NƏMLƏMƏK
NƏPƏK
OBASTAN VİKİ
Buranov nənələri
Buranovskiye Babuşki (rus. Бурановские бабушки / Buranov nənələri; udm. Брангуртысь песянайёс) — Rusiyanı 2012 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində təmsil edən musiqi qrupu. Qrup müsabiqədə "Party for everybody" mahnısı ilə 2-ci yeri tutmuşdur.
Mazan nənə türbəsi
Mazan nənə türbəsi — Cəbrayıl rayonunun Xudayarlı kəndində yerləşir. İnşa olunma tarixi məlum deyil. Z.İ.Yampolski qəbri madərşahlıq dövrünün yadigarı hesab etmişdir. == Əfsanə donu == El arasında Cəbrayıl rayonu ərazisindəki Diri dağa verilən ad da Nuh peyğəmbərlə əlaqələndirilir. Babalardan belə bir əfsanə qalmışdır: İnsanlar dağın sinəsində əkin-biçinlə məşğuldur. Mazan oğlan ətrafda oynayır, nənəsi çörək salır. Elə bu zaman Nuh tufanı, daşqın başlayır. Bunu görən nənə Mazana deyir ki, çıxsın dağın başına. Nənə özünün dağa çıxa bilməyəcəyini hiss etdiyi üçün çörəyi yarımçıq qoya bilməyəcəyini bəhanə edir. Oğlan çətinliklə dağın zirvəsinə qalxır və suyun getdikcə yaxınlaşdığını görür.
Nəngərhar
Nəngərhar vilayəti (puşt. ننګرهار, fars. ننگرهار‎), Nəngrəhar və ya Ningrəhar — Əfqanıstan İslam Respublikasının 34 vilayətindən biri. == Coğrafiyası == Vilayətin sahəsi 7.727 km², 2009-cu ilin əvvəlinə olan rəsmi məlumata əsasən əhalisi 1358.4 min nəfər, inzibati mərkəzi Cəlalabad şəhəridir. == Əhalisinin etnik tərkibi == Əhalisinin 90%-ni puştunlar, 7%-ni paşayilər, 3%-ni isə taciklər və qucarlar təşkil edir. Vilayət əhalisinin 8%-i (60 kəndin əhalisi) paşayi dilində, 36 kəndin əhalisi daricə, bütün vilayətin kənd əhalisinin 92.1%-i puştun dilində danışır.
Nəngərhar vilayəti
Nəngərhar vilayəti (puşt. ننګرهار, fars. ننگرهار‎), Nəngrəhar və ya Ningrəhar — Əfqanıstan İslam Respublikasının 34 vilayətindən biri. == Coğrafiyası == Vilayətin sahəsi 7.727 km², 2009-cu ilin əvvəlinə olan rəsmi məlumata əsasən əhalisi 1358.4 min nəfər, inzibati mərkəzi Cəlalabad şəhəridir. == Əhalisinin etnik tərkibi == Əhalisinin 90%-ni puştunlar, 7%-ni paşayilər, 3%-ni isə taciklər və qucarlar təşkil edir. Vilayət əhalisinin 8%-i (60 kəndin əhalisi) paşayi dilində, 36 kəndin əhalisi daricə, bütün vilayətin kənd əhalisinin 92.1%-i puştun dilində danışır.
Nənni
Nənni və ya Hamak — iki dayaq arasında parça, ip və ya tordan hazırlanaraq asılmış, yatmaq və istirahət üçün istifadə edilən sadə yataq yeri. Cənubi Amerikanın və Afrikanın bir sıra ölkələrində çarpayını əvəz edir. Azərbaycan ərazisində hələ qədim dövrlərdən başlayaraq əsasn körpə uşaqları yatırtmaq üçün istifadə olunurdu.
