннее сопротивление; daxili elektrolit хим. внутренний электролит, юрид. daxili nəzarət внутренний контроль, daxili qulluq внутренняя служба
Nigerin daxili deltası
Nigerin daxili delta — Mali ərazisində, Niger çayının orta axarında yerləşən daxili delta. Bəzən Masina adı ilə tanınır.
Delta 425 uzunluğa və 87 km enə malikdir. Nigerin əsas qollarınfdan biri olan Bani çayının yatağında vaxtı ilə axarsız bir göl olmüşdür. Hazırda bu ərazidə yalnız yağıçlar mövsümündə göl əməllə gəlir. Bu sulu ərazidə çoxlu sayda canlıları müşahidə etmək mümkündür. Dörd ay müddətində(iyuldan oktyabra qədər) ddeltanın sahəsi 3,9 mın. km²-dən 20 min. km² qədər artır.
Deltanın yerləşdiyi ərazidə Fulbe və Doqon xalqları yaşayır.
Daxili gəlir dərəcəsi
Daxili gəlir dərəcəsi (daxili gəlir rentabelliyi, daxili gəlir nisbəti ing. internal rate of return, IRR) — gələcək pul vəsaitlərinin cari dəyərini və ilkin investisiyanın dəyərini bərabərləşdirən faiz dərəcəsi, xalis cari dəyər (NPV) 0-dır. NPV bu günə diskont edilmiş pul vəsaitlərinin hərəkəti əsasında hesablanır.
== Tərifi ==
Kanadalı professor Entoni Atkinsona görə, daxili gəlir dərəcəsi investisiyadan gözlənilən faktiki gəlir dərəcəsinin dəyəridir.
CF ödəniş axını üçün, burada
C
F
t
{\displaystyle CF_{t}}
t
{\displaystyle t}
ildən sonrakı ödənişdir (
t
=
1
,
.
.
.
,
N
{\displaystyle t=1,...,N}
) və
I
C
=
−
C
F
0
{\displaystyle IC=-CF_{0}}
məbləğində ilkin investisiya, daxili gəlir dərəcəsi
I
R
R
{\displaystyle IRR}
ifadəsindən hesablanır:
N
P
V
=
−
I
C
+
∑
t
=
1
N
C
F
t
(
1
+
I
R
R
)
t
=
0
{\displaystyle NPV=-IC+\sum _{t=1}^{N}{\frac {CF_{t}}{(1+IRR)^{t}}}=0}
və ya
I
C
=
∑
t
=
1
N
C
F
t
(
1
+
I
R
R
)
t
{\displaystyle IC=\sum _{t=1}^{N}{\frac {CF_{t}}{(1+IRR)^{t}}}}
Elektron cədvəllərdə maliyyə funksiyalarına daxili gəlir dərəcəsini hesablamaq funksiyası daxildir. OpenOffice.org Calc daxili gəlir dərəcəsini hesablamaq üçün IRR funksiyasından istifadə edir. Microsoft Excel və ya OpenOffice.org Calc-də Məqsəd Axtarış seçimindən istifadə edərək IRR-ni təyin etmək mümkündür.
Daxili Kartli
Daxili Kartli diyarı (gürc. შიდა ქართლის მხარე) — Gürcüstanın doqquz ən böyük inzibati vahidindən (mxaresindən) biridir. Tarixi Kartli bölgəsinin şimal-qərb hissəsini təşkil edir. İnzibati mərkəzi Qori şəhəridir. İç Kartli ərazisinin təxminən 20%-i hal-hazırda Cənubi Osetiya respublikasının nəzarəti altındadır.
== İnzibati bölgüsü ==
Daxili Kartli rəsmi olaraq beş bələdiyyədən ibarətdir:
Cava bələdiyyəsi, hal-hazırda tamamilə işğal altındadır
Xaşuri bələdiyyəsi
Kareli bələdiyyəsi (keçmiş Cənubi Osetiya Muxtar Vilayətinin Znauri rayonunu da əhatə edir), qismən işğal altındadır
Kaspi bələdiyyəsi
Qori bələdiyyəsi (keçmiş Cənubi Osetiya Muxtar Vilayətinin Tsxinvali rayonunu da əhatə edir), qismən işğal altındadır
== Coğrafiyası ==
Şimalda dağlıq, cənubda isə düzənlik ərazilərdən ibarət olan İç Kartli keçmişdə Zena-Sopeli adıyla da tanınırdı. Düzənliklər, yaylaq və qışlaqların bolluğu, on bir iri çayın (o cümlədən Kür və Araqvinin) buradan axması İç Kartlidə tarixboyu maldarlıq və əkinçilik üçün əla şərait yaratmışdır. Böyük əhəmiyyəti olan tarixi Araqvi ticarət yolu da məhz bu bölgədən keçirdi.
== Tarixi ==
Gürcüstan çarlığının monqol basqınına məruz qalmasından sonra İç Kartli şərqi gürcü Kartli çarlığının tərkibində qalmışdır. XIV–XVI əsrlərdə feodal təfriqə nəticəsində müxtəlif sərkərdə dəstələri tərəfindən idarə edilən vahidlərə (eristavlıqlara) bölünmüşdür, lakin sonralar yenidən Kartlinin tərkibinə qayıtmışdır.
Daxili Monqolustan
Daxili Monqolustan Muxtar Rayonu (çin. sadə. 内蒙古自治区, pinyin: Nèiménggǔ Zìzhìqū) — Çin Xalq Respublikasında muxtar rayon. Ərazisi 1 milyon 183 min km², əhalisi 1 noyabr 2010-cu il siyahıyaalınmasına əsasən 24.706.291 nəfər, 31 dekabr 2012-ci il tarixinə olan rəsmi təxminə əsasən isə 24.898.500 nəfər, inzibati mərkəzi Xux-Xoto şəhəridir.
Daxili Qoşunlar
Azərbaycan Daxili Qoşunları — Azərbaycanın Daxili İşlər Nazirliyinə tabe və Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinə daxil olan hərbi birləşmədir. Azərbaycanın Daxili Qoşunları onlara həvalə olunmuş vəzifələri yerinə yetirən zaman şəxsiyyətin, cəmiyyətin və dövlətin mənafeyini, vətəndaşların Konstitusiya hüquqlarını və azadlıqlarını cinayət və digər hüquqa zidd qəsdlərdən qoruyur.
Daxili Qoşunlarının hərbi qulluqçuları 1992–1994-cü illərdə baş verən 1-ci Qarabağ müharibəsində və 2020-ci ildə baş verən 2-ci Qarabağ müharibəsi savaşmışdılar.
Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı Ağdam, Ağdərə və Füzuli rayonlarının yaşayış məntəqələri Daxili Qoşunların Ağdam alayınnın şəxsi heyəti tərəfindən azad edilmiş və müdafiə olunmuşdur. 1992–1994-cü illərdə ümumi olaraq Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının şəxsi heyətindən 680 nəfər şəhid olmuşdur, 5 nəfər itkin düşmüşdür, 1177 nəfər isə yaralanmışdır. 8-i ölümündən sonra olmaqla 9 nəfər Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür.
Vətən müharibəsi zamanı isə Daxili Qoşunların şəxsi heyəti Murov zirvəsinin, həmçinin Cəbrayılın, Hadrut qəsəbəsinin, Füzulinin və Şuşanın azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlərdə vuruşmuşdur. 44 gün ərzində ümumi olaraq Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının şəxsi heyətindən 66 nəfər şəhid olmuşdur, 346 nəfər isə yaralanmışdır 1-i ölümündən sonra olmaqla isə 4 nəfər Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür.
Daxili Qoşunların hal-hazırda Azərbaycan ərazisində beş şəhərdə və doqquz rayonda hərbi hissələri mövcuddur. Həmçinin Daxili Qoşunların xüsusi təyinatlı hərbi qulluqçulardan (əsasən gizirlərdən və zabitlərdən) ibarət xüsusi təyinatlı dəstələri mövcuddur.
Daxili audit
Daxili audit — Təsərrüfat subyektinin fəaliyyətinin inkişafına və səmərəliliyinin yüksəldilməsinə yönəldilmiş risklərin idarə olunması, nəzarət və idarəetmənin səmərəliliyinin qiymətləndirilməsi və inkişafına sistemli yanaşmaqla, təsərrüfat subyektinə öz məqsədlərinə nail olmaqda köməklik edən obyektiv, təminatverici və məsləhətverici fəaliyyətdir.
