Hüseyn Cavidin heykəli (Bakı)
Hüseyn Cavidin heykəli — Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərində, şairin adını daşıyan və Hüseyn Cavid prospektində yerləşən parkda Azərbaycan şairi Hüseyn Cavidin heykəli. Bürünc heykəlin müəllifləri Azərbaycanın xalq artisti, heykəltaraş Ömər Eldarov və memarlar Yusif Qədimov və Rasim Əliyevdir. 1993-cü ildə yaradılmışdır.
| Hüseyn Cavidin heykəli | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Yerləşir | Bakı |
| Heykəltaraş | Ömər Eldarov |
| Memarlar |
Rasim Əliyev Yusif Qədimov |
| Tikilib | 27 may 1993 |
| Hündürlüyü | 5,5 m |
| Material | tunc |
Yaradılış tarixi və açılışı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Abidənin yaradılması çox çətin keçdi. Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasında başlayan iş Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqının dağılmasından sonra müstəqil Azərbaycan Respublikasında başa çatmışdır. Tunc heykəlinin yaradılması bahalı bir iş idi. Əvvəlcə vəsaitlərin ayrılması ilə əlaqədar heç bir problem yox idi, lakin SSRİ-nin dağılması ilə əlaqədar abidənin tikintisini maliyyələşdirilməsi dayandırıldı. Yalnız Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra, Qarabağ münaqişəsinə baxmayaraq, abidə üzərində iş tamamlanıb.
Ömər Eldarov xatırladıb ki, Hüseyn Cavid abidəsinin yaradılması ideyası Heydər Əliyevə aiddir. Abidənin üzərində, daha sonra isə yüksək rahatlığa malik olan heykəltaraş Hüseyn Cavidin həyatını və işini öyrəndi. Lakin Eldarovun bədii planına əsasən, Hüseyn Cavidin deyil, XX əsrin ilk yarısında siyasi repressiyalar qurbanlarından olan digər azərbaycanlıların xatirəsini əbədiləşdirmək lazım idi.
Abidənin açılışına həsr olunmuş mitinq şair Ərtoğrul Cavid Rasizadənin oğlu tərəfindən yazılmış "Patriotlar marşı" nın ilk icrası ilə nəticələndi.
Təsviri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Hüseyn Cavidin böyük bir 5,5 metrlik heykəlində tam böyümə şəklində təsvir edilir. Kompozisiyanın əsası Hüseyn Cavidin "İblis" və "Vətən" əsərləridir. Heykəltaraşlıq və memarlıq ansamblı bürünc abidədən ibarətdir. Abidənin bədii tərkibinin əsas ideyası insan ruhunun yaxşı və pisliyi arasındakı mübarizədir. Kompozisiyanın altındakı İblisin şəxsiyyətli Şər əlində bir qılınc ilə yerə enir. Kompozisiyanın yuxarı hissəsində mehribanlığı təcəssüm etdirən vətənin təsviridir. İblislə Vətən arasında ananın varlığı, İblisdən uzaqlaşmaq və yaxşılıq etmək üçün yuxarıya çırpmaq istəyən bir insanın təsviri var. Abidənin tərkibində Ömər Eldarov, Cavidin güllərə olan sevgisini vurğuladı.
Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Информация об Омаре Эльдарове на официальном сайте Академии наук Азербайджана Arxivləşdirilib 2014-01-02 at the Wayback Machine
- Воплощенный в камне Arxivləşdirilib 2015-09-23 at the Wayback Machine
 | ||
|---|---|---|
| Pyesləri | Afət (1906—1909) • Ana (1910) • Şeyx Sənan (1914) • Şeyda (1916) • İblis (1918) • Uçurum (1919) • Peyğəmbər (1923) • Topal Teymur (1925) • Knyaz (1929) • Səyavuş (1933) • Xəyyam (1935) • İblisin intiqamı (1936) |  |
| Poemaları | Bir ahi-məzlumanə (1907) • İştə bir divanədən bir xatirə (1912) • Hübuti-Adəm (1913) • Azər (poema) (1926-1928) | |
| Sözlərinə bəstələnmiş mahnılar | ||
| Əsərlərinə çəkilmiş filmlər | Topal Teymur (1983) | |
| Haqqında çəkilmiş filmlər | Cavidi xatırlarkən (1982) • Hüseyn Cavid (1988) • Qayıdış (1992) • Ah, ədalət! (1997) • Səma şairi (2003) • Cavid ömrü (2007) | |
| Haqqında yazılan kitablar | ||
| Ailəsi | ||
| Xatirəsi | ||
| ||
|---|---|---|
| Heykəllər | Xurşidbanu Natəvanın heykəli (Bakı 1960) • Məhəmməd Füzuli heykəli (Bakı 1962) • Sədrəddin Ayninin heykəli (Düşənbə 1979) • İbn Sinanın heykəli (Düşənbə 1980) • Hüseyn Cavidin heykəli (Bakı 1993) • İhsan Doğramacı heykəli (Ankara 2001) • Əzim Əzimzadənin heykəli (Bakı 2002) • Nizami Gəncəvinin heykəli (Çeboksarı 2004) • Üzeyir Hacıbəyovun abidəsi (Vyana 2006) • Mustafa Kamal Atatürkün heykəli (Bakı 2010) • Nikola Teslanın heykəli (Bakı 2013) | .jpg) |
| Qəbirüstü abidələr | Səttar Bəhlulzadənin qəbirüstü abidəsi (Bakı 1975) • Üzeyir Hacıbəyovun qəbirüstü abidəsi • Vaqif Mustafazadənin qəbirüstü abidəsi (Bakı 1984) • Niyazinin qəbirüstü abidəsi (Bakı 1984) • Fikrət Əmirovun qəbirüstü abidəsi (Bakı 1988) • Süleyman Rəhimovun qəbirüstü abidəsi (Bakı 1991) • Zərifə Əliyevanın qəbirüstü abidəsi (1995) • Ziya Bünyadovun qəbirüstü abidəsi (Bakı 2000) • Heydər Əliyevin qəbirüstü abidəsi (Bakı 2004) • Lütfi Zadənin qəbirüstü abidəsi (Bakı 2018) • Arif Məlikovun qəbirüstü abidəsi (2020) | |