MARŞRUT

Marşrut (alm. Marschroute, fr. marche — hərəkət, irəliyə gediş və route — yol) — əsas məntəqələr göstərilməklə müəyyən coğrafi orientirlərlə müqayisədə hansısa obyektin hərəkəti. Marşrutun əvvəli və son nöqtəsi olur. Marşrutun yolu əvvəldən müəyyən edilir və ondan istifadə edənlər məlumatlı olurlar. == Həmçinin bax == Turist marşrutu Nəqliyyat logistikası Cədvəl Yol == Mənbə == Яндекс.

Marşrut planalma (rus. маршрутная съемка, ing. compass sketching) — topoqrafik və başqa xəritələri tərtib etmək və yenidən düzəltmək üçün ayrı-ayrı marşrutlar üzrə yerin plana alınmasıdır. İnstrumental menzula, aerofototopoqrafik və b. ilə /, yaxud gözəyarı planalma üsulları ilə aparılır.

"Mavi marşrut" (mac. Országos Kéktúra, qısaldılmış halda OKT) — Macarıstanın milli piyada marşrut yolu. Bu marşrut avropa piyada marşrut şəbəkəsinin bir hissəsi hesab olunur. == Tarixi == Milli mavi marşrut və ya sadəcə mavi marşrut Avropanın ilk şəhərlərarası piyada turist marşrutu hesab olunur. Bu barədə ilk dəfə olaraq 1938-ci ildə məlumat verilmiş və uzunluğu o dövrdə 910 km göstərilmişdir. İkinci dünya müharibəsindən sonra bir çox macar piyada turizm həvəskarları bu yolla hərəkət etməyə başladılar. Budapeştin idman turizm cəmiyyəti "Lokomotiv" 1952-ci ildə bu marşrutu rəsmən "mavi" yol adlandırdı. Tezliklə bu cəmiyyət marşrutla bağlı buklet və xəritələr yaratdılar. 1961-ci ildən "Mavi marşrut" hərakatının təşkilatşılığını və idarəçiliyini "Təbətin dostlar" assosiasiyası öz üzərinə götürdü. "Mavi marşrutun" ilk illərində bu yol barəsində ancaq idmançı turistlər məlumatlı idi.

"Mavi marşrut" (mac. Országos Kéktúra, qısaldılmış halda OKT) — Macarıstanın milli piyada marşrut yolu. Bu marşrut avropa piyada marşrut şəbəkəsinin bir hissəsi hesab olunur. == Tarixi == Milli mavi marşrut və ya sadəcə mavi marşrut Avropanın ilk şəhərlərarası piyada turist marşrutu hesab olunur. Bu barədə ilk dəfə olaraq 1938-ci ildə məlumat verilmiş və uzunluğu o dövrdə 910 km göstərilmişdir. İkinci dünya müharibəsindən sonra bir çox macar piyada turizm həvəskarları bu yolla hərəkət etməyə başladılar. Budapeştin idman turizm cəmiyyəti "Lokomotiv" 1952-ci ildə bu marşrutu rəsmən "mavi" yol adlandırdı. Tezliklə bu cəmiyyət marşrutla bağlı buklet və xəritələr yaratdılar. 1961-ci ildən "Mavi marşrut" hərakatının təşkilatşılığını və idarəçiliyini "Təbətin dostlar" assosiasiyası öz üzərinə götürdü. "Mavi marşrutun" ilk illərində bu yol barəsində ancaq idmançı turistlər məlumatlı idi.

Azərbaycan Hava Yollarının marşrut şəbəkəsi — AZAL aşağıdakı istiqamətlərdə uçuşlar həyata keçirir.

Azərbaycan Hava Yollarının marşrut şəbəkəsi — AZAL aşağıdakı istiqamətlərdə uçuşlar həyata keçirir.