Daxili birləşdirmə
Daxili birləşdirmə (ing. inner join, rus. внутреннее соединение, türk. iç birleştirme) – verilənlər bazasının idarə edilməsində: relyasiya cəbrinin tez-tez istifadə olunan deyimi. İki mövcud cədvələ tətbiq edilən daxili birləşdirmə üçüncü cədvəli yaradır ki, həmin cədvəl birinci cədvəlin yazılarının ikinci cədvəlin yazıları ilə bütün mümkün təyin olunmuş konkatenasiyalarından (birləşmələrindən) ibarət olur.
== Ədəbiyyat ==
İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.
Daxili dənizlər
Daxili dənizlər — Quruya daxil olmuş, lakin okeanla boğazlarla əlaqədə olan dənizlərə daxili dənizlər deyilir. Daxili dənizlər materiklərin parçalanmış sahilləri boyu yerləşir. Ən böyük daxili dəniz Aralıq dənizidir. Daxili dənizlər əsasən Avrasiya və eyni zamanda Şimali Amerika sahillərində yerləşir. Bu sözügedən materiklərin sahillərinin daha çox parçalanmış olduğu üçün belədir. Daxili dənizlərə misal olaraq Qara dəniz, Aralıq dənizini,Ağ dənizi, Mərmərə, Egey, Qırmızı dəniz, Aral dənizi, Xəzər dənizini və s. göstərmək olar. Daxili dənizlər əsasən hərhansı ölkə sahillərində olduğu üçün bu ölkələr tərəfindən mənimsənilir. Daxili dənizlər liman nəqliyyatı, balıqçılıq və təbii sərvətlərin əldə edilməsi üçün faydalıdır.Daxili dəniz ümumiyyətlə duzlu olacaq, duzluluq şirin su gölündən daha yüksəkdir, lakin adətən dəniz suyundan daha az duzludur. Digər dənizlərdə olduğu kimi, daxili dənizlər də Ay və Günəşin orbitləri ilə idarə olunan gelgitlər yaşayır.
Daxili komanda
Daxili komanda( ing. internal command ~ ru. внутренняя команда ~ tr. iç komut) – əməliyyat sistemi ilə yanaşı yaddaşa yüklənən və kompüter yanılı olduğu müddətdə daim orada qalan prosedur. Adətən, belə prosedurlar əməliyyat sisteminin işi ilə bağlı məsələləri yerinə yetirir. Bunun alternativi olan xarici komandalar ayrıca fayllar kimi saxlanılan proqramlardır; onlar yalnız lazım olduqda yaddaşa yüklənir və istifadə olunur. MS-DOS əməliyyat sistemində daxili komandalara misal olaraq DIR, VER, DATE və TIME komandalarını göstərmək olar. MS-DOS’un daxili komandaları COMMAND.COM faylında saxlanılır.
== Ədəbiyyat ==
İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
Daxili müşahidə
Daxili müşahidə və ya daxili baxış, psixologiyada bir stimul qarşısında insanın təcrübə etdiyi qavrayış, düşüncə və emosiyalarındakı müşahidə və nəticələrini ifadə edən bir üsuldur. Bu üsul: "Təcrübəni yaşayan insandan başqa heç kim müşahidə edə bilməz" fikrinə əsaslanır. Yəni, müşahidə edən və müşahidə olunan eyni insandır. Daxili müşahidə metodu psixologiya elmi ilə bərabər ortaya çıxan bir metod deyil. Bu metodun tarixi Sokrata qədər gedib çıxır. XIX əsrdə daxili müşahidə metodunu sistemləşdirən və onu psixologiyanın elmi metodu kimi ifadə edən ilk insan Vilhelm Vundt olmuşdur. Psixologiyada bu metoddan istifadə XIX əsrdə fizika və fiziologiya sahələrindəki inkişafdan qaynaqlanmışdır. İlk tədqiqatlar fizikada işıq və səsin, fiziologiyada isə hiss orqanlarının yoxlanılması üçün istifadə edilmişdir. Psixologiyadakı, strukturalist və humanist dünyagörüşünü qəbul edən tədqiqatçılar daxili müşahidə metodunu qəbul etmişlər. Biheviorizm yəni, davranışçılıq cərəyanının nümayəndələri isə daxili müşahidə motodunu elmi olmaması səbəbilə rədd etmişdir.
Daxili nəzarət
Daxili nəzarət — ümumi mənada müəssisənin idarəetmə orqanı və ya digər işçiləri tərəfindən aşağıdakı vəzifələrin yerinə yetirilməsi ilə bağlı məlumat əldə etmək üçün həyata keçirilən proses kimi müəyyən edilir:
Fəaliyyətin səmərəliliyi və rasionallığı.
Maliyyə hesabatının etibarlılığı.
Qanun və qaydalara uyğunluq.
== Daxili nəzarət anlayışı ==
Mühasibat uçotunun əsas funksiyalarından biri maliyyə nəzarəti üçün zəmin yaratmaqla mülkiyyətçinin mənafeyinin müdafiəsini təmin etməkdən ibarət olan onun müdafiə funksiyasıdır. Bununla belə, qoruyucu funksiyanın həyata keçirilməsi nəzarəti həyata keçirmək üçün vasitələrin mövcudluğunu tələb edir. İlk növbədə, bu, daxili nəzarətdir.
Daxili nəzarət dedikdə, müəssisə rəhbərliyi tərəfindən təşkil edilən və bütün işçilər tərəfindən təsərrüfat əməliyyatları zamanı öz xidməti vəzifələrini ən səmərəli şəkildə yerinə yetirmək məqsədi ilə müəssisədə həyata keçirilən tədbirlər sistemi başa düşülür. Bu, təkcə auditorun deyil, müəssisənin bütün idarəetmə aparatının işi olduqda, təşkilatın nəzarət və audit bölməsinin fəaliyyətini deyil, həm də hərtərəfli nəzarət sisteminin yaradılmasını nəzərdə tutur.
Effektiv daxili nəzarət sistemini inkişaf etdirərkən müəssisə rəhbərliyi aşağıdakı məqsədləri qoyur:
biznesi etibarlı məlumatlarla təmin etmək,
aktivlərin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi,
informasiyanın mühafizəsinin təmin edilməsi,
iqtisadi fəaliyyətin səmərəliliyinin təmin edilməsi,
mühasibat uçotunun qəbul edilmiş uçot siyasətinə uyğunluğunu təmin etmək,
maliyyə hesabatlarının tərtibi və təqdim edilməsi qaydalarına riayət olunmasının təmin edilməsi.
Müəssisədə daxili nəzarət üç elementdən ibarətdir:
nəzarət mühiti,
mühasibat uçotu sistemi,
nəzarət prosedurları.
Daxili planetlər
İç planetlər (ing. Inner planet) — yüksək sıxlığa və qaya səthə sahib olan Günəş sisteminin ilk dörd planetidir. Təbii peykləri ya çox azdır, ya da heç yoxdur. Bu planetlərin halqaları yoxdur. Daxili planetlər yüksək ərimə nöqtəsinə sahib olan elementlərdən formalaşmışdır. Silikatlar qatı yer qabığını və yarı qatı olan mantiyanı meydana gətirir. Dəmir və nikel kimi metallarsa planetlərin nüvəsini meydana gətirir. Daxili planetlərdən Venera, Yer və Marsın atmosferləri vardır. Daxili planetlərin hamısında göy cismlərinin toqquşması nəticəsində meydana gələn kraterlər, vulkanlar və vadilər kimi relyef formaları vardır.
== Merkuri ==
Merkuri Günəşə ən yaxın və ən kiçik planetdir.
Daxili qulaq
Daxili qulaq (lat. auris interna) ya sümük labirint (lat. labzrinthis) gicgah sümüyünün daşlıq hissəsində, daxili qulaq keçəcəyi ilə orta qulaq arasında yerləşmişdir. Vəzifə etibarilə eşitmə və müvazinət üzvlərinin ən əhəmiyyətli hissəsidir. sümük və zarlı labirint hissələrə bölünür. Zarlı labirint sümük labirintin içərisində yerləşir, və forma cəhətcə bir-birilərinə müvafiqdirlər.
Orta qulağın içəri divar daxili qulağa söykəndiyi üçün labirint divarı - lat. paries labyrinticus adlanır. Bunun mərkəzində bir hündürlük - lat. promontorium vardır.
Daxili siyasət
Daxili siyasət — dövlət siyasətinin ölkə sərhədləri daxilində olan bütün problem və fəaliyyətlərə (qanunlar, hökumət proqramları, inzibati qərarlar və s.) birbaşa aid olan hissəsi. Bu, hökumətin dünya siyasətində olan maraqlarını ifadə edən xarici siyasətdən fərqlidir. Daxili siyasət biznes, təhsil, enerji, səhiyyə, kənd təsərrüfatı, hüquq-mühafizə, maliyyə və vergilər, təbii ehtiyatlar, sosial təminat və şəxsi hüquq və azadlıqlar kimi geniş sahələri əhatə edir.
