Parça adı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Çox sıx tor mənasında da işlənir.
Sevgilim geyib valadan,
Rəngi seçilməz laladan,
İçib abi-zülaladan,
Gözləri xumar görünür.
(Paris nüsxəsi, 5-ci məclis)
Badi Valastro
Bartolo "Badi" Valastro - italyan əsilli amerikalı tanınmış şef, televiziya veriliş qəhrəmanı. Özünün şəxsi Karlonun şirniyyat evi adlı mağazası vardır.
Badi Valastro ilk dəfə 2009-cu ildən efirə çıxmış "Tort şefi"(Cake Boss) televiziya həyatına başlayıb. Daha sonra "Mətbəx şefi"(Kitchen Boss) (2011), "Şirniyyat evi xilasedicisi Badi" (Buddy's Bakery Rescue) (2013) verilişləri yayımlanıb.
Lardye-e-Valansa
Lardye-e-Valansa (fr. Lardier-et-Valença, oks. Lardier) — Fransada kommuna, Provans-Alp-Kot-d'Azur regionunda yerləşir. Departament — Yuxarı Alplar. Kommunanın dairəsi — Qap. Tallar kantonuna daxildir.
INSEE kodu — 05071.
== Əhalisi ==
2008-ci ildə əhalinin sayı 928 nəfər təşkil edirdi.
== İqtisadiyyatı ==
2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 169 nəfərin (15-64 yaş arasında) 124-ü iqtisadi cəhətdən, 45-i fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 73.4%, 1999-cu ildə 77.2%). Fəal 124 nəfərdən 115 nəfəri (57 kişi və 58 qadın), 9 nəfəri işsizdir (5 kişi və 4 qadın).
Mirzə Əbülfət xan Valatəbar
Mirzə Əbülfət xan Mirzə Fəzlulla xan oğlu Valatəbar (1874, Təbriz – 1958, Tehran) — siyasi-ictimai xadim.
== Həyatı ==
Mirzə Əbülfət xan Mirzə Fəzlulla xan oğlu 1874-cü ildə Təbriz şəhərində anadan olmuşdu. Təbrizdə mükəmməl ruhani təhsili almışdı. O, əvvəlcə öz atası Mirzə Fəzlulla xanın, sonra əmisi Təbrizin məşhur müctəhidi Hacı Mirzə Məhəmmədrəfi Nazimülüləmanın yanında təhsil almışdır. İlahiyyat üzrə mükəmməl biliyə yiyələnmişdi.
Mirzə Əbülfət xan Valatəbar Müzəffərəddin mirzənin yanında münşibaşı vəzifəsində çalışmışdı. Dəbirəssəltənə ləqəbini almışdı.
Mirzə Əbülfət xan Valatəbar 1897-ci ildə əmisi Mirzə Əsədulla xan Naziməddövlənin Vəkilülmülk ləqəbinə yiyələnmişdi. Onun Dəbirəssəltənə ləqəbini isə qardaşı oğlu Mirzə Nəsrulla xana verilmişdi.
Mirzə Əbülfət xan Valatəbar Məhəmmədəli mirzənin yanında münşibaşı vəzifəsini davam etdirməyə başlamışdı.
Serbiya valaxları
Serbiya valaxları (özlərini: Vlasi, Vlaxi/Rumını/Yumyi; serb. Власи) — Serbiya ərazisində yayılmış milli azlıqlardan biri. Serbiya valaxları balkan-roman dil ailəsinə daxil olan Arumınlar, Melqenitlər, istrorumınlar, rumınlar və Moldovanlarla qohum xalqlardır. Əsasən Serbiya ərazisində yayılmışlar. Serbiyada 2011-ci ildə sayları 35 000 nəfər təşkil edirdi. Üstəlik onlar Bolqarıstanda da rastlanırlar. Hansı ki, sayları 10 500 nəfərdir.
