i. 1. birth, delivery, childbirth, lyingin, childbed; asan ~ easy birth / delivery; çətin ~ difficult birth / delivery; vaxtından əvvəl ~ premature birth / delivery; 2. rising; günəşin ~u sunrise, rising of the sun
Doğuş
Doğum — hamiləliyin başa çatması və döl, cift, döl qişalarının ana orqanizmindən ayrılaraq, təbii doğum yollarından keçməsi ilə müşayiət olunan mürəkkəb fizioloji proses.
Doğum populyasiyada vahid zaman ərzində orqanizmin yeni fərdlərinin həyata gəlməsi hadisəsi, yəni doğum əmələ gəlir. Yeni fərdlərin əmələ gəlməsi yumurtadan çıxma, toxumla cücərmə və bölünmə yolu ilə ola bilər. Zaman vahidi ərzində doğulanların sayı sabit kəmiyyət olmayıb populyasiyanın fərdlərinin ölçü və yaşından, həm də mühit şəraitindən asılı olaraq dəyişir. Doğum çox olduqda ərazi vahidinə düşən fərdlərin sayı artaraq sıxlığı yüksəlir. Bu zaman ərazi, dişilər və yem üstündə fərdlərarası rəqabət güclənir. Nəticədə fərdlər arasında ölüm halları artır.
Doğuş (müğənni)
Orxan Baltaçı (türk. Orhan Baltacı) ya da tanınan adı ilə Doğuş — türk pop müğənnisi.
== Həyatı ==
Doğuş 30 iyun 1974-cü ildə Almaniyada anadan olub. Əslən Rizənin İkizdərəli kəndindən olan müğənni 4 yaşında ailəsi ilə birlikdə Türkiyəyə köçüb. Ailədaxili problemlər üzündən evdən qaçıb və kiçik yaşlarından küçədə yaşamağa başlayıb. Özünə "Doğuş" təxəllüsü götürüb.
Musiqiçi kimi 1997-ci ildə özünün söz və musiqilərindən ibarət olan "DOĞUŞ" albomunu buraxmaqla tanınıb. 2014-cü ildə Azərbaycanda "Səni axtarıram" adlı proqramın aparıcısı olan Xoşqədəm Hidayətqızı ilə evlənib. Hazırda 3 övladları var:1999 təvəllüdlü Zaur, 2016 təvəllüdlü Arda və Arın.
Doğuş Balbay
Doğuş Balbay (türk. Doğuş Balbay; doğ. 21 yanvar 1989-cu il, İstanbul, Türkiyə) — Türkiyəli peşəkar basketbolçu. Anadolu Efes basketbol klubunda oyun qurucu mövqedə oynayır. Balbay iki mövsüm Fənərbaxça klubunda oynamışdır. 2006-cı ildə ABŞ-yə getmiş və orda Bryuster akademiyasında təhsil almışdır. Dörd il sonra Ostin Texas Universitetinə daxil olmuşdur. Üç mövsüm Texas Lonqhorns klubunda oynadıqdan sonra NBA Draft (2011) qatılmaq üçün müraciət etmiş ancaq qəbul olunmamışdır. 2013-cü ildə keçirilən Avropa çempionatında Türkiyə millisinin heyətində çıxış etmişdir.
== Bioqrafiyası ==
Doğuş Balbay Mithat və Şukran Balbayların ailəsində anadan olub.
Doğuş Universiteti
Doğuş Universiteti — İstanbulda yerləşən özəl Türkiyə universiteti. Doğuş Təhsil Vəqfinin əməyi ilə Türkiyə Böyük Millət Məclisinin 9 iyul 1997-ci il tarixli 4281 saylı Qanunu ilə İstanbulda yaradılmış vəqf universitetidir.
== Tarixi ==
Doğuş Universiteti 1995-ci ildə qurulan Doğuş Təhsil Vəqfi tərəfindən Türkiyə Böyük Millət Məclisinin qəbul etdiyi 9 iyul 1997-ci il tarixli 4281 saylı Qanunla yaradılan publik hüquqi şəxs olan vəqf universitetidir. 2006-cı ildə bir professor-müəllim heyətinə düşən nəşrlərin sayına görə Doğuş Universiteti Türkiyədə 27-ci yerdə yer alıb. Universitetdə 5 fakültədə 34 bakalavr proqramı, tibb elmləri fakültəsində 1 bakalavr proqramı, peşə məktəbində 36 önlisans proqramı, 21 magistratura və 3 doktorantura proqramı olmaqla ali təhsilin bütün səviyyələri mövcuddur. 2001-ci ildə ömür boyu təhsil yanaşması ilə Davamlı Təhsil Mərkəzi yaradılmışdır.
