kredit

Kredit (lat. creditum) — bağlanmış müqaviləyə uyğun olaraq qaytarılmaq, müəyyən müddətə (müddətin uzadılması hüququ ilə) və faizlər (komisyon haqqlar) ödənilmək şərti ilə, təminatla və ya təminatsız müəyyən məbləğdə borc verilən pul vəsaitidir. Həmin şərtlərlə pul vəsaitinin verilməsi haqqında götürülmüş hər hansı öhdəlik, qarantiya, zəmanət, borc qiymətli kağızlarının diskontla və ya faizlər alınmaqla satın alınması və müqaviləyə əsasən hər hansı formada verilmiş vəsaitin qaytarılmasını tələb etməklə bağlı digər hüquq da kredit anlayışına aiddir. Bu anlayışa Bank fəaliyyəti ilə əlaqədar birbaşa və ya dolayı yol ilə Bank tərəfindən nağd pul şəklində verilən ssudalar, yaxud Bank tərəfindən üzərinə götürülən öhdəliklər, o cümlədən overdraftlar, akkreditivlər, qarantiyalar və sair gözlənilən və gözlənilməyən öhdəliklər aiddir. == Bank krediti == Bank krediti – bank tərəfindən borc alanla bağlanmış müqaviləyə uyğun olaraq qaytarılmaq, müəyyən müddətə (müddətin uzadılması hüququ ilə) və faizlər (komisyon haqları) ödənilmək şərti ilə, təminatla və ya təminatsız müəyyən məbləğdə borc verilən pul vəsaitidir. == Kredit sistemi == Kredit sistemi dedikdə, kredit-hesablaşma münasibətlərinin, kreditləşmənin forma və metodlarının və kredit-maliyyə institutlarının məcmusu başa düşülür. Kredit sisteminin 2 forması mövcuddur: Funksional forma İnstitusional forma. Funksional forma - kredit münasibətlərinin məcmusu, kreditləşmənin forma və metodları başa düşülür. İnstitsional forma - maliyyə-kredit təşkilatlarının məcmusu, sərbəst pul vəsaitlərini bir yerdə cəmləşdirən və onları borc verən kredit sistemi başa düşülür. Funksional formadan yanaşdıqda kredit sistemi bank, istehlak, kommersiya, dövlət, beynəlxalq kreditlə meydana çıxır.

Kredit

=== Kredit ittifaqı anlayışı === Kredit ittifaqı mənafe ümumiliyi əsasında könüllü birləşən fiziki şəxslərin və (və ya) kiçik sahibkarlıq subyekti olan hüquqi şəxslərin sərbəst pul vəsaitlərini cəmləşdirmək yolu ilə özlərinin qarşılıqlı kreditləşdirilməsi üçün yaratdıqları bank olmayan kredit təşkilatıdır. Qarşılıqlı kreditləşmə Kredit ittifaqında toplanan pul vəsaiti hesabına üzvlərin təsərrüfat və sosial ehtiyaclarının ödənilməsi üçün verilən qısa və uzunmüddətli kreditdir. Kredit ittifaqı öz əmlakına malikdir, öz adından əmlak və qeyri-əmlak hüquqları əldə edə bilər, məhkəmədə iddiaçı və cavabdeh ola bilər. ==== Kredit ittifaqları haqqında qanunvericilik ==== Kredit ittifaqları haqqında qanunvericilik Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasından, bu Qanundan və Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarından ibarətdir. === Kredit ittifaqının fəaliyyətinin əsas prinsipləri === Kredit ittifaqının fəaliyyətinin əsas prinsipləri aşağıdakılardır: üzvlərin mənafe ümumiliyi və qarşılıqlı etimadı əsasında birləşməsi; üzvlüyün könüllülüyü; fəaliyyətinin aşkarlığı; şəxsi mənafeyin kollektiv mənafe ilə əlaqələndirilməsi; payların həcmindən asılı olmayaraq üzvlərin hüquq bərabərliyi; Kredit ittifaqının idarə olunmasında üzvlərin şəxsən iştirakı; əldə edilmiş vəsaitin sahibkarlıq fəaliyyətinə yönəldilməsi; fəaliyyətinin təşkilinin özünənəzarətə əsaslanması. === Kredit ittifaqının hüquqları və vəzifələri === Kredit ittifaqının aşağıdakı hüquqları vardır: banklardan, beynəlxalq və xarici maliyyə-kredit qurumlarından kredit, qrant almaq; öz üzvlərinə nizamnamədə göstərilən qaydada kreditlər vermək; sərbəst pul vəsaitini banklara, digər Kredit ittifaqlarına depozitə qoymaq, habelə dövlət qiymətli kağızlarının alınmasına sərf etmək. === Kredit ittifaqının yaradılması === Kredit ittifaqı 11-dən az olmayan fiziki və (və ya) hüquqi şəxslər tərəfindən qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş qaydada təsis edilir. Kredit ittifaqının təsis yığıncağı Kredit ittifaqının yaradılması barədə qərar qəbul edir, nizamnaməni təsdiq edir, idarəetmə və nəzarət orqanını seçir. == Mənbə == Credit Union Database Arxivləşdirilib 2013-01-20 at the Wayback Machine - all credit unions in USA World Council of Credit Unions trade association for credit unions Association of Asian Confederations of Credit Unions regional federation representing 21 national federations in Asia with 35 million retail members Association of British Credit Unions Limited - the largest trade body representing credit unions in the UK National Association of Credit Union Workers - a staff association for all UK credit union workers regardless of trade body affiliation National Federation of Community Development Credit Unions - a trade body representing more than 240 community development credit unions (CDCUs) across the United States. Scottish League of Credit Unions - a trade body representing credit unions in Scotland Virginia Credit Union Arxivləşdirilib 2010-12-30 at the Wayback Machine - all credit unions listed in VA directory.