Tbilisi-Ağdam marşrut avtobusunun partladılması — 10 avqust 1990-cı il tarixdə "Tbilisi-Ağdam" marşrutu ilə hərəkət edən sərnişin avtobusunun partladılması. Hadisə nəticəsində 20 nəfər həlak olmuş, 30 nəfər yaralanmışdır. Cinayətin təşkilatçıları Armen Mixayloviç Avanesyan və Mixayil Mixayloviç Tatevosov (Tatevosyan) cinayət məsuliyyətinə cəlb olunmuşlar. 1992-ci ilin mayında A. Avanesyan ölüm cəzasına məhkum edilmiş, M. Tatevosov isə 15 il azadlıqdan məhrum edilmişdir. İstintaq zamanı məlum olmuşdur ki, cinayətkarlar 1991-ci ilin iyulun 17-də Ağdam-Tbilisi marşrutu ilə hərəkət edən sərnişin avtobusunu da partlatmağı planlaşdırmış, lakin özlərindən asılı olmayan səbəblərdən aksiyanı həyata keçirə bilməmişlər. M. Tatevosov 1992-ci ilin may ayında Tərtər rayonunda azərbaycanlı girovlarla dəyişdirilmişdir.

== Marşrut == === Xidmət qrafiki === 1 hər dəfə dayanmaqla eyni qrafik ilə xidmət göstərərək aşağıdakı xətləri istifadə edir. === Stansiyalar === == Qeydlər == == İstinadlar == == Xarici keçidlər == MTA NYC Transit – 1 Broadway – Seventh Avenue Local MTA Subway Time – 1 Train "1 Subway Timetable, Effective June 25, 2017" (PDF). Metropolitan Transportation Authority. İstifadə tarixi: 25 iyun, 2017.

AH8 Asiya marşrutu — Şimali Avropanı İranla birləşdirən beynəlxalq Asiya şəbəkəsinin əsas yollarından biridir. Uzunluğu 4718 kilometrdir. == Marşrut == Marşrut Finlandiya ilə sərhəddən başlayır. Daha sonra marşrut aşağıdakı kimidir: Sankt-Peterburq - Moskva - Volqoqrad - Həştərxan - Kizlyar - Mahaçqala - Dərbənd - Bakı - Tehran - Bəndər-İman.

İstənilən hər hansı bir səyahətin (müvəqqəti qalma, turlar) ön­cədən seçilmiş marşrutu, gecələmək proqramı, müəyyən davamiy­yət və məqsədi olur. Marşrut - siyahı üzrə qeyd olunmuş bütün coğrafi məntəqələrə və yerlərə gedilməsi nəzərdə tutulan və səyahət müddətində dayanacaqdan-dayanacağa qədər turistlər tərəfindən gedilən yoldur. Səyahətin başlanğıcı və sonu marşrutun çıxış və son nöqtələri hesab olunur. Marşrutun başlanğıcı - müqavilədə nəzərdə tutulduğu kimi, turistə ilk, sonu isə axıncı turist kimi xidmət göstərən məntəqədir. == Marşrut növləri == Marşrut üzrə gedilən istiqamətdə yerdəyişmədən asılı olaraq, marşrutun xətti, dairəvi, radial (radius istiqamətli) və kombinasiyalı (quraşdırılmış) növləri vardır. Xətti marşrut - başlanğıcı və sonu müxtəlif coğrafi məntəqə­lərdə olan marşrut, məsələn, Bakı-Şəki-Sumqayıt-Tiflis. Dairəvi marşrut - başlanğıcı və sonu eyni coğrafi məntəqədə olan marşrut, məsələn «Türkiyə turu» (İstanbul - İzmir - Quşadası - Patnakqala - İstanbul). Dairəvi marşrutdan fərqli olaraq, başlanğıc nöqtəsində yerləşən turist, həmin nöqtədən müxtəlif istiqamətlərə səyahət edərək yenidən başlanğıc nöqtəsinə qayıdır. Məsələn, Bakı-Şamaxı-Bakı, Bakı-Gəncə-Bakı, Bakı-Şəki-Bakı, Bakı-Nabran-Bakı. Kombinasiyalı marşrut - xətti, dairəvi və radial marşrut elementinin ixtiyari kombinasiyasım' özündə birləşdirən marşrut.

Azərbaycan Respublikası ərazisində "E" Beynəlxalq yollar şəbəkəsinə daxil olan "E-97" nömrəli Xerson-Poti-Bakı-Trabzon ("Tarixi İpək yolu" marşrutu ilə) və "E-119" nömrəli Moskva-Mahaçqala-Bakı-Astara avtomobil yolu (Rusiya Federasiyasının sərhədi) keçir. E-119 avtomagistral yolu Azərbaycan-İran sərhəddindəki Astara rayonundan Rusiyanın Moskva şəhərinə qədər uzanır. Uzunluğu 2630 km-dir. Avtomobil yolunun keçdiyi məntəqələr: Astara - Ələt - Bakı - Quba - Maxaçqala - Volqoqrad - Povorino - Tambov - Moskva. E-119 nömrəli avtomobil yolu Azərbaycan daxilində 2 marşrutdan ibarətdir. Bu Bakıdan şimal sərhəddinə qədər olan M2, Bakıdan Astaraya qədər olan M3 nömrəli avtomobil yolllarıdır.