Web Of Science məlumatları və URAP hesabatları göstərir ki, Doğuş Universiteti dünyanın ən yaxşı 2 min universiteti, İstanbulun isə ən yaxşı 3 vəqf universiteti (tibb fakültəsi olmayan) arasındadır. Universitet YKS və xüsusi qabiliyyət imtahanları ilə tələbələri qəbul edir. 2020-ci ildə Doğuş Universiteti The One Awards çərçivəsində Türkiyənin ən yaxşı üç universitetindən biri olmuşdur. Nəşr etdiyi məqalələr və elmi araşdırmaları ilə çox sayda tələbəni Silikon vadisinə göndərmiş, NATO sponsorluğu ilə Müdafiə Sənayesi sahəsində suda uçucu üzvi birləşmələr mövzusunda mühüm işlər həyata keçirmişdir.
Doğuş zamanı temperatur
Doğuş zamanı temperatur (doğuş zamanı infeksiya, Puerperalfieber, MKB 10. Klass XV O85 Doğum sonrası sepsis) — doğuş zamanı yoluxucu infeksiyanın yaratdığı xəstəliklərin kollektiv adı. Bu tip xəstəliklərin təsvirinə Hippokratda artıq rast gəlinir. Xəstəlik XVII əsrdə ilk doğum xəstəxanasının qurulmasından bəri epidemiyaya çevrilmişdir. Epidemiya XVIII və XIX əsrlərdə, doğum evlərində şagirdlərə mamalıq öyrənməyə icazə verməyə başladıqda daha da gücləndi.
Xəstəliyin səbəbi 1847-ci ildə antiseptiklərin istifadəsinə ehtiyac olduğuna işarə edən İqnats Zemmelveys tərəfindən aşkar edildi - kəşfi çağdaşları tərəfindən tanınmadı və antiseptiklər yalnız 1880-ci illərdə cərrahiyyə və mamalıqda istifadə olunmağa başladı.
Doğuş zamanı temperaturun törədiciləri zəncir və qasıq bənzər kokklar (streptokoklar və stafilokokklar) və bəzən Escherichia coli, pnevmokok, Leffler difteriya basillusudur. Doğuşdan sonrakı atəşin daha çox yayılmış səbəbi (xüsusilə gec) Gonokokdur. Əksər hallarda infeksiya çirkli əllərlə və ya steril olmayan alətlərlə toxunaraq baş verir (kontakt infeksiya). Çirklənmiş havadan yoluxma (hava yoluxucu infeksiya) yalnız nadir bir istisna olaraq baş verir.
Gecə vaxtı doğuş
Gecə vaxtı doğuş və ya Gecə doğuşu (ing. Nativity at Night və ya ing. Night Nativity) — London Milli Qalareyasında saxlanılan Gertgen tot Sint Yans tərəfindən təqribən 1490-cı ildə çəkilmiş Erkən Niderland dövrü rəsmidir. O, palıd üzərində yağlı boya rəssamlığı üslubunda çəkilmiş dəzgah rəsmidir və ölçüləri 34×25,3 santimetrdir. Rəsm mələklərin də iştirak etdiyi İsanın doğulmasını və rəsmin mərkəzindəki pəncərədən görünən dağ ətəyində Çobanlara müjdəni təsvir edir. Bu dindarlıq istifadəsi üçün çəkilmiş kiçik bir şəkil idi və Huqo van der Qusun təqribən 1470-ci ilə aid itirilmiş işinin kiçik dəyişikliklər edilmiş Gertgen versiyası idi.
Bir Millətin Doğuşu (film,1915)
Bir millətin doğuşu (org. The Clansman adlanır) — 1915-ci il istehsal edilmişdir. Amerikan səssiz epik dram filmidir. D. W. Griffith tərəfindən istehsal edilmiş və baş rolda Lillian Giş rol almışdır. Ekran əsəri romandan götürülmüş və Tomas Dixon Jr tərəfindən səhnələşdirilmişdir. Griffith, ssenarisini Frank E. Woods ilə birlikdə yazmış və filmi Harry Aitken ilə birlikdə istehsal etmişdir.