Kredit kartları (ingiliscə: Credit Cards) - hesablaşma zamanı nağd kredit istifadə imkanını yaradır. Çeklərə nəzərən kredit kartlarıyla ödəniş daha da qarantlıdır. Çeklərin qarşılıqsız çıxması və ya ödəmələrin gecikməsi və satışı həyata keçirən yerlərin öz kredit satışları nəticəsində bəzi alacaqlarını ala bilməməsi və ya gecikmələrlə alması nəzərə alındıqda kredit kartları satıcılar üçün daha avantajlı sayılır. Banklar kart sahiplərinə ayda bir dəfə cəmi aldıqlarının 25%-nin ödənməsini tələb etməklə, geri qalmış vəsaitin isə kredit olarak ödəmə imkanı təmin edirlər. Kredit kartı üzrə ödəmələr həm hesabda olan vəsait qalığı çərçivəsində həm də icazəli overdraft çərçivəsində heyata keçirilir. Kredit kartların digər növü revolver kredit kartlarıdır və bu kartla ödəmələr icazə verilmiş kredit limiti çərçivəsində, yəni kredit borcun maksimal həddi dərəcəsində həyata keçirilir.

Kredit kartları (ingiliscə: Credit Cards) - hesablaşma zamanı nağd kredit istifadə imkanını yaradır. Çeklərə nəzərən kredit kartlarıyla ödəniş daha da qarantlıdır. Çeklərin qarşılıqsız çıxması və ya ödəmələrin gecikməsi və satışı həyata keçirən yerlərin öz kredit satışları nəticəsində bəzi alacaqlarını ala bilməməsi və ya gecikmələrlə alması nəzərə alındıqda kredit kartları satıcılar üçün daha avantajlı sayılır. Banklar kart sahiplərinə ayda bir dəfə cəmi aldıqlarının 25%-nin ödənməsini tələb etməklə, geri qalmış vəsaitin isə kredit olarak ödəmə imkanı təmin edirlər. Kredit kartı üzrə ödəmələr həm hesabda olan vəsait qalığı çərçivəsində həm də icazəli overdraft çərçivəsində heyata keçirilir. Kredit kartların digər növü revolver kredit kartlarıdır və bu kartla ödəmələr icazə verilmiş kredit limiti çərçivəsində, yəni kredit borcun maksimal həddi dərəcəsində həyata keçirilir.

Kredit müqaviləsi — Kommersiya bankı və ssuda alan arasında imzalanan saziş. Həmin sazişə əsasən, bank müddətlilik, qaytarılma və ödəmə şərtləri ilə borc alana razılaşdırılmış məbləğdə kredit təqdim etməyi öhdəsinə götürür, borc alan isə alınmış məbləği təyinatı üzrə istifadə etməyi və müəyyən edilmiş müddətdə qaytarmağı (şərtləşdirilmiş faizləri ödəməklə) öhdəsinə götürür. Adətən, kredit müqaviləsi aşağıdakı əsas bölmələrdən ibarət olur: Razılığa gələn tərəflərin adlarının olduğu preambula Kreditin məqsədi, həcmi, istifadə olunma müddəti və ödəniş tarixi. Bu bölmədə istənilən kreditin dəqiq məqsədi qeyd edilir, çünki Rusiya qanunvericiliyinə əsasən, kreditin məqsədli istifadəsinə nəzarət bütünlüklə kommersiya bankına həvalə olunur, kreditin müəyyən məqsəd üçün istifadə olunmaması kredit müqaviləsinin qüvvəsinin dayanması və bankın kreditin vaxtından əvvəl ödənilməsi ilə bağlı tələbi üçün əsas kimi çıxış edir. Bundan əlavə, bu bölmədə kreditin istifadə müddəti və dəqiq ödəniş tarixi göstərilir, çünki borc alan krediti müəyyən edilmiş tarixdə ödəmədikdə bankın ona qarşı tətbiq edəcəyi cərimə sanksiyaları qüvvəyə minir. Kreditdən istifadəyə görə ssuda faizi, həmin faizin ödənilməsinin qaydası və müddəti və faiz dərəcəsinin dəyişmə qaydası. Kredit müqaviləsinin bu bölməsi bankın ssuda alanla qarşılıqlı münasibətlərində ən mühüm bölmədir, əsas fikir ayrılıqları adətən bu bölmə ilə əlaqədar yaranır. Banklar tez-tez kredit müqaviləsinə dəyişiklik etmək zərurəti ilə üzləşir, bu dəyişikliklər kreditdən istifadəyə görə faiz dərəcəsinin artması ilə bağlıdır. Bəzən banklar öz müştərilərinə faiz dərəcəsinin dəyişməsi haqqında yazılı bildiriş göndərməklə kifayətlənirlər. Nəzərə almaq lazımdır ki, müqavilədə nəzərdə tutulmuş hallar istisna olunmaqla, müqavilənin şərtlərinin birtərəfli dəyişdirilməsi yolverilməzdir.