Daxili sxem
Daxili sxem (ing. internal schema ~ ru. внутренняя схема ~ tr. iç şema) – üçsxemli arxitekturanı dəstəkləyən verilənlər bazası modelində (məsələn, ANSI/X3/SPARC): verilənlər bazasını təşkil edən fiziki fayllar haqqında informasiya. Orada faylların adları və onların yerləşmə yerinin göstəricisi, erişmə üsulları, eləcə də verilənlərin faktiki və ya mümkün sapmaları olur. Verilənlər bazasının, adətən, bir daxili sxemi olur. Ancaq paylanmış verilənlər bazası hər bir verilənlər “anbarı” üçün ayrıca daxili sxemə malik ola bilər.
== Ədəbiyyat ==
İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
Daxili xəstəliklər
Daxili xəstəliklər (ing. Internal medicine; rus. Внутренние болезни
) — tibb elminin bir sahəsi olub daxili orqanların xəstəliklərinin müalicəsi və profilaktikası ilə məşğul olur.
Daxili xəstəliklər bölməsi üst və alt tənəffüs yolu xəstəlikləri, hipertenziya, şəkərli diabet, tiroid xəstəlikləri, xolesterol və triqliserid yüksəklikləri, həzm sistemi xəstəlikləri (qastrit, xora, reflyüks və s.), qaraciyər və öd kisəsi xəstəlikləri, ağciyər xəstəlikləri (xroniki bronxit, emfizema, astma və s.), böyrək xəstəlikləri, anemiya və digər qan xəstəliklərinin müalicə və diaqnostikası, müxtəlif xərçəng xəstəliklərinin vaxtında diaqnostikası, revmatizmal xəstəliklər, əzələ və skelet sistemi xəstəliklərini əhatə edir.
Daxili çeşidləmə
Daxili çeşidləmə ( ing. internal sort ~ ru. внутренняя сортировка ~ tr. iç sıralama) – yalnız operativ yaddaşda yerinə yetirilən və müvəqqəti fayllar üçün maqnit disklərindən, yaxud başqa qurğulardan istifadə etməyən çeşidləmə proseduru. Daxili çeşidləmə alqoritmlərinin 7 növü vardır: qabarcıqlı çeşidləmə (BUBBLE SORT), artırmalı çeşidləmə (INSERTION SORT), sürətli çeşidləmə (QUICK SORT), qalaq çeşidləməsi (HEAP SORT), birləşdirməli çeşidləmə (MERGE SORT), mərtəbəli çeşidləmə (RADIX SORT), seçməli çeşidləmə (SELECTION SORT).
== Ədəbiyyat ==
İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
Daxili şrift
Daxili şrift ( ing. internal font ~ ru. встроенный шрифт ~ tr. iç yazıtipi) – printerin özündə olan və onun daimi yaddaşında (READ-ONLY MEMORY, ROM) saxlanılan və buna görə də printeri söndürdükdə “itməyən” şrift. Printerlərin əksəriyyəti başqa yardımçı şriftlərlə də işləyə bildiklərindən, daxili şrift anlayışı yalnız verilmiş printer üçün həmişə “əlçatan” olan şriftlərə aid edilir.
== Ədəbiyyat ==
İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
Daxili qala
Sitadel və ya Daxili qala şəhərin möhkəmləndirilmiş olan əsas hissəsidir. İstehkamın kənar hissələri düşmən əlinə keçəndən sonra insanlar buraya sığınırdılar. Əvvəllər Əhmədek adı ilə də tanınmışdır.
== Tərifi və adlandırılması ==
Redutlarla mühafizə olunan istehkamların ən müdafiə edilən və möhkəm hissəsi daxili qaladır. Bu cür tikililər bəzən həm də iqtisadi səbəblərə görə xarici divarların bir hissəsini təşkil edəcək formada tikilə bilirdilər. Düşmən digər müdafiə xətlərini keçdiyi halda son müdafiə xəttini təşkil etmək üçün tikilirdilər. Daxili qalanın müdafiə divarlarının hündürlüyü digər istehkamlardan daha hündür olması ilə seçilir. Qalalarda donjon ilə bərabər axırıncı sığınacaq yeri hesab edilirdilər.
== İnkişaf etdirilmələri və istifadələri ==
Qədim dövrlərdə şəhərlərdəki ən güclü və etibarlı hissə hesab edilən daxili qala ələ keçirilmədiyi halda üsyan qəti olaraq müvəffəqiyyət qazanmış hesab edilmirdi. Bunun ən yaxşı nümunəsi isə Selevkilər imperiyasıdakı İudeyada yaşayan Makkabilərin üsyanıdır.
Rusiya Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunları
Rusiya Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunları və ya Rusiya Federasiyasının Daxili Qoşunları (rus. Внутренние войска Министерства внутренних дел, Rom: Vnutrenniye Voiska Ministerstva Vnutrennikh Del; və ya qısaca ВВ və ya VV ), Rusiya hökumətinə tabe olan jandarma tipli hərbiləşdirilmiş hüquq-mühafizə qüvvələridirlər. 5 aprel 2016-cı ildə onun daxili strukturu dəyişdirilərək Rusiya Federasiyasının Daxili İşlər Nazirliyindən ayrılmış Rusiya Milli Qvardiyası adlandırılmışdır.
Daxili Qoşunlar iğtişaşların və vətəndaş qarşıdurmalarının qarşısının alınması ilə bərabər, həmçinin də atom elektrik stansiyaları kimi mühüm strateji əhəmiyyəti olan dövlət obyektlərinin mühafizəsinə cavabdeh olmuşdurlar. Bu çərçivədə ey zamanda Birinci Çeçen müharibəsində və İkinci Çeçen müharibəsində də aktiv formada iştirak etmişdirlər. Bundan əlavə, o, Rusiyada bir çox münaqişələrin yatırılmasında da mühüm rol oynamışdır. Bu bölmələr müharibə vaxtı Rusiya Federasiyası Silahlı Qüvvələrinin sərəncamı altına daxil olmuş və yerli müdafiə və cəbhə arxası ərazilərin mühafizəsi vəzifələrini yerinə yetirmişdilər. Daxili Qoşunların komandiri 2016-cı ilin aprel ayında ləğv olunana qədər Viktor Zolotov olmuşdur.
Daxili Qoşunlar həm könüllülərdən, həm də hərbi qulluqçulardan ibarət olmuşdur. Məhz buna görə də aktiv üzvlərinin sayı müxtəlif olmuşdur.
Ailə daxili şiddət
Məişət zorakılığı — bu anlayış barədə indi hətta körpə uşaqlarımız da bilir. Bəlkə də səbəb bu dövrümüzdə zorakılığın çox baş verməsidir. Əvvəllər də yəni, yüz il bundan əvvəl də zorakılıq olub, yüz il bundan sonra da olacaq və bu gün də aktual məsələlər sırasındadır. Zorakılıq sözünün mənası "hücum etmək" deməkdir. Qarşı tərəfi və ya tərəfləri öz istəyinə uyğun, öz mənafeyinə uyğun davranması üçün zorlayan, zor tətbiq edən deməkdir. Zorakılıq deyəndə əksəriyyətimizin beynində "döymək", "cinsi zorlama" və.s fiziki zorakılıq canlanır. Amma zorakılıq təkcə bunlarla məhdudlaşmır.
Ümumi Daxili Məhsul
Ümumi daxili məhsul (ing. gross domestic product) — verilmiş zaman müddətində ölkə daxilində istehsal olunan əmtəə və xidmətlərin bazar dəyəridir. ÜDM, xüsusi zaman intervalı müddətində istehsal olunan mal və xidmətlər daxildir. Keçmişdə istehsal edilən məhsullara aid sövdələşmələr ÜDM-də əks olunmur. Adətən bu interval il və ya rüblərdir.
ÜDM istehsalın həcmini ölkənin coğrafi hüdudları daxilində ölçür. Məsələn, Rusiya şirkəti Azərbaycanda fəaliyyət göstərirsə, onun yaratdığı dəyər Azərbaycanın ÜDM-də əks olunur və əksinə Azərbaycan şirkəti Türkiyədə fəaliyyət göstərirsə, onun istehsal etdiyi məhsul və ya göstəridiyi xidmət Türkiyənin ÜDM-də əks olunacaq.
ÜDM ölkədə istehsal olunan və qanuni yolla satılan bütün əmtəə və xidmətləri əhatə edir. ÜDM bir neçə əsas məhsulun deyil, istehsal olunan hər məhsulun dəyərini özündə əks etdirir.