Nənsi Əcrəm
Nensi Nabil Ajram (ərəb. نانسي نبيل عجرم‎; 16 may 1983-cü il, Əşrəfiyə[1]) — Livan müğənnisi. İndiyə qədər 2-si uşaqlar üçün olmaqla, ümumilikdə 12 studiya albomu çıxaran sənətçi karyerası boyunca çox sayda mötəbər ərəb festivallarına qatılıb, həmçinin çox sayda mükafata layiq görülüb. Onlardan biri də Ən Yaxşı Yaxın Şərq Sənətçisi olaraq, 2008-ci ildə qazandığı World Music Awards [2]mükafatıdır. Bununla da o, o zamana qədər həmin mükafatı almış ən gənc ərəb sənətçisi olmuşdur. Ardınca, 2012 və 2014-cü illərdə də World Music Awards mükafatına layiq görülmüşdür[3]. Nensi Ajram Coca-Cola şirkətinin Yaxın Şərqdə olan ilk və yeganə qadın sözçüsü olmuşdur. O, həm də UNICEF-in Yaxın Şərq üzrə ilk qadın xoşməramlı səfiridir[4]. Bundan əlavə, sənətçi Tiffany&Co markasının da Yaxın Şərqdə ilk ərəb təmsilçisi olmuşdur[5]. Nensi həmçinin sosial şəbəkələrdə ən çox izləyiciyə malik ərəb sənətçisidir.
Nənə
Nənə sözünün bir neçə mənası ola bilər : Atanın, yaxud ananın anası; nəvəsi olan qadın. Bəzi yerlərdə anaya deyilir. Yaşlı və hörmətli qadın, yaxud yaşlı qadına hörmətlə müraciət.
Nənə Xatun
Nənə Xatun (1857-1955) — qəhrəman türk qadını. 1955-ci ildə BMT tərəfindən ilin anası seçilmişdir. == Həyatı == Nənə Xatun 1857-ci ildə Ərzurumda anadan olub. 1877-ci il noyabrın 8-dən 9-na keçən gecə, Osmanlı vətəndaşı olan erməni silahlı dəstələri Ərzurumun Əziziyə hərbi qarnizonundakı türk əsgərlərini yuxudaykən hamısını qılıncdan keçirirlər. Nəticədə səhər hücuma keçən rus əsgərləri heç bir çətinliklə qarşılaşmadan qarnizonu tuturlar. Bu xəbəri eşidən ərzurumlular silahı olan silahını, silahı olmayan isə balta, bel, yaba ilə silahlanıb qarnizona doğru hərəkət etdilər. Onların arasında Nənə Xatun da var idi. Qarnizonu ələ keçirən rus əsgərləri, gələnlərə atəş açır. Atəşə məhəl qoymayan caamat dəmir qapını sındırır və əlbəyaxa vuruş başlayır. Rus ordusu, baltalı-yabalı xalq qarşısında ancaq yarım saat tab gətirə bilir və 2300-ə yaxın itki verən rus və ermənilər qarnizondan qaçır.1955-ci ildə ilin anası seçilən Nənə xatun 98 il ömür sürdü.
Nənəcan
Nənəcan — Azərbaycan xalq oyunu. Qadınlardan ibarət iki dəstə arasında toy və bayramlarda keçirilir. Biri oğlan (bəy), digəri qız (gəlin) tərəfi təmsil edən dəstələrə ağbirçək qadınlar (nənə) başçılıq edir (adı da buradandır). Mahnılarda tərəflər növbə ilə xorla bayatı oxuyurlar. Gəlin tərəf qızın istək və arzusunu, oğlan tərəf isə bəyin vədlərini ifadə edir. Hər iki dəstə razılığa gəldikdən sonra oyun bitir. == Ədəbiyyat == Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, VII cild. Bakı, 1983. səh.224 Tahirov R.A., Azərbaycanın şimal-qərb rayonlarında bəzi məşiət oyunları haqqında, Azərbaycan etnoqrafik məcmuəsi, buraxılış 2, Bakı, 1968. Allahverdiyev M., Azərbaycan xalq teatrı tarixi, Bakı, 1978.
