TÖKMƏK

глаг.
1. лить:
1) заставлять вытекать, течь что-л. жидкое. Stəkana süd tökmək лить молоко в стакан
2) разг. литься, струиться. Yağış arasıkəsilmədən tökürdü беспрерывно лил дождь
3) делать, изготовлять что-л. из расплавленного вещества. Detal tökmək лить детали
2. вливать, влить (заставить втечь жидкость внутрь чего-л. ). Baka benzin tökmək влить бензин в бак
3. выливать, вылить:
1) заставить вытечь жидкость, наклоняя или опрокидывая сосуд. Bedrədəki suyu tökmək вылить воду из ведра, çənin suyunu tökmək вылить воду из бака
2) изготовить литьем, отливать, отлить. Tunc heykəl tökmək вылить бронзовую статую
4. наливать, налить:
1) влить что-л. во что-л. Stəkana su tökmək налить воду в стакан, qədəhlərə konyak tökmək (süzmək) налить коньяк в рюмки
2) влить во что-л. в ка ком-л. количестве. Bir stəkan çay tök (süz) налей стакан чаю, bir boşqab şorba tökün налейте тарелку супа
5. отливать, отлить:
1) вылить часть жидкости из чего-л. Onun stəkanına bir az süd tök отлей немного молока в его стакан
2) изготовить литьем. Maşın hissələri tökmək отливать детали машин; bürüncdən heykəl tökmək отлить памятник из бронзы
6. проливать, пролить; разливать, разлить (расплескать как ую-л. жидкость). Suyu süfrəyə tökmək (пролить) воду на скатерть, çayı öz üstünə tökmək пролить чай на себя, südü tökmək (calamaq) пролить молоко
7. заливать, залить:
1) покрыть чем-л. жидким, способным затвердеть. Həyətə asfalt tökmək залить двор асфальтом, evin özülünə beton tökmək залить фундамент дома бетоном
2) разг. наливая, заполнить чем-л. , влить какую-л. жидкость во что-л. Baklara yanacaq tökmək залить баки горючим
8. сыпать:
1) заставлять падать куда-л. во что-л. , выпуская постепенно что-л. сыпучее, мелкое. Unu kisəyə tökmək сыпать муку в мешок, buğdanı anbara tökmək сыпать пшеницу в амбар, şorbaya duz tökmək сыпать соль в суп
2) ронять, осыпать. Ağaclar yarpaqlarını tökür деревья сыплют листья
3) о мелком, частом снеге, дожде. Qar tökməyə başladı стал сыпать снег, yağış elə hey tökür так и сыплет дождь
9. засыпать, засыпать: (насыпать куда-л. ). Mallara ot tökmək засыпать сена скоту
10. высыпать что-л. , подбавить в жидкость, жидкую пищу; заправить или заварить. Çaynikə (quru) çay tökmək засыпать чайник чаем, şorbaya düyü tökmək засыпать суп рисом
11. насыпать, насыпать:
1) всыпать в каком-л. количестве. Bir kisə arpa tökmək насыпать мешок ячменя, bir vedrə un tökmək насыпать ведро муки
2) высыпая, дать просыпаться куда-л. Toyuqlara dən tökmək насыпать зёрен курам
12. всыпать, всыпать (ссыпать в какое-л. вместилище); насыпать. Axura buğda tökmək всыпать в ясли пшеницы
13. высыпать, высыпать (сыпля, удалить откуда-л. или поместить куда-л. ). Giləmeyvəni səbətdən tökmək высыпать ягоды из корзины, unu kisəyə tökmək высыпать муку в мешок
14. валить (падать, лететь потоком, массой); повалить. Quşbaşı qar tökürdü снег валил хлопьями
15. ронять:
1) давать чему-л. выпасть, вывалиться откуда-л. Onlar evə tələsir və yolda qənimətlərini tez-tez yerə tökürdülər они спешили домой и часто роняли на пути свою добычу