Müştərinin kredit reytinq bankları tərəfindən müəyyənləşdirdiyi maliyyə əməliyyatları nəticəsində meydana gələn risk skorudur. Bu risk hesabına görə, banklar müştərilərə kredit verə bilməyəcəyinə qərar verirlər. Kredit memorandumunun emitenti ümumi banklar tərəfindən müəyyən edildiyi üçün, bu bankların köçürülməsi barədə məlumat bir yerdə toplanır və kredit qeydləri bu şəkildə yaranır. == Kredit dərəcəsinə təsir edən amillər == Təsirin dərəcəsi: 35% — fərdi kredit kartını ödəmək imkanı Təsirin dərəcəsi: 35% — fərdi borc və ödəmə vəziyyəti Təsirin dərəcəsi: 11% — yeni kreditlərin açılması Təsirin dərəcəsi: 10% — Kreditlərin istifadə müddəti Təsir nisbəti: 9% — Digər səbəblər == Kredi Notu Sorgulama == Kredit hesabınızı öyrənmək üçün kredit almaq üçün müraciət edə bilərsiniz, lakin ölkənizə görə dəyişən SMS hesabını da tapa bilərsiniz. Bununla yanaşı, müxtəlif sual-cavab vasitələr də var.

Kredit təşkilatı — bank, xarici bankın yerli filialı və ya bank olmayan kredit təşkilatıdır.

Beynəlxalq kredit — qaytarılma, təxirəsalınmazlıq, təminat və faizlərin ödənilməsi şərtləri ilə valyuta və əmtəə resurslarının verilməsi ilə bağlı beynəlxalq iqtisadi münasibətlər sferasında kredit kapitalının hərəkəti. == Beynəlxalq kreditin funksiyaları == Genişlənmiş təkrar istehsalı təmin etmək üçün dünya ölkələri arasında kredit kapitalının yenidən bölüşdürülməsi, milli mənfəətin orta səviyyəyə bərabərləşdirilməsi. Kredit vəsaitlərindən istifadə etməklə (veksellər, veksellər, çeklər, köçürmələr və s.) beynəlxalq ödənişlər sahəsində dövriyyə xərclərinə qənaət, nağdsız ödənişlərin inkişafı və sürətləndirilməsi. Xarici kreditlərdən istifadə etməklə kapitalın təmərküzləşməsinin və mərkəzləşdirilməsinin sürətləndirilməsi. İqtisadi tənzimləmə. == Beynəlxalq kreditin rolu == Beynəlxalq kredit istehsalın inkişafında ikili rol oynayır: müsbət və mənfi. Kredit bir tərəfdən təkrar istehsalın davamlılığını və genişlənməsini təmin edir. O, istehsalın və mübadilənin beynəlmiləlləşməsinə, beynəlxalq əmək bölgüsünün dərinləşməsinə kömək edir. Digər tərəfdən, beynəlxalq kredit ictimai təkrar istehsalda balanssızlığı artırır, gəlirli sahələrin kəskin genişlənməsini stimullaşdırır, xarici borc vəsaitlərini cəlb etməyən sənaye sahələrinin inkişafını ləngidir. == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Қаржы-экономика сөздігі.

Restrukturizasiya olunmuş kredit (ing. Rescheduled loan) - Ödəniş vaxtının uzadılması, faiz dərəcələrinin aşağı salınması və bir hissəsinin və ya hamısının bağışlanması kimi tədbirlərə məruz qalan kreditlər.

