союз 1. мадни; тем лучше мадни хъсан я. 2. гьакьван; чем ночь темнее, тем ярче звѐзды йиф гьикьван мичIи хьайитIа, гъетер гьакьван экуь жеда
тема (рахун, кхьин ва я мани, музыка кквекай, вуч кардикай ятIа, гьама, гьадан асул фикир лугьузвай тIвар); тема доклада докладдин тема; тема музык
тематика, темаяр (вири темаяр, темайрин кIватIал)
1. темадин; темаяр къалурнавай (мес. план). 2. темайриз килигна авунвай (туькIуьрнавай)
тембр (сесинин, ванцин, аваздин жуьре; вичиз хас тир са тегьер)
ж мн. нет, разг. мичIивал
темляк (турунин, шуьшкадин ттумунихъ галай курквачI галай чIул; яракьдихъ галай, ядайла гъил твадай чIул)
несов. 1. мичIи тав акъатун; мичIи ранг акьалтун (мес. аялдин расу чIарарал). 2. мичIивал акьалтун (вилерал)
несов. мичIи хьана (чIулав хьана) акун; вдали темнеется лес яргъай чIулав хьана там аквазва
дустагъхана
нареч. 1. мичIи я; стало темно мичIи хьана; в глазах темно вилерал мичIивал акьалтна. 2. пер. ачух туш; малум туш
мичIи (мичIи рангунин) чIарар авай
мичIи-аби (ранг), мичIивал алай аби, мичIивал алай цавун рангунин
мичIи-къацу, мичIивал алай къацу
жендек (хам) чIулав (къумрал, мичIи рангунин)
мичIи яру, мичIивал алай яру
мичIи-вили
1. мичIивал. 2. пер. авамвал, кьулухъ галамайвал
1. мичIи. 2. мичIи рангунин, чIулаввал алай (мес. вилер). 3. пер. кьил акъат тийир; ачух тушир. 4. пер
темп, ериш, зарбвал (йигинвилин, зарбунин дережа); темпы работы кIвалахдин темпар; ускорить темпы темпар йигинрун
темперамент (инсанди вич кьиле тухунин карда дуьздал акъатдай адан туьнтвал, суствал хьтин вири хесетрин дережа, кIватIал)
темпераментлу, фад гьевес хкаж жедай; гьевеслу; туьнтвал квай
температура (гьарарат, чимивилин, ифинин дережа); повышенная температура нормадилай виниз тир температура; высокая температура кьакьан температура; у
несов. разг. температура хкаж хьун (инсандал ифин акьалтун)
ж мн. нет мичIивал
кичегь, кьилин кIукI
тенденция (1. са произведениедин, кхьей затIунин асул фикир, идея. 2. са кар, са гьал, са вакъиа са терефихъди гегьенш хьунин, вилик финин ва я агъуз
ж -д. тендер (кудай затIунин, цин ва маса герек затIарин запас аваз паровоздихъ жедай кьетIен жуьредин вагон)
тенденциялу, тенденция квай, са патаз майилвал ийизвай, гьараз аваз ийизвай (авур), гъаразвал квай
1. серин авай, сериндик квай, серин аватзавай; теневая сторона улицы куьчедин серин авай пад. 2. пер
уст. чил (ничхирар, вагьши гьайванар кьадай)
серин; серинар авай; тенистый сад серин багь
мн. нет теннис (юкьвай чил аваз, кьве пата акъвазна гъвечIи туп ягъиз чилинин винелай сад-садал ракъуриз къугъун)
тенор (1. итимдин лап кьакьан, яни шуькIуь гужлу ван. 2. гьа ванцелди лугьудай артист)
тент (гимидин палубадал-балхундал ва я гьуьлуьн къерехда ракъиникай ва я марфадикай хуьн патал шихиникай раснавай кьур, шихинин чардах)
ж 1. серин, хъен; гуьлге; тень дерева ттаран серин (хъен). 2. хъен; он своей тени боится адаз вичин хъендихъай кичIезва; от него осталась одна тень
теодолит (геодезияда, ччил алцумунин кIвалахра пипIер алцумдай инструмент)
теократиядин
теократия (политический власть, агъавал диндин кьил гвай ксарин, ругьанийрин гъиле авай идарадин къурулуш; гьахьтин идара авай пачагьлугъ)
мн. нет теология (диндин учение)
мат. теорема (вичин дуьзвал аксиомайрин ва я виликди субутзавай къайдайрин бинейрал алаз делилралди тестикьун лазим тир положение, къайда)
несов. теориядин месэлайрал машгъул хьун; теориядал машгъул хьун
теоретик (теориядал машгъул тир кас; теория хъсандиз чидай кас)
теориядин; теориядиз талукь тир; теориядиз хас тир
теория (1. авазвай гьакъикъат къалурдай, практика, инсанрин тежриба ахтармишна адакай умуми нетижаяр хкудунал машгъул тир учение; кIватI хьайи фак
разг. гилан
гила
несов. чими хьун
несов, 1. жизви экв ийиз ккун; тIимил экв гун (лампа). 2. пер. тIимил кваз хьун, жизви кумукьун; в нѐм теплилась надежда адак жизви умуд квай (кума
см. оранжерея