Onun süjeti, qismən fantastika və qismən tarix, Con Uilks But tərəfindən Abraham Linkolnun öldürülməsi və bir neçə il ərzində Vətəndaş Müharibəsi və Yenidənqurma dövrlərində iki ailənin - Birlik tərəfdarı (Şimali) Stounmenlər və tərəfdarlarının münasibətlərini əks etdirir. -Konfederasiya (Cənubi) Camerons. O, əvvəlcə fasilə ilə ayrılmış iki hissədə nümayiş etdirildi və orkestr üçün musiqi notuna malik ilk Amerika istehsalı film idi. O, yaxından çəkilişlər və sönük görünüşlərə öncülük etdi və o, minlərlə kimi görünmək üçün hazırlanmış yüzlərlə əlavə (başqa bir ilk) ilə diqqətlə hazırlanmış döyüş ardıcıllığını ehtiva edir.
Bir millətin doğuşu (film, 1915)
Bir millətin doğuşu (org. The Clansman adlanır) — 1915-ci il istehsal edilmişdir. Amerikan səssiz epik dram filmidir. D. W. Griffith tərəfindən istehsal edilmiş və baş rolda Lillian Giş rol almışdır. Ekran əsəri romandan götürülmüş və Tomas Dixon Jr tərəfindən səhnələşdirilmişdir. Griffith, ssenarisini Frank E. Woods ilə birlikdə yazmış və filmi Harry Aitken ilə birlikdə istehsal etmişdir.
Onun süjeti, qismən fantastika və qismən tarix, Con Uilks But tərəfindən Abraham Linkolnun öldürülməsi və bir neçə il ərzində Vətəndaş Müharibəsi və Yenidənqurma dövrlərində iki ailənin - Birlik tərəfdarı (Şimali) Stounmenlər və tərəfdarlarının münasibətlərini əks etdirir. -Konfederasiya (Cənubi) Camerons. O, əvvəlcə fasilə ilə ayrılmış iki hissədə nümayiş etdirildi və orkestr üçün musiqi notuna malik ilk Amerika istehsalı film idi. O, yaxından çəkilişlər və sönük görünüşlərə öncülük etdi və o, minlərlə kimi görünmək üçün hazırlanmış yüzlərlə əlavə (başqa bir ilk) ilə diqqətlə hazırlanmış döyüş ardıcıllığını ehtiva edir.
Təəssürat, günəşin doğuşu
Təəssürat, günəşin doğuşu (fr. Impression, soleil levant) — Klod Mone tərəfindən çəkilmiş və ilk dəfə 1874-cü ilin aprelində Parisdə "İmpressionistlərin sərgisi"ndə nümayiş olunmuş rəsm əsəri. Belə ki, sərginin adından başa düşüldüyü kimi bu əsər impressionizm cərəyanının təsirinə məruz qalmışdır.
Mone "Təəssürat, günəşin doğuşu" əsərində özünün doğulduğu şəhər olan Havr şəhərinin limanını təsvir etmişdir. Hal-hazırda bu əsər Marmottan-Mone muzeyində (Paris) sərgilənməkdədir.
Mone 1872-ci ildə Fransanın şimal-qərbində yerləşən, doğulduğu şəhər olan Havr şəhərinə gəlir və burada yaradıcılığına Havr şəhərinin limanını təsvir etdiyi şəkillərlə davam edir. Onun çəkdiyi müxtəlif rəsmlərdən limanın "günün sübh, gündüz, alatoranlıq, qaranlıq periodlarında və fərqli görüş nöqtələrindən - suyun özündən və ya otel otağından" təsvir edildiyi aydın olur.
"Təəssürat, günəşin doğuşu" əsəri 1874-cü ildə Parisdə keçirilən "Rəssamlar, Heykəltaraşlar, Həkkaklar və s." sərgisində nümayiş etdirildikdən sonra yuxarıda qeyd olunan əsərlər içərisində ən məşhuru olmağı bacardı. Otuz iştirakçı olmasına baxmayaraq sərgiyə, əsasən, Mone, Edqar Deqa, Kamil Pissarro, Pyer-Ogüst Renuar, Alfred Sisley rəhbərlik edirdi və burada təqribən 200-ə yaxın əsər 4000-dən çox insana nümayiş olundu. Hətta sərgidəki həmin əsərlərin bir qisminin sərt təndiqlərə məruz qalması da aşkardır.