Nənələr
Nənələr — Lənkəranın Separadi kəndindən olan folklor və rəqs ansamblıdır. Bu qrup "Lənkəran Nənələri" adı ilə də tanınır. Ansambl hal-hazırda 6 üzvdən ibarətdir. Bu ansamblın əsası 1970-ci ildə qoyulub.. Qrup 1997-ci ilə kimi "Bacılar" adı ilə fəaliyyət göstərib. Qrupun ifasında Azərbaycan və Talış dillərində olan 100-ə qədər bayatı və mahnı var. Bunlara misal olaraq "Ay lolo", "Gəl, gözəlim, naz eləmə", "Mirvari gəlin", "Almanı alma, gəlin", "Yar bağa gəldi", "Bulaq başında", "Gəlin", "Kinəlim-kinəlim", "Maralı göndər bizə", "Verin bizim gəlini", "Əllərə xına çəkərlər", "Yar-yar", "Can gülüm", "Bülbüllər oxuyur" və s. mahnıların adını çəkmək olar. == Yaranma tarixi == Qrup ilk yarandığı vaxtda 4 nəfərdən (Gülbacı, Ağabacı, Xanımbacı və Qızbəs) ibarət olub. Bu vaxtlar onlar "Bacılar" adı ilə fəaliyyət göstəriblər.
Nənələr (ansambl)
Nənələr — Lənkəranın Separadi kəndindən olan folklor və rəqs ansamblıdır. Bu qrup "Lənkəran Nənələri" adı ilə də tanınır. Ansambl hal-hazırda 6 üzvdən ibarətdir. Bu ansamblın əsası 1970-ci ildə qoyulub.. Qrup 1997-ci ilə kimi "Bacılar" adı ilə fəaliyyət göstərib. Qrupun ifasında Azərbaycan və Talış dillərində olan 100-ə qədər bayatı və mahnı var. Bunlara misal olaraq "Ay lolo", "Gəl, gözəlim, naz eləmə", "Mirvari gəlin", "Almanı alma, gəlin", "Yar bağa gəldi", "Bulaq başında", "Gəlin", "Kinəlim-kinəlim", "Maralı göndər bizə", "Verin bizim gəlini", "Əllərə xına çəkərlər", "Yar-yar", "Can gülüm", "Bülbüllər oxuyur" və s. mahnıların adını çəkmək olar. == Yaranma tarixi == Qrup ilk yarandığı vaxtda 4 nəfərdən (Gülbacı, Ağabacı, Xanımbacı və Qızbəs) ibarət olub. Bu vaxtlar onlar "Bacılar" adı ilə fəaliyyət göstəriblər.
Qarı Nənə
Qarı Nənə — Azərbaycan folklorunda mifik xarakter. Fars folklorunda isə Nəne Sərma adlı eyni xarakter var.
Viki nənələr
Viki nənələr (başq. Вики-өләсәйҙәр) — Başqırdca Vikipediyada təqaüd yaşına çatmış qadın könüllülərdən ibarət bir qrup. == Tarixi == Bir qrup yaratmaq ideyası 2016-cı ildə İjevskdə keçirilən Wiki-Ural seminarına gedərkən ortaya çıxır. Layihənin məqsədi "Eurovision" da çıxış edən Udmurt "Buranov nənələrinin" nümunəsini izləmək, yaşlı qadınların internetdə özünü tanıma potensiallarını nümayiş etdirmək idi. Əsas sütun VKontakte sosial şəbəkəsinin «Başqırd qadınları» qrupunun üzvlərindən ibarətdir. 2016-cı ildə Sankt-Peterburqda beynəlxalq konfrans zamanı digər dil bölmələrinin nümayəndələrinin istəyi ilə wiki-nənələr haqqında daha geniş məlumat geniş kütləyə təqdim olunur. 2016-cı ildə Ukrayna beynəlxalq konfransında Muxamadeeva iştirakçıları layihə ilə tanış etdi. 2017-ci ildə Berlində З. ӘЙЛЕ və Visem təxəllüsülü könüllülər (Ukraynaca Vikipediyasının könüllüləri) Wikimedia dünya ictimaiyyətinin qarşısında Viki nənələri haqqında bir təqdimat etdilər. Elə həmin il Başqırdca Vikipediyasının böyük bir heyəti, o cümlədən altı nənə viki könüllüsü, Moskva viki konfransında iştirak etdi, burada iştirakçıları öz fəaliyyətləri ilə tanış etdi. 2018-ci ildə Keyptaunda keçirilən Wikimania iştirakçıları, o cümlədən başqırd Viki-nənələri - Banat Valeeva-Yaubasarova adından qarşılandı.