2) лишаться чего-л. , терять, сбрасывать. Payızda ağaclar yarpaqlarını tökür осенью деревья роняют листья, meşələr saralır və yarpağını tökürdü леса желтели и роняли листву, lələyini tökmək ронять перья, sünbül öz yetişmiş dənlərini tökürdü колос ронял свои созревшие зерна
16. опускать, опустить. Saçlarını alnına tökmək опустить волосы на лоб
17. бросать, бросить (быстро переместить, направить, послать куда-л. ). Qoşun tökmək haraya бросить войска куда, sərhədə desant tökmək бросить (высадить) десант к границе
◊ abrını tökmək kimin бранить (выбранить, ругать, выругать) кого на чем свет стоит; ürəyini açıb tökmək изливать, излить душу (высказать откровенно все, что на душе); açıb tökmək раскрывать, раскрыть что-л. скрываемое, тайное; burnundan tökmək kimin nəyi портить, испортить всю обедню кому (испортить всё дело), испортить настроение (обычно после полученного им удовольствия); qan tökmək:
1) лить, проливать, пролить кровь (убить, ранить кого-л. обычно многих)
2) пролить свою кровь; qaşqabağını tökmək насупливаться, насупиться (сдвинув, нахмурив брови, принять суровый, неприветливый вид); qırıb tökmək kimi перебивать, перебить (убить всех или многих); dil tökmək уговаривать (убеждая, стараться, попытаться склонить кого-л. к чему-л. ); doğrayıb-tökmək:
1) наговорить с три короба (наговорить очень много)
2) резать, срезать (проваливать, провалить на экзамене многих). Müəllim tələbələri doğrayıb tökür преподаватель режет студентов; evi tökmək производить, произвести уборку; ət tökmək устыжаться, устыдиться (испытывать, испытать стыд, почувствовать неловкость перед к ем-л.); ətimizi tökməyin ведите себя пристойно, чтобы нам не стало стыдно за вас; əlinə su tökməyə yaramaz kim kimin в подметки не годится кто кому; zəhləsini tökmək kimin надоедать, надоесть кому; göz yaşı tökmək лить, проливать, ронять слезы; gözlərini tökərəm, əgər … выколю глаза, если …; gözünü tökür nə, kim kimin колет глаза кому кто, что ; plan tökmək набрасывать, набросать план чего-л. ; tədbir tökmək обдумывать, обдумать какое-л. дело, разрабатывать, разработать какой-л. план действий; pul tökmək заплатить большие деньги, крупную сумму за что-л. Xəstənin müalicəsinə çoxlu pul tökdülər заплатили большие деньги за лечение больного; tər tökmək:
1) проливать пот
2) обливаться потом; hirsini tökmək kimə, kimin üstünə срывать, сорвать зло на ком (выместить на ком-л. зло, гнев и т.п. )
TÖKMƏXANA
TÖKMƏRƏK
OBASTAN VİKİ
Uğur üçün su tökmək
Uğur üçün su tökmək — Azərbaycan, Bolqarıstan, Ermənistan, İran, İraq, Serbiya, Şimali Makedoniya, Türkiyə və digər yaxın ölkələrdə xalq adəti. Xalq inancına görə, səfərə və ya bir işə gedən adamın arxasınca su tökmək xeyir gətirir. Bu, səfərin və ya işin xoşbəxtcəsinə sonlanması üçün edilir. Bu adət məktəbə, imtahana, iş müsahibəsinə, orduya və s. yerlərə gedəndə də edilir. Balkan yarımadası ölkələrinin etnologiyasında belə hesab edilir ki, tökülən və ya axan su mobilliyi və hərəkətin rahatlığını simvolizə edir. Buna səbəb onun dayanmaması və ya ilişib qalmamasıdır. Beləliklə, suyun tökülməsi kiminsə başladığı işin baş tutması üçün edilir ki, o da tökülən su kimi rəvan getsin. Bəzi ərazilərdə su töküləndə belə deyilir: "O, su kimi təmiz və aydın getsin".

Значение слова в других словарях