Serbiyada əsasən ölkənin şimal-şərqində və Voevodina ərazisində yayılmışlar. Əsasən provaslav mənsəbində etiqat edirlər.
Müasir Tikoka valaxları orta əsrlərdə Valaxiya tarixi vilayətindən Dunayı keçərək Timok çayı rayonu ərazisinə gələrək məskən salmış
valaxların törəmələridir.
Stanislava Valaseviç
Stanislava Valaseviç (pol. Stanisława Walasiewicz) və ya Stella Uolş-Olson (ing. Stella Walsh Olson) – ABŞ-Polşa atleti. 1932-ci ildə qadınların 100 metrə qaçış yarışında Olimpiya çempionu olmuşdur. 1947-ci ildə ABŞ vətəndaşlığına keçmişdir. 1980-ci ildəki ölümündən sonra hermafrodit olduğu, kişi və qadın xromosomları daşıdığı məlum olmuşdur, lakin medalları geri alınmamışdır.
== Həyatı ==
3 aprel 1911-ci ildə Polşa çarlığında doğulmuşdur. 3 aylıq olanda ailəsi ilə birlikdə ABŞ-yə gəlmişdir. Valideynləri Klivlenddə yaşamağa başlamış, atası polad sexində iş tapmışdır.
== İdman karyerası ==
Valaseviç Klivlendin şərqində yerləşən bir slavyan qəsəbəsindəki məktəbdə atletika ilə məşğul olmağa başlamışdır.
Süzanna Valadon
Süzanna Valadon və ya Süzan Valadon (fr. Suzanne Valadon, doğ. adı Mari-Klemantin Valad (Marie-Clémentine Valade); 23 sentyabr 1865, Bessin-sür-Qartamp, departament Yuxarı Vyenna — 7 aprel 1938, Paris) — fransız rəssam; Fransa Rəssamlar Birliyinə qəbul olan ilk qadın (1894). Həmçinin sənətçi, model və Moris Utrillonun anası kimi tanınır.
== Bioqrafiya ==
Uşaq yaşlarından rəsm çəkməyə başlamışdır. On beş yaşında sirk akrobatına olmuş, lakin bir il sonra zədələnmə səbəbiylə sirk karyerasını bitirməyə məcbur oldu. Pyer Sesil Püvi de Şavann, Renuar, Tuluz-Lotrek, Deqa kimi tanınmış rəssamların yanında işləmişdir.
Əsasən güllər və landşaftları, gözəl kompozisiyaları və enerjili rəngli rəsmlər çəkirdi. Həm də çılpaq şəkillərlədə tanınır. 1890-cı illərin əvvəllərində ilk sərgilərdə əsasən əlinin portretləri, o cümlədən Erik Satinin portreti, 1893-cü ildə bir romanı var idi (yalnız Satinin həyatında gizlətmədiyi).
Valadi
Valadi (fr. Valady, oks. Valadin) — Fransada kommuna, Cənub-Pireneylər regionunda yerləşir. Departament — Averon. Marsiyak-Vallon kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Rodez.
INSEE kodu — 12288.
Kommuna təxminən Parisdən 490 km cənubda, Tuluza şəhərindən 125 km şimal-şərqdə, Rodezdən isə 17 km şimal-qərbdə yerləşir.
== Əhalisi ==
2008-ci ildə əhalinin sayı 1467 nəfər təşkil edirdi.
== İqtisadiyyatı ==
2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 909 nəfərdən (15-64 yaş) 711 nəfəri iqtisadi cəhətdən fəal, 198 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 78,2%, 1999-cu ildə 76.7%).
Valankon
Valankon (fr. Valencogne) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Viryo kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — La-Tur-dyu-Pen.
INSEE kodu — 38520. Kommunanın 1999-cı il üçün əhalisi 458 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 516 ilə 680 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 450 km cənub-şərqdə, Liondan 65 km cənubda, Qrenobldan 38 km şimal-qərbdə yerləşir.