Nominal ÜDM – hesablamada istehsal edilən məhsulların aktual bazar qiyməti götürülür.
Ümumi Daxili Məhsuldur
Ümumi daxili məhsul (ing. gross domestic product) — verilmiş zaman müddətində ölkə daxilində istehsal olunan əmtəə və xidmətlərin bazar dəyəridir. ÜDM, xüsusi zaman intervalı müddətində istehsal olunan mal və xidmətlər daxildir. Keçmişdə istehsal edilən məhsullara aid sövdələşmələr ÜDM-də əks olunmur. Adətən bu interval il və ya rüblərdir.
ÜDM istehsalın həcmini ölkənin coğrafi hüdudları daxilində ölçür. Məsələn, Rusiya şirkəti Azərbaycanda fəaliyyət göstərirsə, onun yaratdığı dəyər Azərbaycanın ÜDM-də əks olunur və əksinə Azərbaycan şirkəti Türkiyədə fəaliyyət göstərirsə, onun istehsal etdiyi məhsul və ya göstəridiyi xidmət Türkiyənin ÜDM-də əks olunacaq.
ÜDM ölkədə istehsal olunan və qanuni yolla satılan bütün əmtəə və xidmətləri əhatə edir. ÜDM bir neçə əsas məhsulun deyil, istehsal olunan hər məhsulun dəyərini özündə əks etdirir.
Nominal ÜDM – hesablamada istehsal edilən məhsulların aktual bazar qiyməti götürülür.
Gürcüstan Daxili İşlər Nazirliyi
Gürcüstan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi (gürc. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო), qısaldılmış DİN (შსს), Gürcüstanın dövlət hüquq mühafizə orqanıdır. Əsas ofisi Tbilisidədir . Gürcüstanın Daxili İşlər Nazirliyi, rəhbəri (Nazir) Hökumət üzvüdür. Nazirlik Hökumətə cavabdehdir və onun və ya Baş Nazirin qoyduğu vəzifələri yerinə yetirir. 8 sentyabr 2019 tarixindən etibarən Daxili İşlər Naziri cənab Vaxtanq Qomelauri'dır .
== Tarix ==
Müstəqillik qazandıqdan sonra 26 may 1918-ci ildə Milli Şura iclasında Gürcüstan Daxili İşlər Nazirliyi yaradıldı. Onun əsas vəzifələri əks-inqilab mitinqləri və bolşevik təbliğatı ilə mübarizə, dövlət vəsaitlərinin mənimsənilməsinə qarşı mübarizə və s. olmuşdur. 25 fevral 1921-ci ildə Rusiyanın köməyi ilə gürcü bolşevikləri Gürcüstanın qanuni Menşevik hökumətini devirdilər .
Lyuin Devisin daxilində (film, 2013)
"Lyuin Devisin daxilində" (ing. Inside Llewyn Davis) — 2013-cü il istehsalı olan ABŞ komediya-drama filmidir. Film, Coel və Etan Koen qardaşlarının rejissorluğu ilə ekranlaşdırılmışdır. Filmdə Oskar Ayzek, Keri Malliqan və Con Qudman rol almış, prodüserliyini isə Skot Rudin, Etan və Coel Koen qardaşları etmişdir. T Bone Burnett filmin musiqi prodüserliyini etmişdir. Film, 1961-ci ildə Nyu-York səhnələrində fəaliyyət göstərən folk musiqiçisinin həyatının bir həftəsindən bəhs edir. Hər nə qədər, Lyuin Devis uydurma xarakter olsa da, filmdə təsvir olunmuş hadisələr folk müğənnisi Deyv Van Ronkun həyatından götürülmüşdür. Filmdə istifadə olunmuş folk musiqilər canlı ifa ilə yazılmışdır.
19 may 2013-cü ildə Kann kinofestivalında nümayiş olunan film, festivalın Qran Pri mükafatını qazanmışdır. 6 dekabr 2013-cü ildə ABŞ-də limitli çıxış edən film, 10 yanvar 2014-cü ildə geniş kütləyə təqdim edilmişdir.
Lyuin Devisin daxilində (film musiqisi)
Lyuin Devisin daxilində 2013-cü ildə, Koen qardaşlarının ssenari müəllifliyi və rejissorluğu ilə çəkilmiş, baş rollarını Oskar Ayzek, Keri Malliqan, Con Qudmen, Caret Hedlund və Castin Timberleykin canlandırdığı eyni adlı ABŞ filminin musiqi albomudur.
1960-cı illər Nyu-York mühitinin təsvir edildiyi film musiqisinin prodesserliyini T Bon Börnet etmiş, həmin dövrün folk musiqisi tərzindən istifadə olunmuşdur. Bob Daylanın "Farewell" və Deyv Van Ronkun "Green, Green Rocky Road" mahnıları istisna olmaqla, filmdə səslənən bütün musiqilər müasir dövrdə yazılmışdır.
Lyuin Devisin daxilində filminin qazandığı mükafatların siyahısı
"Lyuin Devisin daxilində" (ing. Inside Llewyn Davis) — 2013-cü il istehsalı olan ABŞ komediya-drama filmidir. Film, Coel və Etan Koen qardaşlarının rejissorluğu ilə ekranlaşdırılmışdır. Filmdə Oskar Ayzek, Keri Malliqan və Con Qudman rol almış, prodüserliyini isə Skot Rudin, Etan və Coel Koen qardaşları etmişdir. T Bone Burnett filmin musiqi prodüserliyini etmişdir. Film, 1961-ci ildə Nyu-York səhnələrində fəaliyyət göstərən folk musiqiçisinin həyatının bir həftəsindən bəhs edir. Hər nə qədər, Lyuin Devis uydurma xarakter olsa da, filmdə təsvir olunmuş hadisələr folk müğənnisi Deyv Van Ronkun həyatından götürülmüşdür. Filmdə istifadə olunmuş folk musiqilər canlı ifa ilə yazılmışdır.
19 may 2013-cü ildə Kann kinofestivalında nümayiş olunan film, festivalın Qran Pri mükafatını qazanmışdır. 6 dekabr 2013-cü ildə ABŞ-da limitli çıxış edən film, 10 yanvar 2014-cü ildə geniş kütləyə təqdim edilmişdir.
Qazaxıstan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Almatı Akademiyası
Qazaxıstan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Almatı Akademiyası (qaz. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Алматы академиясы) — Qazaxıstanın ali təhsil müəssisəsi, polis bölmələrində cinayətkarlıqla mübarizə və kadr idarəçiliyinin aktual problemləri üzrə tətbiqi elmi araşdırmalar aparan ölkənin ən böyük elmi mərkəzi.
Qazaxıstan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Akademiyası, ölkə Hökumətinin 1 iyul 1999-cu il tarixli Fərmanı ilə Respublika Daxili İşlər Nazirliyinin Almatı hüquq və Almatı texniki institutlarının bazasında yaradıldı. Qazaxıstan Respublikası daxili işlər orqanlarının 1998-2005-ci illər üçün departament təhsilinin təkmilləşdirilməsi və inkişafı Proqramına uyğun olaraq Qazaxıstan . Almatı Akademiyasının ad günü 23 iyul 1956-cı il tarixində Almatı Orta Xüsusi Polis Məktəbinin qurulduğu gündür.
Qazaxıstan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin 11 iyun 2002-ci il tarixli 407 nömrəli əmrinə əsasən Akademiyada üç institut yaradıldı: Daxili İşlər Müdirliyinin rəhbərliyini yetişdirən bir institut; orta ixtisas təhsili əsasında hüquq institutu; tədqiqat institutu . Qazaxıstan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Almatı Hüquq Kollecinin yenidən qurulmasından sonra Qazaxıstan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Akademiyası Hüquq İnstitutunun Xüsusi Fakültəsi təşkil edildi. Qazaxıstan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Akademiyası. Xüsusi fakültə 2012-ci ilin sentyabr ayında yenidən təşkil edildi və Qazaxıstan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Almatı Akademiyasının Texniki Fakültəsi yaradıldı. Bu anda Qazaxıstan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Almatı Akademiyasında "Əməliyyat-İstintaq", "İstintaq-Kriminalist", "Əməliyyat-Məhkəmə", "İnzibati-Hüquq" və "İnformasiya Sistemləri" ndə məşq edirlər.
