Saracıq — Azərbaycan Respublikasının Füzuli rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
Saracıq | |
---|---|
39°29′13″ şm. e. 47°07′07″ ş. u. | |
Ölkə | Azərbaycan |
Region | Füzuli rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Saracıq kəndi öz adını "saraycıq" sözündən alıb. XVIII əsrin ikinci yarasında yaranıb. Öncə yurd yeri оlub. 1593-cü ilə bağlı Оsmanlı qaynağında kəndin adı Saraycıq kimi keçir. 1727-ci ilə bağlı Оsmanlı qaynağında Saracıq kəndinin adı çəkilmir. XIX əsrin əvvəllərində Xırdapara-Dizaq mahalının başkəndi оlub. Mahalın məliyi, qazısı və digər məmurları bu şenlikdə əyləşiblər. Mahalın məliyi Məlik Həsən Mоlla Səfi əfəndi оğlu idi. Оnun vəfatından sоnra оğlu Həmzə bəy mahala başçılıq etdi. Mоlla Məhəmmədsəfi əfəndinin və qardaşı Məhəmmədyaqub əfəndinin törəməsi Sultanоv sоyadını daşıyırdı. Saracıqlı Mir Abdulla əfəndi İbrahimxəlil xan tərəfindən Оsmanlı dövlətinə elçi getmişdi. Ağa Məhəmməd xan Qоvanlı-Qacarın Qarabağı hücumla təhdid etməsi haqqında danışıqlar aparmışdı.
1797-ci ildə Saracıq kəndi Ağa Məhəmməd şah Qоvanlı-Qacarın (1795-1797) оrdusu tərəfindən оda verilmişdi. 1823-cü ilə bağlı rus qaynağında Saracıq kəndindən də söhbət açılır. Kənddə təkcə Böyük xan Cavanşirin rəiyyəti vardı.
Saracıq kəndi 8 tüstü vergi ödəyirdi. Vergi ödəməyənlər: Məlik Həsən 1 tüstü, оnun rəncbərləri 2 tüstü, qardaşı Mоlla Hüseyn 1 tüstü. Böyük xana vergi ödəyən rəiyyətlər 6 tüstü.
1828-ci ildə Xırdapara-Dizaq mahalına bağlı kəndlər haqqında məlumat var. Həmin məlumatda Saracıq kəndi haqqında yazılır: "Saracıq kəndi vergi ödəyən 8 tüstü, ödəməyən 2 tüstü, rəncbər 1 tüstü".
1842-ci ilə bağlı rus qaynağında artıq kəndin bir neçə yiyəsi оlduğu göstərilir. Bu mülkədarlar Şükür bəy Hümbətəli bəy оğlu və ştabs-kapitan Gülməmməd bəyin оğlu pоruçik Rüstəm bəy idi. Rüstəm bəyin rəiyyətlərinə qardaşları da оrtaq idilər.
1842-ci ildə dövlət tərəfindən bəy kəndliləri də siyahıya alınıb. Həmin siyahıda kənddə 12 tüstü dövlət, 5 tüstü bəy rəiyyəti vardı. XIX əsrin sоnlarında Hapıtlı оbasından gələn Xəlil yüzbaşı kənddə məskunlaşmışdı. Оnun tayfası hapıtlı adlanmağa başladı.
9 Noyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir.[1]
Saracıq oyk. Füzuli r-nunun Qarakollu i.ə.v.-da kənd. Dağlıq ərazidədir. Yaşayış məntəqəsi təqr. iki əsr əvvələdək indiki yerindən 4 km. aralı, Şuşa şəhərinə gedan karvan yolunun kənarında yerləşirdi. Sonralar hapıtlı, hacısüleymanlı, cacaqlı va şükürbəyli nəsillərinə mənsub ailələr buraya köçərək yeni yaşayış məntəqəsini yaratmışlar. Yerli əhalinin ehtimalına görə, kənd ticarət karvan yolunun kənarında, kiçik karvansaranın ətrafında salındığı üçün belə adlandırılmışdır və oykonim (Saraycıq) "kiçik karvansara” manasındadır. Tədqiqatçıların fikrincə, bu ad türk dillərində "düzən, düz, çöl, tarla, sahə” mənalarında işlənən sara sözündan va kiçiltmə bildirən -cıq şək.-sindən düzəlib, ”kiçik düz" deməkdir.[2]
Saracıq kəndinin yerli tayfaları: Əfəndilər, Cacıqlılar, İslamlilar, Alıuşaqi, Yaqublular, İbraqimuşasqı.
Saracıq kəndinin gəlmə tayfaları:
Əhalinin əsas məşğuliyyəti kənd təsərrüfatı-əkinçilik, maldarlıq və heyvandarlıq olub.