Monetar siyasət (ing. Monetary policy) — zamanı iqtisadiyyat pul və onun alətləri vasitəsilə idarə edilir və tənzimlənir. Monetar siyasətdən XIX əsrlərin sonlarından etibarən istifadə edilməyə başlanılıb. Bu siyasət faiz dərəcəsinin iqtisadiyyata təsirinə əsaslanır və borc götürülən pulun qiymətini və pulun məcmu təklifini dəyişir. Monetar siyasət bunları idarə etmək üçün müxtəlif alətlərdən istifadə edir ki bu da iqtisadi artıma, inflyasiyaya, işsizliyə və məzənnəyə təsir göstərir. Belə ki, əgər valyutanın buraxılışı bir mərkəzdən həyata keçirilirsə və ya iqtisadi subyektlər üçün pulu təmin edən bankların mərkəzi banka tabe olduğu nizamlama sistemi mövcuddursa, monetar siyasət (iqtisadi məqsədlərə çatmaq üçün) pul təklifini və faiz dərəcəsini idarə edir. 1970-ci ildən bəri monetar siyasət ümumilikdə fiskal siyasətdən ayrı həyata keçirilir. Hətta bundan əvvəl Bretton Vuds sistemi də dövlətin iki siyasəti ayrılıqda formalaşdırımasını təklif edirdi. Modern dövrdə əksər ölkələrdə monetar siyasəti həyata keçirən müstəqil qurumlar (ABŞ-də Federal Ehtiyatlar Sistemi, İngiltərə Bankı, Avropa Mərkəzi Bankı, Çin Xalq Bankı, Yeni Zellandiya Ehtiyat Bankı və Yaponiya Bankı) mövcuddur. Ümumilikdə bu qurumlar mərkəzi bank adlandırılırlar və adətən maliyyə sistemindəki əməliyyatların düzgün və səlis həyata keçirilməsinə məsuldurlar.

Valyuta-kredit əlaqələri — müxtəlif ölkələrin subyektləri, yəni rezidentləri və qeyri-rezidentləri arasında maliyyə münasibətləri və ya predmeti valyuta sərvətlərinə mülkiyyət hüququnun və valyuta sərvətləri ilə bağlı digər mülkiyyət hüquqlarının ötürülməsi olan bir ölkənin hüquq subyektləri arasında münasibətlər. Dövlətlər və hökumət təşkilatları Beynəlxalq təşkilatlar Müxtəlif təşkilati-hüquqi forma və fəaliyyət növləri olan müəssisə və təşkilatlar: Banklar Müəssisələr (istehsal, ticarət, xidmət sənayesi və s.) Maliyyə təşkilatları (sığorta şirkətləri, investisiya fondları, bank olmayan maliyyə təşkilatları və s.) Qeyri-kommersiya təşkilatları Digər təşkilatlar Sahibkarlar Vətəndaşlar Международные экономические отношения. Учебное пособие под ред. проф.

Qarşılıqlı Kredit Cəmiyyətinin binası (gürc. საკრედიტო საზოგადოების შენობა) – Tbilisinin Azadlıq meydanı yaxınlığında, Aleksandr Puşkin və Konstantin Leselidze küçələrinin kəsişməsində yerləşən tarixi binasıdır. Hazırda binada Gürcüstan Əlyazmalar Mərkəzi, Gürcüstan Vətəndaş Bərabərhüquqluğu Nazirliyi və Dini İşlər üzrə Dövlət Agentliyi yerləşir. Binanın inşasına 1910-cu ildə başlanılmış və inşaat işləri 1915-ci ildə tamamlanmışdır. Bina, o dövrdə Tbilisinin məşhur memarlarından olan Mixail Ohandcanovun layihəsi əsasında inşa edilmişdir. İlkin olaraq bina iki mərtəbəli inşa edilmiş və Tiflis Qarşılıqlı Kredit Cəmiyyətinin istifadəsi üçün nəzərdə tutulmuşdur. Sonradan binaya üçüncü mərtəbə də əlavə edilmişdir. ენციკლოპედია „თბილისი“, გვ.

Əmanət və Kredit Assosiasiyası (ing. Savings and loan association) — ABŞ-da geniş yayılmış kredit təşkilatı növü. Əmanət-kredit assosiasiyalarının əsas funksiyası əhalinin əmanətlərinin toplanması və yaşayış binalarının alınması və tikintisi üçün uzunmüddətli kreditlərin verilməsindən ibarətdir. İngilis tikinti cəmiyyətlərini modelləşdirdikdən sonra onlar ilk dəfə 1831-ci ildə meydana çıxdılar və 1890-cı ilə qədər bütün ştatlarda fəaliyyət göstərdilər. Əmanət və kredit assosiasiyaları federal və əyalət səviyyəsində fəaliyyət göstərir. Birinci halda, birliklər kooperativ şəklində, ikincidə - səhmdar cəmiyyəti şəklində təşkil olunur. Onların əməliyyatları yerli xarakter daşıyır - fəaliyyətlər 100 mil radiusda olan ərazi ilə məhdudlaşır. Passiv əməliyyatların əsasını əhalidən müxtəlif növ hesablara (əmanət, tələb üzrə, əvvəlcədən xəbərdar etməklə, arayış, investisiya və s.) vəsaitlərin cəlb edilməsi təşkil edir. İstənilən əmanətçi səhmdar ola bilər, əksər hesablar öhdəliklərin səhmləri statusuna (80%-ə qədər) malikdir, yəni onların sahibləri əmanət-kredit assosiasiyalarının üzvləridir və səsvermə hüququna malikdirlər. Aktiv əməliyyatlar mənzil tikintisi və ev alqı-satqısı üçün adətən üzən faiz dərəcələri ilə uzunmüddətli (25 ilə qədər) kreditləşmə ilə təmsil olunur.