Valans
Valans (fr. Valence [va.lɑ̃s], oks. Valença, lat. Valentia) — şəhər və kommuna Fransada. Drome departamentin inzibati mərkəzi.
== Coğrafiyası ==
Rona çayının sol sahilinin qayaüstü yüksəkliyində yerləşir.
== Tarixi ==
Valans, Narbonna Qallo şəhərində (Romalılar Fransanın bu hissəsini bele adlandırıb) yaradılan Valentia Roma koloniyasından yaranıb. IV əsrdən etibarən, şəhərdəki bütün hakimiyyət episkoposlara aid idi, yalnız 1450-ci ildə XI Luis sonuncu kralın himayəsi və universitetin yaradılması (Fransız İnqilabı dövründə ləğv edilmiş) üçün şəhərə öz hüquqlarını verməyə inandırdı. Kral Valansı Valentinua hersoqluğunun paytaxdı etdi və ona Çezare Borciya titulunu verdi. Titulun hazırkı sahibləri Monakonun hökmdarıdır.
Valans (rayon)
Valans (fr. Valence) — Fransanın Ron-Alp regionun rayonlarından (fr. Arrondissement) biri . Departamenti — Drom. Suprefektura — Valans. Rayonun əhalisi 2011-cı ildə 308 450 nəfər təşkil edirdi. Əhalinin sıxlığı — 164 nəf / km² . Rayon ərazisi — 1884 km².
== Rayonun kanton siyahısı ==
kanton Bur-de-Peaj;
kanton Krest (8 kommun);
kanton Dyölöfi (1 kommun);
kanton Drom-de-Kolin;
kanton Loryol-sür-Drom (6 kommun);
kanton Roman-sür-İzer;
kanton Sen-Valye;
kanton Tan-l'Ermitaj;
kanton Valans-1;
kanton Valans-2;
kanton Valans-3;
kanton Valans-4;
kanton Verkor-Mon dü Maten (25 kommun).
Valansen
Valansen (fr. Valencin) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. La-Verpiyer kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Vyen.
INSEE kodu — 38519. Kommunanın 2012-ci il üçün əhalisi 2628 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 270 ilə 379 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 420 km cənub-şərqdə, Liondan 22 km cənubda, Qrenobldan 75 km şimal-qərbdə yerləşir.
Valansol
Valansol (fr. Valensole, oks. Valençòla) — Fransada kommuna, Provans-Alp-Kot-d'Azur regionunda yerləşir. Departament — Yuxarı Provans Alpları. Valansol kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Din-le-Ben.
INSEE kodu — 04230.
== Əhalisi ==
2008-ci ildə əhalinin sayı 2875 nəfər təşkil edirdi.
== İqtisadiyyatı ==
2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 140 nəfər arasında (15-64 yaş) 93 nəfər iqtisadi cəhətdən fəal, 47 nəfər hərəkətsiz (fəaliyyət göstərici 66,4%, 1999-cu ildə 69.9%) idi. Fəal olan 93 nəfərdən 82 nəfəri (45 kişi və 37 qadın), 11 nəfəri işsizdir (6 kişi və 5 qadın).
Valansyen
Valansyen (fr. Valenciennes [valɑ̃sjɛn], pikard Valinsien, nid. Valencijn) — Fransada bir şəhər, O-de-Frans regionu, Nor departamenti, eyni bölgənin mərkəzi və kanton. Suprefektura statusuna malikdir.
Əhalisi (2017) — 43 336 nəfər.
== Coğrafiyası ==
Valansyen, Lilldən 52 km cənub-şərqdə və Parisdən 200 km şimal-şərqdə, Esko (Şelda) çayının sahilində şəhərdir.
Valansyen (rayon)
Valansyen (fr. Valenciennes) — Fransanın Nor-Pa-de-Kale regionun rayonlarından (fr. Arrondissement) biri . Departamenti — Nor. Suprefektura — Valansyen. Rayonun əhalisi 2012-cı ildə 349 667 nəfər təşkil edirdi. Əhalinin sıxlığı — 551 nəf / km² . Rayon ərazisi — 635 km².
