Əbdürrəhman Fətəlibəyli-Düdənginski

Bu məqalədəki və ya bölmədəki məlumatlar köhnədir. Səhifəyə yenilənmiş məlumatlar əlavə etməklə Vikipediyanı zənginləşdirməyə kömək edə bilərsiniz.

Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. Lütfən, mənbələri uyğun şəkildə mətnin daxilində yerləşdirərək məqalənin təkmilləşdirilməsinə kömək edin.

Əbdürrəhman bəy Fətəlibəyli-Düdənginski (12 iyun 1908^[1], Düdəngə, Şərur rayonu – 20 noyabr 1954, Münxen)^[2] — İkinci dünya müharibəsində Azərbaycan legionunun başçısı. ABŞ-nin "Azadlıq" radiosunun Azərbaycan redaksiyasının baş redaktoru olub.

Əbdürrəhman bəy Fətəlibəyli-Düdənginski
Əbdürrəhman bəy Əli bəy oğlu Fətəlibəyli
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	12 iyun 1908(1908-06-12)[1]
Doğum yeri	Düdəngə, Şərur rayonu, Naxçıvan MSSR
Vəfat tarixi	20 noyabr 1954(1954-11-20) (46 yaşında)
Vəfat yeri	Münxen, Yuxarı Bavariya, Bavariya, Qərbi Almaniya
Dəfn yeri	Noy-Ulm[d]
Vətəndaşlığı	SSRİ
Hərbi fəaliyyəti
Mənsubiyyəti	Üçüncü Reyx, Amerika Birləşmiş Ştatları
Qoşun növü	Qızıl Ordu, Heer (Vermaxt)
Xidmət illəri	1939-cu ildən
Rütbəsi	mayor
Döyüşlər	İkinci Dünya müharibəsi, SSRİ–Finlandiya müharibəsi (1939–1940), Böyük Vətən müharibəsi, Qafqaz döyüşü
Təltifləri
dudanginski.com
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Əbdurrəhman bəy Fətəlibəyli-Düdənginski 1908-ci ilin iyun ayının 12-də Naxçıvanın Şərur rayonunun Düdəngə kəndində anadan olub.

Tiflisdəki hərbi-piyada məktəbini bitirib, sonra Azərbaycan diviziyasında xidmət edib. Moskvada Hərbi Akademiyada təhsil alıb. Minbaşı (mayor) rutbəsində olmuşdur.

Ata-babaları məşhur Səfəvi nəslinə mənsubdur. "Əlincə yaddaşı, Naxçıvan, 1914–1992" kitabında yazılır: "Arpa çayının sol sahilində məskunlaşan Səfəvilərə (Səfiyevlərə) gəldikdə, bu tayfanın nümayəndələri dövlət aparatlarında mövqe sahibləri olmuşlar. Qəza rəislərinin əksəriyyəti Səfəvilərdən ibarət idi. Səfəvilər nəslində Nəso xan ləqəbi ilə tanınmış İsmayıl xan bir qayda olaraq qəzanın mirabı seçilərdi.

1937-ci ildə Bakıda məzuniyyətdə olarkən əmisi Əhməd bəyin məsləhəti ilə Leyla xanım Qazıyeva ilə evlənmişdir. Məzuniyyəti qurtardıqdan sonra həyat yoldaşını, qayınanasını özü ilə Leninqrada aparmış və 1940-cı ilə qədər burada yaşamışlar. 1938-ci ildə Leninqradda ilk övladı Əli anadan olub.

Ə. Düdənginski olduqca bacarıqlı bir zabit idi. O, 1939-cu ildə Finlandiya müharibəsində iştirak etmiş, "Qırmızı Ulduz" ordeni ilə təltif olunmuşdur. Bir müddət Leninqrad dairəsi qərargahında 6-cı şöbənin rəisi işləmişdir. 1940-cı ilə Sovet Ordusu hissələri Baltikyanı respublikalarını işğal etikdən sonra Ə. Düdənginski Riqada yerləşən hərbi qərargaha göndərilmiş, orada almanlara əsir düşmüşdür.