Banklararası kredit — bir bankdan digər banka kredit vermə prosesi. Bazarda əsas kreditor Mərkəzi Bankdır. Kommersiya bankları digər kommersiya banklarının borcalan və kreditorları kimi çıxış edirlər. Bir qayda olaraq, vəsaitlərin cəlb edilməsi birdəfəlik kredit müqavilələri əsasında və ya digər banklarda əmanətlərin yerləşdirilməsi yolu ilə həyata keçirilir. Banklararası kreditlərin əksəriyyəti bir həftə və ya daha az müddətə, əksəriyyəti isə bir gecəlik müddətə nəzərdə tutulub. Belə kreditlər banklararası məzənnə ilə verilir (kreditin müddəti overnayt olarsa overnayt dərəcəsi də deyilir). Banklar likvidliyi idarə etmək və ehtiyat tələbləri kimi tənzimləyici tələblərə cavab vermək üçün banklararası kredit bazarında borc götürür və borc verirlər. Faiz dərəcəsi bazarda pulun mövcudluğundan, mövcud tariflərdən və müqavilənin konkret şərtlərindən, məsələn, müddətin uzunluğundan asılıdır. Federal fondlar dərəcəsi (ABŞ), LIBOR (Böyük Britaniya) və Euribor (Avrozona) daxil olmaqla geniş çap olunmuş banklararası dərəcələr mövcuddur. Kommersiya banklarının kredit fəaliyyəti banklararası kreditlər bazarındakı əməliyyatlardan ayrılmazdır.

Bərpaolunan və yaxud "revolver krediti" bu xüsusiyyətlərə malik hesabın açılmasına imkan verir: belə ki, açılan hesaba təyin edilmiş limitlə vəsait yerləşdirilir və bu vəsait bir neçə dəfə istifadə edilə və təqdim edilən müddət ərzində geri qayıda bilər. Kreditləşmənin bu növünün tipik növləri overdraftlar və dövlətlərarası səviyyədə təqdim edilən kiçik biznes üçün kredit xəttidir. == Bərpaolunan kreditin əsas xüsusiyyətləri == Revolver krediti üzrə borcalan qismində fiziki və hüquqi şəxslər, beynəlxalq təşkilatlar və hətta bir dövlət çıxış edə bilər. Bu zaman kreditorun üzərinə düşən əsas vəzifə tələb üzrə vəsaitlərin təqdim edilməsi və borcun ödənməsinə maneə yaratmayan şərtlərin təmin edilməsidir. Borcalan təqdim edilən limit çərçivəsində istənilən məbləğdən istifadə edə və borcu borcun ümumi təqdim edilməsi üzrə təyin edilmiş dövrü keçməməklə istənilən, daha doğrusu özünə uyğun olan vaxt qaytara bilər. Faiz dərəcəsi isə müstəsna olaraq limitin istifadə olunmuş hissəsi üzrə təyin edilir və borc məbləği geri qaytarıldıqda istifadə üçün əlçatan olan məbləğin həcmi artır. Bərpaolunan kredit üzrə məbləğin limiti müştərinin ödəniş qabiliyyəti nəzərə alınmaqla təyin edilir və bu məbləğ borcalanın 6 aylıq gəlirindən çox ola bilməz. Burada beynəlxalq kreditər istisna təşkil edir və bu zaman borc öhdəliyinin məbləği nadir hallarda ÜDM-un 1 illik nəticələrindən çox olur. Revolver kreditləri müddətli və müddətsiz xarakter daşıya bilər. Belə ki, kredit kartında onun fəaliyyət müddəti, müqavilədə isə vəsaitlərin tam ödənilməsi dövrü göstərilir.

Debet və kredit — standartlaşdırılmış mühasibat metodik üsulları. İqtisadi və digər proseslərin imkanlarını və istiqamətlərini ortaya qoyurlar və bu imkanlar üçün sərhədləri aşkar edirlər. İki növ hesab mövcuddur: aktiv və passiv. Passiv borc götürülmüş vəsait deməkdir; aktiv — bir şirkətin, müəssisənin və ya bankın ayrılmış vəsaiti. Aktiv hesablar üçün: debet — qəbz, kredit — xərc. Passiv üçün: kredit — gəlir, debet — xərc. Debet — hesabın sol tərəfi. Aktiv və aktiv-passiv hesablar üçün: debetdəki artım, təşkilatın mülkiyyət və ya mülkiyyət dəyərində artım deməkdir. Passiv hesablar üçün: debetdə artım təşkilatın öz fondlarında (mənbələrində) azalma deməkdir, lat. debet — yəni "etməlidir" deməkdir.