Qırğızıstan Daxili İşlər Nazirliyinin Akademiyası
Qırğızıstan Daxili İşlər Nazirliyinin Akademiyası (Polis general-mayoru Erqeş Əliyev adına Qırğızıstan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Akademiyası) — Qırğızıstandakı bir ali təhsil ocağıdır, ən yüksək və öz növünə görə yeganə təhsil müəssisəsidir. Qırğızıstan Respublikasının universitetlər sistemində, Daxili İşlər Nazirliyinin sistemində inzibati və elmi-pedaqoji kadrlar da daxil olmaqla, daxili işlər orqanları üçün yüksək ixtisaslı kadrlar hazırlamaq üçün müəssisə.
Adına Qırğızıstan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Akademiyası Milis General-mayoru EA EA, Nazirliyin rəhbər və elmi-pedaqoji kadrları da daxil olmaqla daxili işlər orqanları üçün yüksək ixtisaslı kadrlar hazırlamaq üçün hazırlanmış Qırğızıstan Respublikasının universitetlər sistemindəki ən yüksək və öz yolunda yeganə təhsil ocağıdır. Daxili İşlər. Təhsil müəssisəsinin yaranma və inkişaf tarixi həm respublikanın daxili işlər orqanları sisteminin, həm də bütövlükdə Qırğızıstanın inkişafındakı tarixi mərhələlərlə ayrılmaz şəkildə bağlıdır. 19 may 1969-cu ildə SSRİ Daxili İşlər Nazirliyinin əmri ilə SSRİ Daxili İşlər Nazirliyinin Frunze Xüsusi Orta Məktəbi yaradıldı. Təhsil müəssisəsində müəllim heyəti SSRİ Daxili İşlər Nazirliyinin milislərinin İvanovo-Frankovsk və Yelabuga xüsusi orta məktəbləri, habelə Daxili İşlər Nazirliyinin praktik işçiləri sayından işə qəbul edildi. Qırğızıstan. O dövrün milis məktəbinin ilk rəhbəri Milis General-mayoru Şabirov Japar Şabiroviç idi.
İlk qeyd 1 oktyabr 1969-cu ildə həyata keçirildi, sonra 64 nəfər Sovet Ordusu sıralarından çıxarılan polis və mülki gənclər arasından təhsil almağa qəbul edildi.
SSRİ Daxili İşlər Xalq Komissarlığı
SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığı və ya qısaca XDİK (rus. Наро́дный комиссариа́т вну́тренних дел СССР, və ya qısaca НКВД) — Keçmiş SSRİ-də DTK-dan əvvəlki təhlükəsizlik orqanlarından biri. Bu orqanın əli ilə minlərlə günahsız azərbaycanlı qətlə yetirilmişdir.
Xalq Daxili İşlər Komissarlığı 1934–1946-cı illərdə fəaliyyət göstərmiş, sonradan SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Nazirliyi (1946–1953), SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi (1954–1991) ilə əvəz edilmişdir.
SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığı
SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığı və ya qısaca XDİK (rus. Наро́дный комиссариа́т вну́тренних дел СССР, və ya qısaca НКВД) — Keçmiş SSRİ-də DTK-dan əvvəlki təhlükəsizlik orqanlarından biri. Bu orqanın əli ilə minlərlə günahsız azərbaycanlı qətlə yetirilmişdir.
Xalq Daxili İşlər Komissarlığı 1934–1946-cı illərdə fəaliyyət göstərmiş, sonradan SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Nazirliyi (1946–1953), SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi (1954–1991) ilə əvəz edilmişdir.
Azərbaycanın daxili işlər nazirləri
Azərbaycan daxili işlər nazirlərinin siyahısı — 28 may 1918-ci ildən sonra ölkədə respublika quruluşu təyin edilmişdi, bu vaxtdan başlayaraq Azərbaycanın daxili işlər nazirləri bu siyahıda göstərilib. Bu məqalədə Azərbaycanın daxili işlər nazirləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) sıralanmışdır.
== Siyahı ==
== İstinadlar ==
== Ədəbiyyat ==
Петров, Н. В.; Скоркин, К. В. Кто руководил НКВД, 1934–1941 Справочник. Москва: Звенья. 1999. səh. 353. ISBN 5-7870-0032-3.
Azərbaycan Daxili Qoşunlarının Xüsusi Təyinatlı Dəstələri
Azərbaycan Daxili Qoşunlarının Xüsusi Təyinatlı Dəstələri — Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunlarının xüsusi əməliyyatların keçirilməsi və təşkili üçün nəzərdə tutulmuş struktur bölmələri.
== Tarixi ==
=== İkinci Qarabağ müharibəsində ===
2020-ci ilin payızında İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Azərbaycan Daxili Qoşunlarının Xüsusi Təyinatlı Dəstələri digər xüsusi təyinatlılarla birlikdə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin qarşısında duran ən mürəkkəb tapşırıqları yerinə yetirmişdir. Müharibənin ilk saatlarında "Pələng" və "Şahin" dəstələri Murovdağ istiqamətində, o cümlədən Murov zirvəsi istiqamətində strateji mövqelər tutmaqda fərqlənmişdilər. Murovdağ yaxınlığında gedən döyüşlərdə bu dəstələrin 7 hərbçisi şəhid olmuşdur.
Müharibənin sonrakı günlərində həm Cəbrayıl, həm də Füzuli istiqamətində gedən döyüşlərdə "Bəbir", "Əqrəb" və "Kobra" xüsusi təyinatlıları dəstələri iştirak etmişdir. Həmçinin, "Gürzə" dəstəsi Füzuli, "Pələng" dəstəsi isə Cəbrayıl istiqamətində gedən döyüşlərdə iştirak etmişdir.
Cəbrayıl şəhəri uğrunda gedən döyüşlərdə Azərbaycan Daxili Qoşunlarının Xüsusi Təyinatlı Dəstələrindən 13 hərbçi, o cümlədən "Əqrəb" xüsusi təyinatlı dəstəsinin xüsusi təyinatlı dəstəsinin komandiri Türkay Hüseynli şəhid olmuşdur. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə Cəbrayıl şəhərinin nəzarətə götürülməsi əməliyyatının rəhbərlərindən biri, "Əqrəb" dəstəsinin komandiri, mayor Ələsgər Muxtarov "Qarabağ" ordeni ilə təltif edilmişdir. .
Daxili Qoşunların Füzuli rayonu istiqamətində "Bəbir", "Əqrəb", "Gürzə" və "Kobra" dəstələri qarşıya qoyulan tapşırıqları tam yerinə yetirmişdilər. Döyüşlərdə 13 hərbçi, o cümlədən "Bəbir" xüsusi təyinatlı dəstəsinin komandiri, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə ölümündən sonra Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı adına layiq görülmüş mayor Şixamir Qaflanov şəhid olmuşdur.
Lyuin Devisin daxilində
"Lyuin Devisin daxilində" (ing. Inside Llewyn Davis) — 2013-cü il istehsalı olan ABŞ komediya-drama filmidir. Film, Coel və Etan Koen qardaşlarının rejissorluğu ilə ekranlaşdırılmışdır. Filmdə Oskar Ayzek, Keri Malliqan və Con Qudman rol almış, prodüserliyini isə Skot Rudin, Etan və Coel Koen qardaşları etmişdir. T Bone Burnett filmin musiqi prodüserliyini etmişdir. Film, 1961-ci ildə Nyu-York səhnələrində fəaliyyət göstərən folk musiqiçisinin həyatının bir həftəsindən bəhs edir. Hər nə qədər, Lyuin Devis uydurma xarakter olsa da, filmdə təsvir olunmuş hadisələr folk müğənnisi Deyv Van Ronkun həyatından götürülmüşdür. Filmdə istifadə olunmuş folk musiqilər canlı ifa ilə yazılmışdır.
19 may 2013-cü ildə Kann kinofestivalında nümayiş olunan film, festivalın Qran Pri mükafatını qazanmışdır. 6 dekabr 2013-cü ildə ABŞ-də limitli çıxış edən film, 10 yanvar 2014-cü ildə geniş kütləyə təqdim edilmişdir.
Daxili İşlər Nazirliyi (Vyetnam)
Daxili İşlər Nazirliyi və ya rəsmi olaraq Ev İşləri Nazirliyi (vyet. Bộ Nội vụ) — Vyetnamda dövlət idarəçiliyinin təşkilati strukturu, yerli hökumət təşkilatları, inzibati sərhədlərin idarə edilməsi, vəzifəli şəxslər, dövlət qulluqçuları və dövlət qulluqçuları, QHT-lər, dövlət arxivləri və dövlət xidmətlərinin dövlət idarəsinə cavabdeh olan nazirlik.