İkinci Dunya müharibəsində Leninqrad hərbi dairəsinin qərargahında xidmət etmiş, 6-cı şöbənin rəisi olmuşdur. Sonradan almanların tərəfində bolşeviklərə qarşı vuruşmuşdur. Müharibədən sonra АBŞ Konqresinin maliyyələşdirdiyi Azadlıq Radiosunun Azərbaycan redaksiyasının, eyni zamanda "Azərbaycan" jurnalının (Ceyhun Hacıbəyli ilə birlikdə) baş redaktoru olub.

• Yaqublu N. Əbdürrəhman Fətəlibəyli-Düdənginski. – Bakı: "Abşeron Nəşr", 2009. — 262 (64 şəkil) s.
• Энвер Алтайлы. Трудный путь к свободе. Рузи Назар: от Красной армии до ЦРУ (Изд. "Hurst and Company", Лондон, 2017. Публикация в сети Интернет)
• Hafiz Əhmədov. "CİA sənədlərində Fətəli bəy Düdənginski haqqındakı gizli məlumat – ARAŞDIRMA(FOTOLAR)" ( (az.)). azvision.az. 2017-10-27. 2017-10-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-31.
• Насиман Ягублу. "Абдуррахман Фаталибейли Дуденгинский — жизнь и деятельность" ( (rus.)). minval.az. 2016-11-20. 2017-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-11.
• "Azərbaycanlı qəbirlərinə başqa ölülər də basdırılır" ( (az.)). azadliq.org. 2009-10-16. 2017-11-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-01.
• Nəsiman Yaqublu. "Əbdürrəhman Fətəlibəyli -Düdənginski - HƏRBÇİ, SİYASƏTÇİ, JURNALİST" ( (az.)). modern.az. 2016-11-21. 2016-11-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-01.
• İlham Tumas. "Legionerlər: fədailər, yoxsa xainlər? - FOTOLAR" ( (az.)). atv.az. 2015-08-21. 2017-11-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-01.
• İlham Tumas. "Legionerlər: fədailər, yoxsa xainlər? - Düdənginskinin acı taleyi - FOTOLAR" ( (az.)). atv.az. 2015-08-22. 2015-08-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-01.
• "Əbdürrəhman bəy Düdənginskinin oğlunun və arvadının qaranlıq taleyi… - FOTO" ( (az.)). musavat.com. 2014-09-23. 2017-11-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-01.
• Fəxrəndə Dəmirova. "Azərbaycan legionu və Hitler Almaniyası - VİDEO" ( (az.)). matbuat.az. 2016-0-15. 2017-11-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-01.
• Sevda İsmayıllı. "Düdənginski - Vətən xaini, ya müstəqilliyi uğrunda fəal mübariz?" ( (az.)). azadliq.org. 2012-06-13. 2017-11-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-01.
• Elmin Nuri. ""Qürbətin doğma məzarları" - Azərbaycan legionerlərinin komandiri Fətəlibəyli-Düdənginski - LAYİHƏ" ( (az.)). modern.az. 2014-04-04. 2017-11-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-01.
• Sevda İsmayıllı. "Düdənginski - "Camali xaç ilə qızıl yıldız arasında"" ( (az.)). azadliq.org. 2014-11-18. 2017-11-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-01.
• Sevda İsmayıllı. ""Danışır Azadlıq radiostansiyası! Həmvətənlər, nəhayət!.." - II hissə" ( (az.)). azadliq.org. 2014-11-20. 2017-11-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-01.

• Azərbaycan legionu
• İsrafil İsrafilov

Vikimənbədə Əbdürrəhman bəy Fətəlibəyli-Düdənginskinin general L.Biçeraxova açıq məktubu ilə əlaqəli mətnlər var.