Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Dizaq nahiyəsi — Qarabağda XIII əsr-1939 inzibati nahiyə.
Qarabağ bəylərbəyliyinin Arazbar ölkəsinin inzibati ərazisi.
1593-cü ildə Osmanlı İmperiyasının Gəncə-Qarabağ əyalətinin Dizaq sancağı nahiyəsi.
Dizaq nahiyəsi 79 kənd 3 qışlağı 1 məzrədən ibarətdi. Bu kəndlərdən 33 boş və kimsəsiz olub onların yalnız vergi hasılatı qeyd olunmuşdur.
1727 ci ildə Osmanlı İmperiyasının Gəncə-Qarabağ əyalətinin Bərgüşad livasının Dizaq nahiyəsi
86 Köy bulunmakta 41 köy ise boştur vergi veren :
Pənahəli xan Sarıcalı-Cavanşir Dizaq nahiyəsi 4 mahala böldü. Dizaq mahalı, Dizaq-Cəbrayıllı mahalı, Cavanşir-Dizaq mahalı, Xırdapara-Dizaq mahalı.
Dizaq mahalının baş kəndi Tuğ şenliyi idi Sərhədləri —Qərbdən Bərgüşad mahalı, şimaldan Vərəndə mahalı, şərqdən Cavanşir-Dizaq mahalı, cənubdan Xırdapara-Dizaq mahalı Dizaq mahalı 1840-cı ildə ləğv edildi. Mahalın ərazisi yeni yaranan Şuşa qəzasının Vərəndə sahəsinə bağlandı.
Mərkəzi— Hacılı obası Sərhədləri —Qərbdən Xırdapara-Dizaq mahalı, şimaldan Vərəndə mahalı, şərqdən Dəmirçihəsənli mahalı, cənubdan Ərdəbil xanlığı Cavanşir-Dizaq mahalı 1840-cı ildə ləğv edildi. Yeni yaranan Şuşa qəzasının Vərəndə sahəsinə bağlandı.
Mərkəzi — əvvəlcə Pirəhmədli kəndi, sonra Saracıq kəndi Sərhədləri — Qərbdən Dizaq-Cəbrayıllı mahalı, şimaldan Dizaq mahalı, şərqdən Cavanşir-Dizaq mahalı, cənubdan Qaradağ xanlığı. Xırdapara-Dizaq mahalı 1822-ci ildə ləğv edildi. Dizaq nahiyəsinin tərkibinə qatıldı.
Mərkəzi— Cəbrayıl şəhəri kəndi. Sərhədləri — Qərbdən Bərgüşad mahalı, şimaldan Dizaq mahalı, şərqdən Xırdapara-Dizaq mahalı, cənubdan Qaradağ xanlığı Mahal öz adını Cəbrayıllı еlindən alıb. Mahal 1822-ci ildə ləğv olundu. Dizaq mahalına bağlandı.
1923 ci ildə Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqının Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasınin Dağlıq Qarabağnın Dizaq nahiyəsi (rayonu) Azərbaycanın Qarabağ bölgəsinin dağlıq hissəsinə XIX əsrdə köçürülən ermənilərə 1923-cü il iyulun 7-də muxtar vilayət statusu verildi ki, bu da sovet Rusiyasının himayəsi və iştirakı ilə həyata keçirildi. Dizaq rayonu. Bu rayonun tərkibində 5 nahiyə (Hadrut, Tuğ, Xozabyurd, Arakül, Edilli) və 48 kənd var idi. 1939-cu il avqustun 17-də Dizaq rayonu isə Hadrut adlandırılmışdır.[3]
Gence-Karabağ Eyaletinin Müfessel Defteri, s.472-484.