Valantia filiformis
Galium murale (lat. Galium murale) — bitkilər aləminin acıçiçəklilər dəstəsinin boyaqotukimilər fəsiləsinin qatıqotu cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Aparinanthus muralis (L.) Fourr.
Valantia rupestris
Galium murale (lat. Galium murale) — bitkilər aləminin acıçiçəklilər dəstəsinin boyaqotukimilər fəsiləsinin qatıqotu cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Aparinanthus muralis (L.) Fourr.
Valarum officinale
Dərman şüvərəni (lat. Sisymbrium officinale) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin şüvərən cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
* Chamaeplium officinale (L.) Wallr.
Crucifera sisymbrium E.H.L.Krause
Erysimum officinale L.
Erysimum officinale var. leiocarpum (DC.) Farw.
Erysimum runcinatum Gilib. [Invalid]
Erysimum vulgare Rupr.
Hesperis officinalis (L.) Kuntze
Kibera officinalis (L.) Calest.
Sisymbrium officinale var. genuinum Briq.
Valavuar
Valavuar (fr. , oks. Valavoira) — Fransada kommuna, Provans-Alp-Kot-d'Azur regionunda yerləşir. Departament — Yuxarı Provans Alpları. La-Mot-dyu-Ker kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Forkalkye.
INSEE kodu — 04228.
== Əhalisi ==
2008-ci ildə əhalinin sayı 36 nəfər təşkil edirdi.
== İqtisadiyyatı ==
2007-ci ildə 18 yaşdan yuxarı (15-64 yaş arasında) 10 nəfər iqtisadi fəal, 8 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstəricisi - 55.6%, 1999-cu ildə 66.7%). Fəal olan 10 nəfərdən 9 nəfəri (6 kişi və 3 qadın), 1 nəfər işsiz idi.
Valaxiya
Valaxiya ya da Əflak (osman. افلاك, rum. Ţara Românească, qədimdə Ţeara Rumînească və eləcə də Wallahia) —Rumıniyanın cənubunda tarixi əyalət.
== Tarixi ==
Fateh II Mehmet Moreya yunan knyazlığını, Afina hersoqluğunu da imperiyanın tərkibinə qatdı. Dunay knyazlıqları olan Moldova və Valaxiya da Osmanlılardan asılı vəziyyətə düşdülər.
1806-cı ildə rus qoşunlarının Moldaviya və Valaxiyanı tutması səbəbindən Türkiyə 1806-cı il dekabrın 27-də Rusiyaya müharibə elan etdi. Müharibə təxminən 6 il davam etdi. Buxarestdə aparılan sülh danışıqları 1812-ci il mayın 16-da tərəflərin sülh müqaviləsi imzalması ilə qurtardı. Sülhün şərtlərinə görə Bessarabiya Rusiyaya keçdi və Dunay çayında rus gəmilərinin gediş-gəliş hüququ təsdiq edildi. Moldaviya və Valaxiya Türkiyəyə qatıldı.
Valaxiya knyazlığı
Valaxiya knyazlığı (Ца́ра Ромыня́скэ) —Valaxiya ərazisində XIV əsrdən 1859-cu ilədək iqtidarda olmuş dövlət.