Daxili işlər nazirliyi (İsrail)
Daxili İşlər Nazirliyi İsrail dövlətində yerli hökumətin və yerli hakimiyyət orqanlarının nəzarəti, onların inkişafı və gücləndirilməsi ilə bağlı siyasətin təşviqi və həyata keçirilməsində hökumətin aparıcı orqanıdır. İdarə həmçinin biznes və biznes layihələrinin lisenziyalaşdırılması habelə yerli idarəetmənin gücləndirilməsi və hakimiyyət orqanları arasında əskik nüansların azaldılması fonunda yaranan qurumdur.
İsrail daxili işlər nazirliyi həmçinin Əhali, İmmiqrasiya və Sərhəd Keçidləri İdarəsi o cümlədən şəxsiyyət vəsiqələri, pasportlar, ölkədə giriş və yaşayış vizalarına nəzarət edir.
== İsrail Daxili İşlər Nazirliyinin cavabdeh olduğu sahələr ==
Yerli idarəetmə məsələləri üzrə milli siyasətin planlaşdırılması
Yerli özünüidarəetmə orqanlarının və onların tabeliyində olan orqanların büdcə tərtibatı və fəaliyyətinə nəzarət
Yerli hakimiyyət orqanlarının fəaliyyətini müşayiət etmək və istiqamətləndirmək
Yerli hakimiyyət orqanlarının fəaliyyətinə nəzarət və nəzarət
Hakimiyyət orqanları arasında bələdiyyə sərhədlərinin müəyyən edilməsi
Yerli hakimiyyət orqanlarında siyasətin müəyyən edilməsi və təcili yardım xidmətlərinin inkişafı
Sahibkarlığın lisenziyalaşdırılması ilə bağlı qanunvericiliyin təşəbbüskarı və təşviqi, ərazidəki yerli hakimiyyət orqanlarını müşayiət etmək və yurisdiksiyaya aid olmayan ərazilərdə biznesin lisenziyalaşdırılmasına cavabdehdir.
Daxili İşlər Nazirliyi (İran)
Daxili İşlər Nazirliyi ( fars. وزارت کشور, Vezârat-e Keshvar ) İran İslam Respublikasının seçkilərini keçirmək, onlara nəzarət etmək,hesabat vermək, asayişi təmin etmək və daxili işlər nazirliyi ilə bağlı digər vəzifələrə cavabdeh qurumdur.
== Daxili İşlər Nazirliyinin cavabdeh olduğu vəzifələr ==
Daxili təhlükəsizliyi təmin etmək və qorumaq, ölkə daxilində sülh və asayişin bərqərar olması və onun təmantı, kəşfiyyat, intizam və hərbi orqanlar arasında koordinasiya və sərhədlərin mühafizəsi
Polis işlərinin idarə edilməsi
Ölkənin konstitusiyasına və digər qanunlara uyğun olaraq siyasi və sosial azadlıqlara nail olmaq və inkişaf etdirmək, davamlı siyasi və sosial inkişafı təmin etmək və ictimai iştirakçılığın təşviqi üçün səy göstərmək.
İctimai iştiraklar vasitəsilə İranın MN nailiyyətlərini qorumaq və qoruması üçün çalışmaq.
Amerika Birləşmiş Ştatlarının Daxili Təhlükəsizlik Departamenti
Amerika Birləşmiş Ştatlarının Daxili Təhlükəsizlik Departamenti, (ingiliscə: United States Department of Homeland Security, DHS) 11 sentyabr hücumlarından sonra yaradılmış olan bu dövlət təşkilatının əsas vəzifəsi ölkədə terrorizmlə mübarizə aparmaqdır. "Homeland" sözünün Azərbaycan dilinə tərcüməsi "Doğma vətən" deməkdir.
Departament 2002-ci ildə ABŞ Konqresi tərəfindən qəbul edilmiş olan "İctimai Təhlükəsizlik Aktı" ilə yaradılmışdır. Bu qanun nəticəsində departamentin konstitusiya quruluşunun mühafizə edilməsi, təbii fəlakətlərə hazırlıq və onların nəticələrinin aradan qaldırılması, sərhəd mühafizəsi və mülki müdafiə kimi vəzifələri olan digər federal orqanlar ilə koordinasiyalı formada işləməsi təmin edilmişdir. Həmçinin də, terror hücumları, texnogen fəlakətlər və təbii fəlakətlərin nəticələrinin aradan qaldırılması da, təşkilatın və ya təşkilat daxilindəki bölmələrin nəzarəti altındadır.
Daxili işlər orqanları (Belarus)
Belarusun daxili işlər orqanları — Belarus Respublikasının hüquq-mühafizə orqanı.
Milis, Belarus Respublikasının Prezidenti tərəfindən başqa hal müəyyən edilmədikdə, daxili işlər nazirinin qərarı ilə milis tapşırıqlarını yerinə yetirmək üçün yaradılan cinayətkar milislərdən, ictimai təhlükəsizlik milislərindən və digər bölmələrdən ibarətdir.
Daxili işlər orqanları bu Qanun və Belarus Respublikasının digər qanunvericilik aktları ilə onlara həvalə edilmiş vəzifələrə uyğun olaraq cinayətkarlıqla mübarizə aparan, ictimai asayişi qoruyan və ictimai təhlükəsizliyi təmin edən dövlət hüquq-mühafizə orqanlarıdır
Daxili işlər orqanları Belarus Respublikasının milli təhlükəsizlik sisteminin tərkib hissəsidir.
== Tarixi ==
4 mart 1917-ci ildə Minsk şəhərinin mülki komendantı Mixailov Mixail Aleksandroviçin əmri ilə (pasport məlumatlarına görə, əsl adı Mixail Vasilyeviç Frunze idi) Ümumrusiya Zemski İttifaqının müvəqqəti polis rəisi təyin edildi. Minsk şəhərində asayişin qorunması. Bu tarix Belarus polisinin doğum günü hesab olunur. Qomeldə ölkə milisinin yüz illiyi şərəfinə abidənin açılışı olub.
Daxili İşlər Nazirliyi (Pakistan)
Daxili İşlər Nazirliyi (urduca: وزارتِ داخلہ,) — Daxili siyasətin həyata keçirilməsinə, dövlət təhlükəsizliyinə, dövlətə aid daxili işlərin idarə edilməsinə və hökumətə yardıma cavabdehdir. Ərazi işlərində hökumətə kömək etmək vəzifəsi daşıyır: Federal idarə olunan qəbilə ərazilərinin (Fata) və dövlət tərəfindən idarə olunan qəbilə ərazilərinin (PATA) dar ərazilərinin ərazi işləri haqqında məsuliyyət daşıyır. Nazirliyə daxili işlər naziri rəhbərlik edir və daxili işlər naziri isə federal kabinetin aparıcı üzvüdür. Nazir həmçinin Pakistan Parlament üzvü olmalıdır.
== Təşkilat ==
Daxili işlər naziri
Əlavə katib I
Birgə Katib Administrasiyası
Birgə Siyasi Katib
Əlavə katib II
Birgə Katib İnformasiya və Kommunikasiya Texnologiyaları
Mülki Silahlı Qüvvələrin Birgə Katibi
Əlavə katib III
Birgə Katib İmmiqrasiya və Vətəndaşlıq
Birgə Katib Hüquq Məsələləri
== Agentliklər ==
Narkotiklərlə mübarizə qüvvələri — Narkotiklərlə Mübarizə Qüvvəsi (ANF) Pakistanda narkotiklərin qanunsuz dövriyyəsi və istifadəsi ilə mübarizə aparmaq vəzifəsi daşıyan nazirliyin nəzdində federal icra orqanıdır.
Mülki Müdafiə Baş İdarəsi — Mülki Müdafiə Baş İdarəsi mülki müdafiə və fövqəladə hallar barəsində xidmətləri göstərir.
İmmiqrasiya və pasportlar — Pakistan vətəndaşlığı, pasport və viza ilə bağlı bütün məsələlərlə məşğul olur.
Milli həbsxana İdarəsi Akademiyası — Pakistanın dörd əyalətində həbsxana işçiləri üçün Federal Hökumətin təlim institutu.
Milli terrorla mübarizə idarəsi — Pakistan Daxili Terrorla Mübarizə İdarəsi
Milli böhran idarəetmə qrupu — NCMC əsas daxili kəşfiyyatın qiymətləndirilməsi və idarə olunması agentliyidir.
Milli verilənlər bazası və qeydiyyat orqanı (NADRA) — NADRA hökumət məlumat bazalarını tənzimləyir və Pakistanın bütün milli vətəndaşlarının həssas qeyd məlumat bazasını statistik olaraq idarə edir.