E60 Avropa marşrutu — Fransanın qərbi Brest şəhərindən Qırğızıstanın şərqi İrkeştam şəhərinə qədər uzanan Avropa marşrutu.

Avropa E-yolu E982 — Türkiyənin cənub sahilindəki Mersin və Tarsus şəhərlərini bir-birinə bağlayan bir Avropa B sinfi yoldur. Ankaradan təxminən 380 kilometr cənubdadır. Mersinin cənub-qərbindəki D400 qovşağından E90 və O21 qovşağına qədər uzanır. Uzunluğu 68 kilometrdir və tamamilə avtomagistral yoldan ibarətdir.

E99 Avropa marşrutu və ya E99 — Azərbaycanın Sədərək rayonu Dəmirçi kəndindən Türkiyənin Şanlıurfa ili Akçakale kəndinə qədər olan Avropa marşrutu. Yolun uzunluğu 856 km.

== Optimallıq prinsipi == Spesifik alqoritmlərə başlamadan əvvəl, şəbəkə trafikini və ya topologiyasını nəzərə almadan optimal marşurtlar haqqında açıqlama verək. Bu açıqlama optimallıq prinsipi (Bellman, 1957) olaraq bilinir. Marşurtlayıcı (router) J , marşurtlayıcı İ-dən marşurtlayıcı K-a ən optimal yoldadırsa, onda J-dən K-a da ən optimal yolda eyni yoldan keçir. Bunu görmək üçün İ-dən J-ə r1 və marşurtun geri qalanına r2 marşurt bölünməsini edin. Əgər J-dən K-a r2-dən daha yaxşı bir yol varsa, onda İ-dən K-a marşurtu yaxşılaşdırmaq üçün r1-i seçirik. Optimumluq prinsipi birbaşa nəticəsi olaraq, bütün mənbələrdən müəyyən bir hədəfə köklü bir ağac yaradıldığını görəbilirik. Belə bir ağaca istiqamətləndirici ağac deyilir və məsafə metriyi sıçramalarının sayı Şəkil 1(b) də göstərilmişdir. Bütün marşurtlama alqoritmlərinin məqsədi bütün marşurtlar üçün istiqamətləndirici ağacları kəşf etmək və istifadə etməkdir. İstiqamətləndirici ağacın bənzərsiz olmadığını unutmayın. Eyni yol uzunluqlarına sahib digər ağaclar da ola bilər.

Marşrutlaşdırıcı (Ruter və ya Router ingilis dilindən tərcüməsi ing. router /ˈɹu:tə(ɹ)/ və ya /ˈɹaʊtəɹ/, /ˈɹaʊtɚ/) — şəbəkə trafikinə yol göstərir (istiqamətləndirir). Şəbəkədə göndərilən verilənlər kiçik paketlərə bölünür. Paketlərin hamısı eyni yolla (marşrutla) hərəkət etmir; paketlərin biri bir yolla, digəri isə başqa bir yolla gedə bilər. Paketlər təyinat yerinə çatdıqda ilkin formada birləşdirilir. Mürəkkəb, yəni çoxlu hissəsi olan şəbəkələrdə yönləndiricilər göndərilmiş paketləri qəbul edir və onları mövcud marşrutlardan ən səmərəli olanı (ən qısası) üzrə göndərir. Şəbəkənin hər hansı bir hissəsində nasazlıq olarsa, yönləndirici paketləri alternativ yollara istiqamətləndirə bilər. Marşrutlaşdırıcının şəbəkə kommutatorundan (Switch) və şəbəkə qovşağından (HUB) əsas fərqi OSİ modelinin şəbəkə (3-cü) səviyyəsində işləməsindədir. Beləki digər 2 avadanlıq uyğun olaraq 1 və 2-ci səviyyəli OSİ modelləri ilə işləyirlər. == İş prinsipi == Adətən marşrutlaşdırıcı paket başlığında göstərilən ötürülən ünvandan istifadə edir və marşrutlaşdırma cədvəlindən məlumatların ötürüləcəyi yolu müəyyənləşdirir.