UÇMAQ₂

f.
1. Hər hansı bir səbəb üzündən yıxılmaq, dağılmaq; öz ağırlığının təsiri altında düşmək; yıxılmaq, uçulmaq. Dam uçdu. Qaya uçanda toz qopar.
– Qışda uçmuş ( f.sif. ) damlar qayrılır, rəxnələnmiş hasarlar təmir olunub düzəlirdi. S.Hüseyn.

// məc. Dağılmaq, yıxılmaq, yox olmaq, məhv olmaq, alt-üst olmaq, yerlə yeksan olmaq.
Uçdu xalqlar məhbəsi; Ellər bərabər oldu. R.Rza.

2. Uca bir yerdən yıxılmaq, düşmək, üzüaşağı aşmaq, yuvarlanmaq.
[Qurban:] Pənah Allaha, haraya çıxım, qoy dağdan, qayadan uçum, yırtıcı heyvanat məni dağıtsın. Ə.Haqverdiyev.
Elə uçurum, sıldırım qayalıq yerlərdən keçirdim ki, ayağımın altından bir daş uçsa idi, birbaş dərəyə yuvarlanıb parçaparça olacaqdım. A.Şaiq.

Синонимы

  • UÇMAQ dağılmaq — devrilmək — yıxılmaq
  • UÇMAQ düşmək — tökülmək
  • UÇMAQ ötmək — keçmək
  • UÇMAQ buğlanmaq — buxarlanmaq
  • UÇMAQ çapmaq — qaçmaq
  • UÇMAQ qalmaq — pərvazlanmaq — yüksəlmək
  • UÇMAQ süzmək
  • UÇMAQ sərilmək — sərələnmək — yayılmaq
  • UÇMAQ I 1. UÇMAQ (quşlara aid) Dağın baş tərəfinə yaxın bir yerdə qartallar uçurdu (Mir Cəlal); QANADLANMAQ Qırğı

Омонимы

  • UÇMAQ UÇMAQ I f. Havada qanadla getmək. Durma, uç göylərə, pərvazına heyranam, uç! (S.Rüstəm). UÇMAQ II f. Yıxılmaq, dağılmaq, sökülmək

Антонимы

  • UÇMAQ UÇMAQ – ENMƏK Ona elə gəldi ki, uçur; günəşdir, kürəyini yandıran (R.Rza); Qalxdıqca qatar; buludlar endi yavaş-yavaş (R

Этимология

  • UÇMAQ “Kitabi-Dədə Qorqud”da bu söz “cənnət” anlamında işlədilib. Alınma söz­dür, Soğdaq dilinə mənsubdur. Həmin dildə sözün mənası “cənnət”, “göy” kimi açı
UÇMA₁
UÇMAQ₁
OBASTAN VİKİ
Uçmaq
Uçmaq - türk və altay mifologiyasında cənnət. Uçmağ (Uçmak, Ocmah, Uçmax) olaraq da deyilər. Əleyhdarı Tamaqdır. Ölümdən sonra yaxşı insanların mükafat olaraq gedəcəyi yer. Yaşıllıqlarla və nemətlərlə doludur. İşıq dolu bir məkandır. Hər inancda ölümdən sonra yaxşı insanların gedəcəyi gözəl bir dünya və ya məkan vəd edilir. Uçmaq sözü türk mədəniyyət tarixində bir dövr "cənnət" sözündən çox daha çox istifadə edilmişdir və daha məşhurdur. Yunus Əmrənin sətirlərində tez-tez rast gəlinən bir sözdür. Anlayışın əsasında, ruhun bədəni tərk etdiyi zaman "uçan quş" qılığında olduğuna dair köhnə türk inancları vardır.

Значение слова в других словарях