San-Paulo (ştat)

San Paulu[3] (port. São Paulo) — Braziliyanın əhali və iqtisadi baxımından ən baxımından böyük ştatı. Ştat ölkənin cənub-şərqində qərarlaşır. İnzibati mərkəzi Sau Paulu şəhəridir. Üstəlik şəhər nəyinki, Braziliyanın həm də Cənubi Amerikanın ən böyük şəhəridir. Portuqalca Müqəddəs Pavel adlanır.

San-Paulu ştatı
São Paulo
Bayraq[d] Gerb[d]
Bayraq[d] Gerb[d]

22°09′ c. e. 48°56′ q. u.

Ölkə
İnzibati mərkəz San Paulo
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 1889
Sahəsi
  • 248.209,4 km²
Hündürlük
 514 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 44.411.238 nəf. (2022)[2]
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu BR-SP
Rəsmi sayt
San-Paulu ştatı xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Braziliyanın cənub-şərqində yerləşir və şimaldan Minas-Jerays, şərqdən Rio-de-Janeyro, cənubdan Parana, qərbdən Matu-Qrosu-du-Sul ştatları sərhədə malikdir. Cənub-şərqdən Atlantik okeana çıxışı vardır. Ən hündür nöqtəsi Jaraqua dağıdır (1135 m).

Əhali

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1. iyul 2011 ilə olan olan məlumata görə ştatın əhalisi 41 586 892 nəfər[4] təşkil edir. XIX əsrdən ştata Portuqaliyadan yeni immiqrat dalğası köç etmişdir.

Ştat ərazisinə gələn qeyri portuqal koloniyaçılar almanlar olmuşlar. XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində bura italyan, ispan, portuqal, polyak alman, belçikalı, ərəb və yaponlar bölgəyə köç etmişlər. Avropada vəziyyətin yaxşılaşması ilə əlaqədar daxili miqrasiya güçlənmişdir. Bundan sonra isə ştat ərazisində mulat və qaraların sayı getdikcə artmışdır. Hazırda əhalinin böyük qismi ağ (63,1 %), 29,3 % metis və mulat, 6,4 % qara, 1 % isə asiyalıdır[5]. Ştat ərazisində yeganə rəsmi dil portuqalcadır.

İnzibati bölgü

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İnzibati cəhətdən 15 mezoregiona və 63 mikoregiona bölünürdü.

İqtisadiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ölkə də istehsal olunan məhzulların ⅓ ştatın payına düşür. ÜDM həcmi 255 milyard dollardır. Burada maşınqayırma, avtomobilqayırma, xidmət sektoru və maliyə inkişaf etmişdir. Üstəlik ştat ərazisində sitrus meyvəçiliyi, şəkər və kofe hasil edilir.

İdman

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ştatda futbol əhali arasında məşhurluq qazanmışdır. Burada 3–4 dünya səvyəli futbol klubu mövcuddur. Məsələn Sau Paulu FK, Palmeyras, Santos, Korintias FK.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 archINFORM (alm.). 1994.
  2. ↑ https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/.
  3. ↑ "São Paulo – "A Locomotiva do Brasil"" (Portuguese). 25 March 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 September 2011.
  4. ↑ "Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística". 2017-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-17.
  5. ↑ "Sistema IBGE de Recuperação Automática – SIDRA". IBGE. September 24, 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 8, 2015.