== Tarixi ==
Valaxiya torpaqları bir vahid halına gəlməzdən öncə bir qrup köçəri qəbilələr-axırıncıları Kumanlar və Monqollardır- bu bölgədən axın-axın keçərək irəliləmişlərdir. 1242-ci ildən sonra bölgə, Qızıl Orda (Böyük Monqol imperiyasının ən qərbdəki bölgəsi) ilə Macarıstan krallığı arasında sərhəd regionu vəziyyətinə gəlmişdir. Oltu çayının qərbində olan Böyük Valaxiyadakı Rumınlar bu dövrdə Monqollara vergi vermək məcburiyyətində qalmışdır. Kiçik Valaxiyadakılar isə hökmdarı Macarıstan kralları tərəfindən təyin edilən Severin Banlığının təzyiqi altında qalmışdır. Qızıl Ordanın region üzərindəki hakimiyyəti XIII əsrin sonlarına doğru zəifləmiş, eyni zamanda Macarıstan krallığında da böyük bir siyasi kriz baş vermişdir. Bu hadisələr sayəsində bölgədəki yeni törəmiş dövlətlər müstəqilliklərini gücləndirmə imkanı tapmışdır.
Valaxiyanın quruluşu, bir Rumın ənənəsinə görə Radu Negru (Kara Radu) adlı bir şəxsin 1290-cı illərdə yanındakı izdihamlı qrup ilə Cənubi Karpatı keçərək Făgăraştan bölgəyə gəlişinə təsadüf edir. Daha etibarlı mənbələrə görə isə Oltu və Argeş vadilərində oturan Rumın hökmdarlarının öz aralarından Basarabı lider seçmələri ilə baş tutmuşdur. Voyvoda I Basarab, Macarıstan krallığı ilə münasibətlərini kəsmiş və kralının hakimiyyətini tanımamışdır.
Valaxş Karen
Valaxş Karen — Sasani generalı, Karen sülaləsinin nümayəndəsi.
== İlkin həyatı ==
Məşhur Karen sülaləsindən olub Azər Valaxşın nəvəsi idi. 665-ci ildə Təbəristanı işğal edərək Fərruxzad Bavəndini oldürmüşdü. Fərruxzadın oğlu Söhrab Mazandarana qaçaraq 673-cü ildə Təbəristana qayıtmış və atasının intiqamını almışdı.
== Mənbə ==
Pourshariati, Parvaneh (2008). Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian-Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran. London and New York: I.B. Tauris. ISBN 978-1-84511-645-3.
Valayiş (Sultaniyə)
Valayiş (fars. والايش) — İranın Zəncan ostanı Sultaniyə şəhristanının ərazisinə daxil olan kənd.
== Əhalisi ==
Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 890 nəfər yaşayır (224 ailə).
Valazçayı
Valazçayı - Rusiyanın Kareliya respublikasının Kareval və Loux rayonları ərazisindən axan çaydır.
== Ümumi məlumat ==
Çay mənbəyini Kareval rayonunda yerləşən Paloyarvi gölündən götürür. Çay Varakyulya gölünü keçərək şimala Top gölünə tökülür. Uzunluğu 48 km, hövzəsinin sahəsi isə 614 km²-dir.
Varakyulya gölündən yuxarıda çay Loqovaraka, aşağı hissəsində isə Valazçayı adlanır. Çayın 15 km-də Sofporoq və Yeni Sofporoq şəhərləri yerləşir. Çayın 1 km qərb hissəsində isə Kalevala-Tunqozera magistral yolu keçir.
== Qolları ==
Rolanqa (sol)
27 km — Şurin (sol)
Şoppi (sağ, Şoppiyarvi gölü)
45 km — Kokkoy (sol)
== Su reests ==
Rusiya Federasiyasının məlumatına əsasən çay Barens və Ağ dəniz hövzələrinə aiddir.
Valaş
Valaxş Karen — Sasani generalı, Karen sülaləsinin nümayəndəsi.
== İlkin həyatı ==
Məşhur Karen sülaləsindən olub Azər Valaxşın nəvəsi idi. 665-ci ildə Təbəristanı işğal edərək Fərruxzad Bavəndini oldürmüşdü. Fərruxzadın oğlu Söhrab Mazandarana qaçaraq 673-cü ildə Təbəristana qayıtmış və atasının intiqamını almışdı.
== Mənbə ==
Pourshariati, Parvaneh (2008). Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian-Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran. London and New York: I.B. Tauris. ISBN 978-1-84511-645-3.