Daxili İşlər Nazirliyi (Türkmənistan)
Türkmənistan Daxili İşlər Nazirliyi ( türkm. Internal Affairs İzmir ) — Türkmənistanın Daxili İşlər Nazirliyi və ya milli polis qüvvəsidir. Nazirlik bilavasitə təxminən 25000 şəxsi heyətdən ibarət Türkmənistan polisinə nəzarət edir və hüquq-mühafizə və milli müdafiə məsələləri üzrə Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi ilə işləyir.
Polis orqanlarının əsas vəzifələrinə qanunun və ictimai təhlükəsizliyin təmin edilməsi, cinayətlərin qarşısının alınması, istintaqı, pasport nəzarəti, yol və yanğın təhlükəsizliyi, hüquq mühafizəsi sahəsində beynəlxalq əməkdaşlıq daxildir. Hazırkı nazir Məmmethan Çakiyevdir. Nazirlik 1998-ci il fevralın 19-da prezident Saparmurad Niyazovun “Türkmənistan polisinin formalaşdırılması haqqında” fərmanı ilə yaradılıb.
Daxili İşlər Nazirliyi (Ukrayna)
Ukrayna Daxili İşlər Nazirliyi (DİN) (ukr. Міністерство внутрішніх справ України, МВС України) — fəaliyyətini Ukrayna Nazirlər Kabineti idarə edən və əlaqələndirən Ukraynanın dövlət icra hakimiyyəti orqanı. Nazirliyə Ukrayna Ali Radası tərəfindən qanunla müəyyən edilmiş qaydada vəzifəyə təyin edilən Ukraynanın Daxili İşlər Naziri rəhbərlik edir.
Ukrayna Daxili İşlər Nazirliyi vətəndaşların hüquq və azadlıqlarının, cəmiyyətin və dövlətin maraqlarının qeyri-qanuni basqınlardan qorunması sahəsində dövlət siyasətinin formalaşdırılması və həyata keçirilməsi üzrə mərkəzi icra hakimiyyəti orqanları sistemində əsas orqandır. cinayət, ictimai asayişin qorunması, ictimai təhlükəsizliyin, yol hərəkəti təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, xüsusilə mühüm dövlət obyektlərinin mühafizəsi və müdafiəsi.
== Tarixi ==
Ukrayna Xalq Respublikasının (UXR) Daxili İşlər Baş Katibliyi (Nazirlik) (1918–1920)
Ukrayna SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığı (1919–1923) — Ukrayna SSR dövlət icra hakimiyyəti orqanı
Ukrayna SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığı (1923–1946) — Ukrayna SSR-in SSRİ tərkibində dövlət icra hakimiyyəti orqanı
Ukrayna SSR Daxili İşlər Nazirliyi (1946–1991)
Ukrayna Daxili İşlər Nazirliyi (1991 — indiki)
== Ukrayna Daxili İşlər Nazirliyinin funksiyaları ==
Ukrayna Daxili İşlər Nazirliyi ona həvalə edilmiş vəzifələrə uyğun olaraq:
cinayətkarlığa qarşı mübarizə sahəsində dövlət siyasətinin həyata keçirilməsini təmin edir;
tabeliyində olan orqanların, şöbələrin, qurumların əsas fəaliyyət istiqamətlərini və onlara həvalə edilmiş vəzifələrin yerinə yetirilməsinin səmərəli vasitə və üsullarını müəyyən edir;
daxili işlər orqanlarının ictimai asayişin mühafizəsi ilə bağlı işini təşkil edir;
cinayətlərin qarşısının alınması, onların açılması, dayandırılması və açılması üzrə profilaktiki və əməliyyat-axtarış tədbirlərini təşkil edir, istintaqı qanunla həmin orqanlara həvalə edilmiş cinayətlər üzrə ibtidai (ibtidai) araşdırmalar aparılmadan və təhqiqat aparır;
Ukraynanın Ukrayna qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş sadalanan hallarda məhkəmə, prokurorlar, daxili işlər orqanları, gömrük orqanları, dövlət qulluğu orqanları, dövlət nəzarəti və audit xidməti, balıqçılıq təsərrüfatının mühafizəsi işçilərinin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün xüsusi tədbirləri həyata keçirir. , dövlət meşə mühafizəsi, Ukrayna Antiinhisar Komitəsi və onların yaxınları, qohumları, habelə cinayət prosesində iştirak edən şəxslər;
mütəşəkkil cinayətkarlığa, narkotik vasitələrin qanunsuz dövriyyəsinə və iqtisadi cinayətlərə qarşı mübarizəyə rəhbərlik edən regionlararası və beynəlxalq xarakterli cinayətləri aşkar edir, üzə çıxarır və araşdırır;
cinayətlərin qarşısının alınmasını təmin edir, cinayətlərin törədilməsinə şərait yaradan səbəb və şəraitin aradan qaldırılması barədə mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanlarına, müəssisələrə, idarələrə məlumat verir, əhali arasında ictimai asayişin və cinayətkarlığın mühafizəsi məsələləri üzrə maarifləndirmə işini təşkil edir;
elmi, kriminoloji və sosioloji tədqiqatlarda iştirak edir, onların nəticələrinə əsasən cinayətkarlıqla mübarizə və ictimai asayişin qorunması üzrə dövlət proqramlarını işləyib hazırlayır;
digər dövlət orqanları ilə birlikdə uşaqların evsizliyinin və yetkinlik yaşına çatmayanlar arasında hüquq pozuntularının qarşısının alınması üçün tədbirlərdən istifadə edir;
Ukrayna qanunvericiliyində və beynəlxalq müqavilələrdə nəzərdə tutulmuş sadalanan hallarda vətəndaşların axtarışını təşkil edir və aparır;
daxili işlər orqanlarının informasiya-analitik təminatını təşkil edir, mərkəzi arayış-məlumat fondlarını formalaşdırır, əməliyyat-istintaq və məhkəmə ekspertizasının uçotunu aparır, öz səlahiyyətləri daxilində dövlət statistika hesabatını tərtib edir;
əməliyyat-axtarış fəaliyyətinin materialları əsasında məhkəmə-tibbi ekspertizası işləri üzrə bütün növ ekspertizaların aparılmasını təşkil edir, müstəntiqlərin hərəkətlərində ekspert xidməti mütəxəssislərinin müəyyən edilmiş qaydada iştirakını təmin edir, müqavilə əsasında müvafiq icraatları təşkil edir. fiziki şəxslərin sifarişləri üzrə müayinə və tədqiqat növləri;
lisenziyalaşdırma sisteminin fəaliyyətini təmin edir, silahların, döyüş sursatlarının, partlayıcı maddələrin və saxlanması və istifadəsi üçün xüsusi qaydaları müəyyən edilmiş digər əşyaların və maddələrin əldə edilməsinə, saxlanmasına, daşınmasına və daşınmasına, obyektlərin açılmasına və istismarına nəzarəti həyata keçirir; harada istifadə olunur;
Dövlət Avtomobil Müfəttişliyinin işini təşkil edir, avtonəqliyyat vasitələrinin qeydiyyatını və uçotunu təmin edir, digər dövlət orqanları ilə birlikdə yol hərəkəti təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün bir sıra tədbirlər görür; digər mərkəzi icra hakimiyyəti orqanları və nəqliyyat təşkilatları tərəfindən yol-nəqliyyat hadisələrinin qarşısının alınması istiqamətində aparılan işlərə nəzarət edir;
bütün mülkiyyət formaları üzrə mülkiyyətin mühafizəsini müqavilə əsasında təşkil edir, xüsusilə mühüm dövlət obyektlərinin mühafizəsini həyata keçirir və maraqlı dövlət orqanları ilə birlikdə bu obyektlərin mühafizəsinin etibarlılığının yüksəldilməsi istiqamətində iş aparır;
vətəndaşların pasport qaydalarına, əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin Ukrayna ərazisindən giriş, çıxış, qalma, tranzit keçmə qaydalarına əməl etmələrinə nəzarəti həyata keçirir;
təbii fəlakətlər, qəzalar, yanğınlar, fəlakətlər zamanı insanların xilas edilməsi, onların təhlükəsizliyinin qorunması, ictimai asayişin təmin edilməsi, əmlakın qorunması və onların nəticələrinin aradan qaldırılması üzrə tədbirlərin həyata keçirilməsini təşkil edir;
ətraf mühitin mühafizəsi tədbirlərinin həyata keçirilməsində daxili işlər orqanlarının öz səlahiyyətləri daxilində iştirakını təmin edir;
daxili işlər orqanlarının və Milli Qvardiyanın döyüş və səfərbərlik hazırlığını təmin edir;
hərbi vəziyyət və ya fövqəladə vəziyyət rejimi tətbiq edildikdə;
Ukraynanın cinayətkarlıqla mübarizə üzrə beynəlxalq müqavilələrinin layihələrinin hazırlanmasında iştirak edir, öz səlahiyyətləri daxilində Ukraynanın bağlanmış beynəlxalq müqavilələrinin icrasını təmin edir və qanunvericiliyə uyğun olaraq müqavilələr bağlayır.