Zibeydə Nənə (film)
== Məzmun == Film Quba rayonu sakini, yaşı 100-ü ötən, iki əsr şahidi, qocaman xalça ustası Zibeydə Şeydayeva haqqındadır.
Çay Nənəsi
Çay nənəsi — türk və Azərbaycan mifologiyasında su ilə bağlı mifik varlıq. == Xarici görünüşü == Çay nənəsi gözəl yaşlı qadın cildindədir. Onun yerə çatacaq qədər uzun qara və ya sarı saçları var, döşləri böyükdür, qaşı yoxdur. Onun gözləri qara və böyük, dərisi qırmızımtıldır. Darağı qızıl və ya gümüş rəngdədir. == Fəaliyyəti == Çay nənəsi azərbaycanlıların ənənəvi demonoloji (şeytani ruhlarla bağlı) inanclarında su mərasimi ilə bağlı olan mifik varlıqdır. Onunla bağlı inanclar Hal ruhu ilə əlaqədardır. Həmçinin Hal anasının Çay nənəsi adlandırılmasına da rast gəlinir. Digər bir fikrə görə isə Çay nənəsi türk mifologiyasındakı Su Ananın regional adlarından biridir.Azərbaycan türklərinin inanclarına görə Çay nənəsi çayda (və ya su kənarlarında) yaşayır. Əgər suyun üstündəki körpüdən keçərkən insan suya çox baxarsa, o, əsəbləşir və insanı boğmaq üçün başını döndürür.
Böyük Nənə
Böyük Nənə, Kraliça Nənə və ya Maronların Nənəsi (təq. 1685, Qana – təq. 1733) — Yamaykanın Milli Qəhrəmanı, 18-ci əsrdə Yamaykalı Maronların liderlərindən biri. O, "Küləkli Maronlar" adlı əvvəllər kölələşdirilmiş afrikalılardan ibarət cəmiyyətə rəhbərlik edirdi. 18-ci əsrin əvvəllərində Nənənin rəhbərliyi altında Küləkli Maronlar, Birinci Maron müharibəsi kimi tanınan Yamayka Koloniyasında Britaniya hakimiyyətinə qarşı uzunmüddətli partizan müharibəsi aparmışdır. Onun haqqında bilinənlərin çoxu şifahi tarixdən əldə edilir, yazılı mənbə kasaddır. Maron əfsanəsinə görə, Kraliça Nənə Asante xalqından idi və indiki Qanada anadan olub. Xalq qəbuluna görə və ən azı bir sənədli mənbəyə görə, o, heç vaxt kölə olmamışdır. Lakin Yamaykaya kölə kimi gəldiyinə inanılsa da, necə gəldiyi dəqiq bilinmir.
вя́леный галло́н завито́к искони́ намагни́титься пове́ять подла́вочье спа́ливаться сучкова́тый бесту́жевский вы́болтать патронта́ш перегоня́ть припо́мнить прохо́д си́речь air train librettist malnutrition soupbone tenuis tourist undersell обуть полюбовно