Avropa Kredit Köçürməsi Sistemi (ing. European Credit Transfer System) — öyrənmə nailiyyətlərini ölçmək və müqayisə etmək yollarını və onların bir müəssisədən digərinə köçürülrməsini təmin edən kredit sistemi. Bu sistem ilkin olaraq Erazmın (Erasmus) (1989–1996) proqramı əsasında qurulmuşdur və Avropa Birliyinin bütün Üzv Dövlətlərində və Avropa İqtisadi Ərazisı ölkələrində 145 ali təhsil müəssisəsinin cəlb olunduğu pilot layihəsində 6 il müddətində sınaqdan keçirilmişdir. 1997–1998-ci illərdə Sokrat/Erasmus proqramında Müəssisə Müqaviləsinin təqdimatından bəri bütün Avropa universitetləri Avropa Kredit Köçürməsi Sistemində iştirak edə bilərlər. Tədris proqramının şəffaflığını yaratmaq və akademik tanınmanı asanlaşdırmaq üçün Avropa Kredit Köçürməsi Sistemi Avropa boyu mütəhərrikliyi, irəliləməni dəstəkləyir. Şəffaflıq tədris proqramı və onun dərəcəyə uyğunluğu ilə bağlı ətraflı məlumatı təmin etməklə yaradılır.

Bank olmayan kredit təşkilatı — (BOKT) xüsusi razılıq (lisenziya) əsasında kreditlərin verilməsi və Bank olmayan kredit təşkilatları haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanununda nəzərdə tutulan fəaliyyət növlərini həyata keçirən ixtisaslaşmış kredit təşkilatıdır. BOKT-nin fəaliyyəti Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, bu Qanun, Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi, "Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Azərbaycan Respublikasının digər qanunları və normativ hüquqi aktları, Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının (bundan sonra -Mərkəzi Bank) normativ xarakterli aktları ilə və Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrlə tənzimlənir. Bu Qanun kredit ittifaqlarına və lombardlara şamil olunmur. == Lisenziya == Kreditlərin verilməsi üçün BOKT Mərkəzi Bankdan xüsusi razılıq (lisenziya) (bundan sonra - lisenziya) almalıdır. Girov əmanəti qəbul etmək üçün BOKT-nin lisenziyasında bu barədə xüsusi icazə olmalıdır. Belə icazə olmadan BOKT-nin girov əmanəti qəbul etməsi qadağandır. BOKT-yə verilən lisenziya müddətsizdir. Lisenziya Mərkəzi Bank tərəfindən verildiyi gündən qüvvəyə minir. Lisenziya yalnız onu almış BOKT tərəfindən istifadə edilə bilər.. == Maliyyələşdirilmə mənbələri == BOKT-lərin fəaliyyəti aşağıdakı mənbələr hesabına maliyyələşdirilə bilər: nizamnamə (şərikli) kapitalı (əmlak haqları) və əldə edilmiş gəlirlər; cəlb edilmiş kreditlər; fiziki və hüquqi şəxslərin ianələri, qrantları və digər formalarda əvəzsiz olaraq ayırdıqları vəsaitlər; qanunvericilikdə qadağan olunmayan digər mənbələrdən əldə edilən vəsaitlər.

Bank olmayan kredit təşkilatı — (BOKT) xüsusi razılıq (lisenziya) əsasında kreditlərin verilməsi və Bank olmayan kredit təşkilatları haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanununda nəzərdə tutulan fəaliyyət növlərini həyata keçirən ixtisaslaşmış kredit təşkilatıdır. BOKT-nin fəaliyyəti Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, bu Qanun, Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi, "Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Azərbaycan Respublikasının digər qanunları və normativ hüquqi aktları, Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının (bundan sonra -Mərkəzi Bank) normativ xarakterli aktları ilə və Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrlə tənzimlənir. Bu Qanun kredit ittifaqlarına və lombardlara şamil olunmur. == Lisenziya == Kreditlərin verilməsi üçün BOKT Mərkəzi Bankdan xüsusi razılıq (lisenziya) (bundan sonra - lisenziya) almalıdır. Girov əmanəti qəbul etmək üçün BOKT-nin lisenziyasında bu barədə xüsusi icazə olmalıdır. Belə icazə olmadan BOKT-nin girov əmanəti qəbul etməsi qadağandır. BOKT-yə verilən lisenziya müddətsizdir. Lisenziya Mərkəzi Bank tərəfindən verildiyi gündən qüvvəyə minir. Lisenziya yalnız onu almış BOKT tərəfindən istifadə edilə bilər.. == Maliyyələşdirilmə mənbələri == BOKT-lərin fəaliyyəti aşağıdakı mənbələr hesabına maliyyələşdirilə bilər: nizamnamə (şərikli) kapitalı (əmlak haqları) və əldə edilmiş gəlirlər; cəlb edilmiş kreditlər; fiziki və hüquqi şəxslərin ianələri, qrantları və digər formalarda əvəzsiz olaraq ayırdıqları vəsaitlər; qanunvericilikdə qadağan olunmayan digər mənbələrdən əldə edilən vəsaitlər.

Aqrar Kredit və İnkişaf Agentliyi — Azərbaycandan kənd təsərrüfatının dəstəklənməsi ilə məşğul olan dövlət orqanı. == Tarixi == Azərbaycan Respublikası Prezidentinin "Aqrar bölmədə idarəetmənin təkmilləşdirilməsi tədbirləri haqqında" 2004-cü il 23 oktyabr tarixli, 467 nömrəli Sərəncamına əsasən aqrar bölmədə sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki və hüquqi şəxslərə dövlət dəstəyi məqsədilə kreditlərin cəlb edilməsini və təyinatı üzrə istifadəsini təmin edən icra hakimiyyəti orqanı — Azərbaycan Respublikasının Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Kənd Təsərrüfatı Kreditləri üzrə Dövlət Agentliyi yaradılmışdır.