cinayətkarlığa qarşı mübarizə sahəsində əməkdaşlıq haqqında sazişlər və xarici dövlətlərin müvafiq orqanları tərəfindən səlahiyyətlərinə aid edilən digər məsələlər;
sənaye əməkdaşlığının həyata keçirilməsi üçün bir sıra tədbirlər görür və Avropa İttifaqı öz səlahiyyətləri çərçivəsində Ukrayna tərəfinin Ukrayna ilə Avropa İttifaqı arasında Tərəfdaşlıq və Əməkdaşlıq Sazişi, Ukraynanın digər beynəlxalq müqavilələri üzrə öhdəliklərini yerinə yetirməsini təmin edir, Ukrayna qanunvericiliyi ilə Avropa İttifaqının qanunvericiliyinə uyğun olaraq, Ukraynanın Avropa İttifaqına inteqrasiyası ilə bağlı digər mədəni fəaliyyətləri həyata keçirir;
Ukrayna qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş hallarda müəyyən iqtisadi fəaliyyət növlərinin lisenziyalaşdırılmasını təmin edir;
Dövlət sirri ilə bağlı dövlət siyasətinin həyata keçirilməsini, Nazirliyin mərkəzi aparatında, daxili işlər orqanlarında və qoşunlarda onun mühafizəsinə nəzarəti təmin edir;
həvalə edilmiş tapşırıqlardan irəli gələn digər mühüm funksiyaları yerinə yetirir;
beynəlxalq təşkilatlarda və beynəlxalq müqavilələr bağlayarkən onun adından Ukrayna Nazirlər Kabinetini təmsil edir;
mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanları, yerli özünüidarəetmə orqanları, müəssisə, idarə və təşkilatlar və vətəndaşlar tərəfindən yol hərəkəti təhlükəsizliyi qaydalarına və lisenziyalaşdırma sisteminə riayət olunmasını yoxlayır;
qanunvericiliyə uyğun olaraq təsərrüfat fəaliyyəti ilə məşğul olur.
== Struktur ==
=== Ukrayna Daxili İşlər Nazirliyinin rəhbərliyi ===
Ukrayna Daxili İşlər Nazirliyinin Mərkəzi Aparatının strukturu: Nazirliyə Ukrayna Prezidentinin fərmanı ilə təyin edilən Ukrayna Daxili İşlər Naziri rəhbərlik edir.
Daxili İşlər Nazirliyi (İspaniya)
Daxili İşlər Nazirliyi (MIR) İspaniya hökumətinin ictimai təhlükəsizlik, konstitusiya hüquqlarının müdafiəsi, hüquq-mühafizə orqanlarının komandanlığı, milli təhlükəsizlik, immiqrasiya işləri, həbsxanalar, mülki müdafiə və yol hərəkəti təhlükəsizliyinə cavabdeh olan bir şöbəsidir. Daxili İşlər Müşavirliyi və onun yuxarı orqanı olan Daxili Siyasət Baş İdarəsi vasitəsilə Nazirlik siyasi plüralizmin təmin edilməsi və seçki proseslərinin düzgün işləməsi ilə bağlı bütün tədbirlərə cavabdehdir.
Daxili İşlər Naziriliyinə Baş nazirin tələbi ilə monarx tərəfindən təyin olunan daxili işlər naziri rəhbərlik edir. Nazirə üç əsas vəzifəli şəxs kömək edir: Təhlükəsizlik üzrə dövlət naziri, Cəzaçəkmə müəssisələri üzrə baş katib və Daxili işlər katibinin müşaviri.
Baş direktorlar arasında ən önəmliləri Təhlükəsizlik Baş Direktoru və Mülki Mühafizə Baş Direktorudur.
Bu nazirlik tarixən çoxsaylı adlarla keçmişdir, o cümlədən Hökumət Nazirliyi (hərfi mənada İdarəetmə Nazirliyi), İctimai Asayiş Nazirliyi (İctimai Asayiş Nazirliyi) və Daxili İşlər və Ədliyyə Nazirliyi (Daxili İşlər və Ədliyyə Nazirliyi), çünki hər iki nazirlik bir araya gəlir.
2020-ci ilə qədər İspaniya (mərkəzi, regional və yerli hökumətlər) təhlükəsizlik və ictimai asayiş üçün hər il təxminən 24,6 milyard avro xərcləyir ki, bu da ÜDM-in 2,1%-nə bərabərdir.
== Tarixi ==
Əsrlər boyu Daxili İşlər Nazirliyinin vəzifələrini (məhkəmə işləri istisna olmaqla) Kastiliya Kral Şurası öz üzərinə götürmüşdür. Bu orqan Hökmdarın məsləhətləri ilə məşğul olan xüsusi kral qulluqçuları üçün yaradılmışdı və zaman keçdikcə bu kral qulluqçuları daha çox güc və muxtariyyət qazandılar.
Habsburqlar sülaləsinin süqutu və 18-ci əsrdə Burbonların gəlişi köklü institusional islahatlara səbəb oldu.
Daxili Şəbəkə Sensor Sistemləri üzrə Konfrans
Daxili Şəbəkə Sensor Sistemləri üzrə Konfrans (ing. ACM Conference on Embedded Networked Sensor Systems; SenSys) — quraşdırılmış şəbəkə sensorları sahəsində illik akademik konfrans.
== Tarixi ==
ACM SenSys quraşdırılmış şəbəkə sensorları sahəsində sistem problemləri üzrə tədqiqat nəticələrinin təqdimatı üçün seçmə, tək yollu forumdur. Konfrans bu sistemlərin dizaynı, yerləşdirilməsi, istifadəsi və fundamental məhdudiyyətləri ilə üzləşən tədqiqat problemlərini həll etmək üçün bir məkan təqdim edir. Sensor şəbəkələri simsiz rabitə və şəbəkə, quraşdırılmış sistemlər və avadanlıqlar, paylanmış sistemlər, verilənlərin idarə edilməsi və tətbiqlərdən tutmuş bir çox sahədən töhfələr tələb edir. "SenSys" intizamlararası işi qəbul edir.
== Reytinq ==
Simsiz sensor şəbəkələri üzrə akademik konfransların rəsmi reytinqi olmasa da, "SenSys" tədqiqatçılar tərəfindən sensor şəbəkə tədqiqatına yönəlmiş iki ən nüfuzlu konfransdan biri kimi geniş qiymətləndirilir. "SenSys" daha çox sistem məsələlərinə, SŞİE isə alqoritmik və nəzəri mülahizələrə diqqət yetirir. 2017-ci il üçün qəbul nisbəti 17,2% təşkil etmişdir (çap üçün qəbul edilmiş 151 məqalədən 26-sı).
Kral Prokurorluğu və Prokurorluğun Daxili Gəlir Xidməti
Kral ofisi və prokurorluq Daxili Gəlir Xidməti (şot.kelt Oifis a' Chrùin agus Seirbheis Neach-casaid a' Chrùin)- müstəqil dövlət prokurorluq xidməti Şotlandiya ədliyyə Nazirliyinin bir hissəsi. Şöbəyə Şotlandiya hüquq sisteminə uyğun olaraq mühakimə üçün məsul olan Əlahəzrətin Lord Vəkili rəhbərlik edir. Şotlandiyada faktiki olaraq bütün cinayət təqibi vəliəhd tərəfindən həyata keçirilir. Şəxsi ittihamlar olduqca nadirdir.
Xidmətin yurisdiksiyası bütün Şotlandiyanı əhatə edir və cinayət cinayətlərinin, qəfil və ya şübhəli ölümlərin və polisin cinayət əməllərinin təhqiqatını və təqibini əhatə edir. Buraya həmçinin bona vakansiya və xəzinələrin qiymətləndirilməsi və sahibliyi daxildir. Lord Advocate-yə hər ikisi Hüquq Məmuru olan Şotlandiya üzrə Baş Hüquqşünas kömək edir. Xidmətin gündəlik işini Crown Agent & Baş İcraçı Direktor və Edinburq, Chambers Street -də Crown Office-də yerləşən xidmət qərargahında yerləşən icraçı şura həyata keçirir. Xidmətdə həm inzibati və digər vəzifələri yerinə yetirən dövlət qulluqçuları, həm də Məhkəmədə Tacı təmsil edən vəkillər və vəkillər çalışır.