MƏRYƏMNOXUDU

Məryəmnoxudu (lat. Teucrium) — dalamazkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Növləri == === Azərbaycanın dərman bitkiləri === Adi məryəmnoxudu (Teucrium chamaedrys L.) Hirkan məryəmnoxudu (Teucrium hyrcanicum L.) Dərman məryəmnoxudu (Teucrium marum L.) Şərq məryəmnoxudu (Teucrium orientale L.) Xırdaçiçək məryəmnoxudu (Teucrium parviflorum Schreb.) Ağ məryəmnoxudu (Teucrium polium L.) Skordi məryəmnoxudu (Teucrium scordium L.) == İstinadlar == Məryəmnoxudu:The Plant List saytında takson barədə məlumat.

Adi məryəmnoxudu (lat. Teucrium chamaedrys) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin məryəmnoxudu cinsinə aid bitki növü. == Qısa morfoloji təsviri == Çoxillikdir. Gövdəsi düz və ya qalxan, hündürlüyü 10-45 sm, aşağısı oduncaqlı, sadə və ya az budaqlanan, yumşaqtüklü, cox vaxt qırmızımtıl olan bitkidir. Yarpaqları qısa saplaqlı, uzunsov yumurtavari və ya elliptik, qıraqları yarımdairəvari dişlidişli, üstdən əlvan yaşıl, altdan solğun, hər iki tərəfdən aztüklüdür. Köbələri 2-6 çiçəklidir, gövdənin və budaqların təpəsində birləşərək salxımvari çiçəkqrupu əmələ gətirir. Kasacığı zınqırovvari, qırmızımtıl, bəzən al qırmızı, bir qədər tüklüdür. Tacı 10–15 mm uzunluqda, fırfır rəngli, xaricdən sıx tüklüdür. Fındıqcaları 1,5 mm uzunluqda, hamar və ya azacıq qırışlıdır. == Yayılması == BQ qərbi, BQ şərqi, BQ Quba sahəsi, Samur-Dəvəçi ovalığının rayonlarında aşağı dağ qurşağından subalp qurşağına kimi yayılmışdır.

Ağ məryəmnoxudu (lat. Teucrium polium) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin məryəmnoxudu cinsinə aid bitki növü.

Dərman məryəmnoxudu (lat. Teucrium marum) - məryəmnoxudu cinsinə aid bitki növü.

Hirkan məryəmnoxudu (lat. Teucrium hyrcanicum) - məryəmnoxudu cinsinə aid bitki növü. == Qısa morfoloji təsviri == Çoxillik bitkidir. Gövdəsi düz və ya qalxan, hündürlüyü 30-80 sm, sadə və ya az budaqlanan, sıx yumşaqtüklü, bəzən aşağısı qırmızımtıldır. Yarpaqları saplaqlı, 1-2 sm uzunluqda, uzunsov yumurtavari, kənarları yarımdairədişli, üstü yaşıl, altı sıx tüklü olduğundan bozumtuldur. Çiçəkqrupu 20- 25 sm qədər uzunluqda, dar uzun silindrik sünbülvaridir. Kasacığı 3–5 mm uzunluqda, zınqırovvari, ikidodaqlı, tüklüdür. Tacı fırfır, nadir hallarda ağ rəngli, kasacıqdan uzundur, xaricdən qısa tüklənmişdir. Meyvələri 1 mm uzunluqda, yumru, vəzilidir. == Yayılması == BQ qərbi, BQ şərqi, BQ Quba sahəsi, Samur-Dəvəçi və Xəzər sahili ovalıqlarının rayonlarında arandan orta dağ qurşağına kimi yayılmışdır.

Skordi məryəmnoxudu (lat. Teucrium scordium) - məryəmnoxudu cinsinə aid bitki növü.

Xırdaçiçək məryəmnoxudu (lat. Teucrium parviflorum) — məryəmnoxudu cinsinə aid bitki növü.

Şərq məryəmnoxudu (lat. Teucrium orientale) — məryəmnoxudu cinsinə aid bitki növü.

Məryəmnoxuduyarpaq topulqa (lat. Spiraea chamaedryfolia) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin topulqa cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Cənub və Qərbi Sibirdə, Qazaxıstanda, Mərkəzi Avropada yayılmşdır. == Botaniki təsviri == Möhkəm, yumru çətirinin buğumlu zoğları olan, hündürülüyü 1,5-2 m-dək çatan koldur. Yarpaqları enli-uzunsov-yumurtavari, ucu biz, bünövrəsi yumru və ya dar, kənarı mərkəzinədək bütöv, ayanın ucunda cüt dişlidir. Uzunluğu 3,5 sm-dən 4,5 sm-dəkdir. Yarpaqların üst tərəfi parlaq yaşıl rəngli, alt tərəfi göyümtüldür. Mayda-iyunda çiçəkləyir, iyulda-avqustda meyvə verir. Ağ çiçəkləri 6-20 ədəd çiçəkli qalxanvari çiçək qruplarına yığılmışdır. Çiçək saplaqları çılpaqdır.