KfW (tam adı: Kreditanştalt für Videraufbau, Frankfurt am Main alm. Kreditanstalt für Wiederaufbau‎) — Almaniyanın dövlət bankı 1948-ci ildə yaranmışdır.

KfW (tam adı: Kreditanştalt für Videraufbau, Frankfurt am Main alm. Kreditanstalt für Wiederaufbau‎) — Almaniyanın dövlət bankı 1948-ci ildə yaranmışdır.

Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Kənd Təsərrüfatı Kreditləri üzrə Dövlət Agentliyi Azərbaycan Respublikası Prezidentinin «Aqrar bölmədə idarəetmənin təkmilləşdirilməsi tədbirləri haqqında» 2004-cü il 23 oktyabr tarixli, 467 nömrəli Sərəncamına əsasən yaradılmışdır. Dövlət Agentliyi aqrar bölmədə sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki və hüquqi şəxslərə dövlət dəstəyi məqsədilə kreditlərin cəlb edilməsini və təyinatı üzrə istifadəsini təmin edən icra hakimiyyəti orqanıdır. Dövlət Agentliyi öz fəaliyyətində Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasını, Azərbaycan Respublikasının qanunlarını, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələri, Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin normativ hüquqi aktlarını, qərar və əmrlərini rəhbər tutur. Dövlət Agentliyi müstəqil balansa, qanunvericiliyə uyğun olaraq,sərəncamında olan dövlət əmlakına, xəzinə və bank hesablarına, Azərbaycan Respublikasının dövlət gerbinin təsviri, Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin və öz adı həkk olunmuş möhürə, müvafiq ştamplara və blanklara malikdir. Dövlət Agentliyinin saxlanılması xərcləri Azərbaycan Respublikasının dövlət büdcəsi və qanunvericiliklə qadağan olunmayan digər mənbələr hesabına maliyyələşdirilir. Dövlət Agentliyi Bakı şəhərində yerləşir. '''Dövlət Agentliyinin əsas vəzifələri:''' Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı, emalı, meliorasiya, su təsərrüfatı və aqrar bölmənin digər sahələrində fəaliyyət göstərən sahibkarlıq subyektləri üçün kreditlər cəlb etmək; Beynəlxalq təşkilatlarla və maliyyə qurumları ilə bağlanmış sazişlər çərçivəsində layihələrin həyata keçirilməsini öz səlahiyyətləri daxilində təmin etmək; Aqrar bölməyə cəlb edilən kreditlərin təyinatı üzrə istifadəsini öz səlahiyyətləri daxilində təmin etmək; Kənd ərazilərinin inkişafına yönəldilmiş dövlət proqramlarının hazırlanmasında və həyata keçirilməsində iştirak etmək;8.5. qanunvericiliklə müəyyən edilmiş digər vəzifələri yerinə yetirmək. Dövlət Agentliyinin fəaliyyətinin təşkili Dövlət Agentliyinə Azərbaycan Respublikasının kənd təsərrüfatı naziri tərəfindən vəzifəyə təyin olunan və vəzifədən azad edilən baş direktor rəhbərlik edir. Baş direktor Dövlət Agentliyinə həvalə edilmiş vəzifələrin yerinə yetirilməsinə və funksiyaların həyata keçirilməsinə görə şəxsən məsuliyyət daşıyır.

Kreditin defolt svopu (ing. credit default swap, CDS) — kredit riskindən sığortalanmaq üçün alınmış maliyyə svopu (qarşı tərəfin maliyyə öhdəliklərini yerinə yetirməməsi), baxmayaraq ki, alıcı kredit riskini daşıya bilməz və ya dolayı yolla. == Təsviri == Svop alıcısı müəyyən kredit hadisəsi baş verdikdə, svop alıcının kreditini üçüncü tərəfə, Referans Müəssisə ödəməyə razı olan CDS satıcısına birdəfəlik və ya təkrarlanan mükafat ödəyir. Hadisənin baş verməsi əsas borcalan tərəfindən kreditin ödənilməsinin mümkünsüzlüyünü göstərir. Belə bir hadisə məcburi restrukturizasiya, ödənişlərə moratorium, iflas və s. ola bilər. Svopun alıcısı kredit riskindən müdafiə alır. Defolt halında, svopun alıcısı əsas borcalana qarşı tələb hüququnu svop satıcısına keçirir. Belə hüquq borc müqaviləsindən, istiqrazdan, vekseldən və ya digər əməliyyatdan yarana bilər. Bunun müqabilində alıcı borcun nominal məbləğinə bərabər kompensasiya alacaq.

Qiymətli kağızlar üzrə Beynəlxalq Kredit Assosiasiyası (ing. The International Securities Lending Association, qıs. ISLA) — qiymətli kağızların kreditləşdirilməsi sənayesi iştirakçılarının ümumi maraqlarını təmsil etmək üçün 1989-cu ildə yaradılmış ticarət birliyidir. ISLA bazar və prudensial tənzimləmə rejimləri və investorların müdafiəsi kimi məsələlərdə Avropa üzrə tənzimləyicilərlə sıx əməkdaşlıq edir. Birləşmiş Krallıqda assosiasiya İngiltərə Bankının sədrliyi ilə bazar praktikantları komitəsi olan Qiymətli Kağızların Kreditləşdirilməsi Komitəsində nümayəndəliyə malikdir. ISLA bir sıra əsas bazar təşəbbüslərinə, o cümlədən Böyük Britaniyanın Pul Bazarları Məcəlləsinin və standart kredit müqaviləsi, Qlobal Qiymətli Kağızlar Kredit Müqaviləsi (GMSLA) işlənib hazırlanmasına töhfə vermişdir. ISLA-nın sığorta şirkətləri, pensiya fondları, aktiv menecerləri, banklar və kastodian bankları da daxil olmaqla 4000-dən çox müştərini təmsil edən 140-dan çox üzvü var. ISLA üzvlərinin əksəriyyəti Birləşmiş Krallıqda və ya Avropada yerləşir, baxmayaraq ki, ABŞ və Uzaq Şərqdə sənaye iştirakçılarının sayı artmaqdadır. Borcalan olmayan üzvlərə 2004-cü ilin sentyabrından etibarən ISLA-ya qoşulmağa icazə verilib. Endryu Dayson 2013-cü ildə ISLA-ya qoşulub və 2016-cı ilin ortalarında baş direktor vəzifəsini icra edib.

Qiymətli kağızların kreditləşdirilməsi (ing. SLB или Securities Lending and Borrowing) — aktivlərin qısamüddətli satışını ödəmək üçün qiymətli kağızların alınması və borclanması. Bazar iştirakçılarına müxtəlif qiymətli kağızlar fondları, həmçinin opsion treyderləri və digər idarəetmə şirkətləri daxildir. Qiymətli kağızların kreditləşdirilməsi əməliyyatları birjadankənar bazarda həyata keçirilir. Əməliyyatın tərəfləri vasitəçilərin xidmətlərindən istifadə edirlər: kreditorlar — depozitar xidmətləri; borcalanlar baş brokerlərin xidmətlərindən istifadə edirlər. SLB istifadə olunur: qısa satışları əhatə etmək; vergi arbitrajı məqsədləri üçün. Qısa satış vəziyyətində, satıcılar qiymətli kağızı başqa qarşı tərəfdən — SLB əməliyyatının qarşı tərəfindən borc almalıdırlar. Kredit riskini azaltmaq üçün borcalan borc verənə nağd pul — girov şəklində girov təqdim edir, onun məbləği bir qayda olaraq (lakin mütləq deyil) qiymətli kağızların bazar dəyərindən yüksəkdir. Borcalan bazardakı qısa mövqeyini bağladıqdan sonra SLB əməliyyatı bağlanır — qiymətli kağızlar və girov ilkin sahiblərinə qaytarılır. Qısa satışları əhatə etmək məqsədlərinə əlavə olaraq, SLB əməliyyatları müxtəlif yurisdiksiyalar arasında vergi arbitrajı məqsədləri üçün də istifadə edilə bilər.

Kreditin vaxtından əvvəl ödənilməsi — kredit məbləğinin azaldılmasına yönəlmiş əlavə ödənişlər etməklə kreditin əsas borcunun azaldılması prosesi. Vaxtından əvvəl ödəmə etmək üçün ərizə doldurmalısınız (əksər banklarda). Ərizə olmadan bank borcun qalığını azaltmaq üçün əlavə vəsaiti hesaba yatırsanız belə, silinməyəcək. == Vaxtından əvvəl ödəmə növləri == Kreditin vaxtından əvvəl ödənilməsinin iki növü var — qismən və tam ödəmə. Erkən ödəmə proseduru kredit müqaviləsi ilə müəyyən edilmiş kredit müddəti bitənə qədər həyata keçirilir, buna görə də kreditin vaxtından əvvəl ödənilməsi adlanır. Kreditin həm tam, həm də qismən vaxtından əvvəl ödənilməsi artıq ödənişin ümumi məbləğinin azalmasına təsir göstərir ki, bu da borcalanı ilk növbədə maraqlandırır. Artıq ödənişin məbləğinin azalması erkən ödəmə tarixində deyil, tədricən baş verir. Erkən ödəmə tarixində artıq ödəniş dərhal azalmır; bu, kreditin qaytarılması zamanı tədricən baş verir. Erkən ödəmə ilə maksimum qənaət kredit müddətinin sonuna doğru əldə edilir. === Tam erkən ödəniş === Kreditin vaxtından əvvəl tam ödənilməsi banka (və ya digər maliyyə institutuna) olan bütün kredit borcunun (adətən əsas məbləğ və faiz) kredit müqaviləsi ilə müəyyən edilmiş kredit müddəti bitənə qədər tam